Νερό: "ανθρώπινο" ή "εμπορεύσιμο" αγαθό;

Με όσα είπαμε τις τελευταίες μέρες, ίσως κάποιοι νομίσουν ότι το πρόβλημα με την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων αφορά τις φτωχές ή τις τριτοκοσμικές χώρες. Μέγα λάθος! Οι πολυεθνικές τού χώρου, μπορεί να συσσωρεύουν κέρδη ευκολώτερα σε τέτοιες χώρες αλλά δεν υστερούν και με τις χώρες τού ανεπτυγμένου κόσμου.

Στην παγκόσμια αγορά νερού κυριαρχούν δέκα πολυεθνικές. Οι δυο μεγαλύτερες είναι οι Suez και η Vivendi (τις οποίες είδαμε στο χτεσινό σημείωμα για την Αργεντινή) ενώ σημαντικού μεγέθους είναι οι βρεττανικές Thames Water και Wessex Water αλλά και η γαλλική Veolia. Η Suez δραστηριοποιείται σε 130 χώρες (και στην Ελλάδα) και η Vivendi σε 90. Η παγκόσμια αγορά υδάτινων πόρων εκτιμάται ότι πλησιάζει σε μέγεθος το ένα τρισεκατομμύριο δολλάρια.

Βέβαια, θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι σήμερα το 90% των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε ολόκληρο τον κόσμο καλύπτεται από δημόσιες επιχειρήσεις. Όμως, αυτό το στοιχείο αποκαλύπτει πόσο "ψωμί" υπάρχει σ' αυτόν τον τομέα για τα μονοπώλια. Αυτός είναι ο λόγος που οι παγκόσμιοι καπιταλιστικοί οργανισμοί (ΔΝΤ, ΠΟΕ, Παγκόσμια Τράπεζα κλπ) έχουν λυσσάξει υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων των υδάτινων πόρων. Κι αυτός είναι ο λόγος που το 2002 η συνδιάσκεψη του Τόκιου δεν δέχθηκε να διακηρύξει ότι το νερό αποτελεί "ανθρώπινο αγαθό" (όπως ο αέρας) αλλά "εμπορεύσιμο αγαθό".

Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2015, ένας στους έξι ανθρώπους σε όλον τον κόσμο θα εξαρτάται από κάποια ιδιωτική εταιρεία ύδρευσης. Όσο για εκείνους που θεωρούν ότι το πρόβλημα αφορά μόνο τις φτωχές και τριτοκοσμικές χώρες, ας μάθουν ότι οι αναλύσεις προβλέπουν πως μέχρι το 2015 θα έχουν ιδιωτικοποιηθεί το 65% των υδάτινων πόρων των Ηνωμένων Πολιτειών και το 75% της Ευρωπαϊκής Ένωσης!


Ας δούμε και μερικά παραδείγματα από τον δυτικό κόσμο. Το 1989 ιδιωτικοποιήθηκαν στην Αγγλία και την Ουαλία οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης. Από τότε, το νερό έχει γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας και κερδοσκοπίας για ένα πλήθος ομίλων, επενδυτικών κεφαλαίων, τραπεζών και ταμείων από όλο τον κόσμο, με τους λογαριασμούς τού νερού να αυξάνονται υπέρογκα κάθε χρόνο. Παράλληλα, μια έρευνα του παρατηρητήριου Corporate Watch σχετικά με την οικονομική κατάσταση 19 εταιριών ύδρευσης και αποχέτευσης στην Αγγλία και την Ουαλία βρήκε ότι (α) σχεδόν το ένα τρίτο των χρημάτων που δαπανώνται για τους λογαριασμούς του νερού πηγαίνει στις τράπεζες και τους επενδυτές, ως τόκοι και μερίσματα, (β) οι πολίτες πληρώνουν ετησίως 2 δισ. λίρες (2,3 δις ευρώ) παραπάνω απ' όσα θα πλήρωναν αν η υπηρεσία νερού και αποχέτευσης ήταν δημόσια, (γ) έξι από τις 19 εταιρείες έχουν την έδρα τους εκτός Μεγάλης Βρεττανίας, σε κάποιον φορολογικό παράδεισο, με αποτέλεσμα το κράτος να μην εισπράττει ούτε φόρους και (δ) οι διευθύνοντες σύμβουλοι των 19 εταιρειών ύδρευσης πληρώθηκαν σχεδόν 10 εκατ. λίρες σε μισθούς και μπόνους το 2012. Την ίδια ώρα, επειδή οι εταιρείες δεν ενδιαφέρονται για την κατάσταση των δικτύων, το ένα τέταρτο της παροχής νερού χάνεται σε διαρροές.

Επίσης:
- Στο Παρίσι, το 2011 ο δήμος υποχρεώθηκε να καταγγείλει την σύμβασή του με τις πολυθενικές Suez και Veolia, μετα από 25 ολόκληρα χρόνια, λόγω αποτυχημένης διαχείρισης.
- Στο Βερολίνο, ο δήμος διεξήγαγε σκληρό αγώνα μέχρι να καταφέρει να ξεφορτωθεί την Suez και την γερμανική RWE.
- Στην Γκρενόμπλ, το 2001 ο δήμος απαλλάχθηκε από την Gogese (θυγατρική τής Suez), με την συνδρομή τής δικαιοσύνης.
- Στην Ολλανδία, το 2005 τίθεται σε ισχύ νόμος που απαγορεύει την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης από ιδιώτες και το Άμστερνταμ ιδρύει την Waternet, έναν δημόσιο φορέα υπεύθυνο για τις υπηρεσίες αυτές.
- Στην Γερμανία έχουν εκδιωχθεί οι ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης από όλες σχεδόν τις πόλεις. Στις ελάχιστες πόλεις που παραμένουν, ελέγχονται πλήρως από τα δημοτικά συμβούλια.
- Το 2001, ο δήμος τής Βιέννης προστάτεψε τον δημόσιο χαρακτήρα της εταιρείας ύδρευσης της πόλης με νομοθετικές ρυθμίσεις του Δημοτικού Συντάγματος και υιοθέτησε μία Καταστατική Χάρτα για το Νερό, εμποδίζοντας θεσμικά τις πιέσεις της Ε.Ε. για απελευθέρωση της αγοράς και την ιδιωτικοποίηση της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης.
- Στο Μάλμε, οι πολίτες υποχρέωσαν με τις κινητοποιήσεις τους την δημοτική αρχή να σταματήσει τις διαδικασίες πώλησης της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης.
- Στην Σεβίλλη και την Κόρδοβα τής Ισπανίας, οι δήμοι ίδρυσαν τις δικές τους εταιρείες ύδρευσης, αδιαφορώντας για τις πιέσεις των Βρυξελλών που ήθελαν να δοθεί το σύνολο των υπηρεσιών υδρευσης και αποχέτευσης σε ιδιωτικές εταιρείες.

Κι ενώ όλα αυτά συμβαίνουν κάπου δίπλα μας, η σαμαροβενιζελική συμμωρία προσπαθεί με νύχια και με δόντια να ξεπουλήσει την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, καμαρώνοντας μάλιστα γι' αυτή την ελεεινή σκευωρία. Φτύστε τους, μη τους ματιάσετε...