Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

16 Μαΐου 2017

Ένας βρόμικος πόλεμος - 13. Ο ρόλος της Δύσης και το τέλος

Μπαίνοντας ο Μάιος του 1978, λοιπόν, οι φιλοβιετναμεζικές και άλλες αντιτιθέμενες στους Ερυθρούς Χμερ δυνάμεις ξεσηκώθηκαν στα ανατολικά τής Καμπότζης. Στις 10 Μαΐου, το κρατικό ραδιόφωνο κάλεσε τον λαό να πάρει τα όπλα και όχι απλώς "να εξαλείψει πλήρως τα 50 εκατομμύρια βιετναμέζων" αλλά να "καθαρίσει τις λαϊκές μάζες" από το βιετναμικό μίασμα, χαρακτηρίζοντας συλλήβδην ενάμισυ εκατομμύριο ανθρώπους, που έμεναν στις ανατολικές επαρχίες, ως "κορμιά Χμερ με μυαλά βιετναμέζων". Στο εξάμηνο πογκρόμ που ακολούθησε, η μανία τού Πολ Ποτ κόστισε την ζωή σε τουλάχιστον 100.000 καμποτζιανούς.

Όταν ο Πολ Ποτ αποθρασύνθηκε τόσο ώστε να επεκτείνει τις σφαγές και μέσα στο Βιετνάμ, το Ανόι αποφάσισε να επέμβει. Ανήμερα Χριστούγεννα ο βιετναμικός στρατός εισέβαλε στην Καμπότζη, σάρωσε τους Ερυθρούς Χμερ και μέσα σε δυο μόλις εβδομάδες, στις 7 Ιανουαρίου 1979, όχι απλώς είχε καταλάβει την Πνομ-Πενχ αλλά είχε εγκαταστήσει και νέα κυβέρνηση. Ο Πολ Ποτ αποτραβήχτηκε στα σύνορα με την Ταϊλάνδη, όπου συγκέντρωσε όσες δυνάμεις του είχαν απομείνει πιστές, στρατοπεδεύοντας πότε στην μια πλευρά των συνόρων και πότε στην άλλη. Η στρατιωτική κυβέρνηση της Ταϊλάνδης του έκανε πλάτες επειδή έβγαζε χρήμα από την διακίνηση των όπλων που έστελνε η Κίνα στον Πολ Ποτ.

Δεκέμβριος 2009: Ο Ιένγκ Σαρύ ακούει την καταδίκη του από το δικαστήριο σε ισόβια.

Το Πεκίνο συνέχισε να ενισχύει με όπλα και χρήμα τον Πολ Ποτ για αρκετά χρόνια, αρνούμενο να αναγνωρίσει την νέα κυβέρνηση. Την ίδια στάση τήρησαν και οι ΗΠΑ του Τζίμμυ Κάρτερ και του Ρόναλντ Ρέηγκαν αλλά και η Βρεττανία της Μάργκαρετ Θάτσερ. Ο γνωστός και μη εξαιρετέος σύμβουλος του Κάρτερ σε θέματα εθνικής ασφάλειας Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, εξομολογείται στην δημοσιογράφο Ελίζαμπεθ Μπέκερ: "Ενθάρρυνα τους κινέζους να υποστηρίξουν τον Πολ Ποτ. Ενθάρρυνα τους ταϊλανδούς να βοηθήσουν την εξόριστη κυβέρνηση της Καμπότζης. Το πρόβλημα ήταν πώς να βοηθήσουμε τον καμποτζιανό λαό. Ο Πολ Ποτ ήταν ένα βδέλυγμα. Εμείς δεν θα μπορούσαμε ποτέ να τον υποστηρίξουμε, αλλά η Κίνα μπορούσε" (*). Η στάση των τριών μεγάλων είναι απόλυτα λογική: από την στιγμή που στην Πνομ-Πενχ εγκαταστάθηκε πραγματική κομμουνιστική κυβέρνηση, η βοήθεια προς το "βδέλυγμα" αποτελεί μονόδρομο.

Κι ενώ η Κίνα φρόντιζε να μη ξεμείνουν οι Ερυθροί Χμερ από όπλα, οι ΗΠΑ φρόντιζαν να μη ξεμείνουν από χρήμα και λοιπά εφόδια. Σύμφωνα με τον αυστραλό δημοσιογράφο Τζων Πίλτζερ, από το 1980 έως το 1986 η Ουάσινγκτον τροφοδότησε τον Πολ Ποτ με 85 εκατομμύρια δολλάρια (**). Ο ανταποκριτής του Guardian στην Νέα Υόρκη Τζακ Κόλχουν αλλά και ο Στήβεν Ερλάντζερ των New York Times ισχυρίζονται ότι από το 1982 μέχρι το 1989 οι ΗΠΑ διέθεταν 20 με 24 εκατομμύρια δολλάρια ετησίως για την παροχή κάθε άλλου είδους βοήθειας πλην όπλων στους Ερυθρούς Χμερ (***).

Αν οι κινέζοι φρόντιζαν για τον εξοπλισμό των Ερυθρών Χμερ και οι πολιτειακοί για τα υπόλοιπα, οι βρεττανοί φρόντιζαν για την εκπαίδευσή τους. Λίγο πριν πεθάνει πρόωρα (καρδιακή προσβολή πριν κλείσει τα 30) το 1990, ο ερευνητής δημοσιογράφος Σάιμον Μάικλ Ο'Ντούυρ-Ράσσελ ήταν ο πρώτος που αποκάλυψε ότι άνδρες των βρεττανικών ειδικών δυνάμεων (SAS), βετεράνοι των Φώλκλαντ, εκπαίδευαν τους άνδρες του Πολ Ποτ για περισσότερο από τέσσερα χρόνια σε μυστικές βάσεις στην Ταϊλάνδη. Ο Ο'Ντούυρ-Ράσσελ μίλησε με δύο εκπαιδευτές, οι οποίοι δίδαξαν στους Ερυθρούς Χμερ τα πάντα για τις νάρκες και την ναρκοθέτηση ενώ τους εκπαίδευσαν και στην χρήση εκτός δρόμου ναρκών, οι οποίες ενεργοποιούνταν από τον θόρυβο εκείνων που κινούνταν στον δρόμο.

Αυτές οι αποκαλύψεις προκάλεσαν κύμα διαμαρτυριών στην Βρεττανία, μεταξύ των οποίων και ένα ψήφισμα καταδίκης τής βρεττανικής στάσης απέναντι στον Πολ Ποτ, που συγκέντρωσε πάνω από 16.000 υπογραφές. Ο ηγέτης των Εργατικών Νηλ Κίννοκ έφερε το θέμα στην βουλή, το υπουργείο εξωτερικών απάντησε αρνούμενο κάθε σχέση με τους Ερυθρούς Χμερ και η Θάτσερ δεν δίστασε να επιβεβαιώσει εγγράφως την ψευδή απάντηση: "Επιβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει βρεττανική κυβερνητική εμπλοκή οιασδήποτε μορφής στην εκπαίδευση, τον εξοπλισμό ή την συνεργασία με τους Ερυθρούς Χμερ ή με τους συμμάχους τους". Δυστυχώς για την "σιδηρά κυρία", ο διάδοχός της Τζων Μαίητζορ το 1991 αναγκάστηκε να παραδεχτεί μέσα στο κοινοβούλιο ότι όντως άνδρες των SAS εκπαίδευαν τους Ερυθρούς Χμερ.


Ας επιστρέψουμε στο 1979. Η νέα κυβέρνηση ζητά αναγνώριση από τον ΟΗΕ αλλά προσκρούει στην άρνηση των τριών μεγάλων που προαναφέραμε. Για τα Ηνωμένα Έθνη, η "εξόριστη κυβέρνηση" του Πολ Ποτ θα εξακολουθούσε να εκπροσωπεί την χώρα, ως "Δημοκρατική Καμπότζη" μέχρι το 1982 και ως "Συμμαχική κυβέρνηση της Δημοκρατικής Καμπότζης" μέχρι το 1993. Με την πλήρη συμπαράσταση Κίνας, ΗΠΑ και Αγγλίας, ο Πολ Ποτ συνέχισε τον πόλεμο στις βορειοδυτικές περιοχές για μια ολόκληρη δεκαετία ακόμη, έστω κι αν παρέδωσε τυπικά την ηγεσία των Ερυθρών Χμερ στον -πρωθυπουργό του επί προεδρίας του- Χιεού Σαμπάν το 1985.

Το 1989, το Βιετνάμ αποχώρησε από την Καμπότζη. Το 1991, η κυβέρνηση της Πνομ Πενχ κατάφερε να έλθει σε συνεννόηση με τον Σαμπάν και να υπογράψει μια συμφωνία για αφοπλισμό και εκλογές. Όμως, τον επόμενο χρόνο, πιθανότατα με την παρότρυνση του Πολ Ποτ, οι Ερυθροί Χμερ έσπασαν την συμφωνία και οι εχθροπραξίες ξανάρχισαν. Αυτό ενόχλησε πολλά από τα μέλη τους και πυροδότησε μια σειρά εσωτερικών συγκρούσεων, η οποία οδήγησε στην μαζική αποχώρηση 4.000 μελών το 1996. Η φαγωμάρα συνεχίστηκε και στις 10 Ιουνίου 1997 ο Πολ Ποτ διέταξε την εκτέλεση του Σον Σεν, μέχρι τότε δεξιού του χεριού, για προδοσία. Μαζί με τον Σεν, εκτελέστηκαν και έντεκα μέλη της οικογένειάς του.

Ο Σαμπάν κατάλαβε ότι ο Πολ Ποτ είχε πλέον παραφρονήσει τελείως. Στις 19 Ιουνίου, ο αρχιεκτελεστής των Ερυθρών Χμερ, ο "χασάπης" Τα Μοκ συνέλαβε τον πρώην αρχηγό του, ο οποίος οδηγήθηκε σε δίκη και καταδικάστηκε σε ισόβιο κατ' οίκον περιορισμό. Έγκλειστο τον βρήκε ο θάνατος στις 15 Απριλίου 1998. Η νεκροψία που διέταξε αργότερα η κυβέρνηση, απέδειξε ότι ο θάνατός του προήλθε από έναν θανατηφόρο συνδυασμό Βάλιουμ και χαπιών για την ελονοσία. Αν και ο Τα Μοκ μίλησε για αυτοκτονία, το πιθανώτερο είναι πως ο Πολ Ποτ δολοφονήθηκε από τους πρώην συντρόφους του.

Ο θάνατος του Πολ Ποτ σηματοδότησε την αρχή της οριστικής διάλυσης των Ερυθρών Χμερ. Τον Δεκέμβριο του 1998 ο Σαμπάν και οι υπόλοιποι ηγέτες τους παραδόθηκαν και οδηγήθηκαν σε δίκη για την γενοκτονία τής δεκαετίας του '70. Μέχρι το τέλος της επόμενης χρονιάς θα παραδίνονταν και οι υπόλοιποι αξιωματούχοι της οργάνωσης, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων θα πέθαινε πριν ολοκληρωθούν οι δίκες τους, οι οποίες έσπασαν κάθε ρεκόρ καθυστέρησης. Τελευταίος από την "παρέα του Παρισιού" πέθανε ο Ιένγκ Σαρύ στα 87 του χρόνια το 2013, πριν εκδικαστεί η έφεσή του. Ο υπαρχηγός του Πολ Ποτ Νουόν Τσέα καταδικάστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας το 2014, στα 88 του, σε ισόβια και σήμερα βρίσκεται στην φυλακή.

Ο τάφος του Πολ Ποτ στο Άνλονγκ. Κάτω δεξιά, ο Πολ Ποτ νεκρός, έτσι όπως βρέθηκε από την σύζυγό του.

Κάπου εδώ τελειώνει το ταξίδι μας στην ιστορία και στην νοτιοδυτική Ασία. Ενδεχομένως κάπου να μακρηγόρησα άνευ λόγου αλλά σίγουρα δεν παρέθεσα όλο το υλικό που είχα συγκεντρώσει. Ελπίζω ότι όλοι μάθαμε κάτι καινούργιο απ' αυτή την πολυήμερη αφήγηση, ζητώ συγγνώμη αν παρέλειψα κάτι σημαντικό και ευχαριστώ όλους όσους βόηθησαν με τις υποδείξεις, τα σχόλια και το πρόσθετο υλικό που πρόσφεραν.

--------------------------------------------------
(*) Gregory Elich, "Who supported the Khmer Rouge?". Η πλήρης "εξομολόγηση" του Μπρζεζίνσκι καταγράφεται στο: Elizabeth Becker, "When the war was over - The voices of Cambodia's revolution and its people", Νέα Υόρκη, 1986.
(**) John Pilger, "The long secret alliance: Uncle Sam and Pol Pot", 1997.
(***) Jack Colhoun, "On the side of Pol Pot: U.S. Supports Khmer Rouge" - Steven Erlanger, "Aid to Cambodia non-communists is detailed". Σχετικό (αν και χωρίς συγκεκριμένους αριθμούς) είναι και το άρθρο του πρώην προέδρου της Ομοσπονδίας Πολιτειακών Επιστημόνων Jeremy Stone, "U.S. secret war in Cambodia gives aid to the Khmer Rouge" (The Buffalo News, 25/11/1989).

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Εξαιρετική η δουλειά σου Θοδωρή μπράβο. Πάντα υπάρχουν πράγματα που μπορεί να μάθει κάποιος. Πάντως ολόκληρη η Εμπειρία του Δ.Κ.Κ τον 20ο Αιώνα είναι ένα σχολείο για το τι πρέπει να αποφύγουν οι Κομμουνιστές στο μέλλον και ποιον εχθρό πρέπει να τσακίσουν πρώτο. Μα τον ...ΦΙΛΟ... ΟΒΕΡ...... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Nάσαι καλά, Φιοντόρ!

Σταμάτης Ι. Σολανάκης είπε...

απίστευτη δουλειά και χίλια μπράβο!!! μάθαμε πολλά από σένα. Ευχαριστούμε πολύ!

ΔΙΟΝΥΣΗΣ είπε...

Πολλά μπράβο. Θοδωρή συνέχισε, έστω και εάν αντικειμενικά τα όσα γράφεις τα διαβάζουν λίγοι παρότι αφορούν όλους.