Γκετ απ, ρε!

Κάτι οι διακοπές και κάτι τα χαμπέρια που διαβάζω στην εφημερίδα και στο διαδίκτυο, το μυαλό μου γυρίζει καμμιά εικοσιπενταριά χρόνια πίσω. Τότε που, σαν τέλειωνα την δουλειά Σάββατο μεσημέρι, καβάλαγα την μηχανή μ' ένα σακκίδιο κι έναν υπνόσακκο και...όπου μέρα μου και νύχτα μου. Πύλος, Φοινικούντα, Γαλαξείδι, Πάργα, Ξυλόκαστρο, Αστακός... Ο παράς στην τσέπη μετρημένος, ίσα-ίσα για βενζίνη, τσιγάρα, κανα-δυο σάντουιτς και κανα-δυο ποτά σε όποιο μπαράκι ή ντισκοτέκ ξέπεφτα το βράδυ. Όσο για ύπνο... ξενοδοχείον "Τα Αστέρια" και ο υπνόσακκος νά 'ναι καλά.

Ήταν Αύγουστος, όπως και τώρα, όταν βρέθηκα σε έναν από τους αγαπημένους μου προορισμούς: το Ναύπλιο. Η ιδέα ήταν να περάσω το βράδυ στην πόλη, να πάω Κυριακή πρωί για μπάνιο στο Τολό και να παρακολουθήσω το βράδυ την παράσταση στο θέατρο της Επιδαύρου. Φυσικά, την νύχτα θα κοιμόμουν (όσο κοιμόμουν, τέλος πάντων) σε ένα ωραιότατο πλατωματάκι που είχα κυαλάρει από καιρό, κάπου δίπλα στο πλακόστρωτο δρομάκι που απλωνόταν στην παραλία, απέναντι από το Μπούρτζι.

Φαίνεται, όμως, ότι δεν ήμουν ο μόνος που προτιμούσε τον ύπνο στο ύπαιθρο, αφού βρήκα όχι μόνο το πλατωματάκι μου κατειλημμένο αλλά και μια σειρά υπνόσακκους στην άκρη τού πλακόστρωτου. Σιγά το πρόβλημα! Κοντά στους άλλους κι εγώ. Μετά το χοροπηδητό στην ντισκοτέκ και με το ρολόι να δείχνει περασμένες τρεις, σίγουρα δεν θα δυσκολευόμουν να κοιμηθώ. Βολεύτηκα και ξεράθηκα. Δυστυχώς, μετά από λίγο ξύπνησα χάρη σε μια κλωτσιά στα πλευρά και μια αγριοφωνάρα:

- Γκετ απ, ρε!

Άνοιξα με χίλια ζόρια τα μάτια και τυφλώθηκα από τον φακό που κρατούσε το θυμωμένο όργανο της τάξεως. Μεριά η νύστα, μεριά το πιόμα... μάλλον δεν μίλησα με την προσήκουσα ευγένεια και τον προσήκοντα σεβασμό:

- Τί θες, μωρέ, νυχτιάτικα και κλωτσάς; Άσε μας να κοιμηθούμε.

Το όργανο θύμωσε περισσότερο και μου έρριξε άλλη μια κλωτσιά.

- Να πας να κοιμηθείς σε ξενοδοχείο, ρε.

Σηκώθηκα με μεγάλη προσπάθεια και τύλιξα τον υπνόσακκο. Το όργανο με άφησε ήσυχο και συνέχισε με τους υπόλοιπους κοιμώμενους, ξυπνώντας τους με την ίδια τρυφερή κλωτσιά και την ίδια γλυκύτατη αγριοφωνάρα σε άψογα αγγλικά:

- Γκετ απ, ρε!

Πήρα την στράτα για την πόλη, αναζητώντας εναγωνίως ένα μέρος να πλαγιάσω για 2-3 ώρες. Εκεί, δίπλα στον δρόμο, προς την μεριά της θάλασσας, βρισκόταν ένα σπιτάκι χτισμένο στην πλαγιά και η ταράτσα του ήταν λίγο ψηλότερα από τον δρόμο. Έδωσα μια δρασκελιά, πήγα στο βάθος της ταράτσας, ξανάνοιξα τον υπνόσακκο και ξαναξεράθηκα αμέσως. Το χάραμα θα έφευγα πριν με πάρουν χαμπάρι οι ένοικοι, οπότε ούτε γάτα ούτε ζημιά.

Για κακή μου τύχη, οι υπόλοιποι που έρχονταν πίσω μου, είδαν την δρασκελιά μου και με μιμήθηκαν. Μόνο που κι αυτούς τους πήραν χαμπάρι οι πιο πίσω. Και τους πιο πίσω τους πήρε χαμπάρι το όργανο. Μοιραία, μετά από λίγο, η αγριοφωνάρα ξανακούστηκε στ' αφτιά μου:

- Γκετ απ, ρε! Γκόου του δε χοτέλ, αλήτες!

Σηκώθηκα τσαντισμένος.

- Ρε φίλε, πώς με κόβεις; Λες να μου περισσεύουν λεφτά για δυο ώρες ύπνο σε ξενοδοχείο;

Δυστυχώς, το όργανο δεν είχε διάθεση για κουβέντες.

- Τελείωνε, ρε! Τσακίσου από δω και μη σε ξαναβρώ μπροστά μου.

Κατέβηκα στο λιμανάκι, εκεί όπου ήσαν παρκαρισμένα δεκάδες αυτοκίνητα. Διάλεξα μια θέση που να μη την βαράει ο ήλιος με το που ανατέλλει και ξανάπλωσα τον υπνόσακκο ανάμεσα σε δυο απ' αυτά. Ευτυχώς, το όργανο δεν με εντόπισε. Όταν άνοιξα ζαβλακωμένος τα μάτια μου, κόντευε εννιά...


Αυτά γίνανε πριν 25-τόσα χρόνια. Σήμερα, οι συνθήκες δεν ευνοούν τον "όπου λάχει" ύπνο. Όμως, οι ίδιες συνθήκες είναι που έχουν δώσει ώθηση στο ελεύθερο κάμπινγκ. Όταν σου κόβουν το μεροκάματο στην μέση (αν δεν στο κόβουν τελείως), όταν σε πνίγουν οι φόροι και τα χαράτσια κι όταν η αβεβαιότητα σε τσακίζει, πώς να κάνεις διακοπές; Βρίσκεις μια παραλία, στήνεις ένα αντίσκηνο, βολεύεσαι με κανα σάντουιτς και περνάς ένα τριήμερο δίπλα στην θάλασσα, ξεγελώντας τον εαυτό σου πως έκανες διακοπές.

Φαίνεται, όμως, ότι το κράτος μπορεί να μη συμπονά εσένα και την φτώχεια σου, συμπονά όμως τους ξενοδόχους και τα διαφυγόντα λόγω ελεύθερου κάμπινγκ κέρδη τους. Έτσι, λοιπόν, τις τελευταίες μέρες έχουν ξαμολυθεί τα απανταχού όργανα της τάξεως και μοιράζουν πρόστιμα σε όσους διανοούνται να στήσουν μια σκηνή σε κάποια παραλία. Τριακόσια η ταρίφα. Και κοινοποίηση στην αρμόδια ΔΟΥ.

Λογικόν. Μια ευνομούμενη πολιτεία δεν μπορεί να ανέχεται τον κάθε αλήτη να κοιμάται όπου γουστάρει. Τί διάολο έχει μοιράσει τόσες επιδοτήσεις και τόσα προνόμια στους επιχειρηματίες τού τουρισμού; Για να πηγαίνεις εσύ με έναν υπνόσακκο, να βολεύεσαι όπου βρίσκεις και να κατουράς στην θάλασσα, μολύνοντάς την;

Ελπίζω μόνο, τα συγκεκριμένα όργανα της τάξεως να έχουν βελτιώσει κάπως τα αγγλικά τους. Όπως και να το κάνουμε, εκείνο το αξέχαστο "γκετ απ, ρε!" δεν μας τιμά ως ευρωπαίους. Για παράδειγμα, ένα "γουντ γιου μάιντ το γκετ απ, σερ" θα ήταν όντως απολαυστικό.

Το σκληρό τυρί και οι αγρότες με τις Φερράρι

Η νυχτιά ήταν υπέροχη. Επί τέλους, μετά από ένα τριήμερο κάψας, η αύρα ήταν κάπως δροσερή. Κι όπως είχα φάει τα μεζεκλίκια μου κι είχα κατεβάσει και αρκετούτσικα μπουκάλια παγωμένης μπύρας, σκόπευα ν' αράξω για λίγο στην άκρη της παραλίας και να χαλαρώσω, ίσαμε να νοιώσω τα βλέφαρά μου να βαραίνουν και να παω για ύπνο. Όλες οι λεπτομέρειες έδειχναν να στήνουν ένα ιδανικό σκηνικό διακοπών. Όμως, όπως λέει ο λαός, μπορεί να θέλει ο παπάς ν' αγιάσει αλλά δεν αφήνουν οι διαόλοι.

Δίπλα, η παρέα έκλεινε την ημέρα της με μια "βαθυστόχαστη" συζήτηση, αναλύοντας την πολιτική και οικονομική κατάσταση του τόπου. Ξέρω πως όλες αυτές οι καφενειακού επιπέδου συζητήσεις, οι οποίες έχουν ως βασική πηγή πληροφοριών τα τηλεοπτικά δελτία των οκτώ, με εκνευρίζουν αλλά αφτί είναι αυτό. Τί να κάνω; Να κυκλοφορώ με ωτασπίδες; Τον λόγο είχε πάρει ένας συνταξιούχος:

- Κάποτε, όταν πηγαίναμε σούπερ μάρκετ με την γυναίκα μου, την έβλεπα να βάζει στο καρότσι κανένα εισαγόμενο προΪόν και το έβγαζα. "Έχουμε ελληνικό τέτοιο", της έλεγα. Σήμερα, εγώ ο ίδιος αγοράζω σκληρό τυρί Δανίας, όχι ελληνικό. Ξέρετε γιατί; Γιατί το σκληρό τυρί Δανίας έχει έξι ευρώ το κιλό και το ελληνικό εννέα. Και γιατί το ελληνικό είναι ακριβώτερο; Επειδή οι δικοί μας οι αγρότες είναι καλομαθημένοι κι έχουνε μάθει στην εύκολη κονόμα.

Αυτομάτως η γυνααίκα μου γύρισε και με κοίταξε. Σίγουρα ανησύχησε καθώς είδε το ένα μου μάτι να πεταρίζει και το πόδι μου να χτυπάει την άμμο, σαν να μετρούσε τα δευτερόλεπτα για την επικείμενη έκρηξη. "Ήρεμα", μου ψιθύρισε και μου έσφιξε το μπράτσο. Της έρριξα μια συνοφρυωμένη ματιά αλλά αποφάσισα να δώσω τόπο στην οργή. Δυστυχώς, ο συνταξιούχος είχε πάρει φόρα:

- Να σας πω και το άλλο; Είχα πάει σ' ένα χωριό της Βοιωτίας και οι αγρότες είχαν Φερράρι.

"Είχα πάει"! Αυτή ήταν η θρυαλλίδα που έφερε την υποβόσκουσα έκρηξη. Η λαβή της γυναίκας μου στο μπράτσο στάθηκε αδύνατο να με συγκρατήσει. Πετάχτηκα και απευθύνθηκα στον νεαρότερο της παρέας:

- Εσύ, τώρα, τί κατάλαβες, χρυσέ μου άνθρωπε; Πες μου, σε παρακαλώ, τί κατάλαβες; Ότι υπάρχει ένα χωριό στην Βοιωτία, όπου όλοι οι αγρότες έχουν Φερράρι. Αυτό δεν κατάλαβες; Όχι ότι σε κάποιο κωλοχώρι υπάρχει ένα κομματόσκυλο, που έχει κονομήσει από τις παράνομες επιδοτήσεις τόσα φράγκα ώστε απόχτησε Φερράρι. Εσύ κατάλαβες ότι όλοι οι αγρότες σ' αυτό το κωλοχώρι έχουν Φερράρι.

Ξαφνικά έπεσε νεκρική σιγή. Ο πριν λίγο λαλίστατος συνταξιούχος είχε κοκκινήσει και ολόκληρη η παρέα με κοίταζε σαν να είχα κατεβεί από τον Άρη. Στράφηκα στον συνταξιούχο:

- Δεν σε ρωτάω να μου πεις ποιο είναι το χωριό που λες επειδή δεν το ξέρεις. Και δεν το ξέρεις επειδή δεν έχεις πάει. Απλώς θυμάσαι την Τρέμη με τον Πρετεντέρη να κάνουν βούκινο τους "αγρότες με τις Φερράρι" και θεώρησες τόσο αξιόπιστη την είδηση ώστε έβαλες και τον εαυτό σου στην σκηνή. Έτσι δεν είναι;

Ομολογώ ότι τον λυπήθηκα έτσι που τον έβλεπα κατακόκκινο να έχει καταπιεί την γλώσσα του. Κι επειδή φοβήθηκα μη πάθει κανένα εγκεφαλικό και το έχω βάρος στην συνείδησή μου, συνέχισα:

- Όσο για το ακριβό ελληνικό σκληρό τυρί που έλεγες πρωτύτερα, έφτασες σ' αυτή την ηλικία και δεν έχεις μάθει ότι το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα σε τούτον εδώ τον ρημαδότοπο τα διαφεντεύουν τρεις εταιρείες, που έχουν κάνει καρτέλ. Μπας και νομίζεις ότι ο αγρότης είναι που βάζει τιμή στο τυρί εννιά ευρώ το κιλό; Η Φάγε, η Νεστλέ και η Νουνού βάζουν τις τιμές. Ο αγρότης ένα πενηνταράκι το κιλό θα πάρει για το γάλα του, όσο και να πληρώσεις εσύ για το τυρί. Αυτό δεν στο είπανε σε κανένα δελτίο ειδήσεων;

Θα έλεγα κι άλλα αλλά καταλάβαινα ότι είχα δυναμώσει την φωνή μου και ήταν περασμένα μεσάνυχτα. Απλώς, πρόσθεσα δυο-τρία πιο χαλαρά σχόλια, ώστε να ρίξω την ένταση που είχα δημιουργήσει. Έτσι, η παρέα βρήκε την ευκαιρία να σηκωθεί με μιας και ο γεροντότερος ανέλαβε να σβήσει την φωτιά:

- Άντε να πάμε και για ύπνο. Αυτές οι κουβέντες δεν βγάζουν πουθενά. Καληνύχτα.

Είπα κι εγώ μια καληνύχτα με ζορισμένο χαμόγελο και κράτησα το "καλά ξυπνητούρια" πίσω από τα δόντια μου. Το διαλύσαμε και τραβήξαμε για τα δωμάτιά μας. Δίπλα μου, άκουσα την γυναίκα μου να ψιθυρίζει:

- Μην ανησυχείς, ο Σαμαράς δεν κινδυνεύει.

Ώρες-ώρες, αυτό το φλέγμα της με σκοτώνει...

"Δρόμος προόδου" το ξεπούλημα;

"Είμαι ευτυχής που 652 εκατομμύρια ευρώ θα εισρεύσουν στα ταμεία τού δημοσίου. Είναι ένα ηχηρό μήνυμα προς το εξωτερικό, αποφασιστικότητας, ικανότητας και συμβιβασμού διαφορών και σημαίνει ότι η Ελλάδα μπαίνει σε έναν δρόμο προόδου."

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον υπουργό οικονομικών Γιάννη "ροκ" Στουρνάρα, ειπώθηκαν δε (με την απαραίτητη συνοδεία πλατειού χαμόγελου ευτυχίας) αμέσως μετά την υπογραφή ξεπουλήματος του 33% του ΟΠΑΠ στην Emma Delta.

Ας αφήσουμε, όμως, τον υπουργό να κολυμπάει σε πελάγη ευτυχίας κι ας δούμε μιαν άλλη εικόνα. Εκείνη ενός ταλαίπωρου οικογενειάρχη, ο οποίος έχει μεν την δυνατότητα να ταΐσει την οικογένειά του με την δουλίτσα του αλλά έχει μπλέξει στα νύχια κάποιων τοκογλύφων, οι οποίοι τον απειλούν όχι να τον σκοτώσουν αλλά να μη του ξαναδώσουν δανεικά. Αυτός ο οικογενειάρχης, λοιπόν, προκειμένου να μη στενοχωρήσει τους τοκογλύφους δανειστές του, παίρνει τα χρυσαφικά και τα ασημικά τής οικογένειάς του (τις βέρες, τους βαφτιστικούς σταυρούς των παιδιών, την καρφίτσα με το ρουμπίνι της γιαγιάς, τα μασίφ μαλαματένια μανικετόκουμπα του παππού κλπ), πάει σε ένα από τα αμέτρητα "Αγοράζω Χρυσό" μαγαζάκια, τα σκοτώνει και γυρίζει σπίτι του με τις πενταροδεκάρες που πήρε από τον σαράφη τής κακιάς ώρας, στην τσέπη. Πάει καλά ως εδώ; Ωραία. Προχωρούμε:

Ας πούμε τώρα ότι εγώ είμαι δημοσιογράφος, του την έχω στημένη έξω από την πόρτα του, του χώνω το μαρκούτσι στην μούρη και τον ρωτάω: "Πώς αισθάνεστε;". Πόσο πιθανό θεωρείτε να μου απαντήσει "Είμαι ευτυχής"; Και τί ακριβώς θα σκεφτόσασταν για την διανοητική του κατάσταση, αν ισχυριζόταν ότι, μετά το ξεπούλημα των τζοβαϊρικών της, ανοίγει για την οικογένειά του ένας "δρόμος προόδου";


Ετούτο τα πράμα, αδερφάκι μου, είναι πράγματι πρωτόγνωρο. Κάποτε, όλους εκείνους οι οποίοι ξεπουλάγανε την περιουσία που τους είχαν αφήσει οι γονιοί τους, τους αποκαλούσαμε αχαΐρευτους, ακαμάτηδες, ρεμπεσκέδες, χαμένα κορμιά, άχρηστους και δεν ξέρω κι εγώ πώς αλλοιώς. Κανένας δεν τους θεωρούσε πετυχημένους. Σήμερα, όλοι αυτοί, οι πρώην αχαΐρευτοι, ακαμάτηδες, ρεμπεσκέδες κλπ, θεωρούνται πετυχημένοι, οραματιστές, σωτήρες... Το ξεπούλημα έγινε επιτυχία, το σκότωμα έγινε επωφελής συναλλαγή, το χάρισμα έγινε άνοιγμα δρόμου προόδου... Μωραίνει κύριος ον βούλεται απωλέσαι.


Παρατήρηση με σημασία. Ξαναδιαβάστε την δήλωση Στουρνάρα και προσέξτε δυο περίεργα βαλμένες λεξούλες, οι οποίες δείχνουν κάπως ξεκάρφωτες: "συμβιβασμού διαφορών". Αλήθεια, περί ποίων διαφορών μιλάει ο υπουργός; Και πώς ακριβώς συμβιβάστηκαν αυτές οι διαφορές μέσω της πώλησης του ΟΠΑΠ;

Τις απαντήσεις σάς τις αφήνω ως άσκηση για τις αυγουστιάτικες διακοπές σας. Αν θέλετε μια μικρή βοήθεια, σας πληροφορώ ότι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Emma Delta είναι ο -γνωστός και μη εξαιρετέος- Δημήτρης Μελισσανίδης (ναι, ναι, αυτός της ΑΕΚ, της Aegean Power κλπ). Το ιστολόγιο θα δώσει τις δικές του απαντήσεις από Σεπτέμβρη, με ένα ειδικό αφιερωματάκι. Προς το παρόν, λέω να πάω για καμμιά βουτιά...


Άσχετα Υστερόγραφα

ΥΓ1 προς Γιώργο: Ικαρία δεν είναι μόνο ο Άη-Κήρυκος κι ο Εύδηλος, σύντροφε! Ανέβα και στον Πράμνο. Κι αν περάσεις από το Καραβόσταμο, άναψε ένα κερί κι από μένα...

ΥΓ2 προς Μάκη: Τα στυλό τής Μπαρτσελόνα να τα ξεχάσεις. Αν θέλεις να σου φέρω κανένα της Παναχαϊκής, πολύ ευχαρίστως.

ΥΓ3 προς Μιχάλη: Τί να κάνουμε τώρα; Στην παραλία βάζουμε "ανθηλιακό" και τα παιδιά πάνε εκδρομή "πενθήμερη". Το ότι κάποιοι αγράμματοι βιάζουν την γλώσσα μας κατ' εξακολούθηση δεν σημαίνει ότι εγώ πρέπει να νομιμοποιήσω τον βιασμό.

Διακοπές!

Επί τέλους, έφτασε εκείνη η ευλογημένη αυγουστιάτικη ημέρα κατά την οποία αρχίζουν οι διακοπές! Η ημέρα που φορτώνεις στο αυτοκίνητο ό,τι σάντζαλο και μάντζαλο εκτιμά ως "απαραίτητο" η συμβία σου (παλιότερα φόρτωνες και το κλουβί με το καναρίνι, οπότε μην έχεις παράπονο) και αναχωρείς για τόπον αναψύξεως "παρά θιν' αλός". Σίγουρα, δεν ξέχασες τα πολύ βασικά: μαγιώ (ή μπανιερά, που λένε οι παλιοί), πετσετες, ανθηλιακά (ή "αντηλιακά", που λένε οι αγράμματοι), αλλαξιές εσω- και εξω-, ψάθα για την παραλία, ψάθες για τον ήλιο κλπ. Ο καυγάς, όμως, είναι μήπως ξέχασες τα λιγώτερο βασικά: καφέ (βασικώτερο των βασικών!), εντομοαπωθητικά για τα κουνούπια, φενιστίλ για τα τσιμπήματα των κουνουπιών που δεν συγκινούνται από τα εντομοαπωθητικά, σπαστές καρεκλίτσες για την "θιν' αλός", σαμπουάν, νυχοκόπτη, ψαλιδάκι για τις παρονυχίδες, λάπτοπ (καθ' όσον δεν διαθέτεις άι-φον, άι-παντ ή άι-στατσακίδια γενικώς) κλπ. Μόλις σιγουρευτείς, λοιπόν, ότι φόρτωσες όλα τα λιγώτερο ή περισσότερο βασικά, ξεκινάς.

Φυσικά, πριν ξεκινήσεις, έχεις φροντίσει να φορτώσεις και τα βιβλία που θα σου κρατήσουν παρέα στις διακοπές σου. Η επιλογή είναι δύσκολη, μιας και πρέπει να πάρεις βιβλία δυο λογιών: αφ' ενός μεν πρέπει να πάρεις κάποια από τα βαρειά βιβλία που ήθελες να διαβάσεις τον χειμώνα αλλά δεν εύρισκες τον χρόνο για να το κάνεις, εφ' ετέρου δε πρέπει να πάρεις και κάτι πιο ελαφρύ για τις ώρες τής χαλάρωσης. Κάπως έτσι, λοιπόν, καταλήγεις να φορτώσεις κάτι σαν αυτά:

Ντέηβιντ Αμπουλάφια, "Η μεγάλη θάλασσα - Οι περιπέτειες των λαών της Μεσογείου" (Ψυχογιός, σελ. 818, 29,00 €). Για περισσότερα από 3000 χρόνια, η Μεσόγειος υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα του παγκόσμιου πολιτισμού. Από την εποχή της Τροίας μέχρι και τα μέσα του 19ου αιώνα, η ανθρώπινη δράση στην περιοχή της Μεσογείου έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της παγκόσμιας ιστορίας. "Η μεγάλη θάλασσα" του Ντέιβιντ Αμπουλάφια είναι η πρώτη πλήρης ιστορική μελέτη για τη διαχρονική περιπέτεια των λαών της Μεσογείου από την εποχή της ανέγερσης του μυστηριώδους ναού στη Μάλτα γύρω στα 3500 π.Χ. μέχρι και την πρόσφατη, εκ νέου επινόηση των μεσογειακών ακτών ως τουριστικού προορισμού. Ο Αμπουλάφια περιγράφει εκείνες τις πόλεις οι οποίες άσκησαν ιδιαίτερη επίδραση ή ταυτίστηκαν με συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους - πόλεις όπως η Αλεξάνδρεια, η Βενετία και η Θεσσαλονίκη. Αποδίδει την ακμή τους στην ικανότητά τους να γίνονται κέντρα συνύπαρξης πολλών διαφορετικών λαών, θρησκευμάτων και εθνικών ταυτοτήτων. Επιπλέον, παρουσιάζει την ιστορία συγκεκριμένων πληθυσμών καθώς και προσωπικοτήτων οι οποίες προσδίδουν ζωντάνια και αμεσότητα στις ευρύτερες εξελίξεις που αναφέρονται στο βιβλίο - π.χ. οι Μουσουλμάνοι και οι Εβραίοι προσκυνητές που κατευθύνονταν ανατολικά ξεκινώντας από την Ισπανία του 12ου αιώνα, βασιλείς της Σικελίας, Οθωμανοί σουλτάνοι και ναύαρχοι από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την τσαρική Ρωσία. "Η μεγάλη θάλασσα" απλώνεται σε όλη την ιδιόμορφη έκταση της Μεσογείου, από το Γιβραλτάρ μέχρι τη Συρία, από τη Γένοβα μέχρι την Τυνησία, δίνοντας έμφαση στη σύγκρουση και την αντίθεση, εθνική, γλωσσική, θρησκευτική και πολιτική. Έτσι, χαρτογραφεί τον τρόπο με τον οποίο η Μεσόγειος έγινε "πιθανόν ο πιο κατάλληλος χώρος για αλληλεπίδραση πολιτισμών και λαών σε ολόκληρο τον πλανήτη".

Ζαν-Μισέλ Γκενασσιά, "Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων" (Πόλις, σελ. 709, 22,00 €). Το 1959 ο Μισέλ Μαρινί είναι δώδεκα ετών. Είναι η εποχή του ροκ-εν-ρολ και του Πολέμου της Αλγερίας. Ο ίδιος είναι ερασιτέχνης φωτογράφος, μανιώδης αναγνώστης και θαμώνας τού "Balto", ενός μπιστρό στη λεωφόρο Ντανφέρ-Ροσρώ, όπου συναντιέται με τους φίλους του για να παίξουν ποδοσφαιράκι. Στην πίσω αίθουσα του μπιστρό θα γνωρίσει τον Ίγκορ, τον Λεονίντ, τον Σάσα, τον Ίμρε και την υπόλοιπη παρέα, πολιτικούς πρόσφυγες από τις κομμουνιστικές χώρες. Οι άνθρωποι αυτοί εγκατέλειψαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τις οικογένειές τους, πρόδωσαν τα ιδανικά και τα πιστεύω τους. Συναντήθηκαν στο Παρίσι, στη Λέσχη σκακιστών που φιλοξενεί η πίσω αίθουσα του "Balto", όπου συχνάζουν επίσης ο Ζοσέφ Κεσέλ και ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Επιπλέον, τους δένει ένα φοβερό μυστικό, που ο Μισέλ τελικά θα το ανακαλύψει. Η γνωριμία με τα μέλη της Λέσχης θα αλλάξει για πάντα τη ζωή του αγοριού. Γιατί είναι όλοι τους αθεράπευτα αισιόδοξοι. Πορτραίτο μιας γενιάς, λεπτομερής αναπαράσταση μιας εποχής, γλυκόπικρο χρονικό μιας εφηβείας... Ο Ζαν-Μισέλ Γκενασσιά γράφει ένα μυθιστόρημα που εντυπωσιάζει τόσο με την ευρύτητα του θέματος που πραγματεύεται όσο και με την αυθεντικότητα που αναδίδεται από τις σελίδες του.

Χανς Φαλλάντα, "Ο πότης" (Κίχλη, σελ. 424, 18,80 €). Δεκαετία του '30. Ο Έρβιν και η Μάγδα Ζόμερ ζουν μια ήσυχη, ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Όλα όμως ανατρέπονται, όταν η επιχείρησή τους παίρνει την κάτω βόλτα, μετά την αποχώρηση της δραστήριας και δυναμικής Μάγδας. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη κλονίζει τον γάμο τους συθέμελα και τελικά συνθλίβει τον Έρβιν, ο οποίος γυρίζει την πλάτη στην πραγματικότητα και καταφεύγει στο ποτό. Το αλκοόλ αμβλύνει ένα αίσθημα αδυναμίας που τον κατέτρυχε ανέκαθεν, του προσφέρει διαφυγή από την πεζή, απονεκρωμένη καθημερινότητα, που ασφυκτιά μέσα σ' ένα σύστημα άτεγκτων γερμανικών κανόνων, και του αποκαλύπτει την απόλαυση που μπορεί να προσφέρει το ανοιξιάτικο ξύπνημα της φύσης αλλά και της καταπιεσμένης του σεξουαλικότητας. Παρασυρμένος από τη μέθη που του προκαλεί η ανακάλυψη πρωτόγνωρων εμπειριών, παραπαίοντας ανάμεσα στην ενοχή που συνεπάγεται η απώλεια της αστικής αξιοπρέπειας και στην ηδονή που νιώθει τσαλαπατώντας την, αποξενώνεται από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον· έρμαιο πλέον ενός ανεξέλεγκτου αλκοολισμού, θύμα των ανθρώπων του υποκόσμου που συναναστρέφεται, συλλαμβάνεται λόγω παραβατικής συμπεριφοράς και φυλακίζεται σε άσυλο. Περιγράφοντας τις ψυχικές μεταπτώσεις του ήρωα, ο συγγραφέας σκηνοθετεί με δεξιοτεχνία τη συνάντηση του τραγικού με το κωμικό, με φόντο το ζοφερό άσυλο, μικρογραφία μιας κοινωνίας που βυθίζεται στη φρίκη του Ναζισμού.

Κυριάκος Σιμόπουλος, "Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια" (Στάχυ, σελ. 672, 30,43 €). Η ιστορία γράφεται πάντοτε από τους νικητές ή από τις κυρίαρχες τάξεις, που "τα μεν ηδέα καλά νομίζουσι, τα δε ξυμφέροντα δίκαια", όπως διδάσκει ο Θουκυδίδης. Βρίθει από μυθεύματα η ελληνική ιστορία. Όχι γιατί οι ιστορικοί είναι ψευδολόγοι ή παραχαράκτες αλλά επειδή η αλήθεια είναι συνήθως θαμμένη κάτω από επιχωματώσεις αιώνων. Επικίνδυνη, άλλωστε, η ιστορική αλήθεια. Αποκρύπτεται επιμελώς πίσω από πολιτικές ιδιοτέλειες και ιδεολογικά προσωπεία. Και συχνά, με τη μυστική, ερήμην των λαών, διπλωματία χάνονται τα ίχνη της στα χρονοντούλαπα και τις εφτασφράγιστες καταπακτές. Καταχωνιάζονται, εξαφανίζονται ή παραποιούνται τεκμήρια για να καλυφθούν ανομίες, προδοσίες και ατιμωτικές συναλλαγές κρατών και αξιωματούχων. Οι νεοέλληνες τρέφονται με ψεύδη από γενιά σε γενιά. Ψεύδη εθνικά και παιδαγωγικά, ψεύδη ιδεολογικά και παρηγορητικά. Ψεύδη που ταυτίζονται με συμφέροντα της άρχουσας ομάδας και των ξένων προστατών ή συνενόχων της, ψεύδη που βαυκαλίζουν τις επιθυμίες, τις αθεμελίωτες βεβαιότητες και τις κενοδοξίες του λαού. Ψεύδη πασίγνωστα και κατάφωρα, ψεύδη επίχρυσα και ψιμυθιωμένα. Ψεύδη που ευδοκιμούν στους χερσότοπους της πλάνης και της άγνοιας, ψεύδη αυτοφυή και ψεύδη εισαγόμενα, ψεύδη προαιώνια και διαστρεβλώσεις χθεσινών νωπών γεγονότων. Ψεύδη που βαφτίζονται επιχειρήματα, ψεύδη που γίνονται συνθήματα -"λόγια παχειά" κι "ασκιά μ' αγέρα", "κούφια καρύδια" και "λιθάρια στον τουρβά", όπως έλεγε ο Μακρυγιάννης. Ψεύδη ατιμώρητα, ψεύδη επιβραβευμένα με ανδριάντες, ονομασίες οδών, τιμές και διακρίσεις. Για "μεγάλους άνδρες", για "φιλέλληνες", "σύμμαχους" και "ευεργέτες". Ποιοι οι μεγάλοι άνδρες, οι φιλέλληνες, οι σύμμαχοι, οι ευεργέτες; Πού η αλήθεια, πού η απάτη; Εδώ τα εξωραϊστικά μυθεύματα και οι αγιογραφίες των ισχυρών της εξουσίας, εκεί τα μεγαλυνάρια για τους εχθρούς του ελληνισμού και τους φαύλους. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου επιχειρεί μια ανίχνευση στον σκοτεινό δρυμό της ελληνικής ιστορίας. Από τη ρωμαιοκρατία ως τη φραγκοκρατία, την τουρκοκρατία και τον λεγόμενο ελεύθερο εθνικό βίο. Για την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας που δύσκολα διαπερνά το φράγμα των ιερών και ανίερων μύθων. Το ψεύδος, έγραφε ο Μαξίμ Γκόρκυ, είναι η θρησκεία των σκλάβων και των αφεντικών, η αλήθεια ο Θεός των ελεύθερων ανθρώπων.


Μετά από όλα αυτά (αλλά και πολλά άλλα ακόμη, όπως π.χ. καινούργιο Μαρή από την Άγρα, καινούργιο Νέσμπο από το Μεταίχμιο, καινούργια Κληβς από τον Κλειδάριθμο αλλά και καινούργιο Μονταλμπάν από τον Πάπυρο), αναχωρείς και ανανεώνεις το ραντεβού σου με το ιστολόγιο για τον Σεπτέμβρη. Όμως, ενδόμυχα ξέρεις ότι δεν μπορείς να λείψεις τόσο πολύ και ότι θα υποκύψεις στοιν πειρασμό να δημοσιεύσεις ενδιάμεσα κάποια κείμενα αφού, όσο κι αν θες να παραστήσεις τα θερινά σινεμά δίνοντας "ραντεβού τον Σεπτέμβρη", η ζωή συνεχίζεται...

Καλά μπάνια!

Δυο σκέψεις για το κλείσιμο του 902

Έκλεισε, λοιπόν ο 902. Μάλιστα. Με μια ανακοίνωση που τα λέει όλα, το ΚΚΕ γνωστοποιεί το κλείσιμο του ραδιοφώνου και της τηλεόρασής του αλλά και την πώληση του εξοπλισμού και των λοιπών περιουσιακών στοιχείων τής "Ραδιοτηλεοπτικής", προκειμένου να τακτοποιηθούν οι υποχρεώσεις απέναντι στα ασφαλιστικά ταμεία και τους εργαζομένους. Ξεκαθαρίζει δε ότι δεν πωλούνται οι συχνότητες, αφού ανήκουν στο κράτος, ενώ το κόμμα διατηρεί την κυριότητα των σημάτων και των διακριτικών τίτλων.

Η παραπάνω ανακοίνωση βγήκε στις 5 Αυγούστου κι από τότε...ωχ, μανούλα μου! Το τι θρήνος, τι γόος, τι κοπετός και τι οδυρμός έχουν ξεσπάσει, δεν λέγεται! Κλαίει το συγκρότημα Λαμπράκη, αναστενάζει ο ΣυΡιζΑ, χτυπιέται η Χρυσή Αυγή, μαδάνε τις κοτσίδες τους η Συγγρού κι η Ιπποκράτους, βρίζει ο Καρτερός και μπινελικώνει ο Φαήλος, ενώ δημοσιογράφοι και ιστολόγοι από κάθε μεριά τα χώνουν στο ΚΚΕ.

Με δυο λόγια, δηλαδή, αντί να στενοχωριούνται οι οπαδοί και τα μέλη τού ΚΚΕ για το κλείσιμο του 902, έχουν πάρει αμπάρριζα όλοι εκείνοι οι οποίοι ανάθεμα κι αν είχαν συντονίσει ποτέ τούς ραδιοφωνικούς ή τηλεοπτικούς δέκτες τους στις συχνότητες του σταθμού. Αντί να ζητούν εξηγήσεις οι οπαδοί και τα μέλη του ΚΚΕ, χάρη στον οβολό των οποίων φτιάχτηκε η "Ραδιοτηλεοπτική", ζητούν τα ρέστα εκείνοι που τόσα χρόνια είχαν λυσσάξει κατά του 902. Υποθέτω ότι όλοι θυμόμαστε την επίθεση κάποιων "προοδευτικών" κατά του ΚΚΕ πριν έναν χρόνο (τότε που ο τηλεοπτικός 902 είχε σιγήσει επειδή δυσκολευόταν οικονομικά κατά την μετάβασή του στην "ψηφιακή εποχή"), υποστηρίζοντας είτε ότι το κράτος πρέπει να αφαιρέσει την άδεια του σταθμού είτε ότι το ΚΚΕ πρέπει να παραχωρήσει τις συχνότητες στην "αριστερά" (έτσι, γενικά κι αόριστα: στην "αριστερά"!).

Πάει καλά. Δεν με εκπλήσσουν ούτε με προβληματίζουν όλα τούτα. Άλλωστε, δεν πρόκειται για κάτι πρωτόγνωρο. Το μόνο που θέλω είναι να σχολιάσω κάποιες αποστροφές, οι οποίες ξεστομίζονται είτε από άσχετους είτε από ηλίθιους είτε από κοινούς προβοκάτορες. Αντιγράφω από κάποιο αριστερό -υποτίθεται- ιστολόγιο:


Α. «Όποτε κάποιος εργοδότης βγει και πει στους εργαζομένους του "παιδιά, δεν την παλεύω οικονομικά, έχουμε μεγάλα προβλήματα, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μείωση του προσωπικού ή μείωση των μισθών για να επιβιώσει η επιχείρηση, αλλιώς θα κλείσει", τότε το ΚΚΕ βγαίνει οργισμένο και ξεφωνίζει τον εργοδότη από τηλεοράσεις, εφημερίδες, ανακοινώσεις κλπ, του ξεσηκώνει και καμιά απεργία φωνάζοντας ότι όλα αυτά είναι προσχηματικά. Ιδίως το δίλημμα "μείωση προσωπικού ή μείωση μισθών" για το ΚΚΕ είναι πάντα ένα..."ΨΕΥΤΟΔΙΛΗΜΜΑ"! Και όταν πάλι παρά τις μείωσεις, τις περικοπές κλπ, ο εργοδότης δεν κατάφερνε να διατηρήσει βιώσιμη την επιχείρηση και έβαζε λουκέτο, τότε το ΠΑΜΕ σήκωνε πόλεμο με νύφες και μ' εγγόνια (σαν τη Δέσπω) ... Με την ανακοίνωσή του επίσης το ΚΚΕ αναγνωρίζει την ύπαρξη της κρίσης ως αντικειμενικός παράγοντας δυσπραγίας των επιχειρήσεων. Θα ήθελα να δω αν το ΠΑΜΕ θα δείχνει την ίδια "κατανόηση" (sic) και στους εργοδότες που αναγκάζονται να απολύσουν ή να μειώσουν μισθούς, γιατί απλούστατα "δε βγαίνουν".»

Εδώ μιλάμε για πρωτόγνωρη διαστρέβλωση της αλήθειας. Πότε καταφέρθηκαν το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ εναντίον των εργοδοτών που αναγκάζονται να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους επειδή "δεν την παλεύουν οικονομικά"; Ώρες είναι να μας πουν ότι οι κομμουνιστές έχουν "σηκώσει πόλεμο" με τόσες χιλιάδες μικροεπιχειρηματιών, οι οποίοι αναγκάστηκαν να βάλουν λουκέτο στα μαγαζιά τους!

Οι κομμουνιστές τα βάζουν με εργοδότες τύπου Μάνεση ή Δαυίδ, δηλαδή με τα κοπριταριά εκείνα που δεν διστάζουν να κλείσουν κάποιες μονάδες τους προκειμένου να απελευθερώσουν κεφάλαια, τα οποία εν συνεχεία τοποθετούν σε άλλες, πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις. Οι κομμουνιστές τα βάζουν με εργοδότες τύπου Βακάκη ("Τζάμπο") ή Αδαμόπουλου ("Σέλμαν"), δηλαδή με τους αλήτες εκείνους που, εκμεταλλευόμενοι την αντεργατική νομοθεσία, απολύουν προσωπικό και μειώνουν τις αμοιβές όσων μένουν προκειμένου να διατηρήσουν (ή και να αυξήσουν) τα κέρδη τους. Οι κομμουνιστές τα βάζουν με εργοδότες τύπου Σάλλα ή Κωστόπουλου, δηλαδή με τους κηφήνες που αγοράζουν κοψοχρονιά ανταγωνιστικές επιχειρήσεις για να εκμεταλλευτούν το πελατολόγιό τους αλλά ξεφορτώνονται τους εργαζόμενούς τους προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.


Β. «Το ΚΚΕ είναι αναχωρητικό κόμμα, αγιορείτικο σα να λέμε. Παλαιοημερολογίτικο. Επιφανειακώς δεν αναγνωρίζει την πραγματικότητα, δε συμμετέχει στα κοσμικά δρώμενα και απλώς κάνει ιδιωτικές φιέστες με την περιφορά της εικόνας των ΕΣΣΔαρχών για λαϊκό προσκύνημα και αγορά κουπονιών.
Στην ουσία, όμως, είναι πλήρως συνυφασμένο με την κοσμική (σ.σ. καπιταλιστική) πραγματικότητα και απλώς διατηρεί το ρόλο του παραθρησκευτικού ιερατείου, που σκοπό ύπαρξης έχει μόνο να δείχνει την απόλυτη "ιεχωβάδικη" καθαρότητά του σε σχέση με όλους τους άλλους που είναι "βρώμικοι". Όχι, το ξέρω πως το πάθημα του 902 δε θα τους γίνει μάθημα. Δεν το χρειάζονται. Διότι το μάθημα το γνωρίζανε έτσι κι αλλιώς πολύ καλά από πριν. Απλά κοροϊδεύουν τον κόσμο. Το "κόμμα της εργατικής τάξης", όταν γίνεται εργοδότης, δεν έχει και πολλή διαφορά απ' τους υπόλοιπους εργοδότες. Το αφεντικό αλλάζει μόνο. Η ζωή του εργαζομένου ίδια μένει.» 

Η προβοκάτσια σε όλο της το μεγαλείο! Το ΚΚΕ συνυφασμένο με την κοσμική/καπιταλιστική πραγματικότητα; Κι εγώ που νόμιζα ότι μόνο ο Μιχαλολιάκος έλεγε τέτοιες χοντράδες! Τέλος πάντων, ας πάμε στο ζουμί: αν υποθέσουμε ότι ο Περισσός έχει κάθε καλή διάθεση, ποιό είναι το "μάθημα" που πρέπει να πάρει από το "πάθημα του 902"; Να χαϊδοκωλιάζει κανένα τραπεζίτη για να παίρνει κανα θαλασσοδάνειο, όπως έκανε το Μέγκα; Να το ρίχνει στις αστικές ζεϊμπεκιές για να πετυχαίνει καμμιά επιχορήγηση, όπως έκανε το λαμπρακαίηκο; Να υπαγάγει τις προβληματικές του δραστηριότητες στο περίφημο "άρθρο 99" (πιο σωστά: άρθρα 99-106) του Πτωχευτικού Κώδικα, όπως κάνουν οι ποδοσφαιρικές ΠΑΕ, φορτώνοντας τα χρέη τους στις πλάτες τού ελληνικού λαού; Να μπήχνει το ΙΚΑ και τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία, προσδοκώντας -μετά μεγίστης βεβαιότητος- ότι, αργά ή γρήγορα, κάποια χαριστική διάταξη νόμου θα βγει ώστε να επωφεληθεί; Πολύ θα ήθελα να γινόταν λίγο πιο αναλυτικός ο οργίλος ιστολόγος που γράφει τα παραπάνω.


Και κάτι ακόμη. Δεν πολυκαταλαβαίνω αυτό για τις "φιέστες" και τους "ΕΣΣΔάρχες" αλλά θέλω να ξεκαθαρίσω δυο πράγματα, επειδή έχω μάθει να είμαι ξεκάθαρος: (α) από τους "ΕΣΣΔάρχες" εξακολουθώ να τιμώ μόνο τους δυο πρώτους, δηλαδή τον Λένιν και τον Στάλιν και (β) η δική μου κόκκινη σημαία εξακολουθεί να φέρει το σφυροδρέπανο.

Κλείνω με μια απορία: Αναρωτιέμαι τι θα λέγανε όλοι τούτοι οι καλοθελητές αν το ΚΚΕ είχε πάρει έστω μια δεκάρα δημόσιο χρήμα για λογαριασμό τής "Ραδιοτηλεοπτικής"... Έλα ντε!


ΥΓ: Δεν αναφέρω το ιστολόγιο απ' όπου αλίευσα τα παρατιθέμενα αποσπάσματα διότι δεν υπάρχει λόγος. Άλλωστε, τα ίδια -λίγο-πολύ- λέγονται από πάμπολλους είτε στις εφημερίδες είτε στα κανάλια είτε στο διαδίκτυο.

Η ιδιαίτερη κουλτούρα των γερμανών

Το πόσο έχουν μπλέξει τα μπούτια τους εκεί στην τρόικα δε λέγεται. Το ΔΝΤ πάνω από χρόνο, στην αρχή διακριτικά, τελευταία με στεντόρεια φωνή, παραδέχεται ότι η πολιτική όπως σχεδιάστηκε, (τρόπος του λέγειν) για την Ελλάδα δεν υπάρχει περίπτωση να επαληθευτεί χωρίς κάποιες προϋποθέσεις, κυριότερη των οποίων είναι η ανάληψη ζημιών και από τους δανειστές, και του ιδίου, γιατί όχι, συμπεριλαμβανομένου, μιας και κανένα από τα προγράμματα που σχεδίασε, απ’ ότι παραδέχτηκε στον κώλο της μαϊμούς, δεν ευδοκίμησε. 

Η αλλαγή πολιτικής όμως σκοντάφτει αφ’ ενός στις εμμονές της Μέρκελ, αφ΄ ετέρου στη συνενοχή όλων των κυβερνήσεων του Νότου, που είναι και ο σημαντικότερος ανασχετικός παράγοντας. Καθ’ ότι, αν ο Νότος, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Κύπρος και πιθανόν Γαλλία, έβγαιναν μπροστά συντονισμένα και με άγριες διαθέσεις, δεν θα υπήρχε περίπτωση για το Βερολίνο να μην υποχωρήσει, μιας και διαφορετικά, το διακύβευμα θα ήταν τεράστιο.

Όμως κάποια τέτοια συμμαχία των Νοτίων δεν διαφαίνεται στο κοντινό μέλλον, όχι τόσο λόγω ιδεολογικής σύμπτωσης των κυβερνήσεων με το Βερολίνο και τους διακηρυγμένους σκοπούς του ΔΝΤ, (την έχουνε χεσμένη την ιδεολογία), αλλά διότι η παραμονή τους στην εξουσία αποτελεί για τους περισσότερους τη μόνη ασφαλιστική δικλείδα για να αποφύγουν το λυντσάρισμα από τα εξαγριωμένα πλήθη. 

Από την άλλη μεριά, η Μέρκελ δεν δρα αφ’ εαυτής, μιας και έχει καταφέρει να συσπειρώσει γύρω από την πολιτική της την πλειοψηφία των Γερμανών. Κι επειδή η πολιτική τόσο των φιλελευθέρων, όσο και των σοσιαλδημοκρατών ως προς το χειρισμό της κρίσης στην ΕΖ είναι ταυτόσημη με αυτή της Μέρκελ, δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι τα μαρτύρια των λαών του νότου βρίσκουν εντελώς σύμφωνο και το λαό της Γερμανίας.  Και για να έχουμε κάποια τάξη μεγέθους, στις τελευταίες δημοσκοπήσεις η Μέρκελ παίρνει ένα 42%, οι φιλελεύθεροι ένα 5% και οι σοσιαλδημοκράτες ένα 26%. Δηλαδή τα ¾ του γερμανικού λαού πλειοδοτούν αυτή την κατάσταση. Κάποιοι μάλιστα επιχαίρουν κι ανοιχτά. 

Έχουμε μάθει να διαχωρίζουμε τους λαούς από τις κυβερνήσεις τους, αλλά από την άλλη μεριά, καλό είναι να διατηρούμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας και το γεγονός ότι εν τέλει οι λαοί είναι αυτοί που εκλέγουν και συντηρούν τις κυβερνήσεις τους και μάλιστα με τέτοιες πλειοψηφίες. Όσο και πλανημένοι και να είναι.

Έχω αναρωτηθεί πολλές φορές τι κάνει τους Γερμανούς ώστε να έχουν διαφοροποιηθεί τόσο έντονα από την υπόλοιπη Ευρώπη, τουλάχιστον τον 20ο αιώνα. Μια καλή εξήγηση δίνει ο Μπερλίν στο έργο του για το γερμανικό Ρομαντισμό, και τη δυσπιστία της γερμανικής αστικής τάξης στα προτάγματα του Διαφωτισμού. Ο Χίτλερ δεν ήταν παρά η αποκρυστάλλωση του γερμανικού ιδεαλισμού, όσο περίεργο και αν αυτό ακούγεται . Ένα σχετικό κείμενο με τίτλο «Εκλεκτικές Συγγένειες: Ρωσία-Γερμανία» είχα αναρτήσει στο blog πριν από πεντέμισι χρόνια. Ποιος θα το περίμενε ότι θα επέστρεφα σ' αυτό μετά από τόσο καιρό.

Κι όμως, πριν από λίγο καιρό διαβάζοντας το πολύ ωραίο βιβλίο του Ανταίου Χρυσοστομίδη «Οι κεραίες της εποχής μου» έπεσα στο κεφάλαιο που αφιερώνει στο νεαρό και διάσημο Γερμανό συγγραφέα Ντάνιελ Κέλμαν, γνωστό και στην Ελλάδα από το βιβλίο του «Η μέτρηση του κόσμου», όπου σε κάποια χαλαρή στιγμή κι ενώ βρίσκονται στο τρένο ταξιδεύοντας παρέα, ο Χρυσοστομίδης του απευθύνει την κλασσική, αλλά ακόμα αναπάντητη ερώτηση για το «πώς συνέβησαν όλα αυτά», κι εννοούσε τη φρίκη των στρατοπέδων και την άνοδο του Χίτλερ. 

«Υπάρχει στο καλό και στο κακό, ένα τυπικό χαρακτηριστικό της γερμανικής κουλτούρας, το οποίο κατά τη γνώμη μου καθορίζει τη γερμανική σκέψη. Οι Γερμανοί έχουν τη συνήθεια να ερμηνεύουν την πραγματικότητα και τα γεγονότα σύμφωνα με κάποιες αφηρημένες ιδεολογικές αρχές. Αν μπορέσεις να πείσεις τον γερμανικό λαό πως για κάποιο αφηρημένο λόγο είναι απαραίτητο να κάνει κάτι το πολύ απάνθρωπο, τότε θα το κάνει. Διότι είναι πεισμένος ότι κάνει το καλό. Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί στους λαούς της Νότιας Ευρώπης. Εκεί θα έλεγαν «μπορεί να είναι απαραίτητο, αλλά εγώ δεν θα το κάνω». Ίσως λοιπόν αυτή να είναι η ουσία του καλού και του κακού προσώπου της Γερμανίας: αυτό το επίπεδο μιας θεωρητικής αίσθησης του καθήκοντος, καθώς επίσης και η ικανότητα να μην συγκινείται από τον πόνο και το δράμα του άλλου. Η συμπεριφορά ενός Γερμανού υπακούει σε κανόνες. Βεβαίως αυτά που λέω δεν εξηγούν τα πάντα, είναι απλώς μια δική μου θεωρία. Μπορεί να λέω και ανοησίες».

Σίγουρα ο Ανταίος ξαναδιαβάζοντάς την, θα αναρωτιέται σήμερα πώς η απάντηση σε μια ερώτηση που υποβλήθηκε το 2009, θα αποκτούσε τέτοια σημασία τέσσερα χρόνια αργότερα.


[Από το πολύ ενδιαφέρον ιστολόγιο γνώμης Cynical, όπου παρατίθεται κι ένας επίσης ενδιαφέρων διάλογος -μέσω σχολίων- πάνω στο θέμα.]

Ανέκδοτα, δίχως γέλιο

Ήταν ένας γερμανός, ένας δημοσιογράφος κι ένας έλληνας. Και λέει ο γερμανός: "για να βγούμε από την κρίση πρέπει να με πληρώσετε". Και λέει ο δημοσιογράφος στον γερμανό: "καλά τα λες, πρέπει να πληρώσουμε". Και μετά, λέει και στον έλληνα: "άκουσες; βγάλε το πορτοφόλι σου". Και τον ρωτάει ο έλληνας: "και γιατί δεν βγάζεις εσύ το δικό σου;". Και του απαντάει ο δημοσιογράφος: "γιατί η δουλειά η δικιά μου δεν είναι να πληρώνω αλλά να πείθω εσένα να πληρώσεις". Και λέει ο έλληνας με απορία: "μα εγώ δεν μπορώ να πληρώσω επειδή είμαι άνεργος". Κι ενώ ο γερμανός γελάει, ο δημοσιογράφος απαντάει: "μα γι' αυτό πρέπει να πληρώσεις, για να έρθει η ανάπτυξη και να ξαναβρείς δουλειά". Και ρωτάει ο έλληνας τον γερμανό: "δηλαδή, άμα σε πληρώσω θα μου δώσεις ανάπτυξη;". Και λέει ο γερμανός: "όχι έτσι ακριβώς αλλά θα δώσω τα λεφτά σου σε κάτι τραπεζίτες κι αυτοί με την σειρά τους θα τα δώσουν σε κάτι βιομήχανους που μ' αυτά θα φτιάξουν εργοστάσια όπου θα βρεις δουλειά". Και ξαναρωτάει ο έλληνας τον γερμανό: "ποιοί βιομήχανοι θα φτιάξουν εργοστάσια; αυτοί που κλείσανε το εργοστάσιο όπου δούλευα και με βγάλανε στην ανεργία;". Ο γερμανός κοιτάζει απηυδισμένος τον έλληνα που δεν καταλαβαίνει. Και τότε πετιέται ο δημοσιογράφος: "άσε ρε τις ερωτήσεις και πλήρωνε, που θες και εξηγήσεις".

Ήταν ένας Πρετεντέρης κι ένας Πορτοσάλτε και κοιτιόντουσαν. Και λέει ο Πρετεντέρης: "ρε συ, τί ανέκδοτο να βγάλουμε οι δυο μας;". Και λέει ο Πορτοσάλτε: "δίκιο έχεις, πρέπει να βρούμε κι έναν άλλο". Πάνε λίγο παρακάτω και βρίσκουν έναν έλληνα και τον ρωτάνε: "ρε συ, έρχεσαι μαζί μας να γίνουμε τρεις και να φτιάξουμε ένα ανέκδοτο;". Και λέει ο έλληνας: "να λείπει το βύσσινο, γιατί πρωτύτερα ήμουνα σε ένα άλλο ανέκδοτο με δυο άλλους και τελικά με βάλανε να πληρώσω". Και ρωτάει ο Πρετεντέρης: "γιατί σε βάλανε να πληρώσεις;". Και απαντάει ο έλληνας: "γιατί έχουμε κρίση και χρειάζονται τα δικά μου τα λεφτά για να φτιάξουνε εργοστάσια οι βιομήχανοι". Και ρωτάει ο Πορτοσάλτε: "πού είναι το περίεργο;".

Ήταν ένας Σαμαράς, ένας Βενιζέλος, ένας Τσίπρας κι ένας λαός. Και λέει ο Σαμαράς: "ρε παιδιά, σαν πολλοί δεν μαζευτήκαμε για ένα ανέκδοτο;". Και λέει ο Βενιζέλος: "δίκιο έχεις, θα κάτσω εγώ μαζί σου και θα φύγει αυτός". Και δείχνει τον Τσίπρα. Και λέει ο Τσίπρας: "ρε συ, δεν πας καλά, εγώ περίμενα τόσα χρόνια να μπω σε ανέκδοτο και δεν το κουνάω με τίποτε". Και λέει ο λαός: "ρε σεις, εμένα δεν μου αρέσουν τα ανέκδοτα, οπότε θα φύγω εγώ". Και τότε λένε κι οι τρεις άλλοι μαζί: "μα εμείς εσένα σε χρειαζόμαστε για να βγει καλό το ανέκδοτο". Και απαντάει ο λαός: "μπα, καλύτερα να φύγω γιατί στο τέλος όχι μόνο θα γελάσετε μαζί μου αλλά θα με βάλετε να πληρώσω κι από πάνω".

Ήτανε ένας πρωθυπουργός κι ένας λαός. Και ρωτάει ο πρωθυπουργός τον λαό: "το ανέκδοτο με την ανάπτυξη το ξέρεις;". Και απαντάει ο λαός: "το ξέρω αλλά είναι μάπα και δεν βγάζει γέλιο". Και λέει ο πρωθυπουργός: "προφανώς δεν μπορείς να το καταλάβεις, γι' αυτό δεν γελάς". Και ρωτάει ο λαός: "δηλαδή με περνάς για ηλίθιο;". Και απαντάει γελώντας ο πρωθυπουργός: "εμ, αν δεν ήσουνα εσύ ηλίθιος, θά 'μουνα εγώ πρωθυπουργός;". Και λέει μονολογώντας ο λαός: "εγώ φταίω που μπλέκω σε κουβέντες, καλύτερα να έφευγα, όπως στο προηγούμενο ανέκδοτο".


Ήταν ενάμισυ εκατομμύριο άνεργοι και ήταν κι ένα στα τρία μαγαζιά κλειστά και ήταν και χαράτσια και φόροι πολλοί και έκτακτοι και τακτικοί και δάνεια τράπεζας και δόσεις πιστωτικων καρτών και δόσεις σπιτιών και δόσεις αυτοκινήτων και λογαριασμοί και εκβιασμοί και τρόμος και δακρυγόνα και ακρίβεια και φτώχεια και απόγνωση και εξαθλίωση και κατάθλιψη και αυτοκτονίες και χρέη πολλά και γκρίνια και μαυρίλα... Και ήταν κι ένας λαός που έβλεπε, που χάζευε, που έχαφτε, που περίμενε, που ήλπιζε και που δεν καταλάβαινε ότι είχε ανακατευτεί σε ένα ανέκδοτο...


Σημείωση: Το σημερινό κείμενο βασίστηκε σε μια παλιά ιδέα τού Θύμιου Καλαμούκη (στον οποίο ανήκει και το τελευταίο "ανέκδοτο", ελαφρώς τροποποιημένο), η οποία δημοσιεύθηκε στο τέταρτο τεύχος τού περιοδικού Unfollow.

Δημοκρατία "περιορισμένης πρόσβασης"

Ξέρω πόσο κοπιάζουν εκεί στην κυβέρνηση (με πρώτο και καλύτερο τον υπουργό Δένδ[ο]ια), σε άοκνη συνεργασία με άλλους δημοκρατικούς παράγοντες (με προεξάρχοντα τον δήμαρχο Καμίνη), να χειραγωγήσουν τις λαϊκές αντιδράσεις. Καταλαβαίνω ότι αυτό που επιδιώκουν είναι εξαιρετικά σημαντικό για το ρίζωμα και την επέκταση της -απαλλαγμένης από τις αναχρονιστικές σοβιετικού τύπου αγκυλώσεις- δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να παραδεχτώ ότι κάπου τους λυπάμαι, έτσι όπως τους βλέπω να έχουν μπερδευτεί σαν τον Ηρακλή με τις κουβαρίστρες, προσπαθώντας να οριοθετήσουν το πότε μια πορεία θεωρείται μεγάλη και πότε μικρή, το πότε οι διαδηλωτές θα μπορούν να κατεβαίνουν στον δρόμο και πότε θα είναι υποχρεωμένοι να περιορίζονται στο πεζοδρόμιο, το πόσες λωρίδες κυκλοφορίας θα μπορούν να καταλαμβάνουν όταν θα έχουν δικαίωμα να πατάνε στο οδόστρωμα κλπ.

Βέβαια, μια σωστή δημοκρατία, όπως αυτή που ονειρεύονται οι σαμαροβενιζέλοι κι οι κουστωδίες τους, δεν μπορεί να αφήνει τίποτε στην τύχη. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να δοθεί στους διαδηλωτές το δικαίωμα να καταληφθούν π.χ. δυο λωρίδες κυκλοφορίας. Διότι, τί θα γίνει αν οι διοργανωτές στείλουν την πορεία στην Σόλωνος, που έχει δυο λωρίδες όλες κι όλες; Κι αν την στείλουν στην Αντωνιάδου, όπου υπάρχει μόνο μια λωρίδα (κι εκείνη με το ζόρι); Θα χρωστάει το κράτος μια παράπανω λωρίδα στην Σταδίου; Επίσης, δεν αρκεί απλώς να τους πεις ότι οφείλουν να περιοριστούν στο πεζοδρόμιο, δίχως να τους ξεκαθαρίσεις μερικές σημαντικές λεπτομέρειες, όπως π.χ. αν επιτρέπεται ή όχι να καταλαμβάνουν τον ειδικό διάδρομο των τυφλών ή αν έχουν δικαίωμα να βγουν στον δρόμο προκειμένου να παρακάμψουν κάποιο ανυπέρβλητο εμπόδιο που μπορεί να βρίσκεται στο πεζοδρόμιο.

Επειδή, λοιπόν, όλες αυτές οι λεπτομέρειες είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθούν και -πολύ περισσότερο- να ρυθμιστούν με νόμο, έχω να κάνω μια πρόταση στην καλή μας εξουσία. Μιλάμε για μια πολύ απλή πρόταση, η οποία λύνει όλα τα προβλήματα μονοκοπανιά: να ψηφιστεί από την βουλή ένας νόμος παρόμοιος με τον νόμο HR347 των ΗΠΑ. Σε περίληψη, ο συγκεκριμένος νόμος προβλέπει ότι θα τιμωρείται "όποιος εν γνώσει του εισέρχεται ή παραμένει σε οποιοδήποτε κτήριο ή περιοχή περιορισμένης πρόσβασης, χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση". Οι ποινές φυλάκισης που προβλέπονται φτάνουν μέχρι και τα δέκα χρόνια.

Βέβαια, υποτίθεται ότι ο νομοθέτης σκάρωσε τούτο το νομοθέτημα ώστε να εμποδίσει τις πορείες και τις διαδηλώσεις που έχουν ως στόχο τον Λευκό Οίκο, το Καπιτώλιο κλπ αλλά και τους χώρους όπου γίνονται συνεδριάσεις οι οποίες προκαλούν έντονες λαϊκές διαμαρτυρίες (π.χ. οι σύνοδοι των G8). Όμως, η εξουσία έχει πλέον δικαίωμα να χαρακτηρίζει οποιονδήποτε χώρο ως "περιορισμένης πρόσβασης" για όσο χρονικό διάστημα γουστάρει, είτε για πάντα είτε για λίγες μόνον ώρες. Έτσι, λοιπόν, χάρη στον HR347, το κράτος ξεμπέρδεψε μια και καλή με τους πονοκεφάλους που του δημιουργούσαν οι διαμαρτυρίες τύπου "Occupy Wall Street" (= "Kαταλάβετε την Γουώλ Στρητ"), οι πικετοφορίες και οι απεργίες πείνας μπροστά σε κάποιο εργοστάσιο κλπ κλπ.

Λεπτομέρεια: Ο HR347 δεν αποτελεί κάτι πρωτόγνωρο για τις "δημοκρατικές" ΗΠΑ. Απλώς, βελτίωσε την προηγούμενη νομοθεσία, μεταξύ άλλων απαλείφοντας μια μικρή λεξούλα: willfully (= ηθελημένα). Βλέπετε, τα δικαστήρια είχαν ένα μικρό προβληματάκι στο να αποδείξουν ότι κάποιος μπήκε ηθελημένα σε μια περιοχή περιορισμένης πρόσβασης, οπότε ο σύγχρονος νομοθέτης σκέφτηκε σαν τον Μεγαλέξαντρο στο Γόρδιο: αφού δεν μπορούσε να λύσει τον κόμπο, τον έκοψε.


Αφού, λοιπόν, αυτά γίνονται στις ΗΠΑ, μια χώρα η οποία διαθέτει τόσο πολλή δημοκρατία ώστε κάνει και εξαγωγή (ακόμη κι αν χρειαστεί να κάνει πόλεμο για να το πετύχει αυτό), αναρωτιέμαι γιατί να μη κάνουμε κι εμείς κάτι παρόμοιο εδώ, στην χώρα όπου γεννήθηκε η δημοκρατία (σ.σ.: λέμε τώρα). Αν ακολουθήσατε τον παραπάνω διασύνδεσμο, θα διαπιστώσατε ότι όλος ο HR347 απλώνεται σε μία-μιάμιση σελίδα. Απλά πράγματα. Ούτε να μετράς πόσοι είναι οι διαδηλωτές, ούτε να απλώνεις μεζούρα για να βρεις το πλάτος των δρόμων και των πεζοδρομίων, ούτε να βάζεις δεκάδες αστυφύλακες να παρακολουθούν μήπως κανένα γαλί ξεκόψει από το κοπάδι. Αρκούν δυο γραμμούλες: "Όποιος πατήσει δίχως άδεια το ξερό του σε περιοχή περιορισμένης πρόσβασης, θα του το κόβουμε από την λεκάνη".

Αν ψηφιστεί ένας τέτοιος νόμος, το μόνο που έχει να κάνει η εξουσία είναι να ορίζει για 2-3 ώρες ως "περιοχή περιορισμένης πρόσβασης" είτε την διαδρομή της οποιασδήποτε πορείας είτε τον χώρο συγκέντρωσης οποιασδήποτε διαμαρτυρίας. Σκεφτείτε, επίσης, ότι με έναν τέτοιον νόμο θα γλιτώσουμε μια για πάντα από τις καταλήψεις. Για παράδειγμα, ποιό κωλόπαιδο θα τολμήσει να ξανακάνει κατάληψη σε σχολείο, αν όλα τα σχολεία κηρυχθούν κτήρια περιορισμένης πρόσβασης, όπου η είσοδος θα επιτρέπεται μόνο με την άδεια του διευθυντή;


ΥΓ: Όσοι δεν έχετε πρόβλημα με τα αγγλικά σας, δείτε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για τον HR347 στον ιστοτόπο του Μάικλ Μουρ, με τίτλο: H.R 347: Get the Truth on the New "Protest Law".

Και πάλι περί "μη μισθολογικού κόστους"

Στην αρχή, σου έκαναν πλύση εγκεφάλου. Με το πες-πες, δηλαδή, σου φυτέψανε στο μυαλό τον όρο "μη μισθολογικό κόστος"... σε πήρανε και τα παπαγαλάκια με το μωρέ-μωρέ από δίπλα, σε στυλ "για σκέψου, ενώ έχεις μισθό ένα χιλιάρικο, εσύ βάζεις στην τσέπη οχτώ κατοστάρικα και στην επιχείρηση κοστίζεις κοντά στα χίλια τριακόσια"... μέχρι που σε ψήσανε να συμπονέσεις και τ' αφεντικό σου, "πώς να βγει έτσι ο άνθρωπος;"... Μπράβο σου, ρε! Σε καταφέρανε να συμφωνήσεις να σου περάσουν την θηλειά στο λαιμό.

"Μη μισθολογικό κόστος". Ως όρος, Η μαλακία. Ρε συ, μη τρελλαθούμε κιόλας. Ποιός είπε ότι οι εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές δεν είναι μισθολογικό κόστος; Ακόμη και το τεχνοκρατικό λογιστικό σχέδιο, ως υπολογαριασμούς του πρωτοβάθμιου "Αμοιβές προσωπικού" τις εμφανίζει. Και κοστολογικά, ως αμοιβές προσωπικού λογαριάζονται. Πόσο μαλάκας πρέπει να είσαι για να κάνεις λόγο περί "ΜΗ μισθολογικού κόστους" όταν αναφέρεσαι στις εργοδοτικές εισφορές; Και πόσο αλήτης ως πολιτικός για να επιμένεις στην χρήση αυτού του πρόστυχου όρου; Μισθολογικό κόστος είναι κι αυτές οι εισφορές, ρε συ! Μισθολογικώτατο! Δικά σου λεφτά είναι κι αυτά, μαύρε. Από την δουλειά σου βγαίνουνε.

Στην αρχή, λοιπόν, σου πιπιλίσανε το μυαλό μέχρι που σε κάνανε να το πιστέψεις πως τάχατες οι εισφορές που πληρώνει το αφεντικό σου στο ΙΚΑ, αποτελούν αναχρονισμό, σοβιετικό κατάλοιπο, τροχοπέδη στην επιχειρηματικότητα και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Κι αφού σε καταφέρανε να πας πάσο ή, τουλάχιστον, ν' αρχίσεις να το συζητάς, σου βάλανε και στο μνημόνιο τον όρο για μείωση του "μη μισθολογικού κόστους" κατά πέντε μονάδες. Δηλαδή, εκεί που το αφεντικό πλήρωνε για πάρτη σου στο ΙΚΑ ένα 27κάτι% επί του μισθού σου, να πληρώνει πλέον 22κάτι%.

Τώρα, θα μου πεις, ένα 5% στα 580 ευρώ μισθό που παίρνεις είναι αμελητέο. "Τί ψυχή έχει ένα σκάρτο τριαντάρι, βρε αδερφέ;" Χμμμ.. Πας καλά, ρε; Για κάνε πως τολμάς να ζητήσεις ένα τριαντάρι αύξηση, να δούμε τι απάντηση θα πάρεις! Ορίστε; Μάλιστα. Για σκέψου τώρα πως δουλεύεις σε μια μικρή αλυσίδα σούπερ-μάρκετ, η οποία απασχολεί 150 εργαζομένους. Πόσα γλιτώνει το αφεντικό κάθε μήνα; 30 επί 150 ίσον τεσσεράμισι χιλιάρικα. Δηλαδή τον χρόνο, 4,5 επί 14 ίσον 63 χιλιάρικα. Παναπεί, κάπου έξι γκαρσονιέρες τουλάχιστον, με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς. Ρε συ, πόσα χρόνια πρέπει να δουλεύεις σαν σκλάβος για να βγάλεις 63 χιλιάρικα; Και σου μιλάω για ένα σούπερ-μάρκετ με 150 νοματαίους προσωπικό. Για σκέψου τώρα να δούλευες στον Αλφα-Βήτα "και του πουλιού το γάλα" Βασιλόπουλο, για παράδειγμα. Μιλάμε όχι για έξι γκαρσονιέρες αλλά για ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο.

Πάμε τώρα ανάποδα. Από το μαγαζάκι όπου δουλεύεις, το ΙΚΑ θα εισπράττει κάθε μήνα τεσσεράμιση χιλιάρικα λιγώτερα. Παναπεί, θα του λείπουν κάθε μήνα λεφτά για 7-10 συντάξεις μόνο από το μαγαζί όπου δουλεύεις εσύ. Έχεις κουράγιο να κάνεις λογαριασμό για το πόσες συντάξεις θα λείπουν κάθε μήνα από όλα τα μαγαζάκια της χώρας; Μήπως μπορείς να σκεφτείς πώς διάβολο θα αναπληρωθεί αυτή η απώλεια; Μη στενοχωριέσαι και μη κουράζεις το μυαλουδάκι σου. Τα έχει σκεφτεί όλα η τρόικα για πάρτη σου. Η τρόικα και οι ντόπιοι συνεργάτες της, βεβαίως. Η λύση είναι απλή: θα αυξηθούν οι φόροι στην περιουσία (το ΕΤΑΚ και το χαράτσι της ΔΕΗ, για να στο πω απλά) και ο φόρος εισοδήματος. Δηλαδή, το "αμελητέο" τριαντάρι που λέγαμε, θα το πληρώσεις εσύ, δόλιε!


Χτες, στο πρωτοσέλιδό του, ο Τύπος της Κυριακής (ο Τύπος της Γιάννας, που λέγαμε παλιά) "αποκάλυψε" το σχέδιο της τρόικας να απαλλαγούν από εργοδοτικές εισφορές οι μισθοί μέχρι τα 400 ευρώ. Δηλαδή, για έναν εργαζόμενο που αμείβεται με 580 ευρώ, η επιχείρηση θα καταβάλει εισφορές μόνο για 180 ευρώ. Βάζω την λέξη "αποκάλυψε" σε εισαγωγικά, επειδή η συγκεκριμένη σκέψη έχει διατυπωθεί εδώ και δυο χρόνια. Απλώς τώρα ήρθε η ώρα να βγει από το συρτάρι. Φυσικά, ο σκοπός τού συγκεκριμένου δημοσιεύματος είναι να παίξει τον ρόλο τού λαγού: αμολάμε την ρουκέτα και περιμένουμε να γραδάρουμε αντιδράσεις. Αν οι μόνοι που θα αντιδράσουν είναι κάποιοι γραφικοί τού ΠΑΜΕ, ετοιμάσου από πρωτοχρονιά να δείς την υλοποίηση του σχεδίου.

Και τώρα, πάμε στο ζουμί: αν (λέω, ΑΝ) ισχύσει κάτι τέτοιο, ποιά επιχείρηση θα δεχτεί να απασχολεί εργαζομένους με μισθό πάνω από 400 ευρώ; Για μαλάκες ψάχνεις; Και μη μου πείς ότι ο νόμος ορίζει κατώτερο μισθό τα 580 ευρώ γιατί θα με κάνεις να σε φασκελώσω. 580 έχει το κανονικό οκτάωρο. Το τετράωρο έχει μόνο 290. Τό 'πιασες το υπονοούμενο; Μπράβο!

Α! Και μη ξεχνάς ότι με τον ισχύοντα νόμο, ο Βρούτσης έχει το ελεύθερο να ορίζει τον κατώτερο μισθό σε όποιο ύψος γουστάρει. Γκέγκε; Ξανά μπράβο!

Πατριώτες

Μη μου πείτε ότι η φάση δεν είναι ανεπανάληπτη. Και καλά η Χρυσή Αυγή. Αυτή δικαιούται να πουλάει πατριωτισμό με την σέσουλα, καθ' ότι είναι το μόνο ακραιφνώς πατριωτικό κόμμα, το οποίο νοιάζεται τον έλληνα και μοναχά τον έλληνα. Δεν εξετάζει αν και κατά πόσο αυτός ο έλληνας αξίζει να τον νοιάζεται ή -πολύ περισσότερο- να τον υπερασπίζεται κανείς. Αρκεί που είναι έλληνας για να έχει την στήριξη των εθνικιστών τής κακιάς ώρας, μη χέσω.

Το θέμα είναι ότι όλοι οι ρεμπεσκέδες ετούτου του δόλιου τόπου έχουν αναδειχθεί σε πατριώτες. Όπως ο Γιωργάκης, να πούμε, ο οποίος μπορεί να μη μιλάει καλά ελληνικά (δηλαδή, εδώ που τα λέμε, ούτε κακά ελληνικά δεν μιλάει αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας) αλλά βγήκε φόρα-παρτίδα από το λιμανάκι τού Καστελλόρριζου για να μας πει ότι φροντίζει για την σωτηρία τής πατρίδας, άσχετα αν ταυτόχρονα κρεμούσε στον λαιμό αυτής της δόλιας πατρίδας την ταμπελλίτσα "Πωλείται σε τιμή ευκαιρίας". Όπως κι ο Σαμαράς, φερ' ειπείν, ο οποίος έφτασε στο σημείο να μιλάει με τον θεό για το καλό τής πατρίδας. Όπως κι ο Βενιζέλος, ο οποίος υιοθέτησε αμάσητο το πασοκικό "η Ελλάδα στους έλληνες", το χτύπησε στο μπλέντερ μαζί με το νεοδημοκρατικό "πρώτα η Ελλάδα" κι έβγαλε μια σάλτσα ταιριαστή με κάθε μενού που έχει ως βασικό συστατικό την σωτηρία τής χώρας.

Στον χορό των "πατριωτών", βέβαια, έχουν εξέχουσα θέση και άλλα φυντανάκια. Π.χ. ο Προβόπουλος, ο οποίος προτείνει της παναγιάς τα μάτια από μέτρα προκειμένου να βγει η χώρα από την ύφεση. Αλλά κι ο Δασκαλόπουλος, ο οποίος μπορεί να είναι πλήρως ανεπάγγελτος αλλά έχει μερικές ριζοσπαστικές ιδέες για το πώς μπορεί να προοδεύσει η χώρα. Κι από δίπλα ένας σωρός άλλων τυχάρπαστων "πατριωτών", που δεν μπορούν να κοιμηθούν τις νύχτες από την αγωνία τους για το μέλλον της πατρίδας. Σαν τον Λοβέρδο, ένα πράμα. Ή σαν τον διάδοχό του, τον Άδωνι. Ή σαν τον φίλο τού Άδωνι, τον Μάκη με το τσεκούρι. Ή σαν τον Κυριάκουλα. Ή...

Κι όπως τους βλέπω όλους αυτούς και τους ακούω να κόπτονται για το καλό της χώρας, αναρωτιέμαι πού στον διάολο ήσαν κρυμμένοι όλοι τούτοι όλα αυτά τα χρόνια που η πατρίδα πάγαινε ίσα στον γκρεμό; Τί στον διάολο κάνανε; Πού στα κομμάτια ήτανε κρυμμένος ο όλος ετούτος ο πατριωτισμός, που ξεχείλισε ξαφνικά και απειλεί να μας πνίξει;

Δεν ξέρω πόσοι από σας γνωρίζετε τον Σάμιουελ Τζόνσον (Samuel Johnson, 1709-1784), τον μεγάλο άγγλο συγγραφέα τού 18ου αιώνα. Για όσους δεν τον γνωρίζουν, πρέπει να πω ότι ο Σάμιουελ Τζάκσον, στο έργο του "Ο Πατριώτης" (1774), διατύπωσε έναν αφορισμό, ο οποίος είναι πλέον διαχρονικός: "Patriotism is the last refuge of the scoundrel", δηλαδή: "Ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των αχρείων". Αναλογιστείτε τον Σαμαρά, τον Βενιζέλο, τον Βορίδη ή τον Κασιδιάρη στον ρόλο τού "πατριώτη" και θα καταλάβετε αμέσως πόσο δίκιο είχε ο Τζόνσον.

Κι επειδή η μια κουβέντα φέρνει την άλλη, δεν μπορώ να μη θυμηθώ ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του γνωστού ιστολόγου Πιτσιρίκου, με τίτλο "Τί ειν' η πατρίδα μας;", όπου διαβάζω: "Τις πιο μεγάλες κραυγές για την πατρίδα και τη σωτηρία της πατρίδας δεν θα τις βγάλουν αυτοί που την αγαπούν και την πονάνε πραγματικά. Θα τις βγάλουν αυτοί που την ξεπούλησαν και την ξέσκισαν. Αυτοί και οι στρατοί από τους τραμπούκους τους". 

Όλοι αυτοί θέλουν να σώσουν την έρμη πατρίδα, μαζί με τους σφουγγοκωλάριούς τους, οι οποίοι μπορεί να λέγονται από "Νταλάρας" μέχρι "Μανδραβέλης". Δεν έχει καμμιά σημασία το όνομα. Και η Ντόρα να σώσει την πατρίδα θέλει. Όπως κι ο κυρ-Φώτης, ο "δημοκρατικός αριστερός". Όπως κι ο Παπούλιας, ο πλέον διακοσμητικός που διορίστηκε ποτέ στο διακοσμητικό αξίωμα του πρόεδρου τής δημοκρατίας. Όπως κι ο Παπουτσής, ο οποίος αναδείχθηκε ως πρόεδρος τής αλήστου μνήμης δημοκρατικής ΕΦΕΕ και κατέληξε να εκπροσωπεί την χώρα μας στην Παγκόσμια Τράπεζα, προφανώς αγωνιζόμενος κι αυτός για να την σώσει.


Μάλλον είπα πολλά σήμερα και τσιτώθηκα. Ώρα να κλείσω το κείμενο και να χαλαρώσω, βάζοντας στο πικάπ την "Διαίρεση" τού Βασίλη Παπακωνσταντίνου, για ν' ακούσω ένα κομμάτι που μου καρφώθηκε ξαφνικά. "Δεν μ' αρέσουν οι σωτήρες, δεν γουστάρω να σωθώ..."

Ούτε κεραμίδι

"Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στις ΗΠΑ, το οποίο είχε σκαρφαλώσει στο επίπεδο-ρεκόρ 69,4% το 2004, υποχωρεί εκεί όπου ήταν πριν δυο δεκαετίες, πριν η στεγαστική φούσκα σκάσει, χρεωκοπήσει και πετάξει έξω από τα σπίτια τους εφτά εκατομμύρια αμερικανούς. Με την ιδιοκατοίκηση στο 65% και τις αξίες των ακινήτων να ανεβαίνουν, η κατασκευαστική βιομηχανία και οι ενώσεις καταναλωτών πιέζουν τους νομοθέτες να δώσουν στο αμερικανικό όνειρο μεγαλύτερο περιεχόμενο, εξασφαλίζοντας ότι τα νέα πρότυπα στεγαστικών δανείων, τα οποία σχεδιάστηκαν για να αποφευχθεί μια νέα κατάρρευση, είναι αρκετά ευέλικτα ώστε περισσότερες οικογένειες να μπορούν να επωφεληθούν από την ανάκαμψη. Οι ρυθμιστικές αρχές κλίνουν στο να προτείνουν μια ηπιώτερη εκδοχή τού κανόνα που απαιτεί από τις τράπεζες να διατηρούν ένα μερίδιο στα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου τα οποία τιτλοποιούν.

Οι νομοθέτες που διαμορφώνουν σήμερα την στεγαστική πίστη, επιδιώκουν να μειώσουν τον ρόλο της κυβέρνησης στην διατήρηση επιτοκίων προσιτών στους πιο ριψοκίνδυνους δανειολήπτες, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η απόκτηση σπιτιού θα είναι προσιτή στις μειονότητες και σε όσους αγοράζουν σπίτι για πρώτη φορά, δηλαδή σε όσους θα ωφελούνταν από την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, καθώς τα κόστη δανεισμού αυξάνονται σε σχέση με το ιστορικό χαμηλό τους...."


Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από άρθρο του Bloomberg της 30ης Ιουλίου με τίτλο "Το αμερικανικό όνειρο υποχωρεί, όπως η ιδιοκατοίκηση, στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 18 ετών" (σημ.: αν προσέξετε τον διασύνδεσμο, θα διαπιστώσετε ότι ο αρχικός τίτλος του άρθρου έλεγε "έσβησε" αντί "υποχωρεί"). Αν προσπαθήσουμε να διαβάσουμε πίσω από τις λέξεις, θα ανακαλύψουμε μερικά εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία.

Κατ' αρχάς, αμφισβητώ έντονα ότι το επίπεδο-ρεκόρ 69,4% σημειώθηκε το 2004, μιας και είναι δεδομένο ότι το πάρτυ με τα ακίνητα στις ΗΠΑ κράτησε ίσαμε τις αρχές του 2007 ("Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 74. Τραπεζική απληστία"). Συνεπώς, αν το 69,4% ειναι ρεκόρ, κατά πάσα πιθανότητα δεν σημειώθηκε το 2004 ενώ, αν σημειώθηκε το 2004, δεν αποτελεί ρεκόρ.

Εν πάση περιπτώσει, ας μείνουμε στο δημοσίευμα, σύμφωνα με το οποίο από το 69,4% των πολιτών που έμεναν σε δικό τους σπίτι, φτάσαμε στο 65%. Όπως λένε τα στοιχεία, ο πληθυσμός των ΗΠΑ ξεπερνάει σήμερα τον αριθμό των 316,3 εκατομμυρίων. Συνεπώς, η υποχώρηση της ιδιοκατοίκησης κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες αντιστοιχεί σε περίπου 14 εκατομμύρια και όχι σε 7 εκατομμύρια όπως λέει το δημοσίευμα. Όμως, το δημοσίευμα δεν λέει ψέμματα. Απλώς, ο πληθυσμός των ΗΠΑ αυξήθηκε από το 2007 έως το 2013 κατά 7 εκατομμύρια ανθρώπους. Επομένως, το συμπέρασμα είναι απλό: αφού 7 εκατομμύρια κάτοικοι των ΗΠΑ έχασαν τα σπίτια τους, από τα 7 εκατομμύρια που προστέθηκαν στον πληθυσμό κατά την τελευταία εξαετία κανένας δεν κατάφερε να αποκτήσει δικό του σπίτι! Απλά μαθηματικά.

Πάμε τώρα να δούμε πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα από το κράτος. Μια δίκαιη, ευνομούμενη πολιτεία θα επικεντρωνόταν στο γεγονός ότι οι πολίτες της όχι μόνο αδυνατούν να αποκτήσουν ένα σπίτι αλλά πολλοί χάνουν κι αυτό που έχουν. Όμως, για το αστικό καθεστώς των ΗΠΑ, το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι η αγορά ακινήτων έχει νεκρωθεί, δηλαδή στο ότι οι κατασκευαστικές εταιρείες δεν μπορούν να αναπαράξουν κέρδη. Αν προσέξετε λίγο, θα διαπιστώσετε ότι ο προβληματισμός που αναπτύσσεται στις ΗΠΑ θυμίζει τον προβληματισμό που αναπτύσσεται στην Ελλάδα: η αγορά ακινήτων έχει πατώσει και πρέπει να γίνει κάτι για να ξαναπάρει μπρος.

Με απλά λόγια, το κράτος δεν νοιάζεται αν οι πολίτες του διαθέτουν ένα κεραμίδι για να βάλουν το κεφάλι τους από κάτω. Νοιάζεται για το αν αυτοί οι πολίτες μπορούν να πάρουν δάνειο για να αποκτήσουν αυτό το κεραμίδι. Στο φινάλε, δηλαδή, νοιάζεται γι' αυτόν για τον οποίον νοιαζόταν πάντα: για τις τράπεζες. Άλλωστε, γιατί προώθησε την μείωση του φόρου μεταβίβασης από 11%-13% σε 3%-4%; Σου λέει: αφού, όταν απελευθερωθούν οι κατασχέσεις, οι τράπεζες θα πάρουν χιλιάδες σπίτια από τον κοσμάκη, ας μη πληρώσουν τα μαλλιοκέφαλά τους σε φόρους μεταβίβασης! Το κεφάλαιο νά 'ναι καλά κι ο κοσμάκης ας μην έχει ούτε κεραμίδι...

Πάμε να δούμε τώρα τι σημαίνει "επιτόκιο προσιτό σε ριψοκίνδυνους δανειολήπτες". Στην "Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού" και στο κεφάλαιο που προαναφέραμε, είδαμε πώς λειτουργούσαν αυτά τα επιτόκια. Δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να καταλάβει κάποιος ότι τα "μεγάλα κεφάλια" προτείνουν ως λύση στο σημερινό πρόβλημα αυτήν ακριβώς την διαδικασία η οποία οδήγησε στην έκρηξη της φούσκας τού 2007, στην κατάρρευση του τραπεζικού οικοδομήματος των ΗΠΑ και στην πτώχευση εκατομμυρίων πολιτειακών νοικοκυριών.


Δεν μπορώ να αποφύγω τον πειρασμό να κλείσω το σημερινό κείμενο με ένα απόσπασμα από παλιότερο κείμενο αυτού του ιστολογίου, από την σειρά "Ο χαμένος κόσμος του κομμουνισμού". Γράφαμε τότε, αναφερόμενοι στην Ανατολική Γερμανία:

"...Όμως, πάνω στην ειρωνεία τους, οι «ερευνητές» ξέχασαν να πουν μερικά πράγματα. Όπως π.χ. ότι η Γερμανική Λ.Δ. χτίστηκε δίχως καμμιά εξωτερική βοήθεια, πάνω σε ασύλληπτα ερείπια: το 30% των αστικών κατοικιών ήταν κατεστραμμένο από τον πόλεμο. Αυτό το ποσοστό έφτανε το 50% στις μεγάλες πόλεις και το 80% σε ορισμένες πόλεις που δέχτηκαν ανελέητους βομβαρδισμούς (όπως η Δρέσδη). Επίσης, οι "αντικειμενικοί" δημοσιογράφοι δεν μας είπαν ποτέ ότι, μέσα στα 40 χρόνια ύπαρξής της, η Γερμανική Λ.Δ. έχτισε 4.600.000 λαϊκά διαμερίσματα, τα οποία παραχώρησε στους εργαζόμενους. Κατά μέσον όρο, δηλαδή, κάθε χρόνο 115.000 οικογένειες εργαζομένων αποκτούσαν στέγη! Δυστυχώς, βέβαια, λόγω της ανεπάρκειας του κομμουνιστικού καθεστώτος, κανένα απ' αυτά τα διαμερίσματα δεν διέθετε τζακούζι..." 

Αυτά γίνονταν στην Ανατολική Γερμανία. Στις ΗΠΑ, ο κόσμος μάθαινε να απεχθάνεται τον κομμουνισμό διότι, αν έρχονταν οι κομμουνιστές, θα τους έπαιρναν τα σπίτια. Κατά μία έννοια, γλίτωσαν από τους κομμουνιστές: τα σπίτια τούς τα παίρνουν οι καπιταλιστές...

Για τον Αντρέα...

"Αυτά που λέτε εσείς οι γραμματιζούμενοι εγώ δεν τα καταλαβαίνω. Εγώ κοιτάω τα χέρια μου, αναλογίζομαι την κοινωνική και οικονομική μου κατάσταση, σκέφτομαι την ταξική μου θέση και καταλαβαίνω πως δεν μου επιτρέπεται να είμαι άλλο παρά κομμουνιστής."

Έτσι απαντούσε ο Αντρέας όποτε τον προκαλούσαν σε πολιτική συζήτηση. Έδειχνε τα χιλιογδαρμένα σαν κουπιά χέρια του και πρότασσε την ταξική του θέση. Και πώς θα μπορούσε να κάνει αλλοιώς ένας βαθειά συνειδητοποιημένος άνθρωπος που βρέθηκε στο μεροκάματο από μικρό παιδί κι έμελλε να βγει στην σύνταξη ως βιομηχανικός εργάτης;

Ήταν πριν ενάμιση, σκάρτα δυο χρόνια που παραξενευτήκαμε ακούγοντας πως ο Αντρέας έκανε τα χαρτιά του για να βγάλει μειωμένη σύνταξη. "Ρε συ Αντρέα", τον ρωτήσαμε με απορία, "δεν περίμενες λίγο ακόμη; Σε λίγους μήνες θα έβγαζες κανονική σύνταξη". Σχεδόν οργίστηκε. "Δεν καταλαβαίνετε, ρε σεις; Δεν αντέχω άλλο. Σαπίσανε τα κόκαλά μου. Αν πήγαινα μια βδομάδα ακόμα για δουλειά, θα με παίρνανε σηκωτό".

Ο Αντρέας είχε τις ιδιοτροπίες του. Δηλαδή, σ' εμάς φαίνονταν ως ιδιοτροπίες μερικά από όσα εκείνος θεωρούσε αυτονόητα. Για παράδειγμα, δεν διπλοπαρκάριζε ποτέ το αυτοκίνητό του, ένα μεταχειρισμένο σαραβαλάκι που το αγόρασε με πενταροδεκάρες μόλις βγήκε στην σύνταξη. Τί κι αν η παρέα επέμενε "άστο δυο λεπτά, ρε συ, να πιεις έναν καφέ και θά 'χουμε τον νου μας"; Τίποτα εκείνος, Έφευγε και γύρναγε μισή ώρα αργότερα με τα πόδια. "Τί θέλετε να κάνω, ρε; Αυτά που κοροϊδεύω;". Και για καφέ ή για ούζο καθόταν μοναχά όταν είχε να πληρώσει. Σαν ξέμενε από λεφτά, καθόταν σπίτι του για να μη βρεθεί στην δύσκολη θέση να τον κεράσουν. "Ποιός να πληρώσει το ούζο μου, ρε συ; Αφού όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε".

Όταν, λοιπόν, μας είπε ότι βγήκε σε μειωμένη σύνταξη επειδή σαπίσανε τα κοκκαλά του, καταλάβαμε ότι αυτό το τέρας, που έστιβε την πέτρα με τα χέρια του, είχε εξαντλήσει κάθε απόθεμα αντοχής. Δεν μπορούσαμε, όμως, να διανοηθούμε ότι σύντομα θα αποδεικνυόταν πως η φράση του δεν ήταν απλώς σχήμα λόγου. Φαίνεται πως τα κόκκαλά του είχαν όντως σαπίσει στην δουλειά.

Ο Αντρέας δεν έμελλε να ξεκουραστεί για πολύ ως συνταξιούχος. Πριν δυο ώρες τον συνοδέψαμε στον τόπο όπου θα ξεκουραστεί μια για πάντα, στα 63 του. Ο κόσμος τού αθλητισμού θρηνεί την απώλεια του Αντρέα Λαμπρόπουλου, ενός μπασκετμπωλίστα που άφησε όνομα στον Απόλλωνα και στην Παναχαϊκή πριν 40 τόσα χρόνια. Οι υπόλοιποι θρηνούμε την απώλεια ενός φίλου και σύντροφου.

Καλή αντάμωση, Αντρέα...