"Αστυνομική ιστορία"

Για τον μεγάλο ούγγρο συγγραφέα Ίμρε Κέρτες είχαμε μιλήσει πριν ενάμιση χρόνο, όταν παρουσιάζαμε το αριστούργημά του "Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο". Τότε, λογάριαζα πως αν ποτέ ξαναμιλούσα για έργο τού Κέρτες, θα ήταν δίχως άλλο για το μοναδικό "Εγώ, ένας άλλος". Όμως, το βιβλιαράκι στο οποίο αναφερόμαστε σήμερα, ταιριάζει πολύ περισσότερο στην χαλαρή διάθεση του Αυγούστου.

Όταν είδα στο ράφι του βιβλιοπωλείου την "Αστυνομική ιστορία", ομολογώ ότι παραξενεύτηκα. Βλέπετε, γνωρίζοντας αρκετά καλά τον Κέρτες, δεν περίμενα ποτέ πως θα έγραφε αστυνομικό μυθιστόρημα. Τελικά, αγόρασα το βιβλίο από καθαρή περιέργεια, προκειμένου να δω πώς μπορεί να είναι ένα τέτοιο μυθιστόρημα γραμμένο από κάποιον μεγάλο νομπελίστα συγγραφέα.

Φυσικά, είχα κάνει λάθος. Η "Αστυνομική ιστορία" δεν είναι ούτε μυθιστόρημα ούτε αστυνομικό βιβλίο με την έννοια που ξέρουμε. Είναι μια νουβέλα μικρότερη των 100 σελίδων, στην οποία δεν εμφανίζονται ούτε κλέφτες ούτε φονιάδες. Πρωταγωνιστές της είναι οι αστυνομικοί ενός λατινοαμερικανικού δικτατορικού καθεστώτος, οι οποίοι δεν τηρούν τον νόμο αλλά είναι ο νόμος. Κινούνται με άνεση ανάμεσα σε νομιμότητα και παρανομία, παρακολουθούν ανυποψίαστους πολίτες, προστατεύουν το καθεστώς από τους πραγματικούς αλλά και από τους πιθανούς αντιπάλους του και, γενικά, δρουν όπως αρμόζει σε αστυνομικούς οι οποίοι υπηρετούν τέτοια καθεστώτα: συλλαμβάνουν, ανακρίνουν, βασανίζουν, κατηγορούν, καταδικάζουν, εκτελούν...

Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1977 στην σοσιαλιστική -τότε- Ουγγαρία, δίχως να αντιμετωπίσει πρόβλημα λογοκρισίας. Παρ' όλα αυτά, οι βιβλιοκριτικοί θεωρούν ότι ο Κέρτες αναφέρεται στην ίδια του την πατρίδα αλλά μετέφερε την δράση κάπου στην Λατινική Αμερική για να ξεγελάσει τις αρχές. Σ' αυτό συνηγορεί έμμεσα ο ίδιος ο Κέρτες, ο οποίος γράφει, προλογίζοντας την ουκρανική έκδοση 27 χρόνια αργότερα: "αποφάσισα να μην αφαιρέσω τίποτα από το τερατώδες τής ιστορίας, αλλά να μεταφέρω τον τόπο τής εξιστόρησης σε μια φανταστική χώρα τής Νότιας Αμερικής". Ποια είναι η αλήθεια; Ήσαν τόσο τυφλοί και ηλίθιοι οι λογοκριτές ή εκτίμησαν πως δεν υπήρχε τίποτε να φοβηθούν; Ή, μήπως, δεν υπήρχε καν λογοκρισία; Η απάντηση εναπόκειται στην ευφυΐα τού αναγνώστη.

Όπως και να 'χουν τα πράγματα, η "Αστυνομική ιστορία" είναι ένα απολαυστικό ανάγνωσμα, το οποίο φέρνει επανειλημμένα στο μυαλό του αναγνώστη εικόνες από τον "Αγνοούμενο" του Γαβρά, ενώ θα θυμίσει και το "Γκεστάπο" τού Σβεν Χάσσελ, σε όσους το έχουν διαβάσει. Η πέννα τού Κέρτες κινείται με τον γνωστό, ράθυμο, σχεδόν υπνωτικό τρόπο της πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί, το οποίο δεν χαλαρώνει ούτε στην τελευταία σελίδα τού βιβλίου: 

"Φοβάσαι;" με ρώτησε...
"Τί να φοβάμαι;"...
"Ε, να", με μια κίνηση του κεφαλιού του έδειξε προς την αυλή, όπου οι δυο Σαλίνας κρέμονταν σαν δυο σακιά από το σχοινί, "γι' αυτό!"
"Γι' αυτό", απάντησα κουνώντας τους ώμους μου, "όχι. Φοβάμαι όμως τον μακρύ δρόμο που οδηγεί σ' αυτό". 

Η "Αστυνομική ιστορία" κυκλοφορεί από τον "Κέδρο" σε μια αξιοπρεπέστατη έκδοση, η οποία απαίτησε λιγώτερα από 8 ευρώ για να την αποκτήσω και δεν βλέπω για ποιον λόγο θα πρέπει να "σκοτώνω την ώρα μου" με μια κυριακάτικη χαζοφυλλάδα αντί να απολαμβάνω τέτοια βιβλία...