Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

9 Νοεμβρίου 2015

Υπόθεση Μαξ Μέρτεν (5)

Κι ενώ φαινόταν ότι το κεφάλαιο Μέρτεν είχε κλείσει οριστικά, μόλις μπαίνει το φθινόπωρο του 1960 ο γερμανός εγκληματίας βάζει μπρος την εκδίκησή του, παραχωρώντας συνέντευξη στην εφημερίδα τού Αμβούργου Hamburger Echo (Ηχώ του Αμβούργου). Η συνέντευξη δημοσιεύεται σε δυο συνέχειες (17 και 19 Σεπτεμβρίου) και συγκλονίζει την ελληνική πολιτική σκηνή, χωρίς να αφήνει αμέτοχα τα μέσα ενημέρωσης πολλών άλλων χωρών, μη εξαιρουμένων των ΗΠΑ.

Σ' αυτή την συνέντευξη, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Μέρτεν κατονομάζει ευθέως ως συνεργάτες των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων στην Ελλάδα τον Τάκο Μακρή, τον Γεώργιο Θεμελή αλλά και τον ίδιο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Για την σύζυγο του Μακρή, Δοξούλα Λεοντίδου, αναφέρει ότι επί κατοχής εργαζόταν στην γερμανική διοίκηση Θεσσαλονίκης ως γραμματέας. Ένα από τα καινούργια δεδομένα που προκύπτουν από την εν λόγω συνέντευξη είναι το ότι η Δοξούλα Μακρή είναι ανηψιά τού Καραμανλή.

Der Spiegel, Νο 40, 28/09/1960
Λίγες μερες αργότερα, στις 28 Σεπτεμβρίου, παίρνει την σκυτάλη το γνωστό γερμανικό περιοδικό Der Spiegel (Ο Καθρέφτης) με ένα άρθρο το οποίο φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο "Ο θείος της ο Κωνσταντίνος". Ο Spiegel επιβεβαιώνει τα όσα ισχυρίζεται ο Μέρτεν στην συνέντευξή του και επιμένει ότι Καραμανλής, Μακρής και Θεμελής πληρώνονταν για τις υπηρεσίες τους από τις κατασχεμένες περιουσίες των εβραίων. Σύμφωνα με το άρθρο, ο Μέρτεν έδειξε μια φωτογραφία με τον ίδιο, τον Mακρή, την Δοξούλα και τον Καραμανλή σε πικ-νικ, λέγοντας: "Οι τρεις τους, όταν απελάθηκαν οι εβραίοι, πήραν μια αποθήκη γεμάτη μετάξι αξίας 15.000 στερλινών".

Ο Μέρτεν έκανε λόγο για πολλές φωτογραφίες που αποδείκνυαν την γνωριμία του με τον Καραμανλή και τον Μακρή (η γνωριμία του με την Δοξούλα δεν αμφισβητείται αφού ήταν γραμματέας του). Οι φωτογραφίες περιέχονταν σε ένα λεύκωμα που, όπως είπε, του είχε χαρίσει η Δοξούλα. Για μία απ' αυτές τις φωτογραφίες, η οποία δείχνει τους τέσσερίς τους μπροστά σε μια Λάντσια, κάνει λόγο και ένα από τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της CIA(*), με την παρατήρηση όμως ότι ο Μέρτεν δεν θέλησε να την δείξει (προφανώς, την φύλαγε για αργότερα). Σημειωτέον ότι η Δοξούλα δεν αρνήθηκε ποτέ ότι είχε χαρίσει ένα λεύκωμα με φωτογραφίες στον Μέρτεν, χωρίς όμως να επιβεβαιώσει ότι σε κάποιες απ' αυτές εικονιζόταν και ο Καραμανλής μαζί με τους Μακρή και Μέρτεν.

Πικάντικη λεπτομέρεια. Εκείνη την εποχή, ο Μποστ κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με σκίτσα του, στο οποίο έδωσε τον τίτλο "Το λέφκομά μου". Για εξώφυλλο διάλεξε την φωτογραφία μιας Λάντσια, παρκαρισμένης έξω από το εστιατόριο "Costi" στην οδό Κοραή, με την λεζάντα "Λάντσια μετά Κoστί". Το "λέφκομα" κυκλοφόρησε κανονικά, γιατί τα σαΐνια τής επιτροπής λογοκρισίας δεν κατάλαβαν τον πεντακάθαρο υπαινιγμό.

Σε άλλο έγγραφο της CIA, με ημερομηνία 5 Οκτωβρίου 1960, αναφέρεται ότι ο Spiegel είχε από το 1958 στα συρτάρια του τα στοιχεία που ανέφερε ο Μέρτεν αλλά οι εκδότες, σε συνεννόηση με την γερμανική κυβέρνηση, αποφάσισαν να μη δημοσιεύσουν τίποτε ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε πιθανή ζημιά στην υπόθεση. Όταν, όμως, η Ηχώ τού Αμβούργου έβγαλε το θέμα, ο Spiegel αποφάσισε να ακολουθήσει.


Στην Ελλάδα ξεσπάει σάλος. Η πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης ήταν να μιλήσει για εκβιασμό αλλά αυτό δημιούργησε ακόμη μεγαλύτερη αναταραχή: τί έχει στα χέρια του ο Μέρτεν και εκβιάζει ολόκληρη κυβέρνηση; Κι ενώ ο Παπανδρέου εξαπολύει μύδρους από τα έδρανα της αντιπολίτευσης, το υπουργείο εξωτερικών κάνει έντονο διάβημα διαμαρτυρίας στην Βόννη, υποχρεώνοντας την δυτικογερμανική κυβέρνηση να εκφράσει την λύπη της για τα δημοσιεύματα. Ο έλληνας πρέσβυς Θωμάς Υψηλάντης βγάζει ανακοίνωση στην οποία χαρακτηρίζει τα δημοσιεύματα ως "τερατουργήματα, τα οποία εάν δεν εξυπηρετούν συγκεκριμένον δόλιον σκοπόν, αποτελούν αποκυήματα νοσηρού εγκεφάλου". Στην ίδια ανακοίνωση, ο Υψηλάντης παραθέτει τέσσερα στοιχεία, τα οποία (κατά την γνώμη του) αποδεικνύουν "το μέγεθος του ψεύδους των πληροφοριών αυτών":
- 1) Ο έλλην πρωθυπουργός, αντιθέτως προς τους ισχυρισμούς των ανωτέρω εντύπων, καθ' όλον το διάστημα της κατοχής ουδέποτε ευρέθη εις Θεσσαλονίκην.
- 2) Τον υπουργόν των εσωτερικών κ. Μακρήν, τον οποίον εμφανίζουν ως συναντώμενον μετά του κ. πρωθυπουργού κατά την διάρκειαν της κατοχής, εγνώρισεν ούτος το 1956, ήτοι 11 έτη μετά την λήξιν του πολέμου.
- 3) Ουδεμίαν, ουδέ απωτάτην συγγένειαν έχει με την εμφανιζομένην υπό των ανωτέρω εντύπων ως ανεψιάν του σύζυγον του κ. Μακρή, την οποίαν διά πρώτην φοράν συνήντησε όταν εγνώρισε τον σύζυγόν της.
- 4) Ο υπουργός των εσωτερικών κ. Μακρής, όστις εμφανίζεται εν έτει 1942-1943 ως μνηστήρ της νυν συζύγου του, αγούσης τότε το 17ον έτος της ηλικίας της ούτε μνηστήρ αυτής ήτο ούτε εγνώριζεν ταύτην κατά την εποχήν εκείνην, συζευχθείς αυτήν το 1949.

Δοξούλα Λεοντίδου-Μακρή
Οι ισχυρισμοί τού Υψηλάντη σηκώνουν πολλή κουβέντα. Για παράδειγμα, στο δεύτερο σημείωμα αυτής της σειράς, σας είπα να φυλάξετε γι' αργότερα την πληροφορία ότι ο Καραμανλής ζήτησε από τον Μακρή να κατεβεί ως υποψήφιος βουλευτής στην Φλώρινα κατά τις εκλογές που θα γίνονταν στις 19 Φεβρουαρίου 1956 (**). Το "αργότερα" είναι τώρα: πόσο πιθανό είναι να ζήτησε κάτι τέτοιο από κάποιον που είχε μόλις γνωρίσει; Και, μάλιστα, όταν μετά τις εκλογές καθιστά αυτόν τον μέχρι χτες άγνωστο δεξί του χέρι;

Σίγουρα, λοιπόν, η γνωριμία των δυο ανδρών όχι μόνο έγινε πολύ πριν το 1956 αλλά πρέπει να ήταν και μακροχρόνια, ώστε να μπορέσει ο Καραμανλής να εκτιμήσει τόσο πολύ τον Μακρή. Και πού μπορεί να είχαν γνωριστεί και να έκαναν παρέα, εφ' όσον ο Μακρής διέμενε μόνιμα στην Θεσσαλονίκη από τότε που πήρε το πτυχίο του;

Επίσης, με δεδομένο ότι ο Μακρής επί κατοχής συμμετείχε σε δίκες των γερμανικών στρατοδικείων ως συνήγορος υπεράσπισης των ελλήνων κατηγορουμένων (το πώς πληρωνόταν δεν είναι της παρούσης αλλά κι αυτό θέλει συζήτηση), είναι σίγουρο ότι ο νεαρός δικηγόρος μπαινόβγαινε συχνά-πυκνά στο γερμανικό διοικητήριο, όπου βρίσκονταν και ο Μέρτεν και η Δοξούλα. Συνεπώς, είναι μάλλον απίθανο να μην επρόσεξε την όμορφη γραμματέα τού αρχιναζί. Το ότι παντρεύτηκαν το 1949 δεν σημαίνει κατ' ανάγκην ότι δεν είχαν γνωριστεί 6-7 χρόνια νωρίτερα.

Ας σημειώσουμε και μια μικρή λεπτομέρεια, η οποία μπορεί να είναι και σύμπτωση. Είναι γνωστές οι άριστες σχέσεις που είχε ο Καραμανλής με τον υπερσυντηρητικών πολιτικών πεποιθήσεων αυστριακό πρώην Γ.Γ. του ΟΗΕ (1971-1986) και πρόεδρο της Αυστρίας (1986-1992) Κουρτ Βαλντχάιμ. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Βαλντχάιμ υπηρέτησε στην Βέρμαχτ και το 1942 μετατέθηκε στην Θεσσαλονίκη υπό τον Μέρτεν, ως αξιωματικός-σύνδεσμος για την Ε' ομάδα στρατιών. Το Διεθνές Ιουδαϊκό Συνέδριο τον θεωρεί εγκληματία πολέμου. Το αν και κατά πόσον ο Βαλντχάιμ γνωρίστηκε τότε στην Θεσσαλονίκη με τον Μακρή ή τον Καραμανλή μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Όσο για τον από πλευράς Μέρτεν χαρακτηρισμό τής Δοξούλας ως "ανεψιάς" του Καραμανλή, είναι γνωστές πλείστες όσες περιπτώσεις νεαρών κοριτσιών που εκείνα τα χρόνια αποκαλούσαν "θείους" μεγαλύτερους σε ηλικία άνδρες για διάφορους λόγους. Ενδεχομένως, ο Μέρτεν είχε ακούσει την γραμματέα του να αποκαλεί τον Καραμανλή "θείο" και το πήρε τοις μετρητοίς.

Κυβέρνηση Θεμ. Σοφούλη (καθιστός, μέσον), με τον Κων. Καραμανλή (ο πιο ψηλός) ως υπουργό μεταφορών (1948)
Φυσικά, το θέμα με τις αποκαλύψεις τού Μέρτεν φτάνει στην βουλή. Αύριο θα δούμε μερικές λεπτομέρειες από όσα κωμικοτραγικά έλαβαν χώρα στον "ναό της δημοκρατίας". Για σήμερα θα κλείσουμε με μια παρατήρηση, σχετικά με τον παραπάνω ισχυρισμό τού Υψηλάντη ότι ο Καραμανλής "καθ' όλον το διάστημα της κατοχής ουδέποτε ευρέθη εις Θεσσαλονίκην". Παρ' ότι για τον "εθνάρχη" έχουν γραφτεί πλείστες όσες βιογραφίες (ου μην και αγιογραφίες), η περίοδος της κατοχής καλύπτεται σε δυο γραμμές: έρχεται στην Αθήνα και ανοίγει δικηγορικό γραφείο, το οποίο κλείνει πολύ σύντομα ενώ δεν συμμετέχει σε καμμία αντιστασιακή οργάνωση διότι, όπως έλεγε, "κανένα από τα κινήματα της περιόδου εκείνης δεν εξέφραζε τις δικές μου πολιτικές ιδέες". Αυτά είναι όλα όσα ξέρουμε για τον βίο και την πολιτεία του μεταξύ 1940 και 1944, οπότε και προσπάθησε να διαφύγει στην Μέση Ανατολή λίγο πριν την απελευθέρωση. Είναι πράγματι πολύ περίεργη η τόση μυστικότητα για κάποιον που πάνοτε επεδίωκε να βρίσκεται στο επίκεντρο της δημοσιότητας.


------------------------------------------------
(*) Αν προσπαθήσετε να ελέγξετε την πηγή ακολουθώντας τον διασύνδεσμο, μπορεί να βρεθείτε ενώπιον ενός κενού εγγράφου. Μη ξεχνάτε, όμως, ότι μιλάμε για CIA! Επιλέξτε όλο το έγγραφο με Ctrl+A, αντιγράψτε το σε ένα κενό φύλλο κειμενογράφου και... voilà! 

(**) Σημειωτέον ότι 45 μέρες νωρίτερα, στις 4 Ιανουαρίου 1956, ο Καραμανλής είχε ιδρύσει την ΕΡΕ και είναι λογικό να ήθελε να προωθήσει στο δικό του κόμμα στελέχη δικής του επιλογής και απολύτου εμπιστοσύνης.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΤΣΕΚΑΡΙΣΜΑ

Θοδωρή, την καλησπέρα μου! Όπως πάντα, υπέροχη και σειρά των αναρτήσεων-άρθρων σου για την υπόθεση Μέρτεν και τον «Εθνάρχη»· μόνο, σε παρακαλώ, μπες στον κόπο να τσεκάρεις την λεζάντα της τελευταίας φωτογραφίας της σημερινής ανάρτησης, γιατί έχω την εντύπωση —όσο, βέβαια, μου το επιτρέπει η χαμηλή ανάλυση, μπορεί και να κάνω λάθος, στηρίζομαι στην φυσιογνωμία του συγκεκριμένου προσώπου— ότι ο καθιστός στο μέσον δεν είναι ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, αλλά ο Παναγής Τσαλδάρης, η δε φωτογραφία έχει τραβηχτεί προπολεμικά.

Πολλούς χαιρετισμούς,

Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής

Ανώνυμος είπε...

ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ

Θοδωρή, εδώ είμαι πάλι γι’ άλλη μια , —την τελευταία απόψε— φορά.

Ο Αυστριακός Κουρτ Βαλντχάιμ (Kurt Josef Waldheim, 1918–2007) χρημάτισε την περίοδο 1972–1981 Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ και όχι του ΝΑΤΟ· μάλλον πρόκειται για σύγχυση του Βαλντχάιμ με τον Ολλανδό Γιόζεφ Λουνς (Joseph Antoine Marie Hubert Luns, 1911–2002) που χρημάτισε ΓΓ του ΝΑΤΟ περίπου την ίδια περίοδο (1971–1984).

Καλή σου νύχτα!

Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής

teddygr είπε...

@ Μη Απολιθωμένος

Το ξέρεις πως οι παρατηρήσεις και οι υποδείξεις σου γίνονται πάντοτε δεκτές με χαρά. Έτσι, για άλλη μια φορά, έπιασες στον αέρα το κραυγαλέο λάθος μου με τον Βαλντχάιμ, ο οποίος ήταν γ.γ. του ΟΗΕ βεβαίως και όχι του ΝΑΤΟ. Όχι, δεν τον μπέρδεψα με τον Λουνς (άλλο καθοίκι αυτός) αλλά φαίνεται ότι θεωρώ τόσο κάθαρμα τον Κουρτ ώστε ασυνείδητα τον έστειλα με μεταγραφή στο ΝΑΤΟ, όπου τα καθάρματα ταιριάζουν καλύτερα. Το λάθος διορθώθηκε ήδη.

Όσο για την φωτογραφία, παραδέχομαι ότι προβληματίστικα κι εγώ με τις φυσιογνωμίες. Βλέπεις, δεν την συνόδευε κανένα επεξηγηματικό κείμενο. Έτσι, λοιπόν, κατέφυγα στην Ιστορία:

Ο Καραμανλής γεννήθηκε το 1909, πρωτοεκλέχτηκε βουλευτής Σερρών τον Ιούνιο του 1935 και επανεκλέχτηκε το 1936. μετά ήρθε η δικτατορία Μεταξά και ο πόλεμος. Ο Παναγής Τσαλδάρης (ο οποίος όντως μοιάζει φυσιογνωμικά με τον Σοφούλη σε μεγάλη ηλικία) διετέλεσε πρωθυπουργός δυο φορές προπολεμικά: 11/1932-1/1933 και 3/1933-10/1935. Σε καμμιά κυβέρνησή του δεν συμμετείχε ο Καραμανλής. Λογικό, διότι το 1935 ο Καραμανλής ήταν 26 ετών και τότε εθεωρείτο αδιανόητο να γίνει υπουργός ένα "παιδαρέλι". Εξ άλλου, στην φωτογραφία ο Καραμανλής δείχνει σαφώς μεγαλύτερος.

Ο "εθνάρχης" έγινε υπουργός (εργασίας) για πρώτη φορά στην κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη (11/1946-2/1947) αλλά ο εικονιζόμενος πρωθυπουργός δεν είναι με τίποτε ο Κ. Τσαλδάρης. Συνεπώς, διά της εις άτοπον απαγωγής κατέληξα στην λεζάντα που έβαλα. Εξυπακούεται ότι, σε περίπτωση που μου υποδειχθούν σχετικές πληροφορίες, δεν έχω την παραμικρή αναστολή να παραδεχτώ ότι το συμπέρασμά μου είναι λανθασμένο.

Βέβαια, θα μπορούσα να λύσω το πρόβλημα με μια επίσκεψη στο Ίδρυμα Καραμανλή αλλά σε διαβεβαιώ ότι αυτό είναι κάτι που δεν προτίθεμαι να κάνω τα επόμενα 50 χρόνια!

tulpoeid είπε...

Συνέχισε Θοδωρή... κι ας μας μαυρίζει η μέρα.

Ανώνυμος είπε...

ΚΑΤΙ ΒΡΗΚΑ

Θοδωρή, καλημέρα!

Ούτε κι εγώ θα πραγματοποιούσα επίσκεψη στο ΙΚΚ και γι’ αυτό έψαξα κάμποσο και πέτυχα την συγκεκριμένη φωτογραφία σε αρκετά υψηλότερη ανάλυση εδώ:

http://greekworldhistory.blogspot.de/2015/09/blog-post.html

και εξακολουθώ να παραμένω με την εντύπωση ότι καθιστός στο μέσον είναι ο Παναγής Τσαλδάρης· αν είναι έτσι τα πράγματα τότε η φωτογραφία θα είναι του 1935 ή του 1936 και θα απεικονίζει τον Π. Τσαλδάρη με βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος μεταξύ των οποίων και ο «Εθνάρχης».

Ρίξε μια ματιά και πες μου την γνώμη σου όποτε μπορέσεις.

Σε χαιρετώ,

Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής

παντελόνι καμπάνα είπε...

έκανα αναζήτηση εικόνας και με πήγε εδώ: http://greekworldhistory.blogspot.gr/2015/09/blog-post.html
μάλλον πρόκειται για την κυβέρνηση Σοφούλη του 1948

teddygr είπε...

@ Μη Απολιθωμένος & παντελόνι καμπάνα

Μάλλον άρχισε να βγάζει γέλιο το θέμα. Από την ίδια φωτογραφία καταλήγουμε σε διαφορετικά συμπεράσματα! Δώστε μου λίγο χρόνο. Έχω μια ιδέα για να βγάλουμε άκρη.

ΥΓ: Τόσα χρόνια έχει πεθάνει κι ακόμα μας βασανίζει... Τ' είν' τούτος, ρε;