Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ - 5. Η δύση συμπαρίσταται στον Χίτλερ

Είναι σύνηθες να αποκαλούμε "παράφρονα" τον Χίτλερ, όταν αναφερόμαστε σ' αυτόν. Όμως, αυτός ο χαρακτηρισμός τού γερμανού δικτάτορα είναι μάλλον αποτυχημένος. Παρά την χαμηλή του μόρφωση και την ανύπαρκτη κουλτούρα του (ο φασισμός έχει ιδιαίτερη ροπή στο κιτς), ο Χίτλερ ήταν αρκετά έξυπνος για να καταλάβει πολύ νωρίς ότι το κεφάλαιο, γερμανικό και ξένο, τον χρειαζόταν. Τον χρειαζόταν για δυο λόγους. Πρώτον, για να επανεκκινήσει την γερμανική οικονομία, βοηθώντας να βρεθεί διέξοδος στα προβλήματα που είχε δημιουργήσει το κραχ τού 1929. Και, δεύτερον, τον χρειαζόταν ως αντίβαρο στην εξάπλωση του κομμουνισμού και στην επέκταση της σοβιετικής επιρροής στην Δύση. Το μόνο που όφειλε να κάνει αυτός από την μεριά του ήταν να επιβληθεί στο εσωτερικό της χώρας του και να ποδηγετήσει τις μάζες.

Απτό παράδειγμα της συμπαράστασης που έδειξε η δύση στον Χίτλερ αποτελεί η στάση της στο αυστριακό πραξικόπημα του 1934. Εκείνη την εποχή, καγκελλάριος της Αυστρίας ήταν ο χριστιανοσοσιαλιστής Ένγκελμπερτ Ντόλφους. Ο Ντόλφους ήταν κατ' όνομα μόνο "σοσιαλιστής". Στην ουσία, είχε επιβάλει μια ιδιότυπη δικτατορία, την οποία οι κατοπινοί ιστορικοί ονόμασαν "αυστροφασισμό". Οι κύριοι στόχοι τού Ντόλφους ήταν δύο: η συντριβή τής αριστεράς (ακόμη και της μετριοπαθούς σοσιαλδημοκρατίας) και η αποτροπή τής ενσωμάτωσης της Αυστρίας στο Γ' Ράιχ, μια ενσωμάτωση που ευαγγελιζόταν ο -αυστριακής καταγωγής- Χίτλερ.

Τον Ιούλιο του 1934, οι αυστριακοί εθνικοσοσιαλιστές, επιζητώντας την ένωση της χώρας τους με την Γερμανία, εκδήλωσαν πραξικόπημα, δολοφονώντας τον Ντόλφους. Τελικά, το πραξικόπημα δεν πέτυχε και οι εθνικοσοσιαλιστές εξουδετερώθηκαν από τον αυστριακό στρατό. Αν και το Βερολίνο δήλωσε ότι δεν είχε καμμιά σχέση μ' αυτά τα γεγονότα, οι δυτικοί αναλυτές δεν πείστηκαν. Όλα έδειχναν ότι το πραξικόπημα εντασσόταν σε μια προσπάθεια αναθεώρησης της συνθήκης των Βερσαλλιών. Παρά ταύτα, καμμία χώρα δεν κατηγόρησε ανοιχτά την Γερμανία. Η μοναδική αντίδραση ήρθε (τί ειρωνεία!) από την...φασιστική Ιταλία, η οποία καταδίκασε δριμύτατα το πραξικόπημα και κάλεσε την Γερμανία να αποφύγει οποιαδήποτε εμπλοκή.

Σημείωση: Η αντίδραση της Ιταλίας είναι λογική. Πρόσφατα, ο Μουσσολίνι είχε προσαρτήσει την γερμανόφωνη περιοχή τού Νοτίου Τυρόλου, την οποία οι ιταλοί αποκαλούν Άλτο Άντιτζε. Ο ιταλός δικτάτορας φοβόταν πως, αν η Γερμανία ενωνόταν με την Αυστρία, ο Χίτλερ θα ζητούσε πίσω τα προσαρτημένα εδάφη.

Δεύτερο και πιο τρανταχτό παράδειγμα της δυτικής συμπαράστασης στον Χίτλερ, ήταν η περίφημη "Αγγλο-Γερμανική Ναυτική Συμφωνία (Anglo-German Naval Agreement, AGNA), η οποία υπεγράφη στο Λονδίνο, στις 18 Ιουνίου 1935. Η εν λόγω διμερής συμφωνία όχι μόνο καταστρατηγούσε κατάφωρα την Συνθήκη των Βερσαλλιών αλλά έγινε και ερήμην των υπολοίπων δυνάμεων της πρώην Αντάντ. Πράγματι, οι άγγλοι προχώρησαν στην σύναψη της AGNA δίχως καν να ενημερώσουν (τουλάχιστον επίσημα) γάλλους και αμερικανούς. Το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν να αναθερμάνουν τις οικονομικές τους συναλλαγές με την Γερμανία. Φυσικά, οι βρεττανοί "ξέχασαν" να ρωτήσουν ή, έστω, να ενημερώσουν και την Κοινωνία των Εθνών.

Συνοπτικά, η AGNA επέτρεπε στην Γερμανία να αυξήσει την χωρητικότητα του πολεμικού της στόλου μέχρι το 35% του βρεττανικού, ποσοστό που ανέβαινε σε 45% για τα υποβρύχια. Κι αν αυτά τα νούμερα δεν λένε πολλά έτσι σκέτα, αρκεί να πούμε πως, με αυτά τα ποσοστά, η Γερμανία πενταπλασίαζε την πολεμική ναυτική της δύναμη και ξεπερνούσε ακόμη και την Γαλλία. Έτσι, ο Χίτλερ θα κυριαρχούσε στην Βαλτική Θάλασσα, εμποδίζοντας την πιθανή σχετική ανάπτυξη των σοβιετικών.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η AGNA "άνοιξε" δουλειές για τα αγγλικά μονοπώλια, τα οποία άρχισαν να εφοδιάζουν την Γερμανία με πρώτες ύλες, στρατηγικά υλικά αλλά και πατέντες. Σύντομα, στο φαγοπότι πήραν μέρος και οι ΗΠΑ ενώ δεν άργησε και η Γαλλία να διεκδικήσει κομμάτι από την πίττα. Ο Χίτλερ είχε κάθε λόγο να χαμογελάει κάτω από το κολοβό μουστάκι του.

Α! Παρά λίγο να ξεχάσω μια μικρή λεπτομέρεια. Εκ μέρους της Αγγλίας, την AGNA υπέγραψε ο υπουργός εξωτερικών σερ Σάμιουλ Χόαρ και εκ μέρους της Γερμανίας υπέγραψε ο ομόλογός του Γιόακιμ φον Ρίμπεντροπ...