Λάνθασμένα δεδομένα, λανθασμένα συμπεράσματα

Η Τουρκία έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια στο εγγύτερο "εργοστάσιο” της Ασίας στη Δύση. Αν ο τουρκικός παραγωγικός ιστός χάσει την πρόσβαση στις αγορές της Δύσης θα καταστραφεί καθώς η δυνατότητα καταναλωτικής απορρόφησης της Ρωσίας είναι αστεία. Η Ρωσία έχει κατά κεφαλήν εισόδημα χαμηλότερο και από αυτό της Τουρκίας. To AΕΠ της Ρωσίας το 2016 ήταν περί τα 3,3 τρισ. δολ. και της Τουρκίας περί 2 τρισ. δολ. Η πρώτη έχει διπλάσιο πληθυσμό από τη δεύτερη. Το ΑΕΠ της Ε.Ε. υπολογίζεται πάνω από 20 τρισ. δολ. και των ΗΠΑ άλλο τόσο.

Τις προάλλες διάβαζα τα παραπάνω σε άρθρο τού -προσφάτως βραβευμένου- οικονομικού -πλην άνευ πανεπιστημιακών σπουδών- δημοσιογράφου Κώστα Στούπα και ομολογώ ότι μου κόπηκε η ανάσα. Αν η Τουρκία έχει φτάσει να παράγει 2 τρισ. ετησίως, η κατάσταση είναι πολύ πιο επικίνδυνη απ' όσο φανταζόμαστε. Ευτυχώς, η μανία που έχω να διασταυρώνω τα πάντα (σε συνδυασμό, βεβαίως, με την άποψή μου περί του τι εστί Στούπας) με ηρέμησε μέσα σε λιγώτερο από πέντε λεπτά. Ιδού τι ανακάλυψα, με ελάχιστο ψάξιμο, σε μορφή διαγράμματος:

[Διάγραμμα: Cogito ergo sum]     

Όπως το υποψιαζόμουν. Η ισχυρή τουρκική οικονομία δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο ισχυρή όσο νομίζει ο κ. Στούπας. Θα δούμε πού ανακάλυψε τα δύο τρισ. ο "βραβευμένος" δημοσιογράφος αλλά, προσωρινώς, ας πούμε ότι η Παγκόσμια Τράπεζα επιμένει πως το ΑΕΠ της Τουρκίας κατά το 2016 είναι ακριβώς 857,749 δισ. δολλάρια. Κι αφού ο πληθυσμός τής χώρας ανέρχεται σε 79,51 εκατομμύρια (σύμφωνα με την απογραφή τού 2016), το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της υπολογίζεται σε μόλις 10.787 δολλάρια και κάτι ψιλά. Και, μάλιστα, πληθωρικά, αφού είναι γνωστό ότι ο πληθωρισμός στην γείτονα τρέχει επί πολλά χρόνια με διψήφια ποσοστά, δηλαδή με ρυθμούς απαράδεκτους για μια οικονομία αναπτυσσόμενης χώρας δυτικού τύπου. Εννοείται ότι αυτό το ποσό είναι ευτελές και δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο εντυπωσιασμού.

Στο παραπάνω διάγραμμα επέλεξα να καταγράψω και την χώρα μας, για λόγους σύγκρισης. Η πτωχή, κατατρεγμένη και αιμάσσουσα Ελλάς των μνημονίων και των 10,75 εκατομμυρίων κατοίκων, παρήγαγε κατά το 2016 ΑΕΠ ύψους 194,559 δισ. δολλαρίων, ήτοι κάπου 18.100 δολλάρια ανά κάτοικο, επίδοση σχεδόν 80% υψηλότερη από της Τουρκίας. Όσο για το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ των δυο χωρών, το οποίο εκτινάσσεται μετά την δεκαετία τού '90, ας λάβουμε υπ' όψη μας τόσο τον πληθωρισμό όπου αναφερθήκαμε πρωτύτερα όσο και την κατά 50% σχεδόν αύξηση του πληθυσμού τής Τουρκίας στην ίδια χρονική περίοδο.

Τα λανθασμένα στοιχεία που χρησιμοποιεί ο κ. Στούπας, τον βοηθούν να καταλήξει στο συμπέρασμα που θέλει, το οποίο, φυσικά, είναι κι αυτό εσφαλμένο: μια ισχυρή τουρκική οικονομία, με υψηλό ΑΕΠ, δεν θα είχε συμφέρον να μείνει προσκολλημένη στην Ρωσσία, διότι οι πτωχοί ρώσσοι δεν θα είχαν την δυνατότητα να απορροφήσουν τα προϊόντα της, άρα θα ήταν διατεθειμένη να επιστρέψει στην αγκαλιά τής δύσης, έναντι ορισμένων ανταλλαγμάτων. Έτσι, ο "ευφυής" αρθρογράφος βρίσκει την ευκαιρία να κατηγορήσει την κυβέρνηση ότι ασχολείται με μικροπολιτικές αντί να ετοιμάζεται να συζητήσει τα ανταλλάγματα τα οποία ενδεχομένως θα ζητήσουν οι τούρκοι για να παραμείνουν προσδεδεμένοι στο δυτικό άρμα.

Δυστυχώς, η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας απέχει παρασάγγας από την ιδέα που έχει ο κ. Στούπας γι' αυτήν. Στις αρχές τής δεκαετίας, η ισοτιμία τής τουρκικής λίρας προς το δολλάριο έπαιζε γύρω στο 2:1. Προχτές, στις 9/4/2018, ξεπέρασε για πρώτη φορά το 5:1 και η πτώση συνεχίζεται. Παρά την καταιγιστική υποτίμηση του νομίσματος, το εξωτερικό ισοζύγιο επιμένει να παρουσιάζει αρνητικές επιδόσεις. Παράλληλα, βέβαια, ο πληθωρισμός στέκεται στο ύψος του και φλερτάρει έντονα με το 16% και η τουριστική βιομηχανία τής χώρας αγκομαχάει όλο και περισσότερο, ενώ είναι λογικό να χρειαστεί επί πλέον οξυγόνο εφέτος το καλοκαίρι, με όσα γίνονται τόσο στα νοτιοανατολικά σύνορα όσο και στο Αιγαίο. Η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφύγει την ύφεση, αυξάνει συνεχώς τις δημόσιες δαπάνες αλλά ο ρυθμός ανάπτυξης όλο και πέφτει ενώ το δημόσιο χρέος αυξάνεται κατακόρυφα.

Είναι προφανές ότι η φούσκα που έστηνε επί σειρά ετών ο Ερντογκάν και για την οποία μιλάμε πολύ καιρό τώρα (*), βρίσκεται μια ανάσα από το σκάσιμό της. Υπ' αυτή την έννοια, πολύ θα ήθελα να μάθω τι είδους ανταλλάγματα θα μπορούσε να ζητήσει ο σουλτάνος προκειμένου να μας κάνει το χατήρι να παραμείνει στην δύση και να πάψει τα σαλιαρίσματα με την πτωχή Ρωσσία. Της οποίας το ΑΕΠ το 2016 δεν έφτασε τα -κατά Στούπα- 3,3 τρισ. δολλάρια αλλά ούτε καν το 1,3 τρισ....

Εμπορικό ισοζύγιο Τουρκίας, 2000-2018 (σε εκατ. δολλάρια)

Υστερόγραφο. Αν αναρωτιέστε πού βρήκε τα νούμερά του ο κ. Στούπας, υπάρχει απάντηση. Αυτοί οι αριθμοί αφορούν το Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (Purchasing Parity Power - PPP). Πρόκειται για έναν δείκτη-εργαλείο, με καθαρά τεχνική εφαρμογή, ο οποίος δεν χρησιμοποιείται για να εκφράσει τα μεγέθη μιας οικονομίας και, φυσικά, δεν χρησιμοποιείται για διεθνείς συγκρίσεις. Ενδεικτικά, ας σημειώσουμε ότι το PPP της Ελλάδας το 2016 είχε ξεπεράσει τα 289 δισ. δολλάρια (όσο ακριβώς και της Δανίας αλλά και 50 δισ. περισσότερα από της Φινλανδίας), ήτοι 50% πάνω από το πραγματικό ΑΕΠ. Προφανώς, αυτή η πολύ μικρή λεπτομέρεια διαφεύγει της πολυπραγμοσύνης τού κ. Στούπα...

----------------------------------------------------
(*) Ενδεικτικά: Σειρά πέντε κειμένων με γενικό τίτλο "Τριγμοί στην Τουρκία" (20-26/4/2017) αλλά και δυο κείμενα με ενιαίο τίτλο "Ελλάδα-Τουρκία: βίοι παράλληλοι;" (19-20/7/2011).