Τα άκρα και οι ίσες αποστάσεις

Η πρωινή κουβέντα στο γραφείο ξεκίνησε με αφορμή την χτεσινή αποστροφή τού "επίτιμου" περί νεκρών, επεκτάθηκε στο θέμα της -κρατικής ή μη- βίας και, μέσω Συρίας και Άσαντ-Isis, κατέληξε στην θεωρία των άκρων και στις ίσες αποστάσεις που πρέπει ή δεν πρέπει να τηρούνται κατά περίπτωση. Με δυο λόγια, έγινε άλλη μια κουβέντα καφενειακού επιπέδου, χωρίς αρχή, μέση και τέλος, μόνο και μόνο επειδή σήμερα κανείς δεν είχε όρεξη για δουλειά. Άφεριμ! Το μόνο καλό είναι πως όλο αυτό μου έδωσε θέμα για σήμερα.

Πολλοί νομίζουν ότι η θεωρία περί άκρων είναι εφεύρημα του καιρού μας. Μέγα λάθος! Μπορεί στην εποχή μας η εν λόγω θεωρία να έχει την τιμητική της, ορίζοντας ως άκρα τον φασισμό και τον κομμουνισμό, αλλά έχει μακρά ιστορία στον δυτικό πολιτικό λόγο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα από το παρελθόν είναι η κατά την ταραγμένη δεκαετία τού 1930 στάση των σοσιαλδημοκρατών της Γερμανίας, οι οποίοι υποστήριζαν την πολιτική των ίσων αποστάσεων από τα εξ ίσου καταδικαστέα άκρα, δηλαδή τους ναζί και τους κομμουνιστές.

Γερμανία, 1932: Προεκλογικές αφίσσες του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας, με σαφείς
"ίσες αποστάσεις" από το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Χίτλερ και το κομμουνιστικό του Τέλμαν

Η αιτία τής αναζωπύρωσης που γνωρίζει τα τελευταία χρόνια η θεωρία των άκρων πρέπει να αναζητηθεί στην ανησυχία τού ευρωπαϊκού κεφαλαίου, το οποίο διαπιστώνει πως ο κομμουνισμός δεν είναι ούτε κατά διάνοια μια πεθαμένη υπόθεση, παρ' ότι έχει περάσει ένα τέταρτο του αιώνα από τότε που η σημαία με το σφυροδρέπανο κατέβηκε από το Κρεμλίνο. Η τόσο βολική εξίσωση του ναζισμού με τον κομμουνισμό είναι σαφές ότι έχει ως στόχο τον δεύτερο, μιας και εκτιμάται ότι ο πρώτος έχει ήδη καταδικαστεί επαρκώς.

Ο δρόμος γι' αυτή την σύγχρονη εξίσωση άνοιξε στις 27 Ιουνίου 1996, όταν η κοινοβουλευτική συνέλευση του συμβουλίου τής Ευρώπης εξέδωσε το ψήφισμα 1096 "Μέτρα για την διάλυση της κομμουνιστικής κληρονομιάς των πρώην κομμουνιστικών ολοκληρωτικών συστημάτων", το οποίο διαπιστώνει ότι "η κληρονομιά των πρώην κομμουνιστικών ολοκληρωτικών συστημάτων δεν είναι εύκολο να διαχειριστεί" και ότι "το να αποκατασταθεί ένα πολιτισμένο, φιλελεύθερο κράτος στο πλαίσιο του κράτους δικαίου σε αυτή τη βάση είναι δύσκολο και γι' αυτό πρέπει να διαλυθούν και να ξεπεραστούν οι παλιές δομές και πρότυπα σκέψης".

Επειδή μάλλον δεν πήγε και τόσο καλά αυτή η διάλυση, το επόμενο βήμα έγινε στις 25 Ιανουαρίου 2006, όταν και πάλι η κοινοβουλευτική συνέλευση του συμβουλίου τής Ευρώπης εξέδωσε το ψήφισμα 1481 περί "ανάγκης διεθνούς καταδίκης των εγκλημάτων των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων". Σ' αυτό το ψήφισμα γίνεται -για πρώτη φορά με επίσημο τρόπο- η διαπίστωση ότι ο κομμουνισμός δεν έχει καταδικαστεί τόσο όσο ο ναζισμός: "Η πτώση των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη δεν έχει ακολουθηθεί σε όλες τις περιπτώσεις από μια διεθνή έρευνα για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από αυτά. Επί πλέον, οι δράστες αυτών των εγκλημάτων δεν έχουν παραπεμφθεί σε δίκη από την διεθνή κοινότητα όπως έγινε στην περίπτωση με τα φρικτά εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τον εθνικοσοσιαλισμό (ναζισμό)".

Δυόμισυ χρόνια αργότερα, στις 3 Ιουνίου 2008, πήρε σειρά η "Διακήρυξη της Πράγας για την ευρωπαϊκή συνείδηση και τον κομμουνισμό", ένα κείμενο που προήλθε μεν από ένα διήμερο συνέδριο της πλάκας στην τσεχική γερουσία αλλά απέκτησε αίγλη τόσο με την υπογραφή του από τον Βάτσλαβ Χάβελ όσο και με τις επιστολές υποστήριξης που έστειλαν η Μάργκαρετ Θάτσερ, ο Νικολά Σαρκοζύ, ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι και άλλοι. Η διακήρυξη φέρει τις υπογραφές πολλών πικραμένων (π.χ. ενός Λη Έντουαρντς, προέδρου κάποιου "Ιδρύματος Θυμάτων Κομμουνισμού" στην Ουάσιγκτον!) και περιλαμβάνει πολλές ομορφιές, με πρώτη το κάλεσμα για την "επίτευξη μιας πανευρωπαϊκής αντίληψης ότι αμφότερα τα ναζιστικά και τα κομμουνιστικά ολοκληρωτικά καθεστώτα πρέπει να κριθούν από την φοβερή τους ικανότητα να είναι καταστροφικά στις πολιτικές τους για τη συστηματική εφαρμογή ακραίων μορφών τρομοκρατίας, καταστέλλοντας όλες τις πολιτικές και ανθρώπινες ελευθερίες, ξεκινώντας επιθετικούς πολέμους και, ως αναπόσπαστο μέρος των ιδεολογιών τους, εξοντώνοντας και απευλαύνοντας ολόκληρα έθνη και πληθυσμιακές ομάδες, ως εκ τούτου δε θα πρέπει να θεωρούνται οι κύριοι υπεύθυνοι των καταστροφών που μάστισαν τον εικοστό αιώνα".

Λίγο αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου 2008, το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο παίρνει απόφαση να δεχτεί την πρόταση της Διακήρυξης της Πράγας και να κηρύξει την 23η Αυγούστου κάθε χρόνου ως "Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού". Η επιλογή αυτής της ημέρας δεν είναι τυχαία, αφού στις 23/8/1939 υπεγράφη το περίφημο "σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ", οπότε έτσι υπογραμμίζεται η άποψη της Ε.Ε. ότι "οι μαζικές εκτοπίσεις, οι δολοφονίες και οι υποδουλώσεις που διαπράχθηκαν στο πλαίσιο των επιθέσεων του σταλινισμού και του ναζισμού εμπίπτουν στην κατηγορία των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας".

Μετά από τόση προεργασία, ήρθε στις 2 Απριλίου 2009 και το επιστέγασμα, με το ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου "Ευρωπαϊκή συνείδηση και ολοκληρωτισμός". Εκεί, ανάμεσα σε ένα σωρό αηδίες και υστερόβουλες κουταμάρες, οι ευρωπαίοι διαπιστώνουν ότι "η Ευρώπη δεν θα ενωθεί ποτέ αν δεν μπορέσει να καταλήξει σε κοινή θεώρηση της ιστορίας της, να αναγνωρίσει το ναζισμό, το σταλινισμό και τα φασιστικά και κομμουνιστικά καθεστώτα ως μέρος της κοινής ιστορίας της και αν δεν διεξαγάγει τίμιο και ουσιαστικό διάλογο για τα εγκλήματα των καθεστώτων αυτών κατά τον περασμένο αιώνα" και δηλώνουν πεπεισμένοι ότι "απώτερος στόχος της αποκάλυψης και της αποτίμησης των εγκλημάτων που διέπραξαν τα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα είναι η συμφιλίωση, η οποία μπορεί να επιτευχθεί αν υπάρξει αποδοχή της ευθύνης, ζητηθεί συγγνώμη και προωθηθεί η ηθική ανάκαμψη".

Σε όλα τα παραπάνω κείμενα είναι διάχυτο και σαφώς διακριτό το πνεύμα τού "καλά με τον φασισμό, με τον κομμουνισμό τι κάνουμε;". Για παράδειγμα, γίνεται έντονη προσπάθεια να θεωρηθεί το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ ως η θρυαλλίδα που πυροδότησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, λες και δεν υπήρξαν ποτέ η συμφωνία του Μονάχου, η αγγλογερμανική συμφωνία AGNA, η ανοχή της Δύσης στην Αλσατία, τα δυτικά στραβά μάτια στην Γκουέρνικα κλπ. Επίσης, ενώ γίνεται συνεχώς λόγος για "εγκλήματα του σταλινισμού", στα εγκλήματα του ναζισμού γίνεται η ελάχιστη αναφορά που απαιτείται για να δικαιολογήσει τις "ίσες αποστάσεις". Και, βεβαίως, δεν λαμβάνεται πουθενά υπ' όψη ότι ο συστημικός ναζισμός διαχειρίστηκε τις παραγωγικές δομές ακριβώς όπως τις βρήκε ενώ ο επαναστατικός κομμουνισμός άλλαξε εκ βάθρων όλες τις κοινωνικές σχέσεις.

Ας γελάσουμε λίγο:  Σύμφωνα με το Tea Party των ΗΠΑ, Χίτλερ, Ομπάμα και Λένιν είναι επικίνδυνοι σοσιαλιστές!

Θα ήθελα να προσθέσω και δυο λόγια για την βία, που τάχατες πρέπει να καταδικάζεται "απ' όπου κι αν προέρχεται", εξισώνοντας τις δολοφονικές επιθέσεις των χρυσαυγητών με το γιαούρτωμα του Πάγκαλου και το ματσούκι των ΜΑΤ κατά των συνταξιούχων με τις σπασμένες βιτρίνες των κάθε λογής κουκουλοφόρων. Όμως, επειδή αποκλείεται να περιοριστώ σε "δυο λόγια" κι επειδή τούτες οι μέρες δεν σηκώνουν πολυλογίες, σταματώ εδώ και θα συνεχίσω... ίδωμεν πότε!