Αύξηση του ΑΕΠ και ανεργία

"(...) Πιστεύεις πως έχει νόημα να κάτσουμε να υπολογίσουμε πόσο πρέπει να αυξηθεί (χοντρικά) το ΑΕΠ για να απορροφήσει πχ 1000 ανέργους; Λαμβάνοντας υπόψιν ιστορικά δεδομένα κάπως καθώς και την άντληση υπεραξίας απο τις επιχειρήσεις (π.χ. το να διαιρέσεις το αεπ δια μισθούς είναι πολύ αισιόδοξη εκτίμηση). Συγγνώμη που στα λέω και βιαστικά (...). Πιστεύω όμως το πιάνεις το νόημα. Το γιατί θέλω να το κάνω είναι νομίζω προφανές. Υποψιάζομαι ότι χρειάζεται τρελή αύξηση του ΑΕΠ για να απορροφήσεις λίγους ανέργους. (...)" [Απόσπασμα από μήνυμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, το οποίο υπογράφει ο αναγνώστης τού ιστολογίου Ξ.Φ.]


Μπορεί να ακουστεί παράξενα αλλά, όσο "χοντροκομμένη" κι αν ακούγεται η ερώτηση του αναγνώστη, χρειάζονται πολλές σελίδες για να δοθεί πλήρης και τεκμηριωμένη απάντηση. Από την άλλη πάλι, ο πυρήνας του προβλήματος είναι τόσο πολύ μελετημένος ώστε μπορούμε να διακινδυνεύσουμε την προσέγγισή του με λίγες μόνο γραμμές.

Ας ξεκινήσουμε βάζοντας στα δεδομένα μερικά πραγματικά στοιχεία. Το ΑΕΠ τής χώρας μας ανερχόταν προ κρίσης σε 250 δισ. περίπου (σ.σ.: στρογγυλεύω τα νούμερα για να μη μπλέκουμε σε περιττές λεπτομέρειες). Σήμερα, με την τρίχρονη κρίση να έχει βαθύνει, θα είμαστε ευχαριστημένοι αν κλείσουμε την χρονιά με 175 δισ. Λογαριάζοντας τον πληθυσμό μας σε 11.000.000 κατοίκους (ντόπιους, ξένους, νόμιμους και μη), έχουμε ένα κατά κεφαλήν ΑΕΠ ίσο με 23.000 (παρά κάτι) προ κρίσης και 16.000 (παρά κάτι) σήμερα. Ας συνεχίσουμε την ανάλυση, λοιπόν, κρατώντας τα σημερινά νούμερα.

Πρώτα-πρώτα, μια διευκρίνιση. Τί σημαίνει ΑΕΠ; Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν ή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν; "Εθνικό Προϊόν" είναι ο πλούτος που παράγεται από τους έλληνες όπου γης και "Εγχώριο Προϊόν" είναι ο πλούτος που παράγεται από όσους εργάζονται σε τούτον εδώ τον τόπο, ανεξάρτητα αν είναι έλληνες, πακιστανοί η νιγηριανοί. Επειδή, λοιπόν, ο τόπος ενδιαφέρεται πρωτίστως για το τι παράγουν όσοι δουλεύουν σ' αυτόν, ας μάθουμε να μιλάμε πλέον για Ακαθάριστο Εγχώριο (και όχι Εθνικό) Προϊόν, μιας και σε τούτη την γη χύνεται ο ιδρώτας και του αιγύπτιου μπακάλη της γωνίας και του ινδού εργάτη που μαζεύει φράουλες στον κάμπο τής Ηλείας.

Επιστρέφουμε στην ανάλυσή μας. Λέγαμε, λοιπόν, ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέρχεται σήμερα σε 16 χιλιάρικα περίπου. Δηλαδή, σε μια οικογένεια με δυο παιδιά αναλογούν 4Χ16=64 χιλιάρικα, τα οποία γίνονται 96 αν συνοικούν και δυο από τους γονείς τού ζευγαριού. Για να το πω με πιο κατανοητό τρόπο: μια οικογένεια με δυο παιδιά και δυο παππούδες συνεισφέρει (κατά μέσο όρο πάντα) 96 χιλιάδες ευρώ ετησίως στην ελληνική οικονομία.

Πάμε τώρα στο προκείμενο. Αν η ελληνική οικονομία δεν ήθελε να καρπωθεί ούτε δεκάρα από την εργασία των πολιτών της, θα έπρεπε να πληρώνει στους πολίτες της όσα εκείνοι παράγουν, δηλαδή 16 χιλιάδες ετησίως ανά πολίτη ανεξαρτήτως ηλικίας, γένους, φυλής ή θρησκεύματος. Επειδή, όμως, αυτοί οι πολίτες χρειάζονται δρόμους, νοσοκομεία, σχολεία, παιδικούς σταθμούς κλπ κλπ, θα δέχονταν να καταθέτουν (κάτι σαν εθνικό αποθεματικό, ας πούμε, όπως κάνουν οι ένοικοι μιας πολυκατοικίας) το ένα τέταρτο της αμοιβής τους, χωρίς να επιβαρύνονται δεκάρα παραπάνω για φόρους, ΦΠΑ, χαράτσια, ασφαλιστικές εισφορές κλπ κλπ. Έτσι, ο κάθε πολίτης θα είχε στην διάθεσή του ένα χιλιάρικο κάθε μήνα να το κάνει ό,τι θέλει, ενώ το κράτος θα διέθετε κάπου 45 δισ. για έργα υποδομής, κοινωνικές παροχές, δαπάνες για άμυνα κλπ. 

Δυστυχώς, όλα τα παραπάνω ανήκουν στην σφαίρα τής οικονομικής φαντασίας. Στην πράξη, από το παραγόμενο ΑΕΠ διατίθεται στους πολίτες για αμοιβές (μισθούς, συντάξεις, αμοιβές μικροεμπόρων και αυτοαπασχολούμενων, επιδόματα πάσης φύσεως κλπ) λιγότερο από το ένα τέταρτό του και το υπόλοιπο πάει στις τσέπες τής -εγχώριας και διεθνούς- κεφαλαιοκρατικής ολιγαρχίας, η οποία κατέχει τα μέσα παραγωγής και τις πηγές παραγωγής πλούτου. Θέλετε παράδειγμα; Η εταιρεία "Ελληνικός Χρυσός", για την οποία τόσος λόγος γίνεται τελευταία, διατυμπανίζει ότι θα δημιουργήσει 2.500 θέσεις εργασίας. Κομπιουτεράκι: 2.500 Χ 586 ευρώ μηνιαίος μισθός (αν δεν μειωθεί... που θα μειωθεί!) Χ 14 μισθοί = 20 εκατομμύρια (και κάτι ψιλά) ετησίως. Να βάλουμε κι ένα σκάρτο 25% καπάκι για εργοδοτικές εισφορές; 25 εκατομμύρια στους εργαζόμενους. Δηλαδή, 175 εκατομμύρια σε μια επταετία. Και υπολογίζω επταετία επειδή κατά το ίδιο χρονικό διάστημα η εταιρεία υπολογίζει ότι θα βγάλει κέρδη πάνω από 14 δισ. Το καταλάβαμε το παραδειγματάκι; Μπράβο!

Ας επιστρέψουμε τώρα στο ερώτημα του αναγνώστη μας. Μετά από όσα είπαμε, είναι προφανές ότι η αύξηση του ΑΕΠ δεν έχει καμμία σχέση με την μείωση της ανεργίας ή με την αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων. Τόσο η ανεργία όσο και οι αμοιβές έχουν σχέση με το πόσο ΑΕΠ έχει διάθεση να μοιραστεί η κεφαλαιοκρατική ολιγαρχία με τους εργαζομένους. Και για να μεταχειριστώ μια πιο μαρξιστική γλώσσα: η μείωση της ανεργίας και η βελτίωση των εργατικών αμοιβών έχουν ευθεία σχέση με την διάθεση του κεφαλαίου να μειώσει την υπεραξία της εργασίας που καρπώνεται.

Αν, λοιπόν, πιστεύετε ότι υπάρχει περίπτωση να πει ο κάθε κεφαλαιοκράτης "φτάνει ως εδώ, δεν θέλω άλλα κέρδη", τότε μπορείτε ελεύθερα να ονειρεύεστε ότι η αύξηση του ΑΕΠ (δηλαδή, η κατά Σαμαρά κλπ πολυθρύλητη "ανάπτυξη") θα φέρει καλύτερες μέρες στους εργαζόμενους. Αν πιστεύετε τέτοιο πράγμα, όμως, καλύτερα να αλλάξετε πλευρό.