Άρτος και θεάματα

Ρε παιδιά, μπας και καταλάβατε τι γίνεται με την περίφημη "λίστα Λαγκάρντ" και τον πρώην "τσάρο τής οικονομίας", τον Γιώργο "βγαίνουμε-από το-τούνελ" Παπακωνσταντίνου; Τί λέτε; Την έκανε την κουτσουκέλα ή όχι; Όντως αμάρτησε για την ξαδέρφη του ή μπας κι ο δυστυχής έπεσε θύμα πολιτικής δολοφονίας; Δεν ξέρω αλλά μου φαίνεται πολύ χοντρό να έκανε όλα αυτά που λένε οι αντίπαλοί του πως έκανε αυτός, ένας σοσιαλιστής υπουργός που πάλευε με όλες του τις δυνάμεις για το καλό τής πατρίδας, θυσιάζοντας ως και τον εαυτό του σ' αυτή την προσπάθεια...

Να σοβαρευτούμε λιγάκι. Όλο τούτο το σκηνικό τής "κάθαρσης" και της "διαφάνειας", το οποίο έχει στηθεί εδώ και κάμποσο καιρό, μου θυμίζει ρωμαϊκή αρένα. Γύρω-τριγύρω βρίσκονται όλοι οι "αναμάρτητοι", έτοιμοι να "βάλουν τον λίθον" στο δοξαπατρί τού αμαρτωλού. Στην μέση τής αρένας, άθυρμα στις ορέξεις των "αδιάφθορων", εκείνος του οποίου κάθε φορά το αίμα κοστίζει φτηνότερα. Στις εξέδρες, το μαινόμενο για θεάματα (αν και δεν έχει άρτο) πλήθος, περιμένει να κορέσει την δίψα του μ' αυτό το αίμα, μιας και δεν μπορεί να χορτάσει με φαΐ. Στο γενικό πρόσταγμα ο μέγας "μεταρρυθμιστής" τής χώρας, έτοιμος να φέρει σήμερα την "πολιτική άνοιξη" που δεν κατάφερε να φέρει πριν 20-τόσα χρόνια. Στην ορχήστρα τα λογής-λογής μουμουέδια βαστάνε τον ρυθμό. Και η παράσταση αρχίζει:.

Ντέφια, νταούλια, κρόταλα
αχολογούν στο βάθος.
Ανηφορίζουνε πομπές
και μπαίνει ο μέγας τράγος, 
ο πρωταγωνιστής, μ' ένα πριόνι.
Φοράει τενεκεδένιο στέμμα κι ένα ζευγάρι παρωπίδες.
Ραντίζει μ' αίμα τις πέτρινες κερκίδες,
κάνοντας το τοπίο να μεγαλώνει....
(Διονύσης Σαββόπουλος, "Μπάλλος")

Μόνο που κάτι δεν πάει καλά. Η παράσταση είναι χιλιοπαιγμένη και αποδεδειγμένα δεν έχει αποτέλεσμα. Θυμηθείτε πόσο αίμα έχει χυθεί με τέτοιες παραστάσεις σε τούτο τον τόπο. Μόνο τα τελευταία χρόνια μού 'ρχονται, έτσι πρόχειρα, στο μυαλό ο Ζαχόπουλος, ο Ρουσόπουλος, ο Βουλγαράκης, ο Πάχτας, ο Μαντέλης, ο Τσοχατζόπουλος... Όλοι θυσία στον βωμό τής κάθαρσης, όλοι θέαμα προορισμένο να κρύψει την έλλειψη άρτου. Μα τούτη η ρημάδα η κάθαρση φαίνεται πως δεν χορταίνει όσοι κι αν θυσιαστούν για χατήρι της.

Και να πεις πως τούτες οι θυσίες πιάνουν τόπο; Το "βρόμικο '89", για παράδειγμα, θυσιάστηκαν οι διοικητές των ΔΕΚΟ (Τόμπρας, Βουρνάς κλπ) γιατί έσπρωξαν στην Τράπεζα Κρήτης (του Κοσκωτά) τα διαθέσιμα των οργανισμών που διοικούσαν, αλλά δέκα χρόνια αργότερα οι διάδοχοί τους έκαναν τα ίδια και χειρότερα, σπρώχνοντας τα διαθέσιμά τους στο φουσκωμένο χρηματιστήριο του Γιάννου και του κινέζου λογιστή με τις ελιές. Το μόνο που αλλάζει είναι ότι το σύστημα εκσυγχρονίζεται: τότε τα φράγκα διακινούνταν με κουτιά Πάμπερς, σήμερα διακινούνται μέσω οφσόρ...

Απ' την άλλη, θα μου πείτε ότι όλοι οι επίορκοι, οι κλέφτες, οι προδότες κλπ. πρέπει να τιμωρούνται. Δεκτόν. Επιτρέψτε μου, όμως, να επιμείνω: τέτοιου είδους παραστάσεις δεν συνιστούν τιμωρία. Θα ήταν τιμωρία αν παράλληλα θεσμοθετούνταν οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας που θα απέτρεπαν την επανεμφάνιση τέτοιων φαινομένων. Όσο το σύστημα επιτρέπει (για να μη πω ότι ενθαρύννει) την δράση όλων αυτών, οι λεγόμενες "καθάρσεις" δεν συνιστούν τιμωρία των ενόχων αλλά θυσία τους στα πλαίσια μιας παράστασης για το πόπολο.

Να κάνω έναν παραλληλισμό; Προχτές, σε δημόσιο χώρο, λογομάχησα με κάποιον ηλικιωμένο ο οποίος τα είχε βάλει με θεούς και δαίμονες για τα απανωτά χαράτσια που καλείται να πληρώσει. Αφορμή για την έκρηξή μου ήταν η -γνωστή και μη εξαιρετέα- αποστροφή τού ηλικιωμένου "θέλουν κρέμασμα και οι τριακόσιοι". "Και τί θα αλλάξει αν τους κρεμάσουμε;", πετάχτηκα, σχετικά ήρεμα. "Θα ξεβρομίσει ο τόπος", απάντησε κατηγορηματικά ο ηλικιωμένος. "Σκατά θα ξεβρομίσει", αντιγύρισα οργισμένος, "αφού αυτούς που θες να κρεμάσεις, εσύ τους ψήφισες αλλά κι αφού τους κρεμάσεις, πάλι τους ίδιους θα ψηφίσεις. Με το να κρεμάς τον Λάκη και να ψηφίζεις τον Σάκη, πώς θα ξεβρομίσει ο τόπος; Μια ζωή στα σκατά είσαι, άσπρισαν τα μαλλιά σου και μυαλό δεν έβαλες". "Καλά τώρα...", μονολόγησε ο ηλικιωμένος και συνέχισε τον δρόμο του.

Ας βάλω κι εδώ το ίδιο ερώτημα προς όσους ζητούν επί πίνακι το κεφάλι τού Παπακωνσταντίνου: και τί θα αλλάξει αν τον κρεμάσουμε; Δεν λέω, από θέαμα θα χορτάσουμε, όπως χορτάσαμε με το ντιβιντί τού Θέμου και την βουτιά τού Ζαχόπουλου, όπως χορτάσαμε με τον Εφραίμ και τον Θόδωρο, όπως χορταίνουμε μήνες τώρα με τον Άκη και την Βίκυ. Το ζήτημα είναι από άρτο τί θα κάνουμε;