Η οικονομία των ποσοστώσεων

Πολύς λόγος γίνεται και πολύ μελάνι χύνεται τα τελευταία χρόνια γύρω από την προσπάθεια (ή απλώς την ανάγκη) εξευρέσεως ξένων κεφαλαίων τα οποία θα επενδυθούν στον τόπο μας. Στρατηγικοί επενδυτές, πλειοψηφικά πακέτα, μάνατζμεντ και πολλοί άλλοι όροι μας βομβαρδίζουν καθημερινά. Πωλείται ο ΟΤΕ, πωλείται η ΔΕΗ, πωλείται... πωλείται... Η αποθέωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η αποθέωση του όπου γης επενδυτού.

Αναρωτιέμαι αν όλοι αυτοί οι υπέρμαχοι του (ξε)πουλήματος έχουν αποκρυσταλλωμένη άποψη του στόχου που κυνηγούν. Θέλουν να κάνουν την Ελλάδα "ακριβώς όπως" κάτι που υπάρχει, έχουν δει κι έχουν μελετήσει ή μήπως "κάπως σαν" κάτι που ονειρεύονται; Γιατί είμαι σίγουρος ότι όποιον απ' αυτούς κι αν ρωτήσω θα αρχίσει τις αόριστες απαντήσεις και τις θεωρητικούρες; Και γιατί βάζω στοίχημα πως δεν θα έχει ιδέα για το συμβαίνει σε μια άλλη βαλκανική χώρα, το Μαυροβούνιο;

Πριν 8 μήνες το Μαυροβούνιο αποδεσμεύθηκε πλήρως από την Σερβία και οι κυβερνήτες του έβαλαν στόχο να βελτιώσουν τα οικονομικά δεδομένα της χώρας με σκοπό την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έβαλαν λοιπόν, ένα τεράστιο "πωλείται" σε ό,τι μπορούσε να πουληθεί. Παράλληλα έρριξαν τον φόρο των επιχειρήσεων στο 9%, περιόρισαν τον μέγιστο φόρο των φυσικών προσώπων στο 23% και όρισαν ως ελάχιστο κεφάλαιο για την ίδρυση μιας εταιρείας τα...10 ευρώ! Τι κατάφεραν μέσα σε 8 μήνες; Ιδού:

Το πλειοψηφικό πακέτο της κρατικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών το πήρε η νορβηγική Telenor. Ρώσοι επιχειρηματίες ανέλαβαν το καλύτερο ξενοδοχείο της τουριστικότατης περιοχής Μπούντβα. Στο -επίσης τουριστικότατο- Ντρόμπνι Πίγιεσακ τα ξένα κεφάλαια ετοιμάζουν το μεγαλύτερο συγκρότημα παραθεριστικών βιλλών της χώρας. Βρεττανοί ετοιμάζουν στα ορεινά ένα από τα κορυφαία spa της Ευρώπης. Το μεγαλύτερο κρατικό ναυπηγείο, το εργοστάσιο αλουμινίου, η μοναδική ζυθοποιία και όλη η πετρελαιακή αλυσίδα (βιομηχανίες και διανομή) έχουν ήδη μη-Μαυροβούνια ιδιοκτησία. Απομένουν για πούλημα μερικές παράκτιες περιοχές, η εταιρεία ηλεκτρισμού και το κύριο λιμάνι της χώρας.

Όλα αυτά ανέβασαν το κατα κεφαλή επενδυόμενο ποσό κοντά στα 700 ευρώ. Ποσό που δείχνει υπεραρκετό για να μεταβάλει τη χώρα σε Ελβετία ή σε Μονακό. Δυστυχώς, όμως, η μόνη μεταβολή που είναι ορατή στη χώρα είναι η "τσιφλικοποίησή" της και η άνευ όρων παράδοσή της σε αλλοδαπούς μεγιστάνες. Η Ελβετία και το Μονακό παραμένουν στις θέσεις τους και το μόνο που φαίνεται όλο και πιο αδρά είναι μια βαλκανική...Κολομβία.

Η όλη διαδικασία θυμίζει τα παλιά, "καλά" χρόνια. Τότε που στο Μαυροβούνιο ανθούσαν το λαθρεμπόριο και η παραοικονομία. Τότε που το κράτος εκφραζόταν από τον κάθε κρατικό (χαμηλόβαθμο ή υψηλόβαθμο) λειτουργό ο οποίος ενδιαφερόταν αποκλειστικά για την "μίζα" του. Ο μαυροβούνιος οικονομολόγος (και αρχηγός της αντιπολίτευσης) Νεμπόισα Μεντόγεβιτς (Nebojša Medojević) αποκαλεί την ακολουθούμενη διαδικασία "οικονομία των ποσοστώσεων": δώσε μου ένα καλό ποσοστό κι εγώ θα σου δώσω μια καλή τιμή για την κρατική περιουσία.

Με τις παραπάνω σκέψεις μου θα διαφωνήσουν πολλοί. Ευκαιρία, λοιπόν, να βάλω μαζί τους άλλο ένα στοίχημα: στοιχηματίζω ότι ουδείς εξ αυτών γνωρίζει ότι σήμερα στο ταχύτατα πλουτίζον Μαυροβούνιο η πραγματική ανεργία πλησιάζει το 20% (επίσημα "μαγειρεμένα" στοιχεία Ιουλίου 2006: 16,14%) και ο μέσος μισθός δεν υπερβαίνει τα 250 ευρώ!

Κάτι τέτοιες σκέψεις κάνω και δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι θα περνάμε καλύτερα αν (και όταν!) πουλήσουμε την προβληματική Ολυμπιακή... Μαζί μου πρέπει να συμφωνούν και οι εξαθλιωμένοι νιγηριανοί των οποίων η χώρα είναι τρίτη σε παραγωγή πετρελαίου παγκοσμίως.

(Αφορμή για το σημερινό σημείωμα στάθηκε το αφιέρωμα της χτεσινοβράδυνης εκπομπής "Εξάντας" στο Δέλτα του Νίγηρα. Συγκλονιστικό!)