Διακοπές!

Επί τέλους, έφτασε εκείνη η ευλογημένη αυγουστιάτικη ημέρα κατά την οποία αρχίζουν οι διακοπές! Η ημέρα που φορτώνεις στο αυτοκίνητο ό,τι σάντζαλο και μάντζαλο εκτιμά ως "απαραίτητο" η συμβία σου (παλιότερα φόρτωνες και το κλουβί με το καναρίνι, οπότε μην έχεις παράπονο) και αναχωρείς για τόπον αναψύξεως "παρά θιν' αλός". Σίγουρα, δεν ξέχασες τα πολύ βασικά: μαγιώ (ή μπανιερά, που λένε οι παλιοί), πετσετες, ανθηλιακά (ή "αντηλιακά", που λένε οι αγράμματοι), αλλαξιές εσω- και εξω-, ψάθα για την παραλία, ψάθες για τον ήλιο κλπ. Ο καυγάς, όμως, είναι μήπως ξέχασες τα λιγώτερο βασικά: καφέ (βασικώτερο των βασικών!), εντομοαπωθητικά για τα κουνούπια, φενιστίλ για τα τσιμπήματα των κουνουπιών που δεν συγκινούνται από τα εντομοαπωθητικά, σπαστές καρεκλίτσες για την "θιν' αλός", σαμπουάν, νυχοκόπτη, ψαλιδάκι για τις παρονυχίδες, λάπτοπ (καθ' όσον δεν διαθέτεις άι-φον, άι-παντ ή άι-στατσακίδια γενικώς) κλπ. Μόλις σιγουρευτείς, λοιπόν, ότι φόρτωσες όλα τα λιγώτερο ή περισσότερο βασικά, ξεκινάς.

Φυσικά, πριν ξεκινήσεις, έχεις φροντίσει να φορτώσεις και τα βιβλία που θα σου κρατήσουν παρέα στις διακοπές σου. Η επιλογή είναι δύσκολη, μιας και πρέπει να πάρεις βιβλία δυο λογιών: αφ' ενός μεν πρέπει να πάρεις κάποια από τα βαρειά βιβλία που ήθελες να διαβάσεις τον χειμώνα αλλά δεν εύρισκες τον χρόνο για να το κάνεις, εφ' ετέρου δε πρέπει να πάρεις και κάτι πιο ελαφρύ για τις ώρες τής χαλάρωσης. Κάπως έτσι, λοιπόν, καταλήγεις να φορτώσεις κάτι σαν αυτά:

Ντέηβιντ Αμπουλάφια, "Η μεγάλη θάλασσα - Οι περιπέτειες των λαών της Μεσογείου" (Ψυχογιός, σελ. 818, 29,00 €). Για περισσότερα από 3000 χρόνια, η Μεσόγειος υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα του παγκόσμιου πολιτισμού. Από την εποχή της Τροίας μέχρι και τα μέσα του 19ου αιώνα, η ανθρώπινη δράση στην περιοχή της Μεσογείου έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της παγκόσμιας ιστορίας. "Η μεγάλη θάλασσα" του Ντέιβιντ Αμπουλάφια είναι η πρώτη πλήρης ιστορική μελέτη για τη διαχρονική περιπέτεια των λαών της Μεσογείου από την εποχή της ανέγερσης του μυστηριώδους ναού στη Μάλτα γύρω στα 3500 π.Χ. μέχρι και την πρόσφατη, εκ νέου επινόηση των μεσογειακών ακτών ως τουριστικού προορισμού. Ο Αμπουλάφια περιγράφει εκείνες τις πόλεις οι οποίες άσκησαν ιδιαίτερη επίδραση ή ταυτίστηκαν με συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους - πόλεις όπως η Αλεξάνδρεια, η Βενετία και η Θεσσαλονίκη. Αποδίδει την ακμή τους στην ικανότητά τους να γίνονται κέντρα συνύπαρξης πολλών διαφορετικών λαών, θρησκευμάτων και εθνικών ταυτοτήτων. Επιπλέον, παρουσιάζει την ιστορία συγκεκριμένων πληθυσμών καθώς και προσωπικοτήτων οι οποίες προσδίδουν ζωντάνια και αμεσότητα στις ευρύτερες εξελίξεις που αναφέρονται στο βιβλίο - π.χ. οι Μουσουλμάνοι και οι Εβραίοι προσκυνητές που κατευθύνονταν ανατολικά ξεκινώντας από την Ισπανία του 12ου αιώνα, βασιλείς της Σικελίας, Οθωμανοί σουλτάνοι και ναύαρχοι από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την τσαρική Ρωσία. "Η μεγάλη θάλασσα" απλώνεται σε όλη την ιδιόμορφη έκταση της Μεσογείου, από το Γιβραλτάρ μέχρι τη Συρία, από τη Γένοβα μέχρι την Τυνησία, δίνοντας έμφαση στη σύγκρουση και την αντίθεση, εθνική, γλωσσική, θρησκευτική και πολιτική. Έτσι, χαρτογραφεί τον τρόπο με τον οποίο η Μεσόγειος έγινε "πιθανόν ο πιο κατάλληλος χώρος για αλληλεπίδραση πολιτισμών και λαών σε ολόκληρο τον πλανήτη".

Ζαν-Μισέλ Γκενασσιά, "Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων" (Πόλις, σελ. 709, 22,00 €). Το 1959 ο Μισέλ Μαρινί είναι δώδεκα ετών. Είναι η εποχή του ροκ-εν-ρολ και του Πολέμου της Αλγερίας. Ο ίδιος είναι ερασιτέχνης φωτογράφος, μανιώδης αναγνώστης και θαμώνας τού "Balto", ενός μπιστρό στη λεωφόρο Ντανφέρ-Ροσρώ, όπου συναντιέται με τους φίλους του για να παίξουν ποδοσφαιράκι. Στην πίσω αίθουσα του μπιστρό θα γνωρίσει τον Ίγκορ, τον Λεονίντ, τον Σάσα, τον Ίμρε και την υπόλοιπη παρέα, πολιτικούς πρόσφυγες από τις κομμουνιστικές χώρες. Οι άνθρωποι αυτοί εγκατέλειψαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τις οικογένειές τους, πρόδωσαν τα ιδανικά και τα πιστεύω τους. Συναντήθηκαν στο Παρίσι, στη Λέσχη σκακιστών που φιλοξενεί η πίσω αίθουσα του "Balto", όπου συχνάζουν επίσης ο Ζοσέφ Κεσέλ και ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Επιπλέον, τους δένει ένα φοβερό μυστικό, που ο Μισέλ τελικά θα το ανακαλύψει. Η γνωριμία με τα μέλη της Λέσχης θα αλλάξει για πάντα τη ζωή του αγοριού. Γιατί είναι όλοι τους αθεράπευτα αισιόδοξοι. Πορτραίτο μιας γενιάς, λεπτομερής αναπαράσταση μιας εποχής, γλυκόπικρο χρονικό μιας εφηβείας... Ο Ζαν-Μισέλ Γκενασσιά γράφει ένα μυθιστόρημα που εντυπωσιάζει τόσο με την ευρύτητα του θέματος που πραγματεύεται όσο και με την αυθεντικότητα που αναδίδεται από τις σελίδες του.

Χανς Φαλλάντα, "Ο πότης" (Κίχλη, σελ. 424, 18,80 €). Δεκαετία του '30. Ο Έρβιν και η Μάγδα Ζόμερ ζουν μια ήσυχη, ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Όλα όμως ανατρέπονται, όταν η επιχείρησή τους παίρνει την κάτω βόλτα, μετά την αποχώρηση της δραστήριας και δυναμικής Μάγδας. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη κλονίζει τον γάμο τους συθέμελα και τελικά συνθλίβει τον Έρβιν, ο οποίος γυρίζει την πλάτη στην πραγματικότητα και καταφεύγει στο ποτό. Το αλκοόλ αμβλύνει ένα αίσθημα αδυναμίας που τον κατέτρυχε ανέκαθεν, του προσφέρει διαφυγή από την πεζή, απονεκρωμένη καθημερινότητα, που ασφυκτιά μέσα σ' ένα σύστημα άτεγκτων γερμανικών κανόνων, και του αποκαλύπτει την απόλαυση που μπορεί να προσφέρει το ανοιξιάτικο ξύπνημα της φύσης αλλά και της καταπιεσμένης του σεξουαλικότητας. Παρασυρμένος από τη μέθη που του προκαλεί η ανακάλυψη πρωτόγνωρων εμπειριών, παραπαίοντας ανάμεσα στην ενοχή που συνεπάγεται η απώλεια της αστικής αξιοπρέπειας και στην ηδονή που νιώθει τσαλαπατώντας την, αποξενώνεται από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον· έρμαιο πλέον ενός ανεξέλεγκτου αλκοολισμού, θύμα των ανθρώπων του υποκόσμου που συναναστρέφεται, συλλαμβάνεται λόγω παραβατικής συμπεριφοράς και φυλακίζεται σε άσυλο. Περιγράφοντας τις ψυχικές μεταπτώσεις του ήρωα, ο συγγραφέας σκηνοθετεί με δεξιοτεχνία τη συνάντηση του τραγικού με το κωμικό, με φόντο το ζοφερό άσυλο, μικρογραφία μιας κοινωνίας που βυθίζεται στη φρίκη του Ναζισμού.

Κυριάκος Σιμόπουλος, "Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια" (Στάχυ, σελ. 672, 30,43 €). Η ιστορία γράφεται πάντοτε από τους νικητές ή από τις κυρίαρχες τάξεις, που "τα μεν ηδέα καλά νομίζουσι, τα δε ξυμφέροντα δίκαια", όπως διδάσκει ο Θουκυδίδης. Βρίθει από μυθεύματα η ελληνική ιστορία. Όχι γιατί οι ιστορικοί είναι ψευδολόγοι ή παραχαράκτες αλλά επειδή η αλήθεια είναι συνήθως θαμμένη κάτω από επιχωματώσεις αιώνων. Επικίνδυνη, άλλωστε, η ιστορική αλήθεια. Αποκρύπτεται επιμελώς πίσω από πολιτικές ιδιοτέλειες και ιδεολογικά προσωπεία. Και συχνά, με τη μυστική, ερήμην των λαών, διπλωματία χάνονται τα ίχνη της στα χρονοντούλαπα και τις εφτασφράγιστες καταπακτές. Καταχωνιάζονται, εξαφανίζονται ή παραποιούνται τεκμήρια για να καλυφθούν ανομίες, προδοσίες και ατιμωτικές συναλλαγές κρατών και αξιωματούχων. Οι νεοέλληνες τρέφονται με ψεύδη από γενιά σε γενιά. Ψεύδη εθνικά και παιδαγωγικά, ψεύδη ιδεολογικά και παρηγορητικά. Ψεύδη που ταυτίζονται με συμφέροντα της άρχουσας ομάδας και των ξένων προστατών ή συνενόχων της, ψεύδη που βαυκαλίζουν τις επιθυμίες, τις αθεμελίωτες βεβαιότητες και τις κενοδοξίες του λαού. Ψεύδη πασίγνωστα και κατάφωρα, ψεύδη επίχρυσα και ψιμυθιωμένα. Ψεύδη που ευδοκιμούν στους χερσότοπους της πλάνης και της άγνοιας, ψεύδη αυτοφυή και ψεύδη εισαγόμενα, ψεύδη προαιώνια και διαστρεβλώσεις χθεσινών νωπών γεγονότων. Ψεύδη που βαφτίζονται επιχειρήματα, ψεύδη που γίνονται συνθήματα -"λόγια παχειά" κι "ασκιά μ' αγέρα", "κούφια καρύδια" και "λιθάρια στον τουρβά", όπως έλεγε ο Μακρυγιάννης. Ψεύδη ατιμώρητα, ψεύδη επιβραβευμένα με ανδριάντες, ονομασίες οδών, τιμές και διακρίσεις. Για "μεγάλους άνδρες", για "φιλέλληνες", "σύμμαχους" και "ευεργέτες". Ποιοι οι μεγάλοι άνδρες, οι φιλέλληνες, οι σύμμαχοι, οι ευεργέτες; Πού η αλήθεια, πού η απάτη; Εδώ τα εξωραϊστικά μυθεύματα και οι αγιογραφίες των ισχυρών της εξουσίας, εκεί τα μεγαλυνάρια για τους εχθρούς του ελληνισμού και τους φαύλους. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου επιχειρεί μια ανίχνευση στον σκοτεινό δρυμό της ελληνικής ιστορίας. Από τη ρωμαιοκρατία ως τη φραγκοκρατία, την τουρκοκρατία και τον λεγόμενο ελεύθερο εθνικό βίο. Για την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας που δύσκολα διαπερνά το φράγμα των ιερών και ανίερων μύθων. Το ψεύδος, έγραφε ο Μαξίμ Γκόρκυ, είναι η θρησκεία των σκλάβων και των αφεντικών, η αλήθεια ο Θεός των ελεύθερων ανθρώπων.


Μετά από όλα αυτά (αλλά και πολλά άλλα ακόμη, όπως π.χ. καινούργιο Μαρή από την Άγρα, καινούργιο Νέσμπο από το Μεταίχμιο, καινούργια Κληβς από τον Κλειδάριθμο αλλά και καινούργιο Μονταλμπάν από τον Πάπυρο), αναχωρείς και ανανεώνεις το ραντεβού σου με το ιστολόγιο για τον Σεπτέμβρη. Όμως, ενδόμυχα ξέρεις ότι δεν μπορείς να λείψεις τόσο πολύ και ότι θα υποκύψεις στοιν πειρασμό να δημοσιεύσεις ενδιάμεσα κάποια κείμενα αφού, όσο κι αν θες να παραστήσεις τα θερινά σινεμά δίνοντας "ραντεβού τον Σεπτέμβρη", η ζωή συνεχίζεται...

Καλά μπάνια!