Εκκλησία και φασισμός (4)

Είδα χτες στην Ελληνοφρένεια ένα βιντεάκι, το οποίο δεν είχα υπ' όψη μου (ως γνωστόν, τις ημέρες τού Πάσχα σήκωσα χειρόφρενο και κατέβασα ρολλά). Λέω για εκείνο το κήρυγμα του Καλαβρύτων και Αιγιαλείας μπασκίνα Αμβρόσιου Λενή, όπου ο άγιος ιεράρχης καταριέται τον υπουργό παιδείας: "αν ο Φίλης υπογράψει κατάργηση των θρησκευτικών στα σχολεία, να του σαπίσει το χέρι". Δεν θα πω ότι έφριξα, όπως θα περιμένατε, επειδή δεν εξεπλάγην, καθ' ότι ο Λενής δεν είναι μόνο φασίστας αλλά και σκατόψυχος. Απλώς, θυμήθηκα ότι κάτι παρόμοιο είχε πει το 1968 και ο τιτουλάριος μητροπολίτης Νέας Πελαγονίας και Ενόπλων Δυνάμεων (!) Νικόλαος Ξένος, όταν, απευθυνόμενος σε στρατιώτες, δεν μπορούσε να γίνει σαφέστερος: "αν ασπασθείτε τον κομμουνισμό, φαρμάκι να γίνει μέσα σας το γάλα της μάνας σας".

Παρένθεση πρώτη. "Τιτουλάριος μητροπολίτης" είναι, σαν να λέμε, "επίσκοπος άνευ χαρτοφυλακίου". Πρόκειται για τίτλο-πατέντα (η κανονικότητα του οποίου έχει αμφισβητηθεί επανειλημμένα), ώστε κάποιοι να χειροτονούνται επίσκοποι παρ' ότι δεν υπάρχει χηρεύουσα μητρόπολη για να διοικήσουν. Έτσι, εφευρίσκονται μητροπόλεις ανύπαρκτες, με τίτλους που παραπέμπουν στο παρελθόν ή και στο... άγνωστο. Τέτοιοι αστείοι τίτλοι είναι, για παράδειγμα: επίσκοπος Αχελώου (!), επίσκοπος Επιδαύρου, επίσκοπος Δωδώνης, επίσκοπος Ευρίπου (!), επίσκοπος Ταλαντίου, επίσκοπος Νεοχωρίου, επίσκοπος Αβύδου, επίσκοπος Ρεντίνης, επίσκοπος Θερμοπυλών (!), επίσκοπος Σαλώνων κλπ. Κλείνει η πρώτη παρένθεση.

"Υγιαίνετε!" Σεραφείμ Τίκας, Οδυσσεύς Αγγελής, Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Με την ευκαιρία, λοιπόν, λέω να συμπληρώσω τα τρία προηγούμενα κείμενα με ένα ακόμη, παραθέτοντας την δραστηριότητα ορισμένων ιεραρχών κατά την διάρκεια της χούντας. Βοηθοί μου, εκτός από τις σημειώσεις μου, δυο βιβλία: το προ πολλού εξαντλημένο "Ρασοφόροι - Συμφορά του έθνους" (1985) του ερευνητή Γιώργου Καρανικόλα και το "Ιεράρχες διάκονοι της χούντας" (Βασδέκης, 1981) του δημοσιογράφου Γιάννη Γκίνη (το βιβλίο τού Γκίνη κυκλοφορεί ακόμη και, αν έχετε διάθεση, αναζητήστε το).

- Πολυανής και Κιλκισίου (Κιλκίς) Χαρίτων Συμεωνίδης
Ζήλεψε την δόξα τού Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα και χαρακτήρισε κι αυτός με την σειρά του την δεύτερη σύζυγο του δικτάτορα Παπαδόπουλου ως "Δέσποινα των ουρανών". Έμεινε αξέχαστη η δήλωσή του: "η Επανάστασις εδώ είμεθα ο κ. Νομάρχης, ο κ. Διοικητής και εγώ". Στις 13/7/1974 τον ξήλωσε ο Σεραφείμ, κατά το γενικό σάρωμα των παπαδοπουλικών επισκόπων που αντιπαθούσαν τον Ιωαννίδη επειδή έρριξε το ίνδαλμά τους.

- Σάμου και Ικαρίας Παντελεήμων Χρυσοφάκης
Αυτός τον οποίο συμβούλευε ο Χριστόδουλος να αναρτήσει στο επισκοπικό μέγαρο την σημαία με το πουλί τής χούντας κατά την επίσκεψη του Παττακού. Η ευχή του προς τον Παπαδόπουλο "ζήθι έτη μαθουσάλεια" έγινε πηγή ανεκδότων. Ανταμείφθηκε με την "προαγωγή" του στην -σαφώς πιο πλούσια- μητρόπολη Θεσσαλονίκης.

- Τρίκκης και Σταγών (Τρικάλων) Διονύσιος Χαραλάμπους
Ο ιεράρχης που, σε συνεννόηση με τον Καρούσο, χειροτόνησε ως διακόνους τον Παρασκευαΐδη και τον Λενή (παραμένει αδιευκρίνιστο το γιατί τους έδιωξε κακήν-κακώς τρία χρόνια αργότερα). Πέθανε το 1970 και μέχρι το τέλος της ζωής του περηφανευόταν ότι αυτός ήταν που έστειλε στον Παπαδόπουλο το πρώτο συγχαρητήριο τηλεγράφημα "επί τη επικρατήσει της Επαναστάσεως".

Οι μεγάλοι έρωτες δεν κρύβονται...

- Ηλείας και Ωλένης Αθανάσιος Βασιλόπουλος
Αφού είχαν προλάβει ο Παντελεήμων και ο Χαρίτων, ο Αθανάσιος άφησε κατά μέρος την Δέσποινα Παπαδοπούλου και πήρε το λιβανιστήρι του για την Κατερίνα Λέκκα, την σύζυγο του διοικητή Πελοποννήσου, την "χαϊδευτικώς όπως την ονομάζομεν εμείς οι δικοί της Καιτούλαν". Παροιμιώδης έμεινε η προτροπή του προς τους ιερείς τής Ηλείας να συνεργάζονται με την ασφάλεια, καταδίδοντας τους εχθρούς της επαναστάσεως. Μετά την μεταπολίτευση, ο Αθανάσιος μηνύθηκε από ιερείς του για σεξουαλική παρενόχλησή τους και η υπόθεση έφτασε στο συνοδικό δικαστήριο, όπου ο Λαρίσης και Τυρνάβου Σεραφείμ Ορφανός κατόρθωσε το ακατόρθωτο: αθώωσε και τον μητροπολίτη Ηλείας για την σεξουαλική παρενόχληση και τους μηνυτές ιερείς για την ψευδή καταμήνυση! [Λεπτομέρεια: Ο Σεραφείμ Ορφανός βρέθηκε να έχει αποκτήσει πλήθος οικοπέδων και κτημάτων (τα 12 εξ αυτών μέσα στο 1972), πριν ακόμη γίνει δεσπότης! Όταν, το 1974, χειροτονήθηκε επίσκοπος, πολύς λαός φώναξε μέσα στην εκκλησία "ανάξιος", κάτι που έκανε τον αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ Τίκα να φωνάξει στον κόσμο από μικροφώνου "γαμώ το κέρατό σας"!!]

- Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιος Χρόνης
Ακραιφνής παπαδοπουλικός, φαγώθηκε κι αυτός επί χούντας Ιωαννίδη. Όταν ο Παπαδόπουλος προκήρυξε το νόθο δημοψήφισμα του 1973, ζήτησε από τον Ιερώνυμο να ανασταλούν οι εργασίες τής Ιεράς Συνόδου, προκειμένου οι αρχιερείς να μπορούν να δουλέψουν απερίσπαστα υπέρ του "Ναι". Μαζί του συμφώνησαν σχεδόν όλοι οι συνάδελφοί του. Παρά ταύτα, ο Κωνστάντιος, με προσωπική επιστολή του, ζήτησε και την συμπαράσταση του δικτάτορα: "Με το θάρρος που μου δίδει η αφοσίωσίς μου προς το πρόσωπόν Σας και η ειλικρινής αγάπη μου προς το έργον της Επαναστάσεως, έρχομαι να θέσω υπ' όψιν Σας την αγανάκτησιν και τον αναβρασμόν, ο οποίος επικρατεί εις την παράταξιν των Αρχιερέων που προήλθαν μετά την Επανάστασιν της 21ης Απριλίου (...) Φρονώ ότι εν όψει του Δημοψηφίσματος, διά την επιτυχίαν του οποίου όλοι μας εργαζόμεθα, επιβάλλεται η αναστολή των εργασιών της Ιεράς Συνόδου".

Παρένθεση δεύτερη. Υπέρ του "Ναι" στο δημοψήφισμα του 1973 η εκκλησία διεξήγε κανονικό αγώνα με σωρεία κηρυγμάτων, με ραδιοφωνικές εκπομπές (όπως ο τότε Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου και από το 1974 Περιστερίου Αλέξανδρος Καντώνης), με εγκυκλίους, με δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά κλπ. Αντίστοιχη εκστρατεία υπέρ του "Ναι" είχε γίνει από την εκκλησία και κατά το άλλο νόθο χουντικό δημοψήφισμα του 1968, με χαρακτηριστικώτερες περιπτώσεις τον Καστορίας Δωρόθεο Γιανναρόπουλο ("Η επανάστασις της 21ης Απριλίου 1967 ήνοιξε την λεωφόρον της ευτυχίας, της γαλήνης, της ευημερίας, της προόδου και της Ειρήνης. Εάν δώσωμεν το ψηφοδέλτιόν μας με το ΝΑΙ θα ευτυχήσωμεν, ενώ αντιθέτως εάν ψηφίσωμεν ΟΧΙ θα δυστυχήσωμεν και οδύνην πολλήν θα δοκιμάσωμεν"), τον Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος Κωνσταντίνο Πούλο ("η περίλαμπρος νίκη τού δημοψηφίσματος"), τον Λαρίσης και Τυρνάβου Θεολόγο Πασχαλίδη ("όσοι δεν ψηφίσουν «ναι» δεν είναι χριστιανοί"), τον προαναφερθέντα Αλέξανδρο Καντώνη ("το καλύτερο, αρτιώτερο, σαφέστερο και πλέον δημοκρατικό και φιλελεύθερο Σύνταγμα από κάθε προηγούμενο του τόπου μας... θα το ψηφίσωμεν ρίπτοντες την Κυριακήν ένα μεγαλοπρεπές ΝΑΙ εις την κάλπην, διά να διατρανώσωμεν τα ευγνώμονα αισθήματά μας προς τους μεγαλουργούς ηγέτες μας"), τον τότε Ζιχνών και Νευροκοπίου και αργότερα Πατρών Νικόδημο Βαλληνδρά κλπ. Φωτεινή εξαίρεση απετέλεσε ο Πειραιώς και Φαλήρου (πρώην Αργολίδος) Χρυσόστομος Ταβλαδωράκης. Κλείνει και η δεύτερη παρένθεση.

Ο Ιεροσολύμων Βενέδικτος παρασημοφορεί τον Γ. Παπαδόπουλο ενώ ο Στ. Παττακός περιμένει την σειρά του.

- Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Κωνσταντίνος Σακελλαρόπουλος
Διασώζεται εγκύκλιός του, με περιεχόμενο που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεων: "Η Εθνική Κυβέρνησις έχει επιτελέσει τεράστιον εθνικόν έργον. Το σύνθημα του Προέδρου της Εθνικής Κυβερνήσεως «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» μοναδικόν και ιστορικόν, ήχησεν ως εγερτήριον σάλπισμα".

- Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας Σπύρου
Αυτός τα έβλεπε όλα καλά κι όλα ωραία. Όταν, το 1969, επισκέφθηκε την Ελλάδα, δήλωσε ότι "Εγώ γνωρίζω και βλέπω ότι ο ελληνικός λαός έχει πλήρη ελευθερίαν" (18/5/69). Προσφωνώντας δε τον Παττακό, έγινε και αρκούντως γλοιώδης, σχεδόν εμετικός: "Παρακολουθώ το έργον της κυβερνήσεως εκ διαφόρων πληροφοριών και εκπλήσσομαι διά την αποδοτικότητα των προσπαθειών της, ιδιαιτέρως εκπλησσόμενος διά την ιδικήν σας δραστηριότητα. Σεις πλέον δεν πετάτε καν αεροπορικώς, πετάτε ο ίδιος".

- Ιεροσολύμων Πατριάρχης Βενέδικτος Παπαδόπουλος
Πολυβραβευμένος μασόνος, πιστοποιημένο μέλος της μασονικής στοάς "Αδελφοποίησις". Το 1968 απένειμε στην χουντική τριανδρία τα διάσημα του "Μεγάλου Σταυροφόρου του Τάγματος των Ορθοδόξων Σταυροφόρων του Παναγίου Τάφου". Γνωστοί κάτοχοι αυτού του τίτλου είναι ο Παύλος Μελάς, ο Παύλος Κουντουριώτης και ο... Αντώνης Σαμαράς.

- Αλεξανδρείας Πατριάρχης Νικόλαος ΣΤ' Βαρελόπουλος
Για να είμαστε ακριβείς, ο πλήρης τίτλος αυτού του ιεράρχη είναι (πάρτε βαθειά ανάσα): Πάπας και Πατριάρχης της μεγάλης πόλεως Αλεξανδρείας, Λιβύης, Πενταπόλεως, Αιθιοπίας, πάσης γης Αιγύπτου και πάσης Αφρικής, Πατήρ Πατέρων, Ποιμήν Ποιμένων, Αρχιερεύς Αρχιερέων, τρίτος και δέκατος των Αποστόλων και Κριτής της Οικουμένης. Αυτός ο όλα αυτά, λοιπόν, ζήλεψε τον Βενέδικτο και τον Μάιο του 1969 απένειμε στον Παπαδόπουλο τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου. Συνόδεψε δε την βράβευση με αρκετή γλείτσα: "Ο δρόμος τον οποίον ακολουθήσατε διά την λύσιν της πολιτικής καταστάσεως και την εξυγίανσιν του τόπου είναι ο καλύτερος, και θα μας φέρει εις την Ανάστασιν του έθνους (...) Ο Θεός σάς επέλεξεν ως όργανόν Του (...) Το έργο αυτό σάς το ανέθεσεν η πρόνοια του Θεού (...)".

Ο Αλεξανδρείας Νικόλαος ΣΤ' παρασημοφορεί τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο.

Μετά από όλα αυτά, ακούγεται πολύ φυσικό το ότι οι ιεράρχες υπήρξαν και μετά τη δικτατορία οι πρώτοι που υποστήριξαν την αμνήστευση των χουντικών και την αποφυλάκιση των πρωταιτίων του πραξικοπήματος, "ως μέτρον χριστιανικής αγάπης". Επί κεφαλής της πρώτης φιλοχουντικής οργάνωσης της μεταπολίτευσης, της "Ελληνικής Αμνηστίας", ήταν ο γνωστός μητροπολίτης πρώην Θεσσαλονίκης Λεωνίδας Παρασκευόπουλος. Με προκήρυξή του τον Σεπτέμβριο του 1979 ο Λεωνίδας καταγγέλλει: "Είναι γνωστό σε όλους ότι Έλληνες Αξιωματικοί επί πέντε χρόνια τώρα σαπίζουν στις φυλακές του Κορυδαλλού ως πολιτικοί κρατούμενοι. Και να σκεφθή κανείς ότι αυτοί οι έντιμοι στρατιωτικοί προέταξαν πάντοτε τα στήθη τους μέχρι αίματος για την ελευθερία και τη σωτηρία της πατρίδος. Είναι ολοφάνερο ότι η πράξις αυτή είναι άδικη, παράνομη, καταλυτική κάθε έννοιας ηθικής τάξεως, διασπαστική της ενότητος του έθνους και διά τούτο αντιχριστιανική. Συνεπώς αυτοί οι άνθρωποι δεν έπρεπε να μείνουν ούτε μια ώρα φυλακή".

Ταύτα και μένω, αιτούμενος συγγνώμην διά την αδολεσχίαν (*).

Αδελφοί εν Χριστώ, απολύεσθε εν ειρήνη.

Διάπυρος προς Κύριον ευχέτης,

ο Ιστολογίου Θεόδωρος

--------------------------------

(*) αδολεσχία: πολυλογία, μακρυγορία