"Τα χελιδόνια της Καμπούλ"

Όποιος δεν το ξέρει, σίγουρα θα αιφνιδιαστεί αν μάθει ότι πίσω από το γυναικείο όνομα Γιασμίνα Χάντρα κρύβεται ο αλγερινός συγγραφέας Μοχάμεντ Μουλεσσεχούλ. Ο εμφύλιος πόλεμος της Αλγερίας ανάγκασε τον Μουλεσσεχούλ (αξιωματικό του αλγερινού στρατού) όχι μόνο να περάσει στην παρανομία αλλά και να υιοθετήσει γυναικείο ψευδώνυμο για να γλιτώσει την ζωή του. Με αυτό το ψευδώνυμο αναδείχθηκε σε έναν μεγάλο λογοτέχνη.

Ο Χάντρα, με "Τα χελιδόνια της Καμπούλ", μας προσφέρει ένα από τα ωραιότερα και σπαρακτικότερα μυθιστορήματα. Αν και γραμμένο πριν δέκα χρόνια, παραμένει φρέσκο και διαχρονικό. Άλλωστε, ο σκοταδισμός, η οπισθοδρόμηση και η έλλειψη σεβασμού προς την γυναίκα δεν έχουν ημερομηνία λήξεως, ακόμα και όταν στη θέση των άγριων Ταλιμπάν φτάνουν οι δήθεν πολιτισμένοι της δύσης.

Γραμμή-γραμμή, ο Χάντρα μας καρφώνει στο έδαφος. Κάπου-κάπου αισθανόμαστε ότι θα λιθοβολήσει και εμάς το φανατισμένο πλήθος, το οποίο διδάσκεται να μην ανέχεται ο,τιδήποτε ξεφεύγει από τις εντολές του θεού. Τώρα, ποιος θεός δίνει εντολές να αντιμετωπίζεται η γυναίκα ως ζώο και να μην υπάρχει ίχνος συγχώρεσης ακόμα και σε απλά πταίσματα...ο θεός και η ψυχή του.

"Τα χελιδόνια της Καμπούλ" αποτελούν την λογοτεχνική ανατομία μιας κοινωνίας βυθισμένης σε πρωτόγονες προκαταλήψεις, μιας κοινωνίας δεμένης χειροπόδαρα στο άρμα μιας δράκας δικτατορίσκων, οι οποίοι πιστεύουν πως η ζωή των άλλων ανήκει στη δικαιοδοσία τους. Μέσα από τις πικρές εξομολογήσεις των χαρακτήρων του, ο συγγραφέας γρονθοκοπεί όχι μόνο την δική μας συνείδηση αλλά και τη δική του. Με σουβλερό διάλογο, με έντονη φόρτιση και χωρίς καμία προσπάθεια μεγαλοποίησης των γεγονότων, ανοίγει το απόστημα, χρησιμοποιώντας μονάχα την τρυφερότητα των σκοτεινών -κατά τα άλλα- ηρώων του, οι οποίοι τη μια στιγμή κολυμπάνε στο αίμα και την άλλη στιγμή κλαίνε κρυφά για να μη προκαλέσουν ειρωνικά σχόλια.

"Τα χελιδόνια της Καμπούλ" διηγούνται την παράλληλη ιστορία δύο ζευγαριών στην Καμπούλ του Αφγανιστάν, τότε που το καθεστώς των Ταλιμπάν και της σαρίας (του ισλαμικού ιερού νόμου) κυριαρχούσε στην κοινωνία της πολύπαθης και πάμφτωχης χώρας. Δυο άντρες και δυο γυναίκες, με διαφορετικές φαινομενικά ζωές, θα συναντηθούν στην σκιά των εκτελέσεων, της τρομοκρατίας, του μαστίγιου και του τσαντόρ που τόσο βάναυσα επιβάλλουν οι φανατικοί. Λίγο μετά το τέλος του πολέμου με τους Ρώσους, ανάμεσα στα ερείπια, κάτω από την αφόρητη ζέστη, τέσσερεις άνθρωποι ψάχνουν το νόημα της ζωής τους. Αν και διαφορετικοί από τους τυράννους, δεν μπορούν να ξεφύγουν από την "λογική" που επιβάλλεται τόσο σκληρά στην καθημερινότητά τους. Σε μια πόλη όπου βασιλεύει η απώλεια της αξιοπρέπειας (ιδίως των γυναικών), όπου το λυντσάρισμα και οι εκτελέσεις βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη και όπου όλα δείχνουν τελματωμένα, ο έρωτας και η αληθινή αγάπη, σαν τα πρώτα χελιδόνια της άνοιξης, θριαμβεύουν και αρνούνται να υποταχθούν στο καμτσίκι του τύραννου.

Γρήγορη γραφή, διαπεραστική πλοκή, εικόνες που σφυροκοπούν το μυαλό και υποταγμένοι στη μοίρα άνθρωποι οι οποίοι βασανίζονται με ένα δίλημμα: να επαναστατήσουν ή να γυρίσουν στα σπιτάκια τους, ακολουθώντας την άθλια ρουτίνα της πανάθλιας καθημερινότητάς τους; Και μέσα σε αυτά, τρομαγμένη έστω, η πληγωμένη ματιά της αγάπης, η οποία θα μπορούσε να ημερέψει τον πιο άγριο λύκο. Θα μπορούσε, όμως, σε μια χώρα όπου οι λύκοι ουρλιάζουν από το πρωί έως το βράδυ;

Μαζί με όλα αυτά, τούτο το βιβλιαράκι των 150 σελίδων αποτελεί έναν από τους ωραιότερους ύμνους που γράφτηκαν ποτέ για την γυναίκα. Ένας ύμνος από κάποιον που μεγαλούργησε με γυναικείο όνομα. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Καστανιώτη" και ίσως σας επιστρέψει και ρέστα από ένα δεκάρικο.