Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

5 Μαΐου 2016

Εκκλησία και φασισμός (1)

Με αφορμή κάποια σχόλια που συνόδευσαν την κοινοποίηση του χτεσινού κειμένου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέω να επεκτείνω σήμερα την κουβέντα ρίχνοντας μια ματιά στην όλη στάση της εκκλησίας (*) απέναντι στην χούντα και τον φασισμό γενικά.

Πρώτα-πρώτα, να ξεκαθαρίσουμε ότι η άποψη πως η εκκλησία στηρίζει την εκάστοτε εξουσία (και, μάλιστα, όσο πιο απολυταρχική είναι αυτή η εξουσία τόσο περισσότερο την στηρίζει) είναι μάλλον ανακριβής. Και τούτο διότι η εκκλησία είναι η ίδια εξουσία, είναι η ίδια θεσμός με τις δικές του δομές. Συνεπώς, οι θέσεις της στα διάφορα ζητήματα δεν αποσκοπούν στην στήριξη τρίτων αλλά στην στήριξη του δικού της οικοδομήματος, άσχετα αν απ' αυτές τις θέσεις προκύπτουν παράπλευρα οφέλη για κάποιους τρίτους.

Υπ' αυτό το πρίσμα, εξηγείται απολύτως η σταθερή αντικομμουνιστική στάση της εκκλησίας από την εποχή που επικράτησε η οκτωβριανή επανάσταση. Κραυγαλέο παράδειγμα ήταν ο περιβόητος αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Φωστίνης (μετέπειτα επίσκοπος Καρυστίας και Σκύρου, κατόπιν Ενόπλων Δυνάμεων και, εν τέλει, Χίου, Ψαρών και Οινουσσών), ο οποίος υπηρέτησε ως ιεροκήρυκας στο 34ο σύνταγμα πεζικού κατά την εκστρατεία στην Κριμαία. Έμεινε παροιμιώδης ο τρόπος με τον οποίο ο Φωστίνης εμψύχωνε τους έλληνες στρατιώτες κατά της κομμουνιστικής απειλής. Μάλιστα δε, ο Φωστίνης φρόντισε να διασώσει τα κατορθώματά του εκδίδοντας και σχετικό βιβλίο με τίτλο "Ο ελληνικός στρατός στη Ρωσσία".

Η στάση της εκκλησίας έγινε σαφής και κατά τις μεγάλες κινητοποιήσεις του 1925 (ξεσηκωμός θεσσαλών αγροτών κατά των μοναστηριακών περιουσιών, απεργίες σιδηροδρομικών και δημοσίων υπαλλήλων κλπ). Η ιερά σύνοδος διέβλεψε "κομμουνιστικό δάκτυλον" πίσω από αυτές τις κινητοποιήσεις και εξέδωσε εγκύκλιο για να καταγγείλει πως οι κομμουνιστές επιχειρούν να ξερριζώσουν από τους εργάτες την αγάπη προς την πατρίδα "υπό το πρόσχημα του διεθνισμού και της καταπαύσεως των πολέμων". Για να τεκμηριώσει δε την στάση της, δεν διστάζει να διατυπώσει την άποψή της ότι το αίτημα για ειρήνη είναι άτοπο επειδή "η ιδέα του γενικού αφοπλισμού δεν ωρίμασεν ακόμη" (Δημήτρης Μπαχάρας, Μελετώντας τις απαρχές του αντικομμουνισμού τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920 στην Ελλάδα, εκδόσεις Μνήμων, 2008).

Κατά την ίδια έννοια, είναι απολύτως εξηγήσιμη η στάση της εκκλησίας απέναντι και στον Μεταξά αλλά και στα ολοκληρωτικά καθεστώτα που επικράτησαν στην Ευρώπη κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου. Όταν πέθανε ο Μεταξάς, για παράδειγμα, το περιοδικό Εκκλησία έγραψε ότι "το Έθνος ολόκληρον εθρήνησεν και η Εκκλησία εθλίβη μεγάλως δια την απώλειαν του πιστού αυτής τέκνου". Ο δε Μουσσολίνι υμνήθηκε επαρκώς από το ίδιο περιοδικό και το 1929 που κατάργησε το διαζύγιο και το 1933 που κυκλοφόρησε γραμματόσημο με την Αγία Γραφή.

Όσο για τον Χίτλερ, τύφλα νά 'χουν οι χρυσαυγήτες: "Μεταξύ των άρθρων του πολιτικού προγράμματος του νέου Αρχικαγκελαρίου υπάρχουν και τινα τα οποία, διά το οικουμενικόν τού χαρακτήρος των, προκαλούν, ιδίως σήμερον, αμέριστον την προσοχήν. Υπισχνείται λοιπόν ο γερμανός αρχηγός μιας μεγίστης μερίδος του γερμανικού λαού, ότι “θα αποκαταστήσωμεν την καθαριότηταν εις την οικογενειακήν και την δημοσίαν ζωήν”, “θα επαναδώσωμεν εις τον γερμανικόν λαόν την πίστιν προς τον Θεόν, την πατρίδα και την οικογένειαν” και “θα στηρίξωμεν πάλιν επί υγιών βάσεων την εκπαίδευσιν των παιδιών μας”. Τοιουτοτρόπως, ο προς ον απευθύνεται το πρόγραμμα εκλέκτωρ λαός ακούει σαφείς και καθαράς τας θέσεις των πολιτικών του ως προς τα θεμελιώδη ιδανικά της ατομικής και της κοινωνικής του ζωής. Και είναι καιρός -και υπάρχουν λόγοι- να ακούση, τέλος πάντων, μίαν φοράν ο ελληνικός λαός εκ στόματος των πολιτικών του επίσης καθαρά" (περιοδικό Εκκλησία, 18/2/1933).

Κι αν υπάρχει κάποιος που δεν κατάλαβε τα παραπάνω γενικόλογα, έρχεται να τα εκλαϊκεύσει ο επίσκοπος Μεσσηνίας (πρώην Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως) Πολύκαρπος Συνοδινός, στο ίδιο περιοδικό: "Από της καταστροφής εσώθησαν τα κράτη της Ιταλίας και τελευταίον της Γερμανίας διά της ανακηρύξεως δικτατοριών και περιορισμού της ελευθέρας ενεργείας των ανελευθέρων αθέων κομμουνιστών". Τόσο απλά.

Ο επίσκοπος Κυδωνίας και Αποκορώνου (Χανίων) Αγαθάγγελος Ξηρουχάκης χαιρετά ναζιστικά, δίπλα στον δωσίλογο
διοικητή Κρήτης Ιωάννη Πασσαδάκη και τον γερμανό στρατιωτικό διοικητή Κρήτης στρατηγό Μπρούνο Μπρόυερ.

Φυσικά, σε βοήθεια των επισκόπων έσπευσαν και επιφανείς θεολόγοι, οι οποίοι επηρέαζαν μεγάλες μάζες, κυρίως μέσω της παραεκκλησιαστικής οργάνωσης "Ζωή". Για παράδειγμα, ο πολύς Παναγιώτης Τρεμπέλας διέβλεπε "ιδεολογικόν διαποτισμόν των εργατών από σοσιαλιστικάς αντιλήψεις" και καλούσε την εκκλησία, ως "οργανισμόν προσηλυτιστικόν" να διαφυλάξει το ποίμνιό της από τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Ο δε Γεράσιμος Κονιδάρης, πιο μαχητικός και απόλυτος, συνιστούσε στην εκκλησία να διεισδύσει με κάθε τρόπο στους εργατικούς και στους συνδικαλιστικούς χώρους (Δημήτρης Αρκάδας, Οι επαγγελματίες της θεολογικής σκέψης, διατριβή, Αθήνα, 2011).

Αύριο θα συνεχίσουμε με μερικά ακόμη όμορφα στιγμιότυπα.


-------------------------------------------
(*) Στο κείμενο, ο όρος εκκλησία δεν χρησιμοποιείται με το θεολογικό του περιεχόμενο (δηλαδή, η εκκλησία συνίσταται από τον κλήρο και τον λαό) αλλά έτσι όπως τον χρησιμοποιεί ο λαός, εννοώντας αυτούς που κάνουν το κουμάντο, δηλαδή τον υψηλόβαθμο κλήρο και τον θεσμό συνολικά.

8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

2016 χρονια στο κουρμπετι,ειναι απαιχτοι !!!!!

Ανώνυμος είπε...

Ο Παντελεημονας ηταν απο το Κρανιδι όπου τον εχουν ακομα σε μεγαλη εκτιμηση. Και οι Χιωτες τον θυμουνται ακομα και λενε οτι ηταν καλος δεσποτης. Αυτα δεν νομιζω οτι μας επιτρεπουν να τον χαρακτηριζουμε «περιβοητο».
Λιλιαν

teddygr είπε...

@ Λίλιαν

Χαρακτήρισα τον Παντελεήμονα Φωστίνη ως "περιβόητο" επειδή υπάρχουν κάποιοι που λένε και καλά λόγια. Αλλιώς θα τον έλεγα "διαβόητο".

Πάντως, μ' αρέσει που με τσιγκλάτε! Να, τώρα, ας πούμε, σκέφτομαι να ετοιμάσω ένα κειμενάκι και για το "αγαπημένο τέκνο" του Κρανιδιού. Είπα ότι, σκαλίζοντας τα χαρτόκουτα, βρήκα κάμποσο υλικό, οπότε... ας μη πάει χαμένο! *γέλια*

Ανώνυμος είπε...

@teddy

έμενα με "τσιγκλισε" η αναφορά σου στα χαρτοκουτα....

για δώσε μια εξήγηση , τι χαρτοκουτα (πανω απο ενα? ) ειναι και τι έχουν μέσα???

γιαννης

Ανώνυμος είπε...

Δλδ το οτι στα ΔΣ των τραπεζων υπαρχουν παπαδες ή/και εκπροσωποι της εκκλησιας, δεν τους κανει εξουσια;
Η εξουσια εχει σχεση με την δομη και τον θεσμο εκκλησια ή με το κεφαλαιο της εκκλησιας; (γη, τραπεζικο)

σαπορ τουτουρκι

ΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ είπε...

Μερικά πραγματάκια για το "διαβόητο" Παντελεήμονα Φωστίνη.
Ο ΠΦ δεν ηταν καποιος ιερεας αμετοχος στην καθημερινοτητα.Το αντιθετο.Και στην πολιτικη και στην εκκλησιαστικη ζωη ειχε δραση και παρεμβασεις.
Στα μέσα του 1954 ο Μητροπολίτης Χίου, Παντελεήμων Φωστίνης, υποβάλλει έκθεση στην Ιερά Σύνοδο για το βιβλίο «Καπετάν Μιχάλης» το οποίο θεωρεί «αντεθνικόν και υβριστικόν» για την Εκκλησία και ζητά να αφορισθεί ο Καζαντζάκης.
Ο αντικομμουνιστής και αρχιεθνικόφρων Παντελεήμων είναι συγγραφέας του «Ο κομμουνισμός. Ούτος εστίν ο πλάνος και ο αντίχριστος»- (Απ. Διακονία, Αθ. 1950)

Ιδρυσε το «Ιερό Τάγμα του Αγίου Παντελεήμονος» ή «Τάγμα Φωστίνη», όπως είναι γνωστό στους εκκλησιαστικούς κύκλους, στο οποίο εντάχθηκαν γνωστοί ιεράρχες που υπηρέτησαν και υπηρετούν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και οι περισσότεροι φέρουν το όνομα «Παντελεήμων».
Το Τάγμα του Φωστίνη σύμφωνα με τον επίσης εθνικόφρονα Αυγούστίνο της Φλώρινας ήταν «εστία μολύνσεως» της οποίας τα έργα «απειλούν να προκαλέσουν ναυτίαν και εις αυτούς τους βουβάλους του βορβορώδους Αλιάκμονος» (περιοδικό «Σπίθα»-Γ.Δ.Καρανικόλα «Ανορθόδοξοι Έρωτες Ορθοδόξων Αρχιερέων»).
Χειροτονία με βασιλική επιμονή:
Μια ημέρα μετά την απελευθέρωση της Βέροιας, στις 17 Οκτωβρίου 1912 το πρωί ετελέσθη πανηγυρική Θεία Λειτουργία κατά την οποία χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος και Αρχιμανδρίτης, από τον Μητροπολίτη Βεροίας Καλλίνικο, ο μέχρι τότε διάκονος και ιεροκήρυκας του Ελληνικού Στρατού Παντελεήμων Φωστίνης. Λέγεται, ότι η χειροτονία έγινε «τη επιμόνω, απαιτήσει του Διαδόχου Κωνσταντίνου».
λίγο ιστορία ακόμη....
Υπήρξαν 3 ΕΑΜικοί Μητροπολίτες εθνοσύμβουλοι της ΠΕΕΑ, ο Κοζάνης Ιωακείμ ο Ηλείας Αντώνιος και ο Χίου Ιωακείμ (Στρουμπής-από το 1943 οργανωμένος στο ΕΑΜ). Το κλίμα των διώξεων του 1946 κατά του Χίου Ιωακείμ συμπαρέσυρε και έναν ακόμη ιερέα της μητρόπολης Χίου , τον παπα-Νικόλα Ξενάκη, ανθυπολοχαγό στη Μ. Ανατολή και πατέρα πέντε παιδιών. Καθώς αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας, διώχθηκε από τον νέο μητροπολίτη, τον διαβόητο Παντελεήμονα Φωστίνη, με αποτέλεσμα να εκτελεστεί ως «συμμορίτης» στις 6 Σεπτεμβρίου 1948, στο Γουδί.
Εξυπακούεται πως η Ιεραρχία αποσχημάτισε τους 3 Μητροπολίτες επειδή πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Μετά τον αποσχηματισμό του Χίου Ιωακείμ, τη θέση του πήρε.....ποιός νομίζεις? ο διαβόητος Παντελεήμων Φωστίνης.

ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ είπε...

Αν γινει ποτε διαχωρισμος Κρατους και Εκκλησιας (πραγμα αδυνατο σ αυτο το συστημα )και ας κοπει επιτελους ο κρατικος μισθος απο τους κληρικους και θασας πω εχω ποσοι τσοπαναρεοι ("ποιμενες") θα μεινουν στο μαντρι να σαλαγαν τα προβατα.

Ανώνυμος είπε...

ως γνωστόν , κάθε πολιτική για να πετύχει, χρειάζεται μια θρησκεία, όπως είπε και ο Ναπολέων Βοναπάρτης