"Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος"

Δεν περίμενα ότι θα έπαιρνα τόσα θετικά σχόλια για το βιβλίο του Χαμίτ Μποζαρσλάν "Ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας", το οποίο παρουσίασα τη περασμένη Κυριακή. Προφανώς, αυτό συνέβη λόγω του μικρού του μεγέθους και του εντυπωσιακά απλού (χωρίς να είναι απλοϊκός) τρόπου γραφής του. Σήμερα, λοιπόν, σκέφτομαι να ερεθίσω περισσότερο τους φίλους αυτού του ιστολογίου, παρουσιάζοντάς τους ένα ιστορικό βιβλίο αναφοράς. Πρόκειται για το έργο "Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος", του Μάικλ Χάουαρντ.

Λένε πολλοί ότι το σημαντικότερο γεγονός του περασμένου αιώνα ήταν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ίσως να έχουν δίκιο, αν σκεφτεί κανείς ότι ο Β' Π.Π. επηρέασε γεωπολιτικά τον πλανήτη μας όσο κανένας άλλος πόλεμος στην ιστορία. Μη ξεχνάμε ότι για 45 χρόνια ο κόσμος ήταν χωρισμένος σε δυο μπλοκ, εξ αιτίας ενός -κατά Τσώτσιλ- "σιδηρού παραπετάσματος", το οποίο απετέλεσε μια από τις επιπτώσεις εκείνου του πολέμου. Όμως, όσοι υποστηρίζουν πως ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (και ειδικά οι συνθήκες που υπεγράφησαν με την λήξη του) δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η προετοιμασία για τον Δεύτερο, έχουν ακόμα μεγαλύτερο δίκιο. Συνεπώς, αν θέλει κάποιος να καταλάβει τι ακριβώς έγινε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πρέπει πρώτα να καταλάβει τι έγινε με τον Πρώτο.

Ιδανικό βοήθημα σ' αυτό το εγχείρημα αποτελεί το βιβλίο του Μάικλ Χάουαρντ. Ο διάσημος καθηγητής Ιστορίας -της Οξφόρδης και του Γέηλ- κατάφερε να μετατρέψει την εξιστόρηση ενός ιδιαίτερα σημαντικού γεγονότος σε εύληπτο παραμύθι. Ένα παραμύθι που δεν παρουσιάζει μόνο τα περιστατικά. Άλλωστε, κάτι τέτοιο δεν θα είχε μεγάλη σημασία για όποιον δεν είναι ιστορικός μελετητής. Ο Χάουαρντ είναι εξαιρετικός "παραμυθάς" για να πέσει σε τέτοια παγίδα. Το δικό του "παραμύθι" επιμένει στα γιατί, στα διότι και στα συνεπώς. Στόχος του δεν είναι να μάθουμε αλλά να καταλάβουμε. Και το καταφέρνει με ξεχωριστό τρόπο.

Δεν μπορώ να αποφύγω την πρόκληση να παραθέσω την τελευταία παράγραφο του βιβλίου, για να δείξω τον απολαυστικό τρόπο συγγραφής του Χάουαρντ. Δείτε:

Όταν ανακοινώθηκαν οι όροι της συνθήκης, ένας διορατικός Αμερικανός σκιτσογράφος απεικόνισε τον Ουίλσον, τον Λόιντ Τζορτζ και τον Κλεμανσό να βγαίνουν από την συνδιάσκεψη ειρήνης και έναν απ' αυτούς να λέει: "Περίεργο. Σα ν' ακούω παιδικό κλάμα". Και πράγματι, κρυμμένο πίσω από μια κολώνα, ένα αγοράκι έκλαιγε σπαρακτικά. Πάνω από το κεφάλι του ήταν γραμμένες οι λέξεις: "Κλάση του 1940".

Ο Χάουαρντ ξέρει τόσο καλά την δουλειά του, ώστε δεν χρειάστηκε περισσότερες από 130 σελίδες καθαρού κειμένου για να παρουσιάσει ένα μνημειώδες έργο σαν αυτό! "Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος" κυκλοφορεί σε έναν εξαιρετικά προσεγμένο τόμο (με χάρτες και ευρετήριο ονομάτων) από τις εκδόσεις "Επιλογή/Θύραθεν", ο οποίος αξίζει με το παραπάνω τα 15 ευρώ που θα σας στοιχίσει η απόκτησή του.