Πνευματικά δικαιώματα δεν υπάρχουν. Οι ιδέες πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερα. Άρα...
... η αντιγραφή όχι απλώς επιτρέπεται αλλά είναι και επιθυμητή, ακόμη και χωρίς αναφορά της πηγής!

Η γλώσσα κόκκαλα τσακίζει

- "Ο λόγος που μ' άφησες έξω από την υπόθεση", είπε ήσυχα, "ήταν ότι νόμισες πως η αστυνομία δεν θα πίστευε ότι σκέτη περιέργεια μ' έσπρωξε να κατέβω εκεί κάτω χτες το βράδυ. Θα υποψιάζονταν ίσως ότι είχα κάποιον ύποπτο λόγο και θα με σφυροκοπούσαν μέχρι να σπάσω".
- "Πώς ξέρεις αν δεν σκέφτηκα το ίδιο πράγμα;"
- "Οι αστυνομικοί είναι κι αυτοί άνθρωποι", είπε ξεκάρφωτα.
- "Έχω ακούσει ότι σαν τέτοιοι ξεκινάνε".

[Ραίημοντ Τσάντλερ, "Αντίο, γλυκειά μου", εκδόσεις Λυχνάρι, 1990 (σελ.: 54)]

23 Μαρτίου 2017

Η περιπέτεια της Ισλανδίας (6)

Πριν ολοκληρώσουμε αυτό το μικρό αφιέρωμά μας, πρέπει να ξεκαθαρίσω μια λεπτομέρεια, την οποία κακώς άφησα απαρατήρητη. Είπαμε ότι η κυβέρνηση Σιγκουρδαντόττιρ έφερε τον νόμο περί αποζημίωσης των ξένων καταθετών και τον πέρασε από την βουλή με ψήφους 33-30 αλλά ο πρόεδρος Γκρίμσσον αρνήθηκε να τον υπογράψει και προκήρυξε δημοψήφισμα. Αυτή είναι η αλήθεια, μόνο που είναι μισή και οφείλουμε να την συμπληρώσουμε.

Όλα αυτά που μόλις αναφέραμε, συνέβησαν τον Δεκέμβριο του 2009. Όμως, στις 28 Αυγούστου η κυβέρνηση είχε φέρει έναν άλλο νόμο, βάσει του οποίου η Ισλανδία έπρεπε να καταβάλει σε βρεττανούς και ολλανδούς περίπου 5 δισ. δολλάρια ως αποζημιώσεις για τις χαμένες καταθέσεις τους. Εκείνος ο νόμος πέρασε με 34-15 ψήφους (14 αποχές) και ο Γκρίμσσον τον υπέγραψε στις 2 Σεπτεμβρίου.

Μέχρις εδώ όλα πήγαιναν μέλι-γάλα αλλά βρεττανοί και ολλανδοί ήθελαν το "κάτι παραπάνω". Ζήτησαν να μπει ορίζοντας εξόφλησης ως το 2026 και οι αποζημιώσεις να καταβληθούν έντοκα, με επιτόκιο 5,5%. Η εξόφληση θα επιβάρυνε κάθε ισλανδό πολίτη με 100 ευρώ μηνιαίως επί 15 χρόνια. Η κυβέρνηση δέχτηκε τις εν λόγω απαιτήσεις και τον Δεκέμβριο έφερε στην βουλή έναν καινούργιο νόμο, ο οποίος ουσιαστικά τροποποιούσε τον ήδη υφιστάμενο. Αυτός ο νέος νόμος είναι που προκάλεσε αντιδράσεις και αυτόν δεν υπέγραψε ο Γκρίμσσον.

"16% των ισλανδόπουλων ζουν σε φτώχεια ή κοντά στο όριο της φτώχειας" (icelandmag.visir.is)

Λέγαμε χτες ότι η οικονομία της Ισλανδίας κατάφερε και βγήκε σχετικά γρήγορα από την ύφεση, στην οποία βούλιαξε κατά την τριετία 2008-2010. Όπως σημειώσαμε, η ταχεία ανάκαμψη οφείλεται εν πολλοίς στο ότι η ισλανδική οικονομία στηρίζεται σε δυο πηγές αφειδώλευτης παραγωγής πλούτου: στην αλιεία και στην πάμφθηνη γεωθερμική ενέργεια. Προς τούτοις, σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι η χώρα αναγκάστηκε να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων πριν ξεσπάσει η κρίση στην υπόλοιπη Ευρώπη και έτσι τα αποθεματικά της βρέθηκαν θωρακισμένα όταν οι υπόλοιποι ευρωπαίοι άρχισαν να τρέχουν.

Εκείνο που "ξεχνούν" να πουν οι διάφοροι αναλυτές και που, δυστυχώς, παραβλέπουμε συχνά κι εμείς, είναι ότι η ανάκαμψη μιας οικονομίας δεν συνεπάγεται απαραιτήτως ότι ανακάμπτουν και οι πολίτες. Πρόκειται για το συνηθέστατο φαινόμενο, το οποίο περιγράφεται με την λακωνική φράση "ευημερούν οι αριθμοί και δυστυχούν οι άνθρωποι". Αυτό είναι ο κανόνας και οι ισλανδοί δεν απετέλεσαν εξαίρεση.

Καθώς έσκαγε η στεγαστική φούσκα και η κορώνα έχανε την μισή της αξία, η αξία των ακινήτων κατρακύλησε, με συνέπεια τα στεγαστικά δάνεια που χρωστούσαν οι πολίτες να υπερβαίνουν κατά πολύ την αξία των σπιτιών τους. Ταυτόχρονα, η απόσυρση των ξένων επιχειρήσεων από την χώρα (ως και η McDonald's έφυγε) εκτίναξε την ανεργία από το 2% στο 8,5%. Παράλληλα, η υποτίμηση του νομίσματος οδήγησε σε αύξηση των τιμών, με συνέπεια ο πληθωρισμός να υπερακοντιστεί από 2,5% στο ασύλληπτο 17,1%.

Παρένθεση. Η κατρακύλα που περιγράφεται στην προηγούμενη παράγραφο, άρχισε με την πτώση τής Lehman Brothers, στις 15/9/2008. Συνεπώς, ο νόμος που έφερε η κυβέρνηση τον Δεκέμβριο του 2009 και -υποτίθεται πως- έβγαλε τους "περήφανους ισλανδούς" στον δρόμο, δεν ήταν παρά η σταγόνα που έκανε το ποτήρι τής λαϊκής αγανάχτησης να ξεχειλίσει. Κλείνει η παρένθεση.

Μπροστά σ' αυτό το χάλι, η κυβέρνηση επιδόθηκε στο γνωστό κόλπο που λέγεται "διαχείριση της ακραίας φτώχειας". Για παράδειγμα, κατά την διετία 2009-2010 μείωσε την άμεση φορολογία στα πολύ χαμηλά εισοδήματα, μεταφέροντας τις απώλειες στα υψηλότερα. Επίσης, αύξησε την επιδότηση επιτοκίου (μέχρι και το 1/3) των στεγαστικών δανείων ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα κάθε νοικοκυριού, αρνούμενη το οριζόντιο κούρεμα. Τα μόνα στεγαστικά δάνεια που δέχτηκε να κουρέψει, ήσαν εκείνα των οποίων το κυμαινόμενο επιτόκιο ήταν συνδεδεμένο με τον πληθωρισμό. Ακόμη, σε συνεργασία με τις τράπεζες και τα εργατικά σωματεία, προώθησε μια σειρά προγραμμάτων ανακούφισης των πολιτών από τα υπόλοιπα χρέη (κάτι σαν τις δικές μας 100 δόσεις).

Σήμερα, η οικονομία της Ισλανδίας έχει όντως ανακάμψει: το ΔΝΤ αποτελεί παρελθόν εδώ και χρόνια, ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 2%, το εξωτερικό ισοζύγιο είναι θετικό, η ανεργία έχει υποχωρήσει και το ΑΕΠ φλερτάρει με το ιστορικό υψηλό τού 2008. Όμως, καθώς η αξία της κορώνας έχει παγιωθεί στα 2/3 της αξίας που είχε προ κρίσης, το επίπεδο ζωής των κατοίκων εξακολουθεί να υστερεί αισθητά από το επίπεδο εκείνης της περιόδου. Φυσικά, η φορολογία που επιβλήθηκε "λόγω κρίσης" δεν λέει να υποχωρήσει (*). Με δυο λόγια: η παραγωγή πλούτου πήρε πάλι μπρος (έστω και αναιμικά) αλλά το trickle down παρουσιάζει πρόβλημα. Καπιταλισμός γαρ...

Άποψη του Ρέυκγιαβικ από το καμπαναριό τής Χαλλγκρίμσκιρκγια.
__________________

Παράρτημα. Προχτές, κάποιος αναγνώστης έθεσε υπ' όψη μου ένα παλιότερο κείμενο του Δημήτρη Καζάκη σχετικά με την Ισλανδία, ζητώντας μου να το σχολιάσω. Τί να σχολιάσω; Πρόκειται για κλασσικό κείμενο Καζάκη, γεμάτο με ανακρίβειες, λάθη και αυθαιρεσίες. Γράφει για παράδειγμα: "Η Βρετανία κυρίως, αλλά και η Γερμανία απειλούσαν την Ισλανδία..." (βέβαια, δεν υπάρχει καμμιά εμπλοκή τής Γερμανίας στο ζήτημα αλλά στην εποχή μας, όπως και να το κάνουμε, είναι πιασάρικο να της τα χώνεις). Εν πάση περιπτώσει, παραβλέπω τόσο τα καραμπινάτα ψεύδη (π.χ. η Κομμισσιόν μπορεί να έχει μυριάδες κακά αλλά μποϋκοτάζ κατά της Ισλανδίας δεν οργάνωσε ποτέ) όσο και τα φαιδρά "επιστημονικά" συμπεράσματα του κειμένου και παραδίδω στην κρίση σας τα εξής δυο αποσπάσματα:

(α) "... η απόφαση της Ισλανδίας να επιβάλει 39% φόρο στις εξαγωγές κεφαλαίου, δηλαδή σ' όλους όσοι θέλουν να βγάλουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό". Αυτό κατάλαβε ο Καζάκης επειδή αυτό βολεύει την "ανάλυση" που κάνει παρακάτω. Το σωστό είναι ότι ο φόρος επιβλήθηκε μόνο στα κεφάλαια που θα αποσύρονταν από τις τρεις τράπεζες που πτώχευσαν και θα μεταφέρονταν στο εξωτερικό κατά παρέκκλιση των περιορισμών των capital control.

(β) "Ακολούθησε η άγρια επίθεση στο νόμισμα της Ισλανδίας. Από 90 Ισλανδικές κορόνες (ΙΣΚ) ανά ευρώ πριν το 2008, εκτινάχθηκε η ισοτιμία έως το 2009 στις 390 κορόνες ανά ευρώ. Πάνω από 430% υποτίμηση. Το ίδιο και με το δολάριο. Από 80 κορόνες ανά δολάριο πριν το 2008, έφτασε στις 138 κορόνες ανά δολάριο στις αρχές του 2009. Πάνω από 170% υποτίμηση". Στις 3/1/2008, η ισοτιμία ήταν ακριβώς 62,64 κορώνες ανά δολλάριο αλλά δεν είναι εκεί το πρόβλημα (ξέρουμε ότι ο Καζάκης τό 'χει σε κακό να ξεστομίσει σωστό νούμερο). Το πρόβλημα έγκειται στο ότι ένας "οικονομολόγος" τολμάει να γράφει ότι η κορώνα υποτιμήθηκε 170% έναντι ενός νομίσματος Α και 430% έναντι ενός νομίσματος Β, την ώρα που η σχέση των Α και Β παραμένει αδιατάρακτη. Η επιστημονικότητα στα καλύτερά της.

-------------------------------------------------
(*) Οι ισλανδοί καταβάλλουν στο κράτος φόρο εισοδήματος με συντελεστές από 22,86% έως 31,80% και επί πλέον τοπικούς φόρους 14,44%. Συνολικά, δηλαδή, η φορολογική επιβάρυνση φτάνει ως το 46,24% με την χώρα σε πλήρη ανάπτυξη, όταν στην καταματωμένη Ελλάδα των μνημονίων, των θυσιών και της ύφεσης φτάνει ως το 48% (μαζί με την εισφορά αλληλεγγύης). Συνυπολογίζοντας την διαφορά του ΦΠΑ (25,5% εκεί, 24% εδώ), ο λαός πληρώνει τα ίδια είτε σε ανάπτυξη είναι η χώρα είτε σε ύφεση.

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Και παλι ευχαριστω για τον χρονο που αφιερωσες Θοδωρη. Τελικα καλα εκανα κ εριξα το δολωμα γιατι εμαθα για τις γνωσεις του 'επιστημονα' καζακη. Καλο θα ειναι να γραψεις κ την ημερομηνια δημοσιεσης του αρθρου για την φτωχια 16%. Βασιλης

Ανώνυμος είπε...

Ακυρο. Πατησα την υπερσυνδεση. Βασιλης

ΔΤ είπε...

Το ότι αναφέρεται (ο Καζάκης) σε υποτίμηση άνω του 100% (170% ή 430%) είναι σωστό? Ορίζεται υποτίμηση μεγαλύτερη από 100%? Δηλαδή ένα νόμισμα μπορεί να χάσει σε αξία περισσότερο από το σύνολο της αξίας του?!

Νομίζω πως η υποτίμηση από 90ΙΣΚ/€ σε 390ΙΣΚ/€, υπολογίζεται (390-90)/390=0,769 ή υποτίμηση 76,9%
Αν μειώνονταν υπερβολικά (μηδενίζονταν) η αξία της ΙΣΚ δηλαδή χρειαζόμασταν πχ 10δις ΙΣΚ για 1 Ευρώ θα είχαμε υποτίμηση (10δις - 90)/10δις= 0,99999999... δηλαδή υποτίμηση 99,9999...%
Κάνω λάθος?

teddygr είπε...

@ ΔΤ

Δυο σχόλια:
- (α) Τίποτε δεν μπορεί να μειωθεί πάνω από 100%. Απλή αριθμητική δημοτικού σχολείου. Όμως, πρόκειται για σύνηθες λάθος όταν συγκρίνουμε δυο νομίσματα να μιλάμε περί υποτίμησης του ενός ενώ εκφράζουμε την ανατίμηση του άλλου.
- (β) Όταν κάποιος διαφωνεί με τον Καζάκη, δεν μπορεί να έχει άδικο ο κάποιος.

babcav είπε...

Εστω οτι η ισοτιμία ΙΚ/$ ήταν 90ΙΚ/1$ και έγινε 390 ΙΚ/1$:
Για την αγορά 1$ ήθελα 90 ΙΚ (πρίν)
Για την αγορά 1$ τώρα θέλω 390 ΙΚ (μετά)
Αρα η τιμή του 1$ μεταβλήθηκε:
(Τελική τιμή-αρχική τιμή)/(ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ)x100%=(390-90)/90Χ100%=+333% δηλ η τιμή του 1$ ΑΥΞΗΘΗΚΕ κατα 333%

Πάμε τώρα το αντίστροφο:
Για την αγορά 1ΙΚ ήθελα 1/90=0,0111$ (πρίν)
Για την αγορα 1ΙΚ θέλω 1/390=0,0026$ (μετά)
Αρα η τιμή του 1ΙΚ μεταβλήθηκε:

(Τελική τιμή-αρχική τιμή)/(ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ)x100%=(0,0026-0,0111)/0,0111x100%=-76% δηλ. η τιμή 1ΙΚ ΜΕΙΩΘΗΚΕ 76%
Αυτά...

Σεχταρ ο Τρομερός είπε...

Πάντα το ποσοστό αναφέρεται σε ένα μέγεθος αναφοράς η "αφετηρίας", όταν μιλάμε για μεταβολή. Οταν λέμε ότι κάτι "μειώθηκε Χ%" αυτό σημαίνει ότι η μεταβολή, η μείωσή του, ήταν το Χ% της αρχικής του αξίας. Αν η αρχική του τιμή ήτα Α και η μείωσή του ήταν Δ τότε η τελική του τιμή είναι Β = Α-Δ, και επομένως η μείωση είναι Δ/Α =Χ%.
Αν το Χ είναι 100, τότε Δ/Α = Χ%=100% =100/100, και άρα Δ=Α.
Αρα δεν μπορεί να υπάρξει μείωση >100% γιατί ...ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος!
Αυτά λέει η αριθμητική.