Hedge fund: παιχνίδι μόνο για μεγάλους (3)

Απ' όσα είπαμε στα δυο προηγούμενα σημειώματα, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι, εφ' όσον η κερδοφορία των αντισταθμιστικών κεφαλαίων προκύπτει από τις διακυμάνσεις τής αγοράς (χωρίς σημασία αν πρόκειται για ανοδικές ή καθοδικές), το συμφέρον των hedge fund έγκειται στην αστάθεια του συστήματος. Κατ' επέκταση, οι διαχειριστές των hedge fund κάνουν ό,τι μπορούν για να υποσκάπτουν την σταθερότητα. Πολλές φορές δε, στήνουν άτυπα καρτέλ μεταξύ τους ώστε οι επιθέσεις τους να είναι αποτελεσματικώτερες.

Οι διαχειριστές των hedge fund δεν είναι μόνοι στο παιχνίδι τους. Πάντοτε έχουν τις πλάτες τους καλυμμένες από κάποιες μεγάλες τράπεζες, κάποια στιβαρά ταμεία κλπ. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα hedge fund αποτελούν απλώς την αιχμή του δόρατος των ανά την υφήλιο "flash boys" (*). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περυσινή περίπτωση με τα γερμανικά ομόλογα, στην οποία θα αναφερθούμε εδώ.

Ο Μπιλ Γκρος ως επί κεφαλής του ομίλου διαχείρισης hedge fund με το ταιριαστό όνομα Janus (Ιανός),
μιας κι ένα hedge fund βγάζει κέρδη όχι μόνο από την άνοδο αλλά κι από την πτώση των αξιών.

To 1971, o Μπιλ Γκρος ιδρύει την Pacific Investment Management Co (PIMCO), η οποία στο πέρασμα των χρόνων εξαγοράζεται από την Allianz και αναδεικνύεται στον ισχυρότερο επενδυτικό όμιλο του κόσμου (το 2014 επένδυσε ακόμη και σε ελληνικά ομόλογα 121 εκατ. δολλάρια). Όμως, τον Σεπτέμβριο του 2014, λόγω διαφωνιών και συγκρούσεων με τους συνεταίρους του, ο Γκρος εγκαταλείπει την PIMCO και αναλαμβάνει το πηδάλιο της ανταγωνιστικής Janus Capital. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν σχεδιάζει την εκδίκησή του.

Στις 21 Απριλίου 2015, ο Γκρος ανεβάζει ένα "αθώο" τιτίβισμα στο Twitter: "Δεκαετή γερμανικά ομόλογα = το στοίχημα μιας ζωής. Καλύτερο από την λίρα το 1993. Το μόνο ερώτημα είναι το πότε". Την ίδια στιγμή, δίνει συνέντευξη στο καλωδιακό CNBC, για να δώσει εξηγήσεις. Η θέση του είναι ότι τα γερμανικά ομόλογα έπεσαν πολύ χαμηλά (μέχρι 0,049%) και σίγουρα θα ανεβούν. Ο ίδιος διατυπώνει την εκτίμηση ότι, αν επαληθευτούν οι προβλέψεις του, είναι πολύ πιθανόν να προκύψουν επενδυτικά κέρδη 10-15% μέσα σε ένα-δυο χρόνια. Μάλιστα δε, "τεκμηριώνει" και την θεση του: "δεν είναι δυνατόν τα αντίστοιχα ομόλογα των ΗΠΑ να έχουν διαφορά σχεδόν 200 μονάδες βάσης" (σ.σ.: εκείνη την εποχή, τα δεκαετή των ΗΠΑ έπαιζαν στο 1,92%) (**).

Φυσικά, οι δηλώσεις τού Γκρος αναμεταδίδονται σε όλα τα ΜΜΕ και δημιουργούν πανζουρλισμό, λειτουργώντας ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Μέσα σε λίγες μέρες, η Γερμανία βλέπει τα δεκαετή της ομόλογα να εκτινάσσονται: 0,486% στις 29 Μαΐου, 0,884% στις 6 Ιουνίου, 1,055% στις 10 Ιουνίου... H Janus αλλά και όσοι άκουσαν την "συμβουλή" του Γκρος, αποκόμισαν τεράστια κέρδη σε λίγες εβδομάδες κι όχι "10-15% μέσα σε ένα-δυο χρόνια". Κι επειδή, όπου κάποιος κερδίζει, κάποιος άλλος χάνει, τα οφέλη των κερδοσκόπων βγήκαν από τους γερμανούς φορολογουμένους κι από όσους είχαν πουλήσει γερμανικά ομόλογα σε κάτω τιμή. Όλως τυχαίως, ανάμεσα στους τελευταίους ήταν και η PIMCO.

Εννοείται ότι η κερδοσκοπική επίθεση που ενορχήστρωσε ο Γκρος δεν έπληξε μόνο την Γερμανία. Τα απόνερα εξακόντισαν τα δεκαετή ομόλογα πολλών χωρών κατά αρκετές μονάδες βάσης μέσα σε έναν μήνα (Πορτογαλία 80 μ.β., Ισπανία 70 μ.β., Ιταλία και Γαλλία 65 μ.β. κλπ). Όσο κι αν η ισορροπία επανήλθε σχετικά σύντομα, τα flash boys προκάλεσαν ένα flash crash, το οποίο γέμισε για τα καλά μερικές πολύ βαθειές τσέπες...

Το περίφημο "τιτίβισμα"του Γκρος

Φαινόμενα παρόμοια με αυτό που μόλις είδαμε, εμφανίζονται συνεχώς. Στόχοι των κερδοσκόπων γίνονται όλες οι χώρες, καθ' ότι το κεφάλαιο δεν έχει ούτε πατρίδα ούτε τον θεό του. Οδυνηρή εμπειρία έχει και η Ρωσσία, που πριν ενάμισυ χρόνο είδε τα δεκαετή της ομόλογα να εκτοξεύονται από το 10% στο 16% σε λίγες μέρες. Το ίδιο και χειρότερο είχε πάθει λίγο νωρίτερα και η Τουρκία, με το επιτόκιό της σχεδόν να διπλασιάζεται από 6% σε 11%.

Αναρωτιέται κανείς αν υπάρχουν μηχανισμοί ασφαλείας, οι οποίοι πρέπει να ενεργοποιούνται σε τέτοιες περιπτώσεις. Η απάντηση είναι απλή: υπάρχουν αλλά είναι άχρηστοι. Και είναι άχρηστοι διότι η ασυδοσία τού καπιταλισμού είναι τόση ώστε δεν ελέγχεται. Είδαμε χτες ότι ο Σόρος έσπρωξε μόνος του σε μια στιγμή 7 δισ. λίρες και αυτομάτως τον ακολούθησαν τόσοι ώστε κατάφεραν σε λίγες ώρες να στεγνώσουν ολόκληρη την κεντρική τράπεζα της Αγγλίας. Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να διαθέσει 60 δισ. ευρώ μηνιαίως για την άμυνα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ ένας όμιλος διαχείρισης hedge fund μπορεί να ρίξει το ίδιο ποσό σε ένα λεπτό και μια συντονισμένη επίθεση hedge fund μπορεί να συγκεντρώσει τα δεκαπλάσια ποσά σε λίγες ώρες.

Και τώρα το κερασάκι. Το 2010, η βρεττανική ρυθμιστική αρχή (Financial Services Authority - FSA) δημοσίευσε μια μελέτη, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν αποδείξεις πως τα hedge funds ενέχουν συστημικό κίνδυνο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σημειώνει δε ότι οι τράπεζες δεν εμφανίζουν συγκεντρωμένη έκθεση στα hedge fund και επίσης ότι τα hedge fund χρησιμοποιούν χαμηλή μόχλευση, με αποτέλεσμα κανένα hedge fund από μόνο του να μην ενέχει σημαντικό συστημικό κίνδυνο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα (***). Κι αυτά τα λέει η ρυθμιστική αρχή μιας χώρας η οποία υποχρεώθηκε να υποτιμήσει το νόμισμα της και να χάσει 3,5 δισ. λίρες σε μια μέρα, χάρη στην επίθεση ενός hedge fund! Μωραίνει κύριος ον βούλεται απολέσαι...

Η εξέλιξη των δεκαετών γερμανικών ομολόγων (Δεκέμβριος 2014 - Ιούνιος 2016).
Το κόκκινο βέλος σημαδεύει την 21η Απριλίου 2015. (διάγραμμα: Zero Hedge, Cogito ergo sum)

Επίλογος. Λογάριαζα να κάνω και μια σύντομη παρουσίαση των διαφόρων μορφών hedge fund (distress, value, aggressive, fund of funds κλπ) αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει λόγος. Θα μπορούσα, επίσης, να συνεχίσω με περισσότερα σημειώματα στο ίδιο θέμα αλλά έχω κάτι άλλο στο μυαλό μου. Έτσι, θα κλείσω εδώ με μια τελευταία σημείωση. Αν αναζητήσετε στοιχεία για τον Τζορτζ Σόρος και τον Μπιλ Γκρος, θα ανακαλύψετε ότι οι δυο τους έχουν κάτι κοινό: είναι... φιλάνθρωποι!


---------------------------------------
(*) Από τον τίτλο του βιβλίου τού Μάικλ Λιούις (γνωστού στην Ελλάδα από το βιβλίο Το μεγάλο σορτάρισμα, εκδόσεις Παπαδόπουλος) Flash boys: a Wall Street revolt. Έτσι χαρακτηρίζονται οι απηνείς κερδοσκόποι, που δεν διστάζουν να προκαλέσουν στιγμιαία παγκόσμια αναστάτωση προκειμένου να καταγράψουν βραχυχρόνια οφέλη.

(**) Όλη η ιστορία: "Bill Gross tweets: German 10-year bunds 'the short of a lifetime'", Ρώυτερς, 21/4/2015

(***) Louise Armitstead, "Hedge funds do not pose systemic risk, concludes FSA", The Telegraph, 23/2/2010.