Το ενεργειακό παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο (4)

Σήμερα θα ολοκληρώσουμε την ανάλυσή μας για το ενεργειακό παιχνίδι στην ανατολική Μεσόγειο, ρίχνοντας μια πιο εμπεριστατωμένη ματιά σε όσα συμβαίνουν στην χώρα μας, σε συνάρτηση με την στάση που τηρεί η ελληνική κυβέρνηση. Κι ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Στις 13 Ιουλίου 2010, η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι προχωρά στην έξοδο του ερευνητικού σκάφους Πίρι Ρέις σε περιοχές νοτίως της Ρόδου και του Καστελλόριζου, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Σύμφωνα με την τουρκική ανακοίνωση, οι έρευνες θα πραγματοποιούνταν το διάστημα 13/7-20/8/2010 και θα περιελάμβαναν περιοχές της ελληνικής και της κυπριακής υφαλοκρηπίδας. Τις αμέσως επόμενες μέρες, το Πίρι Ρέις ερεύνησε όντως περιοχές που βρίσκονται πάνω από ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα.

Ηταν η δεύτερη απόπειρα της τουρκικής εταιρείας πετρελαίων ΤΡΑΟ να ερευνήσει τη συγκεκριμένη περιοχή. Η πρώτη έλαβε χώρα στα τέλη Νοεμβρίου 2008, με το σκάφος Μάλενε Όστερβολτ, το οποίο ανήκει στη νορβηγική εταιρεία ερευνών Wwivfield Inseis. Την περίοδο των ερευνών στο Αιγαίο, βρίσκονταν σε προχωρημένο στάδιο οι διαβουλεύσεις για την εξαγορά μέρους της συγκεκριμένης εταιρείας από το γαλλικό κολοσσό CGG Veritas, μια από τις 10 κορυφαίες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο, που διεξάγουν έρευνες για υδρογονάνθρακες. Η εξαγορά ολοκληρώθηκε λίγες μέρες μετά, τον Δεκέμβριο του 2008. Λίγο αργότερα, στις αρχές του 2009, η Wwivfield Inseis πέρασε εξολοκλήρου στην CGG Veritas. Μέχρι την ολοκλήρωση της επιχειρηματικής συμφωνίας, η νορβηγική εταιρεία συνεργαζόταν με την ΤΡΑΟ για έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα.

Οι παραπάνω εξελίξεις δεν είναι καθόλου απίθανο να συνδέονται με το αυξημένο ενδιαφέρον της γαλλικής πολυεθνικής εταιρείας πετρελαιοειδών TOTAL να συμμετέχει με πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα μελλοντικό επιχειρηματικό σχήμα για την εξόρυξη υδρογονανθράκων στο Αιγαίο. Ας κρατήσουμε αυτό το στοιχείο, το οποίο αποδεικνύει ότι στο παιχνίδι δεν συμμετέχουν μόνο ισραηλινοί και αμερικανοί. Και προχωρούμε.

Τον περασμένο Αύγουστο, με συνέντευξή του στον ελληνικό τύπο και στο πλαίσιο επίσκεψής του στην Αθήνα, ο ειδικός απεσταλμένος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ, μίλησε για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και εξέφρασε την άποψη ότι "πρέπει να υπάρξει, επιτέλους, συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα σύνορα"(!!). Με αυτή την φράση, ο αμερικανός διπλωμάτης επαλήθευε επί της ουσίας ότι το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας δεν είναι απλά ένα "τεχνικό ζήτημα" (όπως ισχυρίζεται η ελληνική κυβέρνηση) αλλά η οριοθέτησή της σχετίζεται άμεσα με τον καθορισμό των συνόρων!

Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, ο απεσταλμένος των ΗΠΑ πρόσθεσε ότι "αν ο καθορισμός συνόρων δεν είναι εφικτός επί του παρόντος, οι δύο χώρες μπορούν να καταλήξουν σε μια επιχειρηματική λύση (...) στο Αιγαίο ή σε κάποια άλλη αμφισβητούμενη περιοχή, όπου το οικονομικό όφελος είναι και για τις δύο χώρες τόσο μεγάλο (...) ακόμη και εάν δεν συμφωνούν στα συγκεκριμένα σύνορα". Με άλλα λόγια, συνέστησε σε Ελλάδα και Τουρκία να παγώσουν το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας (κατ' επέκταση ΚΑΙ τον ορισμό ΑΟΖ!) και να προχωρήσουν από κοινού στην συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.

Μια παραλλαγή της ίδιας πρότασης έκανε λίγους μήνες αργότερα, τον περασμένο Δεκέμβριο, ο τούρκος υπουργός επικρατείας, αρμόδιος για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, Εγκεμέν Μπαγίς. Μιλώντας στην κυπριακή εφημερίδα "Σημερινή", ο Μπαγίς εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι δύο χώρες βρίσκονται κοντά σε συμφωνία για το Αιγαίο. Έχοντας, μάλιστα, ως δεδομένο ότι η ελληνική αστική τάξη έχει στρατηγικά επιλέξει τη λύση της συνδιαχείρισης στο Αιγαίο, ο τούρκος υπουργός σημείωσε: 

"Η άποψή μου είναι ότι μπορούμε να ψάξουμε μαζί στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και να εξορύξουμε το πετρέλαιο, που πιθανόν να υπάρχει. Έτσι, θα προκύψει πλούτος και αφθονία και για τις δύο χώρες. Συνεκμετάλλευση 50-50 του Αιγαίου (...) Ας βρούμε πετρέλαιο, ας βγάλουμε λεφτά, ας τα μοιραστούμε κι έτσι οι πλατφόρμες του πετρελαίου να αποτελέσουν πλατφόρμα για λύση. Πρέπει να μετατρέπουμε τις κρίσεις σε ευκαιρίες. Τα πράγματα που μας ενώνουν είναι πιο σπουδαία από εκείνα που μας χωρίζουν". Με άλλα λόγια, ο τούρκος υπουργός αποσύνδεσε πλήρως το θέμα της υφαλοκρηπίδας από αυτό της εκμετάλλευσης του Αιγαίου, καλώντας την Ελλάδα να προχωρήσει σε κοινές μπίζνες με την Τουρκία, χωρίς απαραίτητα να έχει οριστεί η υφαλοκρηπίδα.

Το κακό δεν είναι ότι τούρκοι κι αμερικανοί λένε ό,τι τους αρέσει. Το κακό είναι ότι η ελληνική ηγεσία χορεύει στον ρυθμό που εκείνοι σφυρίζουν. Κατά την συνάντηση Παπανδρέου-Ερντογάν στο Ερζερούμ, σε μια ομιλία περίπου 3.500 λέξεων μπροστά στους ανά τον κόσμο πρέσβεις της Τουρκίας, ο έλληνας πρωθυπουργός δεν ανέφερε ούτε μια φορά τις λέξεις "Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη" σε ό,τι αφορά τις προθέσεις της Ελλάδας, την ίδια ώρα που στην ευρύτερη γειτονιά μας χαλάει ο κόσμος για τον ορισμό των ΑΟΖ και την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου.

Αντίθετα,  ο Γιώργος Παπανδρέου αναφέρθηκε εκτενώς στην υφαλοκρηπίδα ως εξής: "Είναι πολυτέλεια επικίνδυνη, να μην λύνουμε τη διαφορά μας στη θάλασσα, που αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας (...) Σήμερα, έχουμε εντατικοποιήσει τις επαφές αυτές. Οφείλουμε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Αν δεν το καταφέρουμε μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, πρέπει να απευθυνθούμε στη διεθνή Δικαιοσύνη, για να κριθεί το ζήτημα με βάση το Διεθνές Δίκαιο".

Θυμηθείτε τι λέγαμε προχτές για την "αλλεργία" που έχει ο Παπανδρέου στην ΑΟΖ. Η σκόπιμη επιλογή του να μην αναφερθεί στον ορισμό ΑΟΖ στο Αιγαίο από την Ελλάδα και η πρότασή του να υπάρξει παραπομπή για την επίλυση του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, φανερώνει ότι κυοφορούνται συμφωνίες μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης για συνεκμετάλλευση του Αιγαίου, χωρίς απαραίτητα να λυθεί τώρα το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, δηλαδή των θαλάσσιων συνόρων της χώρας με την Τουρκία.

Συμπέρασμα: Η στρατηγική επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να μην ασκήσει μονομερώς το κατοχυρωμένο από το Διεθνές Δίκαιο αποκλειστικό και κυριαρχικό δικαίωμά της ορισμού ΑΟΖ στην προέκταση των ελληνικών ηπειρωτικών και νησιωτικών ακτών, συμπλέει με τα συμφέροντα του -εγχώριου και ξένου- κεφαλαίου, το οποίο δεν βλέπει την ώρα να ορμήσει στον ενεργειακό πλούτο της περιοχής. Κι αν αυτό δεν αποτελεί εθνική μειοδοσία της χειρίστης μορφής, τότε τι είναι;

Και μια απορία, ως υστερόγραφο: όταν λέμε ότι ο Γιώργος Παπανδρέου είναι εντολοδόχος πρωθυπουργός, ποιου ακριβώς εννοούμε ότι είναι εντολοδόχος και τι σκατά εντολές οφείλει να εκτελέσει;