Οι τρίχες φταίνε...

Λένε πως η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα. Ουδέν αληθέστερον τούτου και μία από τις αμέτρητες αποδείξεις που μπορώ να αραδιάσω, είναι αυτό που συμβαίνει στην Ιταλία. Εκεί, ο πρόεδρος της ιταλικής δημοκρατίας έκρινε ότι η κυβέρνηση που έστησαν οι "πεντάστεροι" με την εθνικιστική Λίγκα του Βορρά δεν θα υπηρετήσει σωστά τον ευρωενωσιακό θεό και αποφάσισε να χρίσει ως πρωθυπουργό έναν -κατά την γνώμη του- καταλληλότερο. Για όποιον δεν κατάλαβε, θα το πω όσο πιο απλά γίνεται: το πρώτο και το τρίτο κόμμα (σύμφωνα με τα αποτελέσματα των προ τριμήνου εκλογών) συμφώνησαν σε κυβέρνηση συνεργασίας αλλά ο πρόεδρος της δημοκρατίας έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε κάποιο εξωκοινοβουλευτικό πρόσωπο της δικής του επιλογής, επειδή... έτσι ήθελε! Κατά τα άλλα, ο Στάλιν ήταν δικτάτορας επειδή δεν έκανε εκλογές...

Βεβαίως, είναι μεγάλος ο πειρασμός να θυμηθώ τις επιπτώσεις που είχε στον τόπο μας μια παρόμοια επέμβαση του δικού μας βασιλιά πριν από μισό αιώνα και κάτι. Και τότε στην Ελλάδα και τώρα στην Ιταλία οι ανώτατοι άρχοντες αγνόησαν την λαϊκή βούληση που εκφράστηκε με εκλογές επειδή τάχα διαφωνούσαν με την ανάθεση κάποιου υπουργικού χαρτοφυλακίου σε συγκεκριμένο πρόσωπο. Αν αναφέρω αυτά τα γεγονότα δίχως να σημειώνω ονόματα, είναι επειδή με τούτο το κείμενο θέλω να μιλήσω για κάτι άλλο. Κάτι που το γυροφέρνω εδώ και κάμποσες μέρες. Αν και είναι Παρασκευή και κάνει και ζέστη, θέλω να αναφερθώ σε κάτι σχετικό με την οικονομία, οπότε... την προσοχή σας, παρακαλώ!

Καθώς μιλάμε για την Ιταλία, οι επιπτώσεις στην οικονομία συνιστούν το σημείο όπου εστιάζουν οι περισσότεροι αναλυτές. Μάθαμε όλοι ότι εκτοξεύτηκαν τα σπρεντ των ιταλικών ομολόγων (παρ' ότι παραμένουν πολύ χαμηλότερα από εκείνα των ελληνικών), ότι το ευρώ κατρακυλάει και ότι η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα μιας καινούργιας κρίσης, η οποία δεν αποκλείεται να αποδειχθεί χειρότρη από την προηγούμενη και ότι για όλα αυτά ευθύνεται η κυβερνητική αστάθεια στην γειτονική μας χώρα. Όμως, πόσο έτσι είναι τα πράγματα; Όντως απειλούν οι ιταλοί να μας πάρουν στον λαιμό τους; Ας προσπαθήσουμε να ρίξουμε μια διαφορετική αλλά πάντα ψύχραιμη ματιά.

Μέσα στον Μάιο, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου των ΗΠΑ ξεπέρασε το 3% για πρώτη φορά από το 2014 και ο υπουργός οικονομικών έσπευσε να κάνει καθησυχαστικές δηλώσεις, τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ "είναι η αγορά με την μεγαλύτερη ρευστότητα στον κόσμο". Πέρα, όμως, από όλες τις καθησυχαστικές δηλώσεις, η αλήθεια είναι πως τα πράγματα δεν είναι καλά για την Ουάσινγκτον και, πάντως, είναι πολύ χειρότερα απ' ότι το 2014. Ο λόγος είναι απλός: το χρέος τής χώρας έχει ξεπεράσει τα 21 τρισ. δολλάρια, σημειώνοντας αύξηση κατά ένα ολόκληρο τρισ. μέσα σε μόλις ένα εξάμηνο. Κι αυτό πριν αποτυπωθούν στην οικονομία οι φοροαπαλλαγές που μοίρασε ο Τραμπ και πριν αρχίσουν να βαρούν τα όργανα από την νέα δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ.

Βέβαια, μέχρι τώρα η υπερδύναμη δεν είχε λόγο να ανησυχεί, εφ' όσον οι πιστωτές της συνέχιζαν να επενδύουν στα ομόλογά της. Δυστυχώς για τον Λευκό Οίκο, όμως, αυτή η κατάσταση δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη πλέον. Ας είναι καλά η Κίνα, ο μεγαλύτερος αγοραστής πολιτειακών ομολόγων, η οποία δυσανασχετεί έντονα λόγω του οικονομικού πολέμου που της έχει κηρύξει ο Τραμπ. Ήδη πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η άνοδος των πολιτειακών σπρεντ οφείλεται σε φήμες που λένε πως η Κίνα σκέφτεται να μειώσει τις τοποθετήσεις της σε ομόλογα ΗΠΑ. Προσωπικά, θα συμφωνούσα με όσους υποστηρίζουν ότι αυτές οι φήμες όχι μόνο δεν είναι εκτός τόπου και χρόνου αλλά υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να γίνουν σύντομα απτή πραγματικότητα.

Και όμως, μέσα σ' αυτό το κακό κλίμα, το δολλάριο συνεχίζει να καλπάζει σε σχέση με το ευρώ, δηλαδή σε σχέση με τον κυριώτερο ανταγωνιστή του! Πριν από τέσσερις μήνες ακριβώς, την 1η Φεβρουαρίου, η ισοτιμία του ευρώ προς το δολλάριο βρισκόταν πάνω από το 1,25 και σήμερα, την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, παίζει στο 1,166. Λένε ότι το δολλάριο εκμεταλλεύεται την ατολμία τής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία αποφεύγει να προσδιορίσει επακριβώς το τέλος τού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης αλλά αυτό δεν πολυστέκει ως ερμηνεία, εφ' όσον μέσα σε μια πενταετία το ευρώ έχει χάσει πάνω από 10% έναντι του δολλαρίου.


Είπα στον πρόλογο ότι γυροφέρνω πολλές μέρες στο μυαλό μου τούτο το θέμα που συζητάμε. Και πώς να κάνω αλλιώς, όταν έχω από 'δω μια οικονομία με μεγάλα και, το κυριώτερο, οσονούπω επιδεινούμενα προβλήματα κι από 'κει το νόμισμά της να κάνει ράλλυ; Το φυσιολογικό θα ήταν ακριβώς το αντίθετο: όσο αβγαταίνει το χρέος της υπερδύναμης και όσο φουντώνουν οι φόβοι πως η Κίνα θα "κάνει άσχημη" στις ΗΠΑ, τόσο να πέφτει το δολλάριο.

Ίσως να πρέπει να αναζητήσουμε την ερμηνεία αυτού τού παράδοξου φαινομένου, αλλάζοντας πρώτα γωνία θέασης. Τί διαπιστώσαμε πρωτύτερα; Ότι το δολλάριο ενισχύεται σε σχέση με το ευρώ. Έτσι γίνεται με τα νομίσματα: κάποιο ενισχύεται σε σχέση με κάποιο άλλο. Αυτό, όμως, δεν αποκλείει την περίπτωση να υποχωρούν και τα δυο έναντι κάποιου τρίτου.

Για να σταματήσω τους γρίφους, ας διατυπώσω καθαρά την σκέψη μου: μήπως στην πραγματικότητα το δολλάριο δεν δυναμώνει; Μήπως αντικειμενικά αποδυναμώνεται αλλ' απλώς το κάνει με ταχύτητα μικρότερη του ευρώ; Μήπως και τα δυο νομίσματα χάνουν ύψος αλλά το δολλάριο φαίνεται να "ψηλώνει" επειδή το ευρώ βουλιάζει ταχύτερα;

Αυτός ήταν ο προβληματισμός μου καθώς διάβαζα τα περί Ιταλίας, που λέγαμε στην αρχή. Άραγε, η Ιταλία είναι που κάνει την ζημιά ή μήπως το νόμισμά μας αντιμετωπίζει πραγματικά σοβαρό πρόβλημα και προσπαθούμε να ρίξουμε το φταίξιμο στους γείτονες; Μήπως φταίνε οι ιταλοί και για το ότι το ευρώ χάνει έδαφος ακόμη και έναντι της βρεττανικής στερλίνας (περίπου 6,5% μέσα σε δέκα μήνες);

Δεν ξέρω γιατί αλλά όλη αυτή η ιστορία μού θυμίζει μια λαϊκή φράση για κάποιες αθώες τρίχες που δήθεν δημιουργούν πρόβλημα σε κάτι από φύσεως στραβό...

--------------------------------------------

Μια εξήγηση: Μπορεί προχτές να απουσίασα λόγω απεργίας (όπως πάντα) αλλά για την χτεσινή μου απουσία φταίει αποκλειστικά ο όγκος δουλειάς αυτών των ημερών. Ναι, το ιστολόγιο είναι μεράκι και κέφι αλλά, όσο κι αν το πνεύμα είναι πάντα πρόθυμο, υπάρχουν στιγμές που η σαρξ αδυνατεί να ανταποκριθεί ενώ, παράλληλα, η ημέρα εξακολουθεί να έχει μόνο 24 ώρες. Επειδή φοβάμαι πως ενδέχεται να σημειώσω κι άλλες τέτοιες απουσίες μέσα στον μήνα που άρχισε σήμερα, ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων.