Το ενεργειακό παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο (1)

Εδώ και αρκετό καιρό, γίνεται πολλή κουβέντα για ενεργειακά ζητήματα που αφορούν την χώρα μας. Κάτι ο Χαρδαβέλλας με τις εκπομπές του, κάτι τα σου-ξου-μου του Παπανδρέου με τον Ερντογάν, κάτι τα άλλα σου-ξου-μου με τους ισραηλινούς, κάτι τα ήξεις-αφήξεις για την ΑΟΖ κλπ, πώς να μην ερεθιστεί τόσο το ενδιαφέρον μας όσο κι η φαντασία μας; Από τούτο το ιστολόγιο έχουμε κάνει επανειλημμένα λόγο για την ΑΟΖ και τα ενεργειακά παιγνίδια στην ανατολική Μεσόγειο αλλά δεν βλάφτει να επανέλθουμε, εξετάζοντας βαθύτερα και με ψυχραιμία την κατάσταση. Ξεκαθαρίζω ότι δεν θα κάνουμε κουβέντα για το αν και τι είδους κοιτάσματα υπάρχουν στον τόπο μας (π.χ. στο Ιόνιο, στον Θερμαϊκό, στην Θάσο, στην Κρήτη κλπ), αφού δεν είμαστε ειδικοί για να ξέρουμε λεπτομέρειες. Έτσι, λοιπόν, αφήνουμε κατά μέρος την φαντασία μας και περιοριζόμαστε στην υγιή σκέψη.

Πριν συνεχίσουμε, ας δούμε ποια είναι η Noble Energy, γιατί θα την συναντούμε συχνά μπροστά μας. Η Noble Energy, λοιπόν, είναι μια από τις 10 μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρείες στον τομέα της έρευνας και εξόρυξης ενεργειακών πόρων (φυσικού αερίου, πετρελαίου κλπ). Μέσω κοινοπραξίας με την ισραηλινή εταιρεία Delek, διεξάγει τις έρευνες στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Η αμερικανική εταιρεία, με έδρα το Τέξας, έχει εξασφαλίσει ποσοστό 39,6% των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης του Λεβιάθαν και 36% του Ταμάρ, τα οποία είναι ακόμη υπό έρευνα. Παράλληλα, διαθέτει ποσοστό 47% στο μοναδικό υφιστάμενο παραγωγικό κοίτασμα του Ισραήλ, στο Mari-B. Η Delek είχε ακουστεί ως ενδιαφερόμενη για την Shell Hellas. H Shell (όπως και η γαλλική Total) είναι μια από τις πολυεθνικές με τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη έρθει σε επαφή για το ενδεχόμενο συγκρότησης μιας κοινοπραξίας, με τη συμμετοχή όπως όλα δείχνουν και τουρκικών κεφαλαίων, με στόχο την εκμετάλλευση του πετρελαίου στο Αιγαίο. Η Delek εξαγόρασε πρόσφατα ποσοστό 1% της Noble έναντι 140 εκατ. δολλαρίων, αυξάνοντας το ποσοστό που κατέχει στο 3%.

Η Noble Energy διεξάγει επίσης τις έρευνες στη ζώνη που έχει οριοθετήσει η Κύπρος και, ειδικότερα, στο Οικόπεδο 12, από τον Ιούνιο του 2009, οπότε της παραχωρήθηκαν τα δικαιώματα από το υπουργείο εμπορίου της Κύπρου. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του παιχνιδιού που παίζεται στην περιοχή, αρκεί να αναφερθεί ότι η Noble Energy ζήτησε την παρέμβαση της αμερικανικής πρεσβείας στο Ισραήλ, για να επιτύχει τη διασφάλιση των συμφερόντων της. Είναι, επίσης, αποκαλυπτικό το γεγονός ότι το Ισραήλ προσπαθούσε εδώ και δεκαετίες να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον στον τομέα της ενέργειας, προσφέροντας προς εκμετάλλευση τα ενεργειακά του φιλέτα, με χαμηλούς φόρους και δικαιώματα εκμετάλλευσης. Οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, όμως, απέφευγαν μια τέτοια επένδυση, φοβούμενες πιθανή ρήξη με τους άραβες και ιρανούς συνεργάτες τους αλλά και λόγω του πολεμικού κλίματος στην περιοχή. Ανάμεσα στις μικρές ισραηλινές εταιρείες που ερευνούσαν την περιοχή ήταν και η Ratio Oil Exploration LP, η οποία το 2007 αγόρασε τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του θαλάσσιου οικοπέδου στο οποίο, τελικά, εντοπίστηκε το κοίτασμα Λεβιάθαν. Η Ratio πούλησε το 85% του μεριδίου της στην ισραηλινή Delek και στην αμερικανική Noble Energy, οι οποίες ανέλαβαν από κοινού την έρευνα.

Και τώρα που είδαμε τους πρωταγωνιστές, ας συνεχίσουμε. Δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να καταλάβει κάποιος ότι οποιαδήποτε εμπλοκή της Ελλάδας σε παιχνίδια με τόσο έντονους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, δεν μπορεί παρά να είναι πολυδαίδαλη και επικίνδυνη. Μάλιστα, τα πράγματα σοβαρεύουν ακόμη περισσότερο, αν συνυπολογίσουμε τόσο την γεωστρατηγική σημασία της χώρας μας όσο και την πάγια τάση των εκάστοτε κυβερνήσεων να δίνουν "γη και ύδωρ" σε όποιον -αμερικανικό ή μη- παράγοντα μάς ζητάει "εξυπηρέτηση".

Πράγματι, η πίεση που ασκείται στις ελληνικές κυβερνήσεις γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Το ΝΑΤΟ, για παράδειγμα, έχει αφήσει εκτός ασκήσεων όλο το Αιγαίο, με το αιτιολογικό ότι Ελλάδα και Τουρκία δεν έχουν ξεκαθαρίσει τις διαφορές τους σ' αυτό! Αν αυτό δεν λέγεται γκριζάρισμα όλου του Αιγαίου από το ΝΑΤΟ, τότε πώς λέγεται; Παράλληλα, μη ξεχνάμε ότι, στην εξωφρενική απαίτηση της Τουρκίας να μη λογαριαστεί το Καστελλόριζο στον ορισμό της ελληνικής ΑΟΖ, οι ελληνικές κυβερνήσεις απαντούν με...μη ορισμό ΑΟΖ!

Εδώ, αξίζει να σημειώσουμε μια σημαντική λεπτομέρεια. Προσέξτε την στάση του πρωθυπουργού (είτε εντός είτε εκτός βουλής), όποτε υποχρεώνεται να πει κάτι για την ΑΟΖ. Σχεδόν πάντοτε, "μπερδεύει" την ΑΟΖ με την υφαλοκρηπίδα, ενώ είναι σαφέστατο ότι πρόκειται για δυο απολύτως διαφορετικά πράγματα. Μπορούμε να πούμε ότι, αν παρομοιάσουμε την υφαλοκρηπίδα με ένα κομμάτι μπακλαβά, η ΑΟΖ είναι ολόκληρο το ταψί. Και όμως, ο πρωθυπουργός της χώρας μιλάει σαν να μην καταλαβαίνει την διαφορά!

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο και με τους πρωταγωνιστές που αναφέραμε παραπάνω, η θέση της Ελλάδας οριοθετείται από ορισμένα δεδομένα εξόχως σοβαρά. Πολλά από αυτά τα έχουμε θίξει από τον περασμένο Δεκέμβριο, σε μια σειρά πέντε σημειωμάτων για την ΑΟΖ (Το διεθνές πλαίσιο, το ευρωπαϊκό πλαίσιο, η στάση της Ελλάδας, η στάση της Τουρκίας, τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου). Τα υπόλοιπα θα τα δούμε αναλυτικά στο αυριανό σημείωμα.