Τα "οφέλη" του μνημονίου

Με απλές σκέψεις σχετικά με το μνημόνιο θα συνεχίσουμε και σήμερα. Ας δούμε, λοιπόν, μια άλλη πτυχή κι ας προσπαθήσουμε να την προσεγγίσουμε πάλι βήμα-βήμα. Πρώτα-πρώτα, ας πάρουμε  τρία δεδομένα.

Δεδομένο πρώτο: Τόσο η μαρξιστική όσο και η κεϋνσιανή ανάλυση δέχονται ότι η εργασία αποτελεί συντελεστή παραγωγής. Με απλά λόγια: για να φτιάξω κάτι, χρειάζομαι λεφτά, πρώτες ύλες και εργασία. Το πώς αποτιμάται αυτός ο συντελεστής παραγωγής δεν μας ενδιαφέρει προς το παρόν.

Δεδομένο δεύτερο:  Οι πάντες (κόμματα, κυβερνήσεις, βιομήχανοι, τραπεζίτες, εγχώρια και διεθνή κέντρα οικονομικών μελετών κλπ) αναφέρονται στην "κρίση" και, μάλιστα, ψάχνουν να βρουν το δρόμο για το ξεπέρασμά της. Αυτό το τελευταίο δημιουργεί εντυπώσεις πως υπάρχουν και εναλλακτικοί, αποτελεσματικοί τρόποι ξεπεράσματος της κρίσης. Δείτε, για παράδειγμα, την διαφήμιση που κάνει η κυβέρνηση για τις προσπάθειές της να πείσει την τρόικα να μην επιμείνει σε περικοπή των δώρων στον ιδιωτικό τομέα ή την προπαγάνδα για "πράσινη ανάπτυξη" κλπ.

Δεδομένο τρίτο: Σύμφωνα με όλους τους παραπάνω, η κρίση είναι εδώ και δεν το συζητούν. Τελεία και παύλα.

Τι προκύπτει τώρα από το τρίτο δεδομένο; Αφού η κρίση είναι παρούσα, χρειάζεται από όλους μαζί μια εθνική προσπάθεια για να ξεπεραστεί. Άρα χρειάζονται θυσίες, οπωσδήποτε. Το μόνο που μας επιτρέπεται είναι να συζητήσουμε ποιες θυσίες θα κάνουμε και πώς θα πιάσουν τόπο. Εδώ αρχίζουν οι συζητήσεις: Να μπει αυτός ο φόρος ή άλλος; Τώρα ή σε λίγους μήνες; Να κοπεί αυτό ή το άλλο επίδομα; Σε ποιον να πωληθεί αυτό ή το άλλο πακέτο μετοχών του Δημοσίου; Να εκχωρήσουμε την δημόσια περιουσία σε εγχώρια ή ξένα κεφάλαια;

Μπήκαμε σε ατέρμονα διλήμματα, ε; Για να δούμε, όμως, τα παραπάνω δεδομένα με άλλο μάτι. Σε παλιότερα σημειώματα αυτού του ιστολογίου ("Κέυνς και Μαρξ: μια συμφωνία", "Παραγωγή, υπερπαραγωγή και κρίση"), εκφράστηκε η άποψη ότι η σοβούσα κρίση δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια φυσιολογική κρίση του καπιταλισμού, η οποία οφείλεται σε υπερπαραγωγή αγαθών. Με αυτή την έννοια, δεν πρέπει να μιλάμε γενικώς και αορίστως για "κρίση" αλλά για "κρίση του κεφαλαίου".

Κοιτώντας απ' αυτή την σκοπιά, βλέπουμε καθαρά την παγίδα: από κάποια μέτρα, από κάποια πολιτική διαχείρισης της κρίσης, δεν μπορεί να προκύψουν οφέλη για τον απλό λαό, αφού ζητούμενο είναι τα οφέλη του κεφαλαίου. Οπότε, γιατί πρέπει να κάνει θυσίες ο απλός λαός, εφ' όσον ούτε για την κεφαλαιακή κρίση δεν είναι υπαίτιος ούτε η επιδιωκόμενη ανάκαμψη θα βελτιώσει την ζωή του;

Αν πιστεύετε ότι κάτι καλό θα προκύψει και για τον λαό από την επιδιωκόμενη ανάκαμψη, πώς εξηγείτε το γεγονός ότι στην Γερμανία (όπου και δεν υπάρχει μνημόνιο και η οικονομία αναπτύσσεται) άρχισε να εφαρμόζεται πολιτική κοινωνικών περικοπών; Πώς εξηγείτε ότι οι Η.Π.Α. μπήκαν σε φάση ανάπτυξης μόλις οι δείκτες της φτώχειας και της ανεργίας σημείωσαν ρεκόρ;

Δείτε πάλι το πρώτο από τα παραπάνω δεδομένα. Σε όλα τα καπιταλιστικά κράτη, η τάση είναι να πληρωθεί λιγότερο ο μισθωτός, να πάρει ακόμα λιγότερα από το κράτος σε δημόσιες υπηρεσίες, σε κοινωνική ασφάλιση, σε συντάξεις κι επιδόματα κλπ. Με δυο λόγια: να κοστίζει φτηνότερα. Ο στόχος είναι, δηλαδή, ο συντελεστής παραγωγής "εργασία" να γίνει φθηνότερος, ώστε να συναγωνίζεται τον αντίστοιχο συντελεστή της Ινδίας, της Κίνας, της Βραζιλίας ή της Ρωσίας όπου είναι εξευτελιστικά φθηνός. Με αυτόν τον τρόπο εξομαλύνθηκαν οι διαφορές στην αγορά εργατικού δυναμικού μεταξύ του δυτικού και ανατολικού τμήματος της Γερμανίας, μεταξύ πλούσιων και φτωχών πολιτειών των Η.Π.Α.: εξομαλύνθηκαν προς τα κάτω!

Μη μου πείτε τώρα ότι όλα αυτά δεν τα βλέπετε να εφαρμόζονται απολύτως στο δικό μας μνημόνιο! Μη μου πείτε ότι δεν φαίνεται πλέον πεντακάθαρα πού στοχεύουν μέτρα για συντάξεις 360 ευρώ, μισθούς 592 ευρώ, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων εργασίας κλπ. Το ζητούμενο είναι να γίνει φτηνότερη η δουλειά μας ώστε να αυξηθεί η υπεραξία της, την οποία καρπούται το κεφάλαιο. Έτσι, το κεφάλαιο θα ξεπεράσει την κρίση του κι εμείς θα μείνουμε βουτηγμένοι στα σκατά.