Αποπηγάδι - 2. Επένδυση υπό "προστασίαν"

[Οι αναγνώστες που έχουν υπ' όψη τους την σειρά των κειμένων μας για τους Βαρδινογιάννηδες, θα έχουν αρχίσει ήδη να διαπιστώνουν αρκετά κοινά στοιχεία ανάμεσα σ' εκείνη την ιστορία και σε τούτη που διηγούμαστε τώρα. Ας κάνουν λίγη υπομονή και τους υπόσχομαι ότι έπεται συνέχεια.]

Βρισκόμαστε, λοιπόν, στο 2008 κι έχουμε μείνει στο σημείο όπου μια ωραία πρωία οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι του Αποπηγαδιού διαπιστώνουν ότι έχουν χάσει την γη τους. Φυσικά, αρχίζουν οι διαμαρτυρίες, οι προσφυγές, οι μηνύσεις κλπ. Παράλληλα, στις 23/12/2009 η "Πρωτοβουλία κατοίκων Σπίνας, Παλαιών Ρουμάτων και Σέμπρωνα" καταθέτει στην ΡΑΕ έγγραφη ένσταση, την οποία κοινοποιεί και στο υπουργείο περιβάλλοντος. Κι ενώ οι Αποπηγαδιώτες μιλούν πλέον για "πράσινο καπιταλισμό" και κάνουν ό,τι μπορούν, ξοδεύοντας χιλιάρικα και χιλιάρικα, η εταιρεία συνεχίζει απτόητη το έργο της, με την προστασία τού νόμου.

Αποπηγάδι, 14/2/2010: Σύλληψις επικινδύνου τρομοκράτου

Λεπτομέρεια πρώτη. Πριν μπουν κάπου ανεμογεννήτριες, επιβάλλεται να μετρηθεί ο άνεμος με τοποθέτηση ανεμολογικών ιστών. Στο Αποπηγάδι, προκειμένου να μη πάρουν τίποτε χαμπάρι οι ντόπιοι, αυτοί οι ιστοί δεν μπήκαν από εργάτες της εταιρίας αλλά από φοιτητές "στα πλαίσια έρευνάς τους για το πανεπιστήμιο", όπως είπαν στους ντόπιους. Προφανώς, έχουμε μπροστά μας άλλη μια περίπτωση όπου πανεπιστημιακός δάσκαλος χρησιμοποιεί τους φοιτητές του για να κάνει μια μικρή "δουλίτσα" με κάποια εταιρεία.

Οι δικηγόροι των κατοίκων διαπιστώνουν ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που έχει υποβάλει η εταιρία και έχει εγκριθεί (φυσικά, αλλιώς το έργο θα ήταν παράνομο), αναφέρει δυο καραμπινάτα ψεύδη: πρώτον, ότι η περιοχή δεν είναι προστατευμένη και, δεύτερον, ότι τα εδάφη είναι ασβεστολιθικά άρα δεν υπάρχουν εκτεταμένα υδάτινα αποθέματα. Οι κάτοικοι προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ζητούν την ακύρωση του έργου. Τον Μάιο του 2010, το ΣτΕ διατάσσει την προσωρινή διακοπή των εργασιών, έως ότου ληφθεί η τελική απόφαση. Όμως, όταν τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου το ΣτΕ συζητά κανονικά την υπόθεση, δεν διαπιστώνεται κάτι μεμπτό, οπότε η προσφυγή απορρίπτεται και τα έργα μπορούν να συνεχιστούν.

Κομβικό ρόλο στην τελική απόφαση του ΣτΕ έπαιξαν οι εκθέσεις κάποιων ειδικών, τις οποίες υπέβαλε η εταιρία. Οι εκθέσεις αυτές βασίστηκαν σε μελέτες εξ αποστάσεως και πιστοποιούσαν ότι το έργο δεν επιβαρύνει το περιβάλλον. Από την πλευρά τους, οι κάτοικοι υπέβαλαν υπόμνημα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, το οποίο πιστοποιούσε ακριβώς το αντίθετο. Κατά παράδοξο τρόπο, ο δασολόγος-ορνιθολόγος Γιάννης Αρνέλλος, αν και μέλος τής Ε.Ο.Ε., διαχωρίζει την θέση του και συντάσσει υπόμνημα που βολεύει την εταιρία, υποστηρίζοντας ότι η περιοχή δεν βρίσκεται στον μεταναστευτικό διάδρομο των πουλιών. Ο Αρνέλλος επιμένει στον ισχυρισμό του, ακόμη κι όταν αυτός καταρρίπτεται τόσο από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης όσο και από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η στάση τού Αρνέλλου έχει λογική εξήγηση: ο επιστήμονας εργάζεται στην εταιρία για την οποία έκανε την μελέτη.

Στο μεταξύ, το υπουργείο περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής παραδέχεται ότι οι περισσότερες δημοσιεύσεις των αποφάσεων τού δασαρχείου Χανίων δεν έγιναν σύννομα και διατάσσει την επανάληψή τους. Οι νέες δημοσιεύσεις γίνονται μέσα στο 2011 και οι κάτοικοι έχουν πλέον την ευκαιρία να υποβάλλουν τις ενστάσεις τους κανονικά. Μόνο που τώρα πια οι πρώτοι τρεις "σβούροι" (όπως λένε οι ντόπιοι τις ανεμογεννήτριες) έχουν ήδη στηθεί.

Βέβαια, το στήσιμο αυτών των ανεμογεννητριών δεν ήταν εύκολη δουλειά για την εταιρία. Οι κάτοικοι έδωσαν σκληρό αγώνα για να το εμποδίσουν, είτε βάζοντας το χέρι βαθειά στην τσέπη για να καταθέσουν προσφυγές και να πληρώσουν δικηγόρους είτε ακόμη και ξαπλώνοντας μπροστά στις μπουλντόζες. Από την μεριά της, η εταιρία κατέθεσε σωρεία μηνύσεων κατά όσων εμπόδιζαν με οποιονδήποτε τρόπο τις δουλειές της. Πάνω από 60 κάτοικοι συνελήφθησαν και ταλαιπωρήθηκαν στα δικαστήρια επί δυο χρόνια, ώσπου τελικά αθωώθηκαν (*). Οι μπροστάρηδες του αγώνα των κατοίκων έγιναν στόχοι τραμπούκων, οι οποίοι ποτέ δεν αποκαλύφθηκαν. Κάποιοι που επιχείρησαν να φυτέψουν δέντρα σε χώρο που είχε ξεχερσώσει η εταιρία, μηνύθηκαν για "παράνομη δενδροφύτευση" από το... δασαρχείο (!!), το  οποίο μήνυσε κι έναν 70χρονο επειδή έκοψε δυο υπεραιωνόβιες ξεραμένες καστανιές, που βρίσκονταν μέσα στο χωράφι του και τις είχε φυτέψει ο παππούς του.

Επί σειρά ετών η περιοχή αστυνομοκρατείται, με διμοιρίες ενστόλων να προστατεύουν την "επένδυση". Τα ΜΑΤ είναι πάντα εκεί, μέρα και νύχτα, για να συνοδεύουν τα φορτηγά, τα μηχανήματα και τις μπετονιέρες. Μέχρι και για να πάει κάποιος στην στάνη του ν' αρμέξει τα γίδια του, πρέπει να συνοδεύεται από αστυνομικό. Η αυθαιρεσία χτυπάει κόκκινο. Για παράδειγμα, στις 20/5/2010 αστυνομικοί εισβάλλουν χωρίς ένταλμα στο σπίτι τού Λευτέρη Παναγιωτάκη στα Παλιά Ρούματα, επιχειρώντας να συλλάβουν τον ίδιο και τον αδελφό του Σπύρο. Ο παραλογισμός των αρχών φτάνει σε τέτοιο σημείο ώστε απαγορεύεται ακόμη και το μάζεμα ρίγανης, ραδικιών και λοιπών εδώδιμων χόρτων και βοτάνων, με το αιτολογικό τής... προστασίας τού φυσικού κάλλους τής περιοχής!!

Λεπτομέρεια δεύτερη. Η ερευνήτρια δημοσιογράφος Νέλλυ Ψαρρού (σ.σ.: κρατήστε αυτό το όνομα) κάνει λόγο για κάποιον κάτοικο του Αποπηγαδιού (δεν αναφέρει όνομα, προφανώς για να τον προφυλάξει), ο οποίος ήταν από τους μπροστάρηδες του αγώνα. Σύμφωνα με την Ψαρρού, στην αρχή οι επενδυτές επιχείρησαν να τον δωροδοκήσουν προσφέροντάς του είτε 140.000 ευρώ είτε μια υψηλή θέση στην εταιρία. Όταν απέτυχαν, το γύρισαν στον εκφοβισμό. Κάποια στιγμή, ο εν λόγω κάτοικος συνελήφθη από αστυνομικούς για άγνωστο λόγο και, τελικά, βρέθηκε στο νοσοκομείο με ραγισμένα πλευρά. Χωρίς να αμφισβητώ την Ψαρρού, οφείλω να σημειώσω ότι δεν κατάφερα να διασταυρώσω την παραπάνω πληροφορία.

Παράλληλα με το μαστίγιο, η εταιρία έβαλε μπρος και το καρότο, στην προσπάθειά της να απλώσει τις δουλειές της (θα δούμε αργότερα ποιες ακριβώς είναι αυτές) και σε άλλα εδάφη. Έχοντας το Αποπηγάδι ως προηγούμενο, πλησιάζει κτηνοτρόφους στα γύρω χωριά, ζητώντας να νοικιάσει την γη τους για μερικές ψωροδεκάρες από τα εκατομμύρια ευρωπαϊκών επιδοτήσεων που εισπράττει. Το μοτίβο είναι απλό: "δώστο μας με το καλό και θα πάρεις και κάτι, αλλιώς θα το χάσεις όπως οι αποπηγαδιώτες και δεν θα πάρεις μία". Την συνέχεια μπορούμε να την φανταστούμε: μόλις η εταιρία εξασφαλίσει πρόσβαση στα εδάφη που την ενδιαφέρουν, κάποιοι θα καταθέσουν στο δασαρχείο αιτήσεις για να αλλάξει ο χαρακτηρισμός αυτών των εκτάσεων από κτηνοτροφικές σε δημόσιες δασικές...

Αποπηγάδι, 8/4/2010: Κάτοικοι σταματούν μπουλντόζα με τα κορμιά τους. Συνελήφθησαν όλοι, προσήχθησαν δύο.

Ίσως αναρωτιέται ο αναγνώστης γιατί η εταιρία θέλει τόσες εκτάσεις, παρά τα 2.700 στρέμματα στα οποία αναφερθήκαμε χτες. Υπομονή και όλες οι απορίες θα λυθούν.


---------------------------------------
(*) Το οριστικό τέλος στις διώξεις των κατοίκων, με την αθώωση όλων των κατηγορουμένων, γράφτηκε τις προάλλες, στις 6 Δεκεμβρίου 2016, στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Χανίων. Η εν λόγω δικαστική απόφαση στάθηκε η αιτία να γραφτούν αυτά τα κείμενα.