Η "προστασία της πατρίδας" και ολίγα περί δημοκρατίας

Την περασμένη Κυριακή, ο Ελεύθερος Τύπος δημοσίευσε μια συνέντευξη του Ευάγγελου Βενιζέλου. Την προσοχή μου τράβηξε η πρώτη ερώτηση του δημοσιογράφου "Ο τρόμος επέστρεψε στη χώρα με την επίθεση κατά του κ. Λουκά Παπαδήμου. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο στόχος των δραστών και πόσο κινδυνεύουν, τελικά, η Δημοκρατία και οι θεσμοί από τέτοιου είδους ενέργειες;". Ωραία, φυτευτή και προβοκατόρικη ερώτηση, οπότε συνέχισα διαβάζοντας την απάντηση και υπογραμμίζοντας μερικά σημεία της:

Η Δημοκρατία χρειάζεται επαγρύπνηση. Τίποτα δεν είναι δεδομένο αν δεν το υπερασπίζεσαι. Η τρομοκρατία επιβιώνει σε λανθάνουσα κατάσταση και αναζητά νέες μορφές έκφρασης, επειδή -μεταξύ άλλων- καλλιεργείται ένα κλίμα ενθάρρυνσης ή ανοχής προς τη βία, το κοινωνικό και πολιτικό μίσος, τον κοινωνικό και εθνικό διχασμό. Είναι καθήκον της Πολιτείας, των πολιτικών δυνάμεων και, τελικά, των ίδιων των πολιτών να σπάσουν οριστικά το φαύλο αυτό κύκλο με ξεκάθαρες θέσεις. 
Η επίθεση κατά του Λουκά Παπαδήμου είναι όχι συμβολική αλλά αιματηρή, δολοφονική επίθεση κατά του πρωθυπουργού μιας κυβέρνησης υψηλής εθνικής υπευθυνότητας που αγωνίστηκε να προστατεύσει την πατρίδα από την απόλυτη καταστροφή. Ως αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Παπαδήμου δικαιούμαι να πω ότι της ακραίας βίας μιας τρομοκρατικής πράξης προηγήθηκε η συσσωρευμένη συμβολική αλλά και υλική βία του «αντιμνημονιακού» μίσους που πήρε τη μορφή του κατασκευασμένου μίσους κατά των προσώπων που σήκωσαν το βάρος της εθνικής προσπάθειας.

Μάλιστα. Κλασσικός Βενιζέλος, χωρίς καμμιά έκπληξη. Η δημοκρατία που κινδυνεύει, η πολιτεία και οι πολίτες που οφείλουν να την υπερασπιστούν, εμείς οι υπεύθυνοι που προστατεύσαμε την Ελλάδα κι οι άλλοι ανεύθυνοι που μας μισούν επειδή... Επειδή; Ο Βενιζέλος δεν συμπληρώνει ποτέ αυτό το "επειδή", προφανώς επειδή θεωρεί πως δεν υπάρχει λογική εξήγηση. Εμείς κάναμε το καθήκον μας απέναντι στην πατρίδα και οι άλλοι μας μισούν άνευ λόγου.

Εν πάση περιπτώσει, δεν έχω καμμιά διάθεση να σας χαλάσω την Παρασκευή (και, μάλιστα, εν όψει τριημέρου) αναλύοντας βενιζέλειες ρήσεις. Το μόνο που θέλω είναι να κάνω δυο παρατηρήσεις:

Θεσσαλονίκη, 23/4/1941: Ο Γεώργιος Τσολάκογλου (στο μέσον, με τα γυαλιά) υπογράφει το τρίτο και οριστικό
πρωτόκολλο παράδοσης της Ελλάδας (τα δυο προηγούμενα ακυρώθηκαν επειδή δεν συμμετείχε η Ιταλία).
Αριστερά, ο γερμανός στρατηγός Άλφρεντ Γιοντλ. Δεξιά ο ιταλός στρατηγός Αλμπέρτο Φερρέρο

(Α) Η "προστασία της πατρίδας από την απόλυτη καταστροφή" αποτελεί το μόνιμο και σταθερό καταφύγιο των συμβιβασμένων. Στα "Απομνημονεύματά" του, ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου αιτιολογεί την απόφασή του να συνθηκολογήσει με τους γερμανούς, χρησιμοποιώντας το ίδιο καταφύγιο. Παρ' ότι δεν χωρεί σύγκριση των δυο ανδρών (ο Τσολάκογλου έχει και τίτλους τιμής να επιδείξει), ιδού τα σχετικά αποσπάσματα (*):

(...) ευρέθην αντιμέτωπος Ιστορικού διλήμματος:
Ή να αφήσω να συνεχισθή ο αγών και να γίνη ολοκαύτωμα
Ή υπείκων εις τα παρακλήσεις όλων των ηγητόρων του Στρατού ν' αναλάβω την πρωτοβουλίαν της συνθηκολογήσεως. (...)
Η πρώτη λύσις ήτο ευκολωτέρα δι' εμέ ως μη βαρύνουσα με ευθύνας (...) Επροτίμησα να βαδίσω τον ανηφορικόν δρόμον του μαρτυρίου διά να έχω ήρεμον την συνείδησίν μου και να αισθάνωμαι την υπερηφάνειαν ότι:
- έσωσα τους συμπολεμιστάς μου
- έσωσα την τιμήν των όπλων
- συνεμερίσθην τον πόνον των στρατιωτών μου παραμένων κοντά των (...)
ΕΤΟΛΜΗΣΑ (...)
Μέχρι σήμερον δεν μετενόησα διά το τόλμημά μου. Τουναντίον αισθάνομαι υπερηφάνειαν (...)

(Β) Τα περί δημοκρατίας που είναι πολύτιμη και χρειάζεται προστασία και επαγρύπνηση από όλους μας, δεν θα τα σχολιάσω εγώ. Θα δώσω τον λόγο στον θείο Βλαδίμηρο, που τα λέει καλύτερα (**) κι εγώ θα περιοριστώ στις υπογραμμίσεις:

Η άνοδος του επαναστατικού κινήματος του προλεταριάτου σε όλες τις χώρες προκάλεσε τις σπασμωδικές και άκαρπες προσπάθειες της αστικής τάξης και των πρακτόρων της μέσα στις εργατικές οργανώσεις για να βρουν ιδεολογικά-πολιτικά επιχειρήματα με σκοπό την υπεράσπιση των κυριαρχίας των εκμεταλλευτών. Ανάμεσα σ’ αυτά τα επιχειρήματα ξεχωριστή θέση κατέχει η καταδίκη της δικτατορίας και η υπεράσπιση της δημοκρατίας. (...)
Το επιχείρημα αυτό παίζει κυρίως με τις έννοιες «δημοκρατία γενικά» και «δικτατορία γενικά», χωρίς να βάζει το ζήτημα για ποια τάξη πρόκειται. Μια τέτια τοποθέτηση του ζητήματος, εξωταξική ή υπερταξική, δήθεν παλλαϊκή, αποτελεί καθαρό εμπαιγμό της βασικής διδασκαλίας του σοσιαλισμού, δηλαδή της διδασκαλίας για την ταξική πάλη, την οποία παραδέχονται στα λόγια, μα ξεχνούν στην πράξη οι σοσιαλιστές που πέρασαν με το μέρος της αστικής τάξης. Γιατί σε καμιά πολιτισμένη καπιταλιστική χώρα δεν υπάρχει «δημοκρατία γενικά», αλλά υπάρχει μόνο η αστική δημοκρατία, και δεν πρόκειται για τη «δικτατορία γενικά», αλλά τη δικτατορία της καταπιεζόμενης τάξης, δηλ. του προλεταριάτου, πάνω στους καταπιεστές και εκμεταλλευτές, δηλ. πάνω στην αστική τάξη, με σκοπό την κατανίκηση της αντίστασης που προβάλλουν οι εκμεταλλευτές στην πάλη για την κυριαρχία τους.
Η ιστορία διδάσκει ότι καμιά καταπιεζόμενη τάξη δεν έφθασε ποτέ στην κυριαρχία και δεν μπορούσε να φτάσει στην κυριαρχία χωρίς να περάσει μια περίοδο δικτατορίας, δηλ. κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας και βίαιης καταστολής της αντίστασης που πρόβαλλαν πάντα οι εκμεταλλευτές, αντίστασης απεγνωσμένης, λυσσαλέας, που δεν σταματούσε μπροστά σε κανένα έγκλημα. Η αστική τάξη, που την κυριαρχία της υποστηρίζουν τώρα οι σοσιαλιστές, οι οποίοι μιλούν ενάντια στη «δικτατορία γενικά» και που κόβονται για τη «δημοκρατία γενικά» κατάκτησε την εξουσία στις προηγμένες χώρες ύστερα από μια σειρά από εξεγέρσεις, εμφυλίους πολέμους, βίαιη καταστολή των βασιλιάδων, των φεουδαρχών, των δουλοκτητών και των προσπαθειών παλινόρθωσής τους. Χιλιάδες και εκατομμύρια φορές οι σοσιαλιστές όλων των χωρών στα βιβλία και στις μπροσούρες τους, στις αποφάσεις των συνεδρίων τους, στους προπαγανδιστικούς τους λόγους, έχουν εξηγήσει στο λαό τον ταξικό χαρακτήρα αυτών των επαναστάσεων, αυτής της αστικής δικτατορίας. Γι’ αυτό η σημερινή υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας με λογοκοπίες για τη «δημοκρατία γενικά» και τα σημερινά ουρλιαχτά και ξεφωνητά ενάντια στη δικτατορία του προλεταριάτου, που παρουσιάζονται σαν ξεφωνητά για τη «δικτατορία γενικά», αποτελούν ανοικτή προδοσία του σοσιαλισμού, έμπρακτο πέρασμα με το μέρος της αστικής τάξης, άρνηση στο προλεταριάτο του δικαιώματος να επιτελέσει τη δική του προλεταριακή επανάσταση (...)
Όλοι οι σοσιαλιστές, εξηγώντας το ταξικό χαρακτήρα του αστικού πολιτισμού, της αστικής δημοκρατίας, του αστικού κοινοβουλευτισμού, έκφραζαν την ιδέα που διατυπώθηκε με τη μεγαλύτερη επιστημονική ακρίβεια από τον Μαρξ και τον Ένγκελς, την ιδέα ότι η πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια μηχανή για την καταστολή της εργατικής τάξης από την αστική τάξη, της μάζας των εργαζομένων από μια χούφτα καπιταλιστές (...)

Άποψη του προεδρείου του ιδρυτικού συνεδρίου της Τρίτης Διεθνούς, με τον Λένιν όρθιο.
Διακρίνονται επίσης (από αριστερά): Γκούσταβ Κλίνγκερ, Χιούγκο Εμπερλέιν, Φριτς Πλάττεν.

---------------------------------------------
(*) Γεωργίου Κ.Σ. Τσολάκογλου, αντιστρατήγου, "Απομνημονεύματα", έκδοση Ακροπόλεως, 1959, σελίδες 130-133. Τα κεφαλαία στο "ΕΤΟΛΜΗΣΑ" είναι του Τσολάκογλου.
(**) Β.Ι. Λένιν, "Θέσεις και εισήγηση για την αστική δημοκρατία και τη δικτατορία του προλεταριάτου". Εκφωνήθηκε στις 4/3/1919, κατά το ιδρυτικό συνέδριο της Τρίτης Διεθνούς. Η αντιγραφή έγινε από το: Β.Ι. Λένιν "Απάντα", τόμος 37, σελίδες 491-492.