Από το Μοντγκόμερυ στο Φέργκιουσον (5)

Μετά από όλα όσα είπαμε στα προηγούμενα σημειώματα, γίνεται κατανοητό το πώς φτάσαμε στο Φέργκιουσον. Σε μια χώρα όπου οι φυλετικές διαφορές δεν βρίσκονται απλώς στο κύτταρό της (όπως συνάγεται από τις δηλώσεις Ομπάμα) αλλά και σε επίσημα νομοθετικά της κείμενα (όπως το σύνταγμα της Αλαμπάμας), σε μια χώρα όπου το κεφάλαιο ανδρώθηκε επενδύοντας σ' αυτές τις διαφορές και σε μια χώρα όπου οργανώσεις όπως η Κου Κλουξ Κλαν όχι μόνο δεν έχουν κηρυχθεί παράνομες αλλά περηφανεύονται πως αρκετοί πρόεδροι της χώρας έχουν διατελέσει μέλη της, το Φέργκιουσον αποτελεί απολύτως λογική ιστορική εξέλιξη.

Πάντως, μπορεί το Φέργκιουσον να έγινε ορόσημο αλλά τα πράγματα δεν αρχίζουν και, κυρίως, δεν πρόκειται να τελειώσουν εκεί. Όπως αναφέρουν τα πολιτειακά μέσα ενημέρωσης, στην χώρα παρατηρείται "επιδημία αστυνομικής βίας", με αποτέλεσμα τα όργανα της τάξης να σκοτώνουν έναν άοπλο μαύρο κάθε 28 ώρες!

Ο "δαίμονας" Μάικλ Μπράουν

Η ιστορία του Φέργκιουσον είναι λίγο-πολύ γνωστή. Η πολίχνη των 22.000 κατοίκων τού Μισσούρι έγινε "διάσημη" στις 9 Αυγούστου 2014, όταν ο αστυνομικός Ντάρρεν Ουίλσον σκότωσε εν ψυχρώ τον άοπλο 18χρονο Μάικλ Μπράουν μέσα στο αυτοκίνητο του τελευταίου. Ο Ουίλσον δεν προσήχθη ποτέ σε δίκη, αν και υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από την αστυνομία (προφανώς, για πολιτικούς λόγους). Η δικαιοσύνη αποδέχτηκε τον ισχυρισμό του ότι βρισκόταν σε άμυνα επειδή ο -άοπλος- νεαρός τού επιτέθηκε, άνοιξε την πόρτα τού περιπολικού του, του έδωσε μια γροθιά στο πρόσωπο και προσπάθησε να του αρπάξει το όπλο από τα χέρια. "Έμοιαζε με δαίμονα", θα πει στην απολογία του ο Ουίλσον, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι τρόμαξε από τον όγκο τού 18χρονου παρ' ότι είχαν την ίδια σωματική διάπλαση. Λεπτομέρεια: προφανώς, στις έρευνες αλλά και στην δικαστική απόφαση δεν έπαιξε ρόλο το ότι η κατάθεση του Ουίλσον δεν εξηγεί το γεγονός πως ο Μπράουν πυροβολήθηκε μέσα στο αυτοκίνητό του.

Υποστηρικτές τού Ντάρρεν Ουίλσον διαδηλώνουν

Μετά την προσαγωγή τού Ουίλσον σε ανάκριση, κάποιος άνοιξε στο Facebook μια σελίδα με τίτλο "Support Darren Wilson", με σκοπό να στηριχθεί ψυχολογικά ο αστυνομικός αλλά και να μαζευτούν χρήματα για την... ανακούφισή του. Μέχρι σήμερα, η σελίδα έχει συγκεντρώσει πάνω από 106.000 "likes" ενώ, μέσω αυτής, έχουν μαζευτεί πάνω από μισό εκατομμύριο δολλάρια. Μια δεύτερη σελίδα μάζεψε κάπου 230.000 δολλάρια αλλά μετά από τρεις εβδομάδες έπαψε να λειτουργεί. Επίσης, στον ιστοτόπο δικτυακών εράνων Go Fund Me στήθηκε σχετικός έρανος στον οποίο κατατέθηκαν 250.000 δολλάρια σε πέντε μέρες (!) και ο οποίος έληξε όταν μαζεύτηκαν 500.000 δολλάρια. Τελικά, για την στήριξη του αστυνομικού διοργανώθηκαν δεκάδες οικονομικές εκστρατείες. Υπολογίζεται ότι οι ανώνυμοι κάτοικοι των ΗΠΑ συμπόνεσαν τόσο πολύ τον Ουίλσον για την τραγωδία που ζούσε, ώστε τον ενίσχυσαν με περισσότερα από ενάμισυ εκατομμύριο δολλάρια!

Αριστερά: Η Υβέτ Σμιθ με τον γυιο της
Δεξιά: Ο "τρομοκρατημένος" αστυνομικός
Nτάνιελ Ουίλλις που την σκότωσε.

Είπαμε ότι το Φέργκιουσον δεν ήταν η αρχή. Παρόμοιο περιστατικό είχε συμβεί τέσσερις μέρες πιο πριν στο Μπήβερκρηκ του Οχάιο με θύμα τον άοπλο μαύρο Τζον Κρώφορντ (ο αστυνομικός απαλλάχθηκε). Τρεις μέρες νωρίτερα, σκοτώνεται στην Βαλτιμόρη ο άοπλος μαύρος Τάυρη Γούντσον (η υπόθεση εκκρεμεί). Στις 17 Ιουλίου, ο άοπλος μαύρος Έρικ Γκάρνερ πεθαίνει στην Νέα Υόρκη από κεφαλοκλείδωμα αστυνομικού, φωνάζοντας "δεν μπορώ να αναπνεύσω" (πρόσφατα, ο αστυνομικός αθωώθηκε). Στις 22 Μαρτίου, στην Ιμπέρια Πάρις της Λουζιάνας, ο μαύρος Βίκτορ Γουάιτ αρπάζει το όπλο τού αστυνομικού που καθόταν δίπλα του και αυτοκτονεί, παρ' ότι ήταν δεμένος πισθάγκωνα με χειροπέδες (έτσι, τουλάχιστον, λέει η προκαταρκτική εξέταση - η υπόθεση εκκρεμεί). Στις 16 Φεβρουαρίου, στο Μπάστροπ του Τέξας, η μαυρη Υβέτ Σμιθ ακούει χτύπους και φωνές "αστυνομία" στην πόρτα του σπιτιού της, ανοίγει και πέφτει νεκρή από τα πυρά τού αστυνομικού που της είχε χτυπήσει (ο αστυνομικός "νόμισε" ότι η Σμιθ κρατούσε όπλο - καταδικάστηκε). Στις 28 Ιανουαρίου, στο Σάουθφηλντ του Μίτσιγκαν, ο άοπλος μαύρος Μακένζι Κόχραν πεθαίνει από κεφαλοκλείδωμα σεκιουριτά πολυκαταστήματος, φωνάζοντας σαν τον Γκάρνερ "δεν μπορώ να αναπνεύσω" (ο σεκιουριτάς "νόμισε" ότι ο Κόχραν είχε κλέψει - απαλλάχθηκε). Στις 16 Ιανουαρίου, στο Χιούστον του Τέξας, ο άοπλος μαύρος Τζόρνταν Μπέηκερ πυροβολείται ως ύποπτος κλοπής -που δεν είχε διαπράξει- από αστυνομικό (η υπόθεση ερευνάται). Κι όλα αυτά μόνο εφέτος.

Είπαμε, όμως, ότι το Φέργκιουσον δεν ήταν και το τέλος. Τρεις μόλις μέρες μετά την δολοφονία του Μπράουν, ο άοπλος μαύρος Ντάντε Πάρκερ κάνει βόλτα με το ποδήλατό του στο Σαν Μπερναντίνο της Καλιφόρνιας. Για κακή του τύχη, η αστυνομία αναζητά έναν μαύρο διαρρήκτη, ο οποίος προσπαθούσε να ξεφύγει με ποδήλατο. Ο Πάρκερ θα ξεψυχήσει από κεφαλοκλείδωμα αστυνομικού, ο οποίος προσπαθούσε να τον συλλάβει (η υπόθεση ερευνάται). Την ίδια μέρα, στο Λος Άντζελες, ο άοπλος μαύρος Έζελ Φορντ πυροβολείται από αστυνομικό και πεθαίνει επειδή δεν σταμάτησε το αυτοκίνητό του για έλεγχο (το LAPD καλύπτει απολύτως τον αστυνομικό). Μια βδομάδα αργότερα, στο Σαιντ Λούις του Μισσούρι, ο άοπλος μαύρος Κατζιέμ Πάουελ περπατάει με τα χέρια κολλημένα στα πλευρά του, κάτι που είναι τόσο ύποπτο ώστε αναγκάζει τον αστυνομικό που τον βλέπει να πυροβολήσει αμέσως (η υπόθεση ερευνάται). Για το ίδιο "έγκλημα" πεθαίνει στο Μπρούκλυν της Νέας Υόρκης ο άοπλος μαύρος Ακάι Γκάρλεϋ στις 20 Νοεμβρίου (η υπόθεση ερευνάται). Δυο μέρες αργότερα, στο Κλήβελαντ του Οχάιο, ο άοπλος μαύρος 12χρονος Ταμίρ Ράις σκοτώνεται εν ψυχρώ από αστυνομικό που δεν μπόρεσε να καταλάβει ότι το όπλο που κρατούσε ο πιτσιρικάς ήταν ψεύτικο (η υπόθεση ερυενάται). Στις 2 Δεκεμβρίου, στο Φοίνιξ της Αριζόνας, ο άοπλος μαύρος Ρουμαίν Μπρίσμπον περπατάει κρατώντας ένα μπουκαλάκι με χάπια αλλά ο αστυνομικός που τον βλέπει, νομίζει ότι κρατάει όπλο και τον πυροβολεί σκοτώνοντάς τον. Και έπεται συνέχεια...

Τα παραπάνω περιστατικά θανάσιμης αστυνομικής βίας κατά μαύρων αποτελούν ελάχιστο δείγμα ανάμεσα σε αμέτρητα παρόμοια από τα οποία είναι γεμάτο το διαδίκτυο. Είναι, όμως, αρκετά για να πιστοποιήσουν την προκατάληψη των -εκπαιδευμένων, υποτίθεται- "οργάνων της τάξεως" απέναντι σε όσους δεν έχουν την τιμή να ανήκουν στην λευκή φυλή. Αν και βρισκόμαστε σχεδόν εξήντα χρόνια μετά το Μοντγκόμερυ και ενάμισυ αιώνα μετά την λήξη τού πολιτειακού εμφυλίου, που σήμανε την επίσημη κατάργηση της δουλείας, η λευκή κοινότητα των ΗΠΑ εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να διακατέχεται από ρατσιστικές εμμονές.

Ο Μπαράκ Ομπάμα στο λεωφορείο όπου άρχισαν όλα.
Η Ρόζα Παρκς καθόταν στην ίδια σειρά
αλλά στο απέναντι παράθυρο.

Κλείνοντας, ας σημειώσουμε και μια άλλη παράμετρο. Η πολιτειακή καθηγήτρια εγκληματολογίας Κάντις Μακόυ διαπίστωσε, σε πρόσφατες έρευνές της, ότι η αστυνομική βία έχει περισσότερο ταξικό παρά φυλετικό χαρακτήρα. Η ίδια παρατηρεί ότι οι βίαιες αστυνομικές επιχειρήσεις είναι συχνότερες όταν σχετίζονται με κατηγορίες ή κρούσματα ποινικών κακουργημάτων, τα οποία συχνά θεωρούνται πως έχουν άμεση συνάρτηση με τη φτώχεια, την ανεργία και παράγοντες που οξύνουν την υψηλή εγκληματικότητα και που παρατηρούνται σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές ανεξαρτήτως φυλετικής σύνθεσης του πληθυσμού. Δυστυχώς για την μαύρη κοινότητα των ΗΠΑ, φαίνεται πως οι έγχρωμοι εξακολουθούν να αποτελούν την πλειοψηφία των φτωχών και των ανέργων...


Επίλογος

Εκείνο το απόγευμα της 1ης Δεκεμβρίου 1955, η Ρόζα Παρκς έμελλε να περάσει στην ιστορία επειδή η αντίδρασή της προκάλεσε μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων η οποία οδήγησε στην μεγαλύτερη ως τότε νίκη τού κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα των έγχρωμων στις ΗΠΑ. Αν και η Παρκς δεν ήταν η πρώτη έγχρωμη γυναίκα των ΗΠΑ που αντέδρασε κατά των ρατσιστικών νόμων, σήμερα θεωρείται ως η "Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων".

Ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον απονέμει στην Ρόζα Παρκς
το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (1996)

Το 1996 απονεμήθηκε στην Ρόζα Παρκς το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, ενώ το 1999 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσσου για τους αντιρατσιστικούς αγώνες της. Όταν το 2005, μισόν αιώνα μετά από εκείνο το σημαδιακό απόγευμα, η Ρόζα Παρκς θα έφευγε από την ζωή στα 92 χρόνια της, θα γινόταν η πρώτη γυναίκα της οποίας η σορός θα εξετίθετο σε λαϊκό προσκύνημα στο Καπιτώλιο.

"Ο κόσμος συνήθως λέει ότι δεν παραχώρησα τη θέση μου γιατί ήμουν κουρασμένη, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν σωματικά κουρασμένη ούτε περισσότερο κουρασμένη απ’ όσο ήμουν συνήθως στο τέλος μιας ημέρας στη δουλειά. Δεν ήμουν μεγάλη σε ηλικία, αν και κάποιοι έχουν σχηματίσει την εντύπωση ότι τότε ήμουν μεγάλη. Ήμουν σαράντα δύο. Όχι, η μόνη κούραση που είχα, ήταν αυτή του να υποχωρώ". (Ρόζα Παρκς, "Η ιστορία μου")