Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ - 15. Το χαμόγελο του Στάλιν

Ακούγεται περίεργο αλλά εκείνη την άνοιξη του 1939 μύριζε μπαρούτι απ' άκρη σ' άκρη στην Ευρώπη, παρ' όλες τις συνθήκες που είχαν υπογραφεί, εξακολουθούσαν να υπογράφονται ή γίνονταν συζητήσεις προκειμένου να υπογραφούν. Ήδη έχουμε αναφερθεί σ' ένα σωρό από δαύτες αλλά μπορούμε να προσθέσουμε επί πλέον:
- την κοινή δήλωση Χίτλερ-Τσάμπερλαιν μερί αμοιβαίας μη επίθεσης, η οποία υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 1938, στο περιθώριο των συζητήσεων που κατέληξαν στην Συμφωνία του Μονάχου,
- την αντίστοιχη γαλλογερμανική δήλωση, που υπέγραψαν οι υπουργοί εξωτερικών Μπονναί και Ρίμπεντροπ στις 6 Δεκεμβρίου 1938,
- τις διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν στο Λονδίνο τον Οκτώβριο του 1938 και συνεχίστηκαν τον Μάρτιο του 1939, με σκοπό την υπογραφή πλατειάς αγγλογερμανικής συμφωνίας πάνω σε οικονομικά, εδαφικά και αποικιακά ζητήματα (η Αγγλία ήταν διατεθειμένη να επιστρέψει στην Γερμανία τις αποικίες που της είχε αποσπάσει με την Συνθήκη των Βερσαλλιών),
- τα σύμφωνα μη επίθεσης που πρότεινε ο Χίτλερ προς όλες τις χώρες τής Σκανδιναβικής χερσονήσου και της Βαλτικής, τον Απρίλιο του 1939.

Η ναζιστική διπλωματία δεν έπαυε να διακηρύσσει, σε Ευρώπη και ΗΠΑ, ότι στόχος τού Ράιχ ήταν η εδραίωση ενός ευρωπαϊκού δόγματος Μονρόε: η Ευρώπη για τους ευρωπαίους. Το θέμα είναι ότι δεν μπορούσε να πείσει κανέναν. Όλοι γνώριζαν ότι στο δόγμα Μονρόε, η φράση "η Αμερική για τους αμερικανούς" κάλυπτε την πρακτική "η Αμερική για τους πολιτειακούς". Έτσι, όλοι φοβόντουσαν ότι η ευρωπαϊκή εκδοχή αυτού του δόγματος θα σήμαινε, πολύ απλά, "η Ευρώπη για τους γερμανούς".


Στην Μόσχα, ο δαιμόνιος (σ.σ.: επιμένω στον χαρακτηρισμό!) Στάλιν και το επιτελείο του είχαν απόλυτη επίγνωση της κατάστασης. Κι όπως φάνηκε από τις εξελίξεις, ήσαν οι μόνοι που καταλάβαιναν ακριβώς τι συμβαίνει και πού πάει το πράγμα. Η σοβιετική ηγεσία ήξερε από την αρχή ότι η εμφάνιση και η ενδυνάμωση του φασισμού, η ενίσχυση του Χίτλερ και όλο το παιγνίδι με τις συμμαχίες και τις συμφωνίες είχαν ως κύριο στόχο την συντονισμένη επίθεση των ιμπεριαλιστικών χωρών κατά της ΕΣΣΔ. Αυτό που δεν καταλάβαιναν (ή υποτίθεται ότι δεν καταλάβαιναν) οι δυτικοί, το είχε καταγράψει και ερμηνεύσει η μαρξιστική θεωρία πολύ καιρό πριν: σύμφωνα με τον μαρξισμό-λενινισμό, η σύγκρουση των καπιταλιστικών-ιμπεριαλιστικών κρατών μεταξύ τους είναι αναπόφευκτη, λόγω των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών, που διογκώνονται μέχρις εκρήξεως κάθε φορά που ξεσπούν οι περιοδικές κρίσεις τού καπιταλισμού. Αυτό είχε γίνει κατά τον Α' Π.Π. κι αυτό επρόκειτο να ξαναγίνει πολύ σύντομα.

Πολύ σωστά, οι σοβιετικοί εκτίμησαν ότι όλα όσα είχαν κάνει οι δυτικοί κατά τα τελευταία χρόνια, από την παθητική αποδοχή τής ανακατάληψης της Ρηνανίας μέχρι την Συμφωνία του Μονάχου, αποτελούσαν παραμέτρους ενός συνολικού σχεδίου, το οποίο αποσκοπούσε στο να κατευθύνει τον γερμανικό επεκτατισμό προς ανατολάς και να οδηγήσει σε εξοντωτική πολεμική εμπλοκή την Γερμανία με την ΕΣΣΔ. Φυσικά, σ' αυτή την εμπλοκή η δύση θα τηρούσε θέση παρατηρητή και θα περίμενε να ξαναπαιχτεί το φινάλε τού Α' Π.Π., όταν οι αποκαμωμένες Γερμανία και Ρωσσία κατέληξαν στον ρόλο τού "κράτους-παρία".

Η χειρότερη εξέλιξη που φοβόντουσαν οι σοβιετικοί ήταν να γίνουν όλα τούτα με γενικώτερη συνεννόηση όλων των καπιταλιστικών χωρών (της Ιαπωνίας συμπεριλαμβανομένης), ώστε η χώρα τους να δεχτεί ταυτόχρονα χτυπήματα στα δυτικά και στα ανατολικά της σύνορα. Θα επρόκειτο όντως περί εφιαλτικής εξελίξεως, αφού η ΕΣΣΔ θα ήταν υποχρεωμένη να πολεμήσει δίχως συμμάχους.

Τότε ήταν που ο Στάλιν συνέλαβε ένα σατανικό σχέδιο, το οποίο θα έκανε τους δυτικούς να βγάλουν σπυράκια: θα έκανε την δύση να φοβηθεί πως η γερμανική πολεμική μηχανή θα μπορούσε να στραφεί κατά πάνω τους! Δεν είμαστε μόνο εμείς που διαπιστώσαμε στο προηγούμενο σημείωμά μας ότι "εκείνο για το οποίο κυρίως ανησυχούσε η δύση, ήταν μήπως η Γερμανία και η ΕΣΣΔ βρουν κοινό πεδίο συνεννόησης" και αναρωτηθήκαμε για το τι θα έκανε τις δυνάμεις του ο Χίτλερ αν κατέληγε σε συμφωνία με τους κομμουνιστές. Τις ίδιες διαπιστώσεις έκανε και το σοβιετικό επιτελείο.


Επί τέλους, αυτός ο ατελείωτος Απρίλιος του 1939 πλησιάζει στο τέλος του. Από την Μόσχα αναχωρεί για Βερολίνο μια εμπορική αντιπροσωπεία, προκειμένου να διαπραγματευτεί με τους γερμανούς μια σειρά οικονομικών συνεργασιών. Όμως, τα μέλη αυτής της αντιπροσωπείας έχουν πάρει και την εντολή να βολιδοσκοπήσουν τους γερμανούς σχετικά με την πιθανότητα επιτυχίας μιας πολιτικής συμφωνίας πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας.

Λίγες μέρες αργότερα, ο Στάλιν παίρνει ένα μονολεκτικό τηλεγράφημα από το Βερολίνο: одобрено. Έχει κάθε λόγο να χαμογελάσει κάτω από το παχύ του μουστάκι. Οι γερμανοί είχαν συμφωνήσει.