Γιούρογκρουπ και δημοσιονομικό σύμφωνο

Η φωτογραφία του σημερινού κειμένου είναι τραβηγμένη κατά την συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ(*), η οποία πραγματοποιήθηκε στις 13 Μαρτίου 2012. Δείχνει τον τότε πρόεδρο του Γιούρογκρουπ Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ να πιάνει από τον λαιμό τον υπουργό οικονομίας και ανταγωνισμού τής Ισπανίας Λούις ντε Γκουίντος Χουράδο. Όσο κι αν το επόμενο ενσταντανέ δείχνει και τους δυο να γελούν με το "αστείο", αυτή η φωτογραφία καταχωρίστηκε ανάμεσα στις 20 χαρακτηριστικές φωτογραφίες του 2012. Μάλιστα δε, το Open Europe πρότεινε ως λεζάντα: "The eurozone chokes Spain... the fiscal compact in action?" ή, σε απλά ελληνικά: "Η ευρωζώνη πνίγει την Ισπανία... το δημοσιονομικό σύμφωνο σε δράση;"

Για το δημοσιονομικό σύμφωνο έχουμε ξαναγράψει σε τούτο το ιστολόγιο ("Έξοδος από το μνημόνιο ή μνημόνιο διαρκείας;"), όπως γράψαμε σε ανύποπτο χρόνο (το 2003) και για τον "προγονό" του, το αλήστου μνήμης "σύμφωνο σταθερότητας", μη διστάζοντας τότε να το χαρακτηρίσουμε ως σύμφωνο "σαθρότητας". Μιλάμε για το σύμφωνο το οποίο υπέγραψαν στις 9/12/2011 οι 25 από τις 27 χώρες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχύει από την πρωτοχρονιά τού 2012 και βάζει υπό αυστηρή επιτήρηση όχι μόνο την οικονομία όλων αυτών των χωρών αλλά και την δημοκρατία ή, έστω, όποια δημοκρατία αυτές διαθέτουν.

Το χαρακτηριστικώτερο γνώρισμα αυτού του συμφώνου είναι ότι υποχρεώνει τις χώρες-μέλη να θεσμοθετήσουν (ακόμη και μέσα από τροποποιήσεις των συνταγμάτων τους) την συμμόρφωσή τους προς τους όρους τού Μάαστριχτ και της Λισαβόνας, σύμφωνα με τους οποίους το χρέος μιας χώρας δεν πρέπει να ξεπερνά το 60% και τα ελλείμματά της το 3% του ΑΕΠ της. Αυτό ακριβώς το στοιχείο είναι που έκανε τότε την Άνγκελα Μέρκελ να πανηγυρίσει, δηλώνοντας ότι έτσι "αυτό θα είναι δεσμευτικό, θα ισχύει για πάντα και ποτέ δεν θα μπορεί να αλλάξει μέσω μιας κυβερνητικής πλειοψηφίας". Προφανώς, η γερμανίδα καγκελλάριος εννοούσε ότι με την "θεσμοποίηση" των όρων τού Μάαστριχτ και της Λισαβόνας εξουδετερώνονται μια για πάντα οι ενδεχόμενες αντιδράσεις τυχόν "αγαναχτισμένων" ευρωπαίων πολιτών.

Αναγκαία παρένθεση για την διατύπωση μιας απορίας. Ασφαλώς θυμάστε την πρεμούρα με την οποία Σαμαράς και Βενιζέλος (αργότερα κι ο Σταύρος Θεοδωράκης) υπερθεμάτιζαν την ανάγκη αλλαγής του συντάγματος. Βέβαια, κανείς δεν μας είπε προς τι τόση πρεμούρα. Μόνο για την μείωση του αριθμού των βουλευτών ή για την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων; Ή, μήπως, ήθελαν να κατοχυρώσουν συνταγματικά όσα απορρέοντα εκ του δημοσιονομικού συμφώνου είχαν θεσμοθετήσει μέσω του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και των εφαρμοστικών νόμων (όπως μείωση ελλειμμάτων, πρωτογενή πλεονάσματα κλπ); Η απορία μένει αναπάντητη και κλείνει η παρένθεση.

Ενδεικτική της προθυμίας με την οποία οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έσπευσαν να συμμορφωθούν με τις εντολές τού δημοσιονομικού συμφώνου, είναι η περίπτωση της Δανίας. Τον Σεπτέμβριο του 2011, το σοσιαλιστικό κόμμα τής Δανίας (υπό την "κόκκινη" Χέλλε Θόρνινγκ-Σμιντ, γνωστή με το παρατσούκλι "κυρία Γκούτσι") έσπασε την κυριαρχία τής δεξιάς στην εξουσία, τάζοντας αύξηση της φορολόγησης των πλουσίων και αδρή χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους. Πριν βγει η χρονιά, όλες οι υποσχέσεις τής "κυρίας Γκούτσι" πήγαν στα σκουπίδια: αντί να φορολογηθούν οι πλούσιοι, αυξήθηκαν τα εισιτήρια στα μέσα δημόσιας συγκοινωνίας και επιβλήθηκε ο εμπνευσμένος νέος φόρος "κυκλοφοριακής συμφόρησης"(!) ενώ αντί να ενισχυθεί το κοινωνικό κράτος, αυξήθηκαν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης. Φαίνεται πως οι "σοσιαλιστές" δεν βρήκαν καλύτερο τρόπο για να συμμορφωθούν προς τις επιταγές τού δημοσιονομικού συμφώνου.

Εξ ίσου χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση ενός άλλου "σοσιαλιστή", του βέλγου Έλιο ντι Ρούπο, ο οποίος κατάφερε, τον Νοέμβριο του 2011 και μετά από ενάμισυ χρόνο ακυβερνησίας(!),  να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού έξι(!) κομμάτων. Τί μέτρα βρήκε να εξαγγείλει, λοιπόν, ένας σοσιαλιστής πρωθυπουργός μετά από 541 ημέρες ακυβερνησίας; Τι άλλο; Περικοπές 11,3 δισ. ευρώ στις κοινωνικές δαπάνες και αύξηση των φορολογικών συντελεστών.


Έχοντας κατά νου τα παραπάνω και μετά την προχτεσινή αναμπουμπούλα στο Γιούρογκρουπ, είναι λογικό να περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Είμαι εξαιρετικά περίεργος να δω πώς θα χειριστεί το πρόβλημα η "αριστερή" κυβέρνηση ενός κόμματος το οποίο (μη το ξεχνάμε αυτό!) έχει προσυπογράψει και την συνθήκη τού Μάαστριχτ και την συμφωνία τής Λισαβόνας, πάνω στις οποίες στηρίζεται το δημοσιονομικό σύμφωνο.

------------------------------------------------
(*) Γιούρογκρουπ (Eurogroup): Η σύσκεψη των υπουργών οικονομικών των χωρών τής ευρωζώνης. Στην σύσκεψη αυτή συμμετέχουν ex officio ο αρμόδιος για το ευρώ αντιπρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής (σήμερα ο Βάλντις Ντομπρόβσκις) και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (σήμερα ο Μάριο Ντράγκι).