Είναι δεδομένη η αγωνία των ελλήνων για το μνημονιακό τους μέλλον. Αμφιβάλλω αν υπάρχει έστω και ένας απλός πολίτης αυτής της χώρας, ο οποίος να πιστεύει τα μεγάλα λόγια των πολιτικών, πως τάχατες οι θυσίες του θα πιάσουν τόπο και η επόμενη μέρα θα είναι καλύτερη. Προσπαθώντας, λοιπόν, να ανακαλύψουμε τι μας περιμένει, αξίζει τον κόπο να δούμε τα αποτελέσματα της πολιτικής που εφαρμόστηκε στην Βολιβία. Ας μάθουμε τι λέει η Ιστορία και μετά μαντεύουμε πώς θα εξελιχθεί η φάρσα στον τόπο μας.
Σύμφωνα με την θεωρία του Φρήντμαν, οι θέσεις εργασίας που χάνονται από την εφαρμογή της "θεραπείας-σοκ", ξανακερδίζονται από την ανάπτυξη του ελεύθερου εμπορίου. Όμως τα πράγματα εξελίσσονται διαφορετικά: ο Πας εκλέχτηκε πρόεδρος με την ανεργία στο 20% αλλά δυο χρόνια αργότερα το ποσοστό είχε ξεπεράσει το 30%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η -κρατικοποιημένη από τον ίδιο τον Πας πριν 30 χρόνια- κρατική μεταλλευτική εταιρεία, όπου απέμειναν 6.000 εργαζόμενοι από τους 28.000 που δούλευαν πριν δυο χρόνια. Σ' αυτή την διετία, ο ονομαστικός βασικός μισθός μειώθηκε κατά 40%, χάνοντας το 70% της πραγματικής αγοραστικής του δύναμης.
Πάντως, ο Σακς κι ο Πας κορδώνονταν για την άνοδο του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Σωστά. Μόνο που το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι ένας μαθηματικός μέσος όρος, ο οποίος π.χ. προσθέτει το εισόδημά μου στο εισόδημα του Μπιλ Γκέητς, διαιρεί με το 2 και αποφαίνεται πόσα βγάζουμε οι δυο μας κατά μέσον όρο. Η αλήθεια είναι ότι στην Βολιβία μια ολιγάριθμη ελίτ υπερπολλαπλασίασε την περιουσία της ενώ η φτώχεια των λαϊκών στρωμάτων έσπαγε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο.
Επίσης, η αλλαγή του εργασιακού νόμου οδήγησε στην κατάργηση εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων πλήρους απασχόλησης (με πλήρη συνταξιοδοτικά δικαιώματα). Αυτές αντικαταστάθηκαν με θέσεις μερικής απασχόλησης, οι οποίες δεν είχαν δικαίωμα ασφάλισης (ένα έξτρα μπόνους προς τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της προσπάθειας για...ανάκαμψη). Αποτέλεσμα; Μέσα σε μια πενταετία οι βολιβιανοί με πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα μειώθηκαν κατά...61%!
Η ρητή εντολή του Σακς ήταν να μειωθούν οι μισθοί όσο περισσότερο γινόταν. Το μόνο που επέτρεψε ήταν η δημιουργία ενός ταμείου αρωγής, για να ανακουφίζει οικονομικά τους πλέον αδύναμους. Αυτό το ταμείο χαρακτηρίστηκε ως "λευκοπλάστης πάνω σε χαίνουσα πληγή".
Στην προσπάθειά τους για επιβίωση, οι βολιβιανοί στράφηκαν στην καλλιέργεια της κόκας. Υπολογίζεται ότι το 1989 ένας στους δέκα βολιβιανούς έβγαζε μεροκάματο από κάποια δουλειά που είχε σχέση με την βιομηχανία της κόκας. Ανάμεσά τους και η οικογένιεα του Έβο Μοράλες, του σημερινού προέδρου της χώρας. Τί ειρωνεία... Η οικονομική κρίση στην Βολιβία είχε προκληθεί από τον "στραγγαλισμό" που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην χώρα, προκειμένου να πατάξουν το εμπόριο κοκαΐνης!
Ο διεθνής τύπος εκθείασε το έργο του Σακς, ο οποίος έδειξε έναν τρίτο τρόπο εφαρμογής του νεοφιλελεύθερου προγράμματος. Αν στην Χιλή του Πινοτσέτ απαιτήθηκε η επιβολή μιας δικτατορίας και στην Αγγλία της Θάτσερ χρειάστηκε ένας πόλεμος, στην Βολιβία έγιναν όλα υπό καθεστώς ειρήνης και...δημοκρατίας, μιας κι ο Πας χαρακτηριζόταν ως...σοσιαλιστής. Μόνο που ο Πας κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενος μια τελείως αντίθετη πολιτική, γεγονός που σημαίνει ότι δεν είχε καμμία λαϊκή έγκριση για την πολιτική που εφάρμοσε. Αυτή ακριβώς η τακτική του "άλλα λέω για να με ψηφίσετε κι άλλα σκοπεύω να κάνω μόλις εκλεγώ" ονομάστηκε από τον σημαντικό νεοφιλελεύθερο οικονομολόγο Τζων Ουίλλιαμσον "πολιτική βουντού".
Φυσικά, ο λαός ξεσηκώθηκε και άρχισαν μαζικές απεργίες που παρέλυσαν την χώρα. Η αντίδραση του "σοσιαλιστή" Πας κάνει την Θάτσερ να δείχνει συμπαθής. Η χώρα κηρύχθηκε σε κατάσταση πολιορκίας, τα τανκς βγήκαν στους δρόμους, απαγορεύθηκε η κυκλοφορία, επιβλήθηκαν ειδικές άδειες για να ταξιδέψει κανείς μέσα στην χώρα, απαγορεύθηκαν συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, έκλεισαν ραδιοφωνικοί σταθμοί, κηρύχθηκαν εκτός νόμου τα συνδικάτα, τέθηκε εκτός νόμου η αριστερή αντιπολίτευση, συνελήφθησαν 1.500 διαδηλωτές, πυροβολήθηκαν απεργοί, εκτοπίστηκαν στην ζούγκλα του Αμαζονίου οι 200 πιο προβεβλημένοι συνδικαλιστές κλπ.
Αυτή η κατάσταση κράτησε τρεις ολόκληρους μήνες. Αλλά την επόμενη χρονιά, όταν ο Πας προχώρησε σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων στα ορυχεία, ο κόσμος ξαναβγήκε στους δρόμους. Η αντίδραση του καθεστώτος ήταν ακριβώς η ίδια: συλλήψεις, εκτοπίσεις, φυλακίσεις, εκφοβισμός. Ο Πας ήταν ανένδοτος: οι αντιδράσεις έπρεπε να παταχθούν με κάθε τρόπο. Και έτσι πατάχθηκαν.
Τελικά, η Βολιβία άφησε στον κόσμο μια πλούσια παρακαταθήκη. Κατ' αρχήν, απεδείχθη ότι οι "θεραπείες-σοκ" του καπιταλισμού προϋποθέτουν πάντοτε κατάλυση της πραγματικής δημοκρατίας. Επίσης, απεδείχθη ότι πάντοτε θα υπάρχουν αυτοί που θα χαρακτηρίζουν "δημοκρατικές" τέτοιες "πολιτικές βουντού", επειδή τάχατες επιβάλλονται από εκλεγμένους ηγέτες, αλλά θα παραβλέπουν την ξεκάθαρα εκφρασμένη απόρριψη αυτών των πολιτικών εκ μέρους των ευρέων λαϊκών στρωμάτων.
Υπ' αυτή την έννοια, η Βολιβία δημιούργησε ένα νέο πρότυπο, έναν εξωραϊσμένο αυταρχισμό, ο οποίος δεν επιβάλλεται από στρατιωτικούς δικτάτορες αλλά από "δημοκρατικούς" πολιτικούς. Αυτό ακριβώς το πρότυπο θα αποδεικνυόταν εξαιρετικά χρήσιμο λίγα χρόνια αργότερα σε έναν από τους διασημότερους μπεκρήδες της εποχής: στον Μπόρις Γέλτσιν. Το ίδιο πρότυπο, 25 χρόνια αργότερα, θα το ανακάλυπτε και η "δημοκρατική" Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανέθετε την εφαρμογή του στον ίδιο τον πρόεδρο της "σοσιαλιστικής διεθνούς", ολοκληρώνοντας την φάρσα της Ιστορίας με το πλέον φαρσικό τρόπο...
Σύμφωνα με την θεωρία του Φρήντμαν, οι θέσεις εργασίας που χάνονται από την εφαρμογή της "θεραπείας-σοκ", ξανακερδίζονται από την ανάπτυξη του ελεύθερου εμπορίου. Όμως τα πράγματα εξελίσσονται διαφορετικά: ο Πας εκλέχτηκε πρόεδρος με την ανεργία στο 20% αλλά δυο χρόνια αργότερα το ποσοστό είχε ξεπεράσει το 30%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η -κρατικοποιημένη από τον ίδιο τον Πας πριν 30 χρόνια- κρατική μεταλλευτική εταιρεία, όπου απέμειναν 6.000 εργαζόμενοι από τους 28.000 που δούλευαν πριν δυο χρόνια. Σ' αυτή την διετία, ο ονομαστικός βασικός μισθός μειώθηκε κατά 40%, χάνοντας το 70% της πραγματικής αγοραστικής του δύναμης.
Πάντως, ο Σακς κι ο Πας κορδώνονταν για την άνοδο του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Σωστά. Μόνο που το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι ένας μαθηματικός μέσος όρος, ο οποίος π.χ. προσθέτει το εισόδημά μου στο εισόδημα του Μπιλ Γκέητς, διαιρεί με το 2 και αποφαίνεται πόσα βγάζουμε οι δυο μας κατά μέσον όρο. Η αλήθεια είναι ότι στην Βολιβία μια ολιγάριθμη ελίτ υπερπολλαπλασίασε την περιουσία της ενώ η φτώχεια των λαϊκών στρωμάτων έσπαγε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο.
Επίσης, η αλλαγή του εργασιακού νόμου οδήγησε στην κατάργηση εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων πλήρους απασχόλησης (με πλήρη συνταξιοδοτικά δικαιώματα). Αυτές αντικαταστάθηκαν με θέσεις μερικής απασχόλησης, οι οποίες δεν είχαν δικαίωμα ασφάλισης (ένα έξτρα μπόνους προς τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της προσπάθειας για...ανάκαμψη). Αποτέλεσμα; Μέσα σε μια πενταετία οι βολιβιανοί με πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα μειώθηκαν κατά...61%!
Η ρητή εντολή του Σακς ήταν να μειωθούν οι μισθοί όσο περισσότερο γινόταν. Το μόνο που επέτρεψε ήταν η δημιουργία ενός ταμείου αρωγής, για να ανακουφίζει οικονομικά τους πλέον αδύναμους. Αυτό το ταμείο χαρακτηρίστηκε ως "λευκοπλάστης πάνω σε χαίνουσα πληγή".
Στην προσπάθειά τους για επιβίωση, οι βολιβιανοί στράφηκαν στην καλλιέργεια της κόκας. Υπολογίζεται ότι το 1989 ένας στους δέκα βολιβιανούς έβγαζε μεροκάματο από κάποια δουλειά που είχε σχέση με την βιομηχανία της κόκας. Ανάμεσά τους και η οικογένιεα του Έβο Μοράλες, του σημερινού προέδρου της χώρας. Τί ειρωνεία... Η οικονομική κρίση στην Βολιβία είχε προκληθεί από τον "στραγγαλισμό" που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην χώρα, προκειμένου να πατάξουν το εμπόριο κοκαΐνης!
Ο διεθνής τύπος εκθείασε το έργο του Σακς, ο οποίος έδειξε έναν τρίτο τρόπο εφαρμογής του νεοφιλελεύθερου προγράμματος. Αν στην Χιλή του Πινοτσέτ απαιτήθηκε η επιβολή μιας δικτατορίας και στην Αγγλία της Θάτσερ χρειάστηκε ένας πόλεμος, στην Βολιβία έγιναν όλα υπό καθεστώς ειρήνης και...δημοκρατίας, μιας κι ο Πας χαρακτηριζόταν ως...σοσιαλιστής. Μόνο που ο Πας κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενος μια τελείως αντίθετη πολιτική, γεγονός που σημαίνει ότι δεν είχε καμμία λαϊκή έγκριση για την πολιτική που εφάρμοσε. Αυτή ακριβώς η τακτική του "άλλα λέω για να με ψηφίσετε κι άλλα σκοπεύω να κάνω μόλις εκλεγώ" ονομάστηκε από τον σημαντικό νεοφιλελεύθερο οικονομολόγο Τζων Ουίλλιαμσον "πολιτική βουντού".
Φυσικά, ο λαός ξεσηκώθηκε και άρχισαν μαζικές απεργίες που παρέλυσαν την χώρα. Η αντίδραση του "σοσιαλιστή" Πας κάνει την Θάτσερ να δείχνει συμπαθής. Η χώρα κηρύχθηκε σε κατάσταση πολιορκίας, τα τανκς βγήκαν στους δρόμους, απαγορεύθηκε η κυκλοφορία, επιβλήθηκαν ειδικές άδειες για να ταξιδέψει κανείς μέσα στην χώρα, απαγορεύθηκαν συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, έκλεισαν ραδιοφωνικοί σταθμοί, κηρύχθηκαν εκτός νόμου τα συνδικάτα, τέθηκε εκτός νόμου η αριστερή αντιπολίτευση, συνελήφθησαν 1.500 διαδηλωτές, πυροβολήθηκαν απεργοί, εκτοπίστηκαν στην ζούγκλα του Αμαζονίου οι 200 πιο προβεβλημένοι συνδικαλιστές κλπ.
Αυτή η κατάσταση κράτησε τρεις ολόκληρους μήνες. Αλλά την επόμενη χρονιά, όταν ο Πας προχώρησε σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων στα ορυχεία, ο κόσμος ξαναβγήκε στους δρόμους. Η αντίδραση του καθεστώτος ήταν ακριβώς η ίδια: συλλήψεις, εκτοπίσεις, φυλακίσεις, εκφοβισμός. Ο Πας ήταν ανένδοτος: οι αντιδράσεις έπρεπε να παταχθούν με κάθε τρόπο. Και έτσι πατάχθηκαν.
Τελικά, η Βολιβία άφησε στον κόσμο μια πλούσια παρακαταθήκη. Κατ' αρχήν, απεδείχθη ότι οι "θεραπείες-σοκ" του καπιταλισμού προϋποθέτουν πάντοτε κατάλυση της πραγματικής δημοκρατίας. Επίσης, απεδείχθη ότι πάντοτε θα υπάρχουν αυτοί που θα χαρακτηρίζουν "δημοκρατικές" τέτοιες "πολιτικές βουντού", επειδή τάχατες επιβάλλονται από εκλεγμένους ηγέτες, αλλά θα παραβλέπουν την ξεκάθαρα εκφρασμένη απόρριψη αυτών των πολιτικών εκ μέρους των ευρέων λαϊκών στρωμάτων.
Υπ' αυτή την έννοια, η Βολιβία δημιούργησε ένα νέο πρότυπο, έναν εξωραϊσμένο αυταρχισμό, ο οποίος δεν επιβάλλεται από στρατιωτικούς δικτάτορες αλλά από "δημοκρατικούς" πολιτικούς. Αυτό ακριβώς το πρότυπο θα αποδεικνυόταν εξαιρετικά χρήσιμο λίγα χρόνια αργότερα σε έναν από τους διασημότερους μπεκρήδες της εποχής: στον Μπόρις Γέλτσιν. Το ίδιο πρότυπο, 25 χρόνια αργότερα, θα το ανακάλυπτε και η "δημοκρατική" Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανέθετε την εφαρμογή του στον ίδιο τον πρόεδρο της "σοσιαλιστικής διεθνούς", ολοκληρώνοντας την φάρσα της Ιστορίας με το πλέον φαρσικό τρόπο...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Με την ελπίδα ότι ο γνωστός ΗΛΙΘΙΟΣ δεν θα επανέλθει, τα σχόλια δημοσιεύονται πλέον χωρίς έγκριση.