Η σημερινή βιβλιοπαρουσίαση δεν γίνεται μόνο με σκοπό να μιλήσω για ένα βιβλίο που διάβασα, μου άρεσε και θέλω να το συστήσω στους φίλους τού ιστολογίου. Γίνεται και για να ζητήσω συγγνώμη από τούτο το ταπεινό βιβλιαράκι, το οποίο ήταν θαμμένο για "κύριος οίδε" πόσο καιρό στα ράφια της βιβλιοθήκης μου, στριμωγμένο και χαμένο ανάμεσα σε άλλα ογκωδέστερα βιβλία. Ντράπηκα σαν είδα πως τα ελαφρώς κιτρινισμένα φύλλα του ήσαν ακόμη άκοπα (ναι, είναι από τα βιβλία που πρέπει να χρησιμοποιήσεις χαρτοκόπτη πριν μπορέσεις να τα ξεφυλλίσεις), σαφής απόδειξη πως ήταν αδιάβαστο. Αναφέρομαι στο "Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν", της Άννας Ζέγκερς. Κι επειδή στους περισσότερους το όνομα της συγγραφέως μάλλον δεν λέει πολλά, ας αρχίσουμε με δυο λόγια γι' αυτή την μεγάλη μορφή τής σύγχρονης γερμανικής λογοτεχνίας.
Το 1900 γεννιέται στο Μάιντς τής Γερμανίας η εβραϊκής καταγωγής Νέττυ Ράιλινγκ. Μεγαλώνοντας, η Νέττυ σπουδάζει φιλολογία, ιστορία και ιστορία τής τέχνης. Το 1924 παίρνει το διδακτορικό της από το φημισμένο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και, παράλληλα, δημοσιεύει το πρώτο της διήγημα. Έναν χρόνο αργότερα παντρεύεται τον ούγγρο κομμουνιστή φιλόσοφο Λάζλο Ραντβάνυ. Συνεχίζει να δημοσιεύει διηγήματα και μυθιστορήματα, τα οποία διακρίνονται και αρχίζουν να αποσπούν βραβεία.
Δυστυχώς, η Ράιλινγκ είναι εβραία. Παρ' ότι αλλάζει το όνομά της στο "γερμανικώτερο" Άννα Ζέγκερς, η ζωή της κινδυνεύει, όπως κινδυνεύει και η ζωή τού συζύγου της. Έτσι, το 1933 αναγκάζεται να μεταναστεύσει με τον σύζυγό της στην Γαλλία. Όταν το 1940 οι γερμανοί καταλαμβάνουν την Γαλλία, τα προβλήματα για το ζευγάρι επιδεινώνονται. Το 1941 δραπετεύουν στην Μαρτινίκα κι από εκεί φτάνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως, οι κομμουνιστικές πεποιθήσεις τους είναι ήδη καταχωρισμένες στους φακέλλους τού FBI, οπότε δεν γίνονται δεκτοί. Έτσι, αναγκάζονται να καταφύγουν στο Μεξικό, όπου μένουν ως το 1947. Εκεί η Ζέγκερς γράφει το διάσημο αφήγημά της "Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν". Το 1947, το ζευγάρι επιστρέφει στην Γερμανία και εγκαθίσταται στο Ανατολικό Βερολίνο. Η Ζέγκερς μένει ενεργή λογοτέχνις με έντονη πολιτική και κοινωνική δράση μέχρι τον θάνατό της το 1983.
"Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν" είναι ένα εξαιρετικά σύντομο αφήγημα, κάπως μεγάλο για να το πεις διήγημα και κάπως μικρό για να το πεις νουβέλλα (*). Όπως κι αν το πεις όμως, είναι ένα κείμενο που ξεχειλίζει από λυρισμό και θα μπορούσαμε άνετα να το χαρακτηρίσουμε ως ελεγεία. Το αφήγημα συνιστά οιονεί φόρο τιμής σε δεκαπέντε κοπέλλες που γνώρισε η συγγραφέας στα νιάτα της και που όλες χάθηκαν στο διάβα τής χιτλερικής λαίλαπας: άλλη σκοτώθηκε σε βομβαρδισμό, άλλη αυτοκτόνησε, άλλη δολοφονήθηκε από την ναζιστική αστυνομία, άλλη υπέκυψε κατά τον εκτοπισμό της...
Στα χέρια ενός σύγχρονου συγγραφέα μπεστ-σέλλερ, το θέμα τού βιβλίου θα μπορούσε να γίνει τόμος 500-600 σελίδων. Όμως, η Ζέγκερς χρειάζεται λιγώτερες από 50 σελίδες μεγέθους τσέπης για να ολοκληρώσει αυτό που έχει να πει. Αυτό το χαρακτηριστικό προσφέρει στον αναγνώστη την ιδιαίτερη αίσθηση πως στο κείμενο δεν υπάρχει ούτε μια λέξη περιττή. Μάλιστα, πολύ συχνά η αφήγηση φορτώνεται τόσο πολύ ώστε οι ίδιες φράσεις να δείχνουν πως αναφέρονται ταυτόχρονα σε δυο εποχές. Η συγγραφική τέχνη σε όλο της το μεγαλείο!
"Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν" κυκλοφορεί από την Άγρα σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη -και, όπως πάντα, πολυτονική- έκδοση τσέπης 97 σελίδων, η οποία περιαμβάνει μια εξαιρετική εισαγωγή τής Κρίστας Βολφ και ένα θαυμάσιο επίμετρο με μια συνέντευξη του Πιέρ Ραντβάνυ, γιου τής συγγραφέως. Αν νομίζετε ότι είναι αδύνατον να υπάρξουν λογοτεχνικά διαμάντια τόσο περιορισμένης έκτασης, διαθέστε κάτι λιγώτερο από 8 ευρώ και θα αντιληφθείτε το λάθος σας.
(*) Η Άγρα χαρακτηρίζει το αφήγημα ως νουβέλλα. Το ίδιο αφήγημα βρίσκεται και στην συλλογή διηγημάτων τής Άννας Σέγκερς, που εξέδωσε η Σύγχρονη Εποχή με τίτλο "Η εκδρομή των νεκρών κοριτσιών" (όπως είναι και ο αυθεντικός τίτλος: Der ausflug der toten mädchen). Προτιμώ την πρώτη έκδοση λόγω της εισαγωγής και του επίμετρου αν και στην δεύτερη (281 σελίδες - 7 ευρώ) υπάρχει περισσότερη Σέγκερς.
Το 1900 γεννιέται στο Μάιντς τής Γερμανίας η εβραϊκής καταγωγής Νέττυ Ράιλινγκ. Μεγαλώνοντας, η Νέττυ σπουδάζει φιλολογία, ιστορία και ιστορία τής τέχνης. Το 1924 παίρνει το διδακτορικό της από το φημισμένο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και, παράλληλα, δημοσιεύει το πρώτο της διήγημα. Έναν χρόνο αργότερα παντρεύεται τον ούγγρο κομμουνιστή φιλόσοφο Λάζλο Ραντβάνυ. Συνεχίζει να δημοσιεύει διηγήματα και μυθιστορήματα, τα οποία διακρίνονται και αρχίζουν να αποσπούν βραβεία.
Δυστυχώς, η Ράιλινγκ είναι εβραία. Παρ' ότι αλλάζει το όνομά της στο "γερμανικώτερο" Άννα Ζέγκερς, η ζωή της κινδυνεύει, όπως κινδυνεύει και η ζωή τού συζύγου της. Έτσι, το 1933 αναγκάζεται να μεταναστεύσει με τον σύζυγό της στην Γαλλία. Όταν το 1940 οι γερμανοί καταλαμβάνουν την Γαλλία, τα προβλήματα για το ζευγάρι επιδεινώνονται. Το 1941 δραπετεύουν στην Μαρτινίκα κι από εκεί φτάνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως, οι κομμουνιστικές πεποιθήσεις τους είναι ήδη καταχωρισμένες στους φακέλλους τού FBI, οπότε δεν γίνονται δεκτοί. Έτσι, αναγκάζονται να καταφύγουν στο Μεξικό, όπου μένουν ως το 1947. Εκεί η Ζέγκερς γράφει το διάσημο αφήγημά της "Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν". Το 1947, το ζευγάρι επιστρέφει στην Γερμανία και εγκαθίσταται στο Ανατολικό Βερολίνο. Η Ζέγκερς μένει ενεργή λογοτέχνις με έντονη πολιτική και κοινωνική δράση μέχρι τον θάνατό της το 1983."Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν" είναι ένα εξαιρετικά σύντομο αφήγημα, κάπως μεγάλο για να το πεις διήγημα και κάπως μικρό για να το πεις νουβέλλα (*). Όπως κι αν το πεις όμως, είναι ένα κείμενο που ξεχειλίζει από λυρισμό και θα μπορούσαμε άνετα να το χαρακτηρίσουμε ως ελεγεία. Το αφήγημα συνιστά οιονεί φόρο τιμής σε δεκαπέντε κοπέλλες που γνώρισε η συγγραφέας στα νιάτα της και που όλες χάθηκαν στο διάβα τής χιτλερικής λαίλαπας: άλλη σκοτώθηκε σε βομβαρδισμό, άλλη αυτοκτόνησε, άλλη δολοφονήθηκε από την ναζιστική αστυνομία, άλλη υπέκυψε κατά τον εκτοπισμό της...
Στα χέρια ενός σύγχρονου συγγραφέα μπεστ-σέλλερ, το θέμα τού βιβλίου θα μπορούσε να γίνει τόμος 500-600 σελίδων. Όμως, η Ζέγκερς χρειάζεται λιγώτερες από 50 σελίδες μεγέθους τσέπης για να ολοκληρώσει αυτό που έχει να πει. Αυτό το χαρακτηριστικό προσφέρει στον αναγνώστη την ιδιαίτερη αίσθηση πως στο κείμενο δεν υπάρχει ούτε μια λέξη περιττή. Μάλιστα, πολύ συχνά η αφήγηση φορτώνεται τόσο πολύ ώστε οι ίδιες φράσεις να δείχνουν πως αναφέρονται ταυτόχρονα σε δυο εποχές. Η συγγραφική τέχνη σε όλο της το μεγαλείο!
"Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν" κυκλοφορεί από την Άγρα σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη -και, όπως πάντα, πολυτονική- έκδοση τσέπης 97 σελίδων, η οποία περιαμβάνει μια εξαιρετική εισαγωγή τής Κρίστας Βολφ και ένα θαυμάσιο επίμετρο με μια συνέντευξη του Πιέρ Ραντβάνυ, γιου τής συγγραφέως. Αν νομίζετε ότι είναι αδύνατον να υπάρξουν λογοτεχνικά διαμάντια τόσο περιορισμένης έκτασης, διαθέστε κάτι λιγώτερο από 8 ευρώ και θα αντιληφθείτε το λάθος σας.(*) Η Άγρα χαρακτηρίζει το αφήγημα ως νουβέλλα. Το ίδιο αφήγημα βρίσκεται και στην συλλογή διηγημάτων τής Άννας Σέγκερς, που εξέδωσε η Σύγχρονη Εποχή με τίτλο "Η εκδρομή των νεκρών κοριτσιών" (όπως είναι και ο αυθεντικός τίτλος: Der ausflug der toten mädchen). Προτιμώ την πρώτη έκδοση λόγω της εισαγωγής και του επίμετρου αν και στην δεύτερη (281 σελίδες - 7 ευρώ) υπάρχει περισσότερη Σέγκερς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Με την ελπίδα ότι ο γνωστός ΗΛΙΘΙΟΣ δεν θα επανέλθει, τα σχόλια δημοσιεύονται πλέον χωρίς έγκριση.