Ρόκε Ντάλτον: Περί πονοκεφάλων

Υποθέτω ότι είναι λίγοι αυτοί που γνωρίζουν ότι οι αδελφοί Ντάλτον, τους οποίους γνωρίσαμε ως καρικατούρες παρανόμων στο κόμικ Λούκυ Λουκ, υπήρξαν πραγματικά και έδρασαν στις ΗΠΑ κατά την περίοδο 1890-1892 (*). Και στοιχηματίζω πως ακόμη λιγώτεροι γνωρίζουν ότι απόγονος αυτής της οικογένειας είναι ο Ρόκε Ντάλτον (Roque Dalton), ίσως ο σημαντικώτερος ποιητής που γεννήθηκε ποτέ στο Ελ Σαλβαδόρ.

Ο Ρόκε Αντόνιο Ντάλτον Γκαρσία γεννήθηκε στην πρωτεύουσα Σαν Σαλβαδόρ το 1935 και σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια του Σαν Σαλβαδόρ και του Σαντιάγο της Χιλής. Το 1957 έγινε μέλος τού κομμουνιστικού κόμματος. Δυο χρόνια αργότερα καταδικάστηκε σε θάνατο αλλά κατάφερε να δραπετεύσει και να καταφύγει αρχικά στο Μεξικό και εν συνεχεία στην Κούβα, όπου εντάχθηκε στις επαναστατικές δυνάμεις και εκπαιδεύτηκε στρατιωτικά. Το 1965 επέστρεψε στο Ελ Σαλβαδόρ για να ενισχύσει τον επαναστατικό αγώνα αλλά σύντομα συνελήφθη εκ νέου και ξανακαταδικάστηκε σε θάνατο. Για καλή του τύχη, ένας σεισμός γκρέμισε τον τοίχο της φυλακής και κατάφερε να δραπετεύσει και πάλι. Επέστρεψε στην Κούβα και, λίγο αργότερα, το κόμμα τον έστειλε στην Πράγα ως ανταποκριτή.

Το 1970, ο Ρόκε Ντάλτον επέστρεψε και πάλι στο Ελ Σαλβαδόρ για να υπηρετήσει εκ νέου την επανάσταση. Εντάχθηκε στην ένοπλη οργάνωση Ejército Revolucionario del Pueblo (ERP), παρ' ότι προσωπικά πίστευε πως ο ένοπλος αγώνας δεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα αν δεν προηγηθεί η διάδοση του επαναστατικού οράματος στις πλατειές λαϊκές μάζες. Εξ αιτίας αυτής της άποψής του, κατηγορήθηκε από μέλη της οργάνωσης ως πράκτορας των ΗΠΑ, δικάστηκε από επαναστατικό δικαστήριο και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ήταν η τρίτη και τελευταία θανατική καταδίκη του. Ο "γελαστός επαναστάτης" εκτελέστηκε από τους συντρόφους του στις 10 Μαΐου 1975, πέντε μέρες πριν κλείσει τα 40 του χρόνια.

Αριστερά: Ο εκτελεστής τού Ρόκε Ντάλτον Χόρχε Μελέντες (με τα γυαλιά) δίπλα στον πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ
Σάντσες Κερέν - Δεξιά: Ο κυρίως υπεύθυνος για την καταδίκη του Ρόκε Ντάλτον σε θάνατο Χοακίν Βιγιαλόμπος
χαμογελάει στον πρώην πρόεδρο του Μεξικού Ραούλ Σαλίνας ντε Γκορτάρι. Οι Μελέντες (αρχηγός τής πολιτοφυλακής)
και Βιγιαλόμπος (πρώην ηγέτης τού FMLN**) έχουν εμπλακεί σε ιστορίες εμπόριου όπλων και ναρκωτικών.

Ο επίλογος της ιστορίας γράφτηκε το 2012, όταν ο εισαγγελέας έβαλε οριστικά την υπόθεση στο αρχείο, δηλώνοντας ότι "είναι πλέον πολύ αργά για να απαγγελθούν κατηγορίες και να γίνουν προσαγωγές", παρ' ότι οι υπεύθυνοι για την πράξη αυτοί είναι τόσο γνωστοί ώστε τους έμαθε κι ένα άσημο ιστολόγιο κάπου στην Ελλάδα...


Εκτός από το παράδειγμα μιας ζωής γεμάτης αγώνες, ο Ντάλτον άφησε πίσω του ως παρακαταθήκη ένα σπουδαίο ποιητικό έργο, το οποίο υλοποίησε όντας είτε στην εξορία είτε στις φυλακές. Δυστυχώς, τα ποιήματά του δεν έχουν εκδοθεί ακόμη στην Ελλάδα. Ευτυχώς, τον ανακάλυψαν οι Magic de Spell και μελοποίησαν το ποίημά του "Στο όνομα εκείνων", δίνοντάς μου την αφορμή και την ευκαιρία να ψάξω περισσότερα γι' αυτόν τον μεγάλο σαλβαδοριανό, τον οποίο είχα πρωτοσυναντήσει σε μια αναφορά που κάνει σ' αυτόν ο Πάκο Ιγκνάσιο Τάιμπο ΙΙ στο μυθιστόρημά του "Με τέσσερα χέρια" (εκδόσεις Άγρα).

Σήμερα, το ιστολόγιο γιορτάζει τα Φώτα με τον δικό του τρόπο: αντί, όπως συνηθίζεται, να αμολήσει ένα περιστέρι, αφήνει ελεύθερους μερικούς στίχους τού Ρόκε Ντάλτον, παραθέτοντας σε ελεύθερη μετάφραση το ποίημά του "Sobre dolores de cabeza". Αν θέλετε να διαβάσετε τους στίχους στα ισπανικά αλλά και να ακούσετε τον ίδιο τον ποιητή να τους απαγγέλλει, απλώς ακολουθήστε τον διασύνδεσμο.

ΠΕΡΙ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΩΝ

Είναι όμορφο να είσαι κομμουνιστής
αν κι αυτό προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.

Βλέπετε, ο πονοκέφαλος των κομμουνιστών
έχει ιστορική βάση, δηλαδή
δεν περνάει με αναλγητικά δισκία
παρά μόνο με την υλοποίηση του επίγειου παράδεισου.
Εδώ είναι το θέμα.

Κάτω από τον καπιταλισμό, μας πονάει το κεφάλι
και μας κόβουν το κεφάλι.
Στον αγώνα για την Επανάσταση, το κεφάλι είναι μια βόμβα βραδυφλεγής.
Στην σοσιαλιστική οικοδόμηση φτιάχνουμε πλάνα πονοκεφάλων,
τα οποία δεν τους λιγοστεύουν, μα κάνουν ακριβώς το αντίθετο.

Ο κομμουνισμός θα είναι, μεταξύ άλλων,
μια ασπιρίνη στο μέγεθος του ήλιου.

(Απόδοση στα ελληνικά: Cogito ergo sum)

-----------------------------------------
(*) Στην πραγματικότητα, οι αδελφοί Ντάλτον ήσαν τρεις αλλά η συμμορία τους Dalton Gang ήταν πολυμελής. Όλα τα μέλη της συμμορίας (πλην του Έμμετ Ντάλτον) σκοτώθηκαν κατά την ληστεία μιας τράπεζας στο Κόφφιβιλ του Κάνσας. Δηλαδή, αντίθετα με όσα λέει ο Γκοσσινύ στο "Λούκυ Λουκ", ο Έμμετ ήταν ο μόνος Ντάλτον που μπήκε ποτέ φυλακή.

(**) FMLN: "Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional", στα ελληνικά "Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί". Ανταρτική οργάνωση, που πήρε το όνομά της από τον μεγάλο επαναστάτη ηγέτη Φαραμπούντο Μαρτί (1893-1932). Δημιουργήθηκε το 1980 από την συνένωση των οργανώσεων ERP, FPL, PCS και RN. Σήμερα έχει μετεξελιχθεί σε ένα από τα δυο μεγαλύτερα κόμματα αστικής εξουσίας τού Ελ Σαλβαδόρ.