Ευρωασφυξία

Κάποτε, σε τούτον εδώ τον ρημαδότοπο, ο υπουργός οικονομικών έφτιαχνε (με το επιτελείο του, εννοείται) ένα σχέδιο προϋπολογισμού τής επόμενης χρονιάς, το έστελνε για επεξεργασία στις διάφορες επιτροπές και, κατόπιν, το έφερνε στην βουλή για ψήφιση. Σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει ελαφρώς: ο υπουργός οικονομικών φτιάχνει πρώτα ένα προσχέδιο προϋπολογισμού, το οποίο κοινοποιεί στους δανειστές μας και ύστερα προχωράει στην σύνταξη του σχεδίου, λαμβάνοντας -φυσικά!- υπ' όψιν τις παρατηρήσεις εκείνων.

Επειδή κατά τις επόμενες ημέρες θα ακούσουμε πολλά περί προϋπολογισμού (βεβαίως, κάτι θα πούμε κι εμείς σε τούτο το ιστολόγιο), ας θυμηθούμε σήμερα μερικούς από τους ασφυκτικούς κανόνες δημοσιονομικής πολιτικής οι οποίοι έχουν επιβληθεί από την Κομμισσιόν και οι οποίοι διέπουν πλέον υποχρεωτικά όχι μόνο τον δικό μας προϋπολογισμό αλλά και τους προϋπολογισμούς όλων των χωρών τής Ένωσης:


(α) Κάθε κράτος-μέλος θεσμοθετεί και τηρεί τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού (golden rule - χρυσός κανόνας). Σύμφωνα μ' αυτόν τον κανόνα, τα κράτη-μέλη πρέπει να υιοθετήσουν κανόνες αυξημένης ισχύος, οι οποίοι θα περιορίζουν το διαρθρωτικό έλλειμμα των προϋπολογισμών στο 0,5% του ΑΕΠ. Λίγο-πολύ, δηλαδή, ο χρυσός κανόνας καθιστά απαγορευτική την ανάληψη νέων χρεών, ανεξάρτητα από την επιθυμητή πολιτική τής κάθε χώρας και ανεξάρτητα από τις εκάστοτε συγκυρίες! Τα κράτη-μέλη οφείλουν να ενσωματώσουν αυτόν τον κανόνα στην εθνική τους νομοθεσία, κατά προτίμηση σε συνταγματικό επίπεδο, αλλοιώς το ευρωπαϊκό δικαστήριο μπορεί να επιβάλει πρόστιμο μέχρι 0,1% του ΑΕΠ.

(β) Οι χώρες των οποίων το χρέος υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ (δηλαδή, όλες), οφείλουν να μειώνουν το υπερβάλλον χρέος κατά 5% κάθε χρόνο. Αυτός ο όρος σημαίνει ότι όλες οι χώρες πρέπει να έχουν κάθε χρόνο όχι απλώς ισοσκελισμένους αλλά πλεονασματικούς προϋπολογισμούς! Σε όποια χώρα παρεκκλίνει από τον εν λόγω στόχο, διακόπτεται η κάθε λογής χρηματοδότησή της από τα ενωσιακά ταμεία και, επί πλέον, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 0,2% του ΑΕΠ.

(γ) Κάθε κράτος-μέλος αποφασίζει την υιοθέτηση μεσοπρόθεσμων στόχων μέσω Πλαισίων Δημοσιονομικής Στρατηγικής, τα οποία θα έχουν μεν τετραετή διάρκεια αλλά θα επικαιροποιούνται. Αυτά τα Μεσοπρόθεσμα Πλαίσια πρέπει να είναι συμβατά με την οικονομική πολιτική τού ευρωπαϊκού συμβουλίου και μέσα στα όριά τους πρέπει να κινούνται οι εθνικοί προϋπολογισμοί.  

(δ) Κάθε κράτος-μέλος υποχρεούται να θεσμοθετήσει μηχανισμούς αυτόματης διόρθωσης οποιωνδήποτε αποκλίσεων παρουσιαστούν κατά την υλοποίηση των Μεσοπρόθεσμων Πλαισίων ή των προϋπολογισμών.

(ε) Η εκτέλεση των προϋπολογισμών παρακολουθείται προληπτικά από την ευρωπαϊκή επιτροπή. Στόχος αυτής της παρακολούθησης είναι να προληφθούν τυχόν αστοχίες, ιδίως δε εκείνες που μπορεί να επηρεάσουν οικονομικά άλλα κράτη-μέλη. Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών υποχρεούνται να διευκολύνουν την επιτροπή σ' αυτό το έργο της και να διαβουλεύονται συνεχώς μαζί της.

(στ) Τα κράτη-μέλη στα οποία διαπιστώνεται υπερβολικό έλλειμμα, θα εντάσσονται σε πρόγραμμα δημοσιονομικής και οικονομικής εταιρικής σχέσης, το οποίο θα εποπτεύεται από την ευρωπαϊκή επιτροπή και το ευρωπαϊκό συμβούλιο και θα περιλαμβάνει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα κρίνονται απαραίτητες για την μείωση των ελλειμμάτων.

(ζ) Όσα κράτη-μέλη προσφεύγουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, θα υπάγονται αυτομάτως σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και, παράλληλα, θα υπογράφουν μνημόνιο κατανόησης, αποδεχόμενα τους όρους οικονομικής πολιτικής που θα θεωρεί απαραίτητους ο Ε.Μ.Σ.

(η) Με βάση συγκεκριμένους οικονομικούς δείκτες (π.χ. ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, μοναδιαίο κόστος εργασίας κλπ), καθιερώνεται σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, το οποίο περιλαμβάνει διαδικασίες διόρθωσης. Ειδικά για τις χώρες τής ευρωζώνης προβλέπεται παροχή χρηματικής εγγύησης μέχρι την συμμόρφωσή τους προς τις συστάσεις.


Και τώρα, προσοχή: Για την αποθάρρυνση των "απείθαρχων" κρατών-μελών, τα οποία ενδεχομένως δεν θελήσουν να συμμορφωθούν με τα ήδη συμφωνημένα και ζητήσουν διαφορετική μεταχείριση, καθιερώνεται η αντίστροφη ειδική πλειοψηφία για την λήψη οποιασδήποτε τέτοιας απόφασης. Τί σημαίνει, όμως, "αντίστροφη ειδική πλειοψηφία"; Πρώτον: το "αντίστροφη" σημαίνει ότι οι συστάσεις τής ευρωπαϊκής επιτροπής θεωρούνται ισχυρές, εκτός αν η πλειοψηφία αποφασίσει για το αντίθετο (δηλαδή, η ψηφοφορία δεν γίνεται για να ισχύσει κάποια απόφαση αλλά για να μην ισχύσει). Δεύτερον: το "ειδική" σημαίνει ότι για την έκδοση μιας πράξης απαιτούνται 260 θετικές ψήφοι, σε σύνολο 352.

Να το πούμε με απλά λόγια; Για να καταφέρει μια χώρα να ανατρέψει οποιαδήποτε απόφαση πάρει σε βάρος της η ευρωπαϊκή επιτροπή, πρέπει να θέσει σε ψηφοφορία έκδοση σχετικής πράξης αναίρεσης, η οποία θα πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 260 ψήφους για να εγκριθεί! Αυτό είναι το ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ο μεν Χαρδούβελης πρέπει να συντάξει τον προϋπολογισμό τής επόμενης χρονιάς ο δε ΣυΡιζα -λέει πως- προτίθεται να διαπραγματευθεί τους όρους των μνημονίων.

Τα συμπεράσματα δικά σας. Όσο για τον προϋπολογισμό, φυσικά και θα επανέλθουμε.