Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

15 Απριλίου 2014

Ανισότητα και παιδεία

Η ανταπόκριση των αγορών στην οικονομία των ΗΠΑ επιτυγχάνεται αντί υψηλού κοινωνικού κόστους. Αυτό συμβαίνει επειδή η οικονομία τους έχει το εξής χαρακτηριστικό: υπάρχει μια σημαντικά μεγαλύτερη ανισοκατανομή στα εισοδήματα -με τις πολλαπλές συνέπειές της- απ' ότι στην Γερμανία ή στην Ιαπωνία. Η διαρκώς αυξανόμενη ανισοκατανομή τού εισοδήματος από τα μέσα τής δεκαετίας τού '70 και οι συνέπειές της έχουν αναλυθεί και τεκμηριωθεί εκτεταμένα. Το 1997, ο Άλαν Γκρήνσπαν (σ.σ.: τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, της FED), σε μια κατάθεσή του στο κονγκρέσσο, είχε δηλώσει ότι "όπως ξέρουμε και όπως έχουμε συζητήσει στο παρελθόν, υπάρχει μια εκρηκτική αύξηση των εισοδηματικών διαφορών, η οποία οφείλεται κυρίως στην τεχνολογία και στην παιδεία. Όλη αυτή η ανισοκατανομή χαρακτηρίζει το σύστημά μας μέχρι την βάση του. Πρόκειται για μια εξέλιξη η οποία με κάνει να νοιώθω άβολα. (Kozo Yamamura & Wolfgang Streeck, "The end of diversity?", Cornell University, 2003, σελίδα 133).


Σ' εκείνη την κατάθεσή του, ο Γκρήνσπαν υπογράμμισε ότι συνεχώς αυξάνεται η διαφορά στα εισοδήματα των πτυχιούχων ανωτάτων σχολών και αυτών που απλώς τελείωσαν το λύκειο αλλά και των τελευταίων με εκείνους που περιορίστηκαν στην βασική εκπαίδευση. Αυτό είναι που τον κάνει να νοιώθει "άβολα" και με αυτή την διαπίστωση συμφωνούν ο Γιαμαμούρα με τον Στρέεκ.

Τί θέλουν να πουν με όλα τούτα οι ποιητές-επιστήμονες; Προφανώς, για την φτώχεια ενός μεγάλου τμήματος του λαού φταίει ο ίδιος ο λαός που είτε έμεινε αμόρφωτος είτε δεν κατάφερε να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις. Υπ' αυτή την έννοια, αν πάρουμε τα πράγματα από την ανάποδη, απενοχοποιείται η απόκτηση μεγάλου πλούτου εφ' όσον έρχεται ως αποτέλεσμα μιας υψηλής μόρφωσης, συνεπώς οι προνομιούχοι δεν έχουν να ντρέπονται για τίποτε.

Φυσικά, η όλη αυτή "επιστημονική" προσέγγιση παραβλέπει ότι, όσο περνούν τα χρόνια, το κράτος χρηματοδοτεί όλο και λιγώτερο την παιδεία των φτωχών. Με πρόσχημα τις δημοσιονομικές εξυγιάνσεις και τις παντός είδους μεταρρυθμίσεις -ειδικά σε εποχές κρίσεων, οι οποίες γίνονται ολοένα και συχνότερες και βαθύτερες- οι κυβερνήσεις τού "δημοκρατικού κόσμου" μειώνουν συνεχώς τα κονδύλια για την παιδεία, επιβραδύνοντας δραματικά -ή και αναστέλλοντας ακόμη- την μόνη διαδικασία η οποία μπορεί να οδηγήσει σε άρση των ανισοτήτων, τουλάχιστον στις ευκαιρίες.

Έχει γραφτεί κατά κόρον ότι η σημαντικώτερη επένδυση που μπορεί να κάνει μια κοινωνία είναι η παιδεία της. Δεν έχουμε κανένα λόγο να διαφωνήσουμε. Άλλωστε, ένα από τα αιτήματα που έβγαλαν τον κόσμο στους δρόμους κατά την δεκαετία τού '60 ήταν η αύξηση του ποσοστού τού προϋπολογισμού που προοριζόταν για την παιδεία ενώ και το σύνθημα "ψωμί, παιδεία, ελευθερία" παραμένει πάντοτε ζωντανό και επίκαιρο. Μόνο που...

Μόνο που καμμία εξουσία, ποτέ και πουθενά, δεν είχε συμφέρον να διαθέτει υπηκόους με υψηλή παιδεία. Επειδή ξέρει πως παιδεία και ανελευθερία δεν συμβαδίζουν. Επειδή ξέρει ότι όλες οι επαναστάσεις οφείλονται σε μορφωμένους ανθρώπους. Επειδή ξέρει ότι άρκεσε ένας Μαρίνος Αντύπας για να ανάψει το φιτίλι που δεν μπορούσαν να ανάψουν χιλιάδες εξαθλιωμένοι κολίγοι στην Θεσσαλία, άρκεσε μια δράκα σπουδαγμένων για να παρασύρει ολόκληρη την φεουδαρχική τάξη στην Γαλλία τού 1789, άρκεσε άλλη μια δράκα μορφωμένων για να σωριάσει την αυτοκρατορία των τσάρων το 1917.

Καμμία αστική εξουσία, λοιπόν, δεν πρόκειται ποτέ να επενδύσει στην παιδεία. Στην πραγματική παιδεία, εννοείται. Διότι η πραγματική παιδεία τής δημιουργεί προβλήματα και γίνεται καρφί στο μάτι της. Ο εργαζόμενος δεν χρειάζεται να είναι μορφωμένος γιατί θα επαναστατήσει. Αρκεί να διαθέτει "δεξιότητες", τόσες όσες απαιτούνται για να χειρίζεται το μηχάνημα. Ο πολίτης δεν πρέπει να είναι μορφωμένος γιατί θα καταλάβει ότι πρέπει να γκρεμίσει το σύστημα που του ρουφάει το αίμα. Αρκεί μια γλίσχρα "μόρφωση" από τα ΜΜΕ, τόση όση απαιτείται για να περιορίζει τις ελπίδες του στην αλλαγή διαχειριστών.

Το συμπέρασμα είναι απλό. Όσο η αστική διαχείριση της εξουσίας βάζει την παιδεία των ευρύτερων κοινωνικών μαζών στο στόχαστρο, τόσο θα παράγει κοινωνική ανισότητα και θα την διογκώνει, όπως άλλωστε διαπίστωσε και ο Γκρήνσπαν. Κι επειδή η κοινωνική ανισότητα είναι σύμφυτη με τον αστικοδημοκρατικό καπιταλισμό, μόνη ελπίδα για να πάψει η διαιώνιση και η διόγκωση της ανισότητας είναι η ριζική ανατροπή αυτού του συστήματος. End of story.

1 σχόλιο:

Σπύρος είπε...

Θα ήθελα να σημειώσω -ως πρόσθετη παράμετρο στο άρθρο- τη σημερινή "παιδαγωγική" προσέγγιση που πιθανά να μην έχει γίνει αντιληπτή ακόμα σε πολλούς.
Έχει να κάνει με τη δημιουργία ενός πολύ αυστηρού και εξοντωτικού συστήματος παιδείας (βλέπε κυρίως δημοτικό και αργότερα γυμνάσιο λύκειο), στο οποίο τα παιδιά πλέον βομβαρδίζονται με "γνώση" μαθημάτων (απιστεύτα πολλών και απαιτητικών και σε αρκετές περιπτώσεις ΠΕΡΑ από τη φυσιολογική μαθησιακή ικανότητα της ηλικίας τους), με αποτέλεσμα να καταστρέφεται τελικά η ίδια η ΟΥΣΙΑ της παιδείας...

Απο τη μία θα διαχωρίζονται σε αυτούς που δεν μπορούν και στην πορεία θα οδηγούνται στις "δεξιότητες"... και από την άλλη θα είναι πλέον πλήρως εκπαιδευμένοι (ΠΑΡΑ την υψηλή μόρφωση τους) για να λειτουργούν όπως περιγράφεις και με πλήρη αποδοχή του συστήματος εξουσίας...
("Εγώ τα αξίζω..." συνήθως λένε...)

Αν κάτι με κάνει απαισιόδοξο για το μέλλον είναι αυτό...