Μια σκέψη για την επέμβαση στην Λιβύη

Δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να καταλάβουμε ότι η επέμβαση των δυτικών στην Λιβύη δεν έχει καμία σχέση ούτε με τον ανθρωπισμό ούτε με τη δημοκρατία και την ελευθερία. Ο πόλεμος αυτός γίνεται για τα πετρέλαια, το φυσικό αέριο, άλλο ορυκτό πλούτο, αγωγούς μεταφοράς τους κλπ. Το κεφάλαιο βρίσκεται σε κρίση και στην Λιβύη πετυχαίνει δυο πράγματα: από τη μια καταστρέφει τμήμα του που δεν ανήκει στην Δύση κι από την άλλη αναζητεί τομείς επένδυσης του υπερσυσσωρευμένου τμήματός του που ανήκει στην Δύση. Εξ άλλου, η γεωγραφική θέση της Λιβύης προσφέρεται και για γενικότερη διείσδυση σε άλλες χώρες της Αφρικής, μιας και συνορεύει με Αίγυπτο, Τυνησία, Αλγερία, Τσαντ, Νίγηρα και Σουδάν. Π.χ. το Τσαντ είναι πλούσιο σε ουράνιο, το οποίο εκμεταλλεύεται η Γαλλία. Οι άλλες χώρες έχουν και πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Η Λιβύη είναι η μεγαλύτερη πετρελαιική οικονομία της Αφρικής, πιο μεγάλη ακόμη και από τη Νιγηρία και την Αλγερία. Διαθέτει αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου 46,5 δισ. βαρελιών (δεκαπλάσια από τα αιγυπτιακά), τα οποία αντιστοιχούν στο 3,5% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, παρήγε 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, με στόχο να φτάσει στα διπλάσια. Το πετρέλαιό της είναι εξαιρετικής ποιότητας και πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής (μόλις ένα δολλάριο το βαρέλι!) 

Οι άδειες έρευνας, εξόρυξης και εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου δίνονται από την Κρατική Εταιρεία Πετρελαίων της Λιβύης, μέσω διεθνών διαγωνισμών. Οι αδειοδοτούμενες εταιρείες καλύπτουν το συνολικό κόστος των ερευνών, ενώ το κόστος ανάπτυξης πετρελαιικών κοιτασμάτων διανέμεται μεταξύ της εταιρείας που παίρνει την άδεια και της κρατικής εταιρείας της Λιβύης. Αυτό σημαίνει συμφωνία για το μοίρασμα των κερδών. Από το 2008 ξεκίνησαν νέοι διαγωνισμοί, με στόχο την αύξηση της παραγωγής σε υπό εκμετάλλευση κοιτάσματα με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Η λιβυκή κρατική εταιρεία επαναδιαπραγματευόταν υπάρχουσες συμφωνίες με μεγάλα διεθνή μονοπώλια πετρελαίου, τα οποία δραστηριοποιούνται στη χώρα. Ως το 2009 είχε καταλήξει σε συμφωνία με τις ΕΝΙ (Iταλία), Οccidental/OMV (ΗΠΑ/Αυστρία), Repsol/Τotal/OMV/Statoil/Hydro (Ισπανία/ Γαλλία/ Αυστρία/ Νορβηγία) και PetroCanada (Καναδάς). Κάθε μονοπώλιο για την ανανέωση της συμφωνίας φέρεται να έχει καταβάλει μπόνους 1 δισ. δολλάρια. Στις νέες συμφωνίες που έγιναν, μειώνεται το ποσοστό που θα παίρνουν οι ξένες εταιρείες από το πετρέλαιο που εξορύσσεται. Αλλα μονοπώλια που δρούν στη Λιβύη είναι οι Exxon Mobil και Chevron των ΗΠΑ καθώς και η κινεζική CNPC, η οποία απορροφά το 11% των λιβυκών εξαγωγών πετρελαίου.

Το 2007 δόθηκαν άδειες έρευνας και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου στη Λιβύη. Τα μονοπώλια που πήραν άδειες ήταν η αγγλοολλανδικών συμφερόντων Shell, η ρωσική Gazprom, η αλγερινή Sonatrach και η πολωνική Polski. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2008, η λιβυκή κρατική εταιρεία είχε υπογράψει συμβόλαια με την Occidental (ΗΠΑ), RWE (Γερμανία), Shel» (Ολλανδία/Μ. Βρετανία), Gazporm (Ρωσία), Sonatrach (Αλγερία) και PGNIG (Πολωνία). 

Από τα παραπάνω, φαίνεται ότι τα διεθνή μονοπώλια δεν ήταν και τόσο ελεύθερα στη δράση τους, αφού η κρατική εταιρεία της Λιβύης έβαζε όρους (π.χ. μείωση του ποσοστού που θα παίρνουν οι ξένες εταιρείες από το πετρέλαιο που εξορύσσεται). Ουσιαστικά, το κρατικό μονοπώλιο (δηλαδή η εταιρεία της Λιβύης) κάνει κουμάντο και τα άλλα μονοπώλια δεν το σηκώνουν αυτό. Κάτι έπρεπε να γίνει. Δηλαδή να τελειώνει το κρατικό μονοπώλιο και να γίνει πλήρης απελευθέρωση της ενέργειας. Αλλά με το καθεστώς Καντάφι κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο.

Το πρόβλημα των δυτικών, δηλαδή, είναι να ξεμπερδεύουν με το σημερινό καθεστώς της Λιβύης για να κονομήσουν περισσότερα και στα παπάρια τους οι δημοκρατικές ελευθερίες. Έστησαν, λοιπόν, μια κατάσταση ενδοκαθεστωτικής όξυνσης, προσδοκώντας να της δώσουν λαϊκά χαρακτηριστικά, με δήθεν εξεγέρσεις στην ανατολική Λιβύη (δηλαδή, εκεί που υπάρχει το πολύ πετρέλαιο!) και επικεφαλής ανθρώπους του καθεστώτος πιο...βολικούς. Άλλωστε, έχει ήδη αποκαλυφθεί ότι στην χώρα δρούσαν από πριν στελέχη των μυστικών υπηρεσιών της Αγγλίας (πιάστηκαν κιόλας), ενώ τους λίγους τάχα εξεγερμένους προσπαθούν να τους εξοπλίσουν και να τους οργανώσουν αξιωματικοί δυτικών κρατών και τα όπλα μπαίνουν από την Αίγυπτο. Μη ξεχνάμε, ακόμη, ότι αρχηγοί των αντικαθεστωτικών είναι ο υπουργός δικαιοσύνης και ο υπουργός εσωτερικών του Καντάφι!

Τώρα πια καταλαβαίνουμε γιατί και άλλα κράτη (εκτός από τη Γαλλία και τη Βρετανία, που θέλουν την πρωτοκαθεδρία, αλλά και τις ΗΠΑ) είναι πρόθυμα να συμβάλλουν στον πόλεμο: Ιταλία (φαίνεται να είναι μετά τον πόλεμο σε δυσμενέστερη θέση), Καναδάς, Νορβηγία κλπ. Τέλος, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο Καντάφι είχε πει, σε συνέντευξή του στην γερμανική τηλεόραση, ότι "τα πετρελαιικά μας συμβόλαια θα πάνε σε ρωσικές, κινεζικές και ινδικές εταιρείες..."  Αν αυτός δεν είναι λόγος για επέμβαση της "δημοκρατικής" δύσης, τι είναι;