Προτεκτοράτο (;)

Στις 2 Απριλίου, μέσα από τις σελίδες τής Καθημερινής, είδαν το φως τρία δημοσιεύματα, τα οποία αλληλοσυμπληρώνονται σε τέτοιο βαθμό ώστε να γεννιούνται υποψίες σχετικά με τους στόχους που εξυπηρετούν. Ας τα δούμε με την σειρά.

Το πρώτο έχει τίτλο "Νέες δυνάμεις για τους θεσμούς της Ελλάδας" και γράφτηκε από τον διευθυντή του Ινστιτούτου Συγκριτικού Δημοσίου και Διεθνούς Δικαίου Max Planck της Χαϊδελβέργης Αρμίν φον Μπόγκνταντυ και τον πρώην μεταπτυχιακό φοιτητή του και νυν ερευνητή τού ίδιου Ινστιτούτου Μιχάλη Ιωαννίδη. Η ιδέα των δυο επιστημόνων είναι απλή: εμείς εδώ είμαστε άχρηστοι και ανίκανοι να φτιάξουμε κράτος, οπότε η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στείλει μερικούς μορφωμένους έλληνες από το εξωτερικό να κάνουν την δουλειά. Αντιγράφω και υπογραμμίζω:

Σχηματική παράσταση της πρότασης Μπόγκνταντυ-Ιωαννίδη (Καθημερινή, 2/4/2017)

Για τη βαθιά μεταρρύθμιση που απαιτείται στην Ελλάδα (...) απαιτείται νέο ανθρώπινο δυναμικό με υψηλά προσόντα, επιλεγμένο με αυστηρά κριτήρια αριστείας και κυρίως αδέσμευτο από τις παλιές πελατειακές δομές εξουσίας. Η Ε.Ε. πρέπει να βοηθήσει την Ελλάδα να αντλήσει το δυναμικό αυτό, διοχετεύοντας ένα σημαντικό τμήμα της τρέχουσας οικονομικής στήριξης στη μεταρρύθμιση των ελληνικών θεσμών. Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να δεχθεί κάποιας μορφής συμμετοχή των ευρωπαϊκών θεσμών στη διαδικασία επιλογής του προσωπικού, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα ευρωπαϊκά χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για τη μεταρρύθμιση της χώρας και όχι για την εξυπηρέτηση κομματικών φίλων και τη διαιώνιση του πελατειακού συστήματος εξαρτήσεων που οδήγησε έως εδώ.  Οι νέοι δημόσιοι λειτουργοί θα μπορούσαν να προσληφθούν με τη βοήθεια της Ε.Ε. και να τοποθετηθούν σε κρίσιμες θέσεις στην Ελλάδα. Κατάλληλοι υποψήφιοι βρίσκονται τόσο εντός της Ελλάδας όσο και στην ελληνική διασπορά: στα διεθνή και στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, σε επιχειρήσεις, τράπεζες και στις υπηρεσίες υγείας, υπάρχουν Ελληνες που έφυγαν την περίοδο της κρίσης και θα μπορούσαν να προσφέρουν την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους αναστρέφοντας τη δραματική πορεία εξόδου των τελευταίων ετών.  Σε οργανωτικό επίπεδο, η πρόταση αυτή θα μπορούσε να εφαρμοστεί με διάφορους τρόπους. Η επιλογή μπορεί να πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διαγωνιστικές διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενώ οι διορισμοί θα πρέπει να έχουν σε κάθε περίπτωση την έγκριση των ελληνικών αρχών. Η διαδικασία αυτή απαιτεί ένα σημαντικό αριθμό ατόμων. Το νέο προσωπικό πρέπει να είναι αρκετό ώστε να αποτελέσει μια «μεταρρυθμιστική κρίσιμη μάζα» και να συμβάλει στην αλλαγή σε κρίσιμους τομείς στη διοίκηση και στο δικαστικό σύστημα. Η εργασιακή και μισθολογική κατάσταση των νέων λειτουργών θα πρέπει να ακολουθεί εκείνη των υπαλλήλων της Ε.Ε. ώστε οι θέσεις να είναι ελκυστικές για τους καλύτερους. Το κόστος μπορεί να καλύπτεται από ένα μέρος του πακέτου οικονομικής βοήθειας που θα προορίζεται ειδικά για τον σκοπό αυτό. (...) Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να δεχθεί κάποιας μορφής συμμετοχή των ευρωπαϊκών θεσμών στη διαδικασία επιλογής του προσωπικού...

Για όσους γνωρίζουν στοιχειωδώς την ελληνική γλώσσα, είναι σαφές ότι το άρθρο προτείνει ως μόνη λύση για την σωτηρία του τόπου, την μετατροπή του σε προτεκτοράτο. Αν κάποιοι δεν το κατανοούν, αναλαμβάνει να τους το εξηγήσει ο δημοσιογράφος Μιχάλης Τσιντσίνης (μεταγραφή από τα "Νέα"), με το δικό του άρθρο "Αλλάζουν το Δημόσιο 1.000 άριστοι;":

Αφού έχουν όλα πια δοκιμαστεί, αφού ο μεγάλος ασθενής δεν ανταποκρίνεται σε καμία αγωγή, τι μένει; Η μεταμόσχευση. Και δη η μεταμόσχευση εγκεφάλου. (...) Το μόσχευμα που θα έσπαγε τον φαύλο κύκλο θα μπορούσε να είναι οι Ελληνες της διασποράς. Της νέας διασποράς. Με την κατάρτιση και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει σε διεθνείς οργανισμούς, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις του εξωτερικού, θα μπορούσαν να αποτελέσουν δύναμη αναζωογόνησης των ελληνικών θεσμών. (...) Οι Βρυξέλλες, με τις διαδικασίες πρόσληψης και αξιολόγησης προσωπικού που έχουν αναπτύξει, θα επιλέξουν 500 με 1.000 στελέχη, αποκλειστικώς Ελληνες, για θέσεις-κλειδιά στο ελληνικό κράτος. Ο διαγωνισμός θα είναι ανοικτός στους Ελληνες που εργάζονται στην Ελλάδα. Πρωτίστως όμως θα στοχεύει στην παλιννόστηση του ταλέντου που έχει μεταναστεύσει. Δηλαδή στην προσέλκυση ανθρώπων που, αν και εξοικειωμένοι με την ελληνική πραγματικότητα, δεν έχουν συνάφεια με την εγχώρια διοικητική και πολιτική κουλτούρα. 

Αν υπάρχουν ακόμη κάποιοι ξεροκέφαλοι που διαφωνούν, ο Μιχάλης Τσιντσίνης αναλαμβάνει να τους πείσει με ένα ακόμη άρθρο, το "Ωραία, να φέρεις τους καλύτερους. Αλλά πού;", όπου τις εξηγήσεις δίνουν πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Το ότι όλοι όσων την γνώμη καταγράφει ο Τσιντσίνης επικροτούν την πρόταση Μπόγκνταντυ-Ιωαννίδη, προφανώς αποτελεί σύμπτωση:

Ο Αχιλλέας Σκόρδας, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης (...) προσθέτει (...) οι νέοι υπάλληλοι πρέπει να είναι υπόλογοι απευθείας στην Κομισιόν. Να βρίσκονται υπό διαρκή αξιολόγηση, αλλά από την Ευρώπη. Προτείνει μάλιστα τη σύσταση ενός ειδικού, μεικτού -ευρωπαϊκού και ελληνικού- δικαιοδοτικού οργάνου που θα αποφαίνεται για την ευθύνη αυτών των λειτουργών. Σκοπός της πρότασής του είναι να μπορούν τα στελέχη της διοίκησης να αποδώσουν, χωρίς να κινδυνεύουν να εμπλακούν σε καμπάνιες πολιτικού ρεβανσισμού και ατέρμονες δικαστικές περιπέτειες. (...) Ο κ. Θανάσης Κοντογεώργης, που εργάστηκε και για τη σύνταξη του προγράμματος της Ν.Δ. στον τομέα της οργάνωσης της κυβέρνησης, ξεχωρίζει ως πλεονέκτημα της πρότασης των ερευνητών του Max Planck το γεγονός ότι εξασφαλίζει τους αναγκαίους πόρους για προσέλκυση στελεχών και από τον ιδιωτικό τομέα. (...) Ο καθηγητής Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Princeton, Αγγελος Χανιώτης (...) πιστεύει ότι πρέπει η πρόταση των ερευνητών του Max Planck να εφαρμοστεί ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου ενθάρρυνσης της συμμετοχής των απόδημων στην ελληνική δημόσια ζωή, όχι μόνο με δικαίωμα ψήφου εξ αποστάσεως αλλά και με εκπροσώπησή τους στο Κοινοβούλιο.

Ας συνοψίσουμε. Τί χρειάζεται, λοιπόν, για να σωθεί ο τόπος; Να εγκαταστήσουν οι Βρυξέλλες στην κορυφή τής ελληνικής διοίκησης 500 με 1.000 στελέχη, αποκλειστικώς έλληνες σπουδασμένους και εργαζόμενους στο εξωτερικό, δικής τους επιλογής. Δηλαδή, η σωτηρία συνίσταται στην παράδοση της διοίκησης του κρατικού μηχανισμού τής χώρας σε προσωπικό επιλεγμένο και μισθοδοτούμενο από εξωεθνικό κέντρο αποφάσεων, στο οποίο αυτό το προσωπικό θα λογοδοτεί και από το οποίο  θα μισθοδοτείται και θα αξιολογείται.

Παρένθεση. Στο πρώτο του άρθρο, ο Τσιντσίνης θυμάται κάτι που του είπε κάποιο μέλος τής Task Force τού αλήστου μνήμης Χορστ Ράιχενμπαχ: "Ακόμη κι αν φέρεις 500 ανθρώπους, 500 διαμάντια, θα είναι σαν να τα πετάς στη λάσπη". Προφανώς, "διαμάντια" είναι κάποιοι γόνοι πλουσίων οικογενειών, που έχουν υποστεί την κατάλληλη πλύση εγκεφάλου σε κάποιο ακριβό πανεπιστήμιο της Δύσης και "λάσπη" όλοι όσοι επιμένουν να ματώνουν για τούτον τον τόπο δίχως την ευλογία κάποιου δυτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος. Είναι τουλάχιστον εξοργιστικό να ακούς κάποιον ασήμαντο γερμανό υπαλληλίσκο (ο Τσιντσίνης δεν θυμάται καν το όνομά του) να μιλάει τόσο απαξιωτικά για τον τόπο, χρησιμοποιώντας αποικιοκρατική γλώσσα. Κλείνει η παρένθεση.

Οι καθηγητές Αρμίν φον Μπόγκνταντυ (αριστερά) και Αχιλλέας Σκόρδας (δεξιά).

Στην αρχή μίλησα για υποψίες που γεννιούνται από την ταυτόχρονη δημοσίευση όλων αυτών. Ψάχνοντας, βρήκα ένα ακόμη άρθρο των Μπόγκνταντυ-Ιωαννίδη, με τίτλο "New Forces for Greek State Reform", δημοσιευμένο στις 9 Μαρτίου, με το ίδιο θέμα (εδώ γίνεται λόγος για "μέχρι 500 ή ακόμη και 1.000 θέσεις-κλειδιά"). Επίσης, βρήκα και ένα άρθρο τού καθηγητή Σκόρδα, με τίτλο "State building in Greece". Θέλετε να μαντέψετε το θέμα αυτού του άρθρου ή, μήπως, προτιμάτε να μαντέψετε την ημερομηνία δημοσίευσής του;

Επίλογος. Μετά βίας κρατιέμαι να μη καταγράψω ως συμπέρασμα όλων των παραπάνω κειμένων ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας κυοφορούμενης διαδικασίας πλήρους μετατροπής τής χώρας σε προτεκτοράτο τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προτιμώ να κλείσω εδώ, αφήνοντας τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, αφού πρώτα αναζητήσει την ερμηνεία τού όρου "προτεκτοράτο" σε κάποιο λεξικό.