Το αδιέξοδο της νεοσυντηρητικής αμερικανικής ψύχωσης

Σε τούτο το πρώτο σημείωμά μου για τον καινούργιο χρόνο θέλω να σχολιάσω τις απόψεις που διατύπωσε ο Τζέφφρυ Σακς σχολιάζοντας την πολιτική Μπους. Ο Τζέφφρυ Σακς είναι έγκριτος συντηρητικός οικονομολόγος, καθηγητής στο Κολούμπια και εξωτερικός σύμβουλος του Διεθνούς Νομισματικού ταμείου. Μάλιστα, διηύθυνε για λογαριασμό του ΔΝΤ την μετάβαση της Ρωσσίας και της Πολωνίας στην φιλελεύθερη οικονομία επιβάλλοντας μονεταριστικές επιλογές και -λόγω αυτού- συγκρουόμενος με τους κεϋνσιανούς οικονομολόγους (ιδίως με τον Στίνγκλις). Όλα τα εντός εισαγωγικών αποσπάσματα που ακολουθούν είναι ακριβής μεταφορά από όσα δημοσίευσε ο Σακς σε κείμενό του με τίτλο "Μια δήλωση ανεξαρτησίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες".

"Το παγκόσμιο σύστημα, ο ΟΗΕ και οι 191 χώρες του κόσμου, κατήντησαν να ζουν στον ρυθμό των αδικαιολογήτων ψυχώσεων του αμερικανού προέδρου και των νεοσυντηρητικών του Πενταγώνου. Οι ψυχώσεις αυτές συγκεντρώνονται και εξαντλούνται σε ένα μόνο πεδίο: στην παγκόσμια καταπολέμηση της τρομοκρατίας αποκλειστικά με στρατιωτικά μέσα. Όλα τα άλλα προβλήματα σβήνουν σήμερα και αγνοούνται μπροστά στην αντιτρομοκρατική ψύχωση των Ηνωμένων Πολιτειών".

Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ ανέρχονται σε 450 δισ. δολλάρια, ενώ το σύνολο των δαπανών για την καταπολέμηση της φτώχειας, των ασθενειών και της καταστροφής του περιβάλλοντος αλλά και για την εξασφάλιση πόσιμου νερού στον κόσμο δεν υπερβαίνουν τα 15 δισ. "Με αυτή την στρεβλή κατανομή δαπανών διαχειρίζεται η πρώτη οικονομική δύναμη τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Η στρατιωτική προσέγγιση των διεθνών προβλημάτων έχει εκτοπίσει κάθε άλλη (ενν. προσέγγιση) χωρίς ωστόσο τα αποτελέσματα να είναι λαμπρά... Η στρατιωτική προσέγγιση, αντί να ενισχύσει την ασφάλεια του κόσμου, διογκώνει το συναίσθημα ανασφάλειας και πολλαπλασιάζει τους κινδύνους σε όλο και περισσότερα σημεία του κόσμου".

Η Αφρική σαρώνεται από ελονοσία και AIDS ενώ εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να σώζονται κάθε χρόνο. Όμως "οι Ηνωμένες Πολιτείες προτιμούν να δαπανούν σε στρατιωτικούς σκοπούς για μία ημέρα στο Ιράκ πολύ περισσότερα απ' όσα δαπανούν ετησίως για ανθρωπιστικούς σκοπούς στην Αφρική". Ο σημερινός μονόδρομος των ΗΠΑ δεν οδηγεί πουθενά και οι λοιπές χώρες οφείλουν και μπορούν να απεμπλακούν απ' αυτόν. Η φτώχεια, η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, οι υγειονομικές υποδομές, η επέκταση των ασθενειών και η κλιματική επιδείνωση είναι μερικά από τα πραγματικά προβλήματα της ανθρωπότητας τα οποία μπορούν να αντιμετωπισθούν ακόμη και χωρίς την σύμπραξη των ΗΠΑ.

Κι ενώ ο Μπους ενοχοποιεί τον ΟΗΕ ότι δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του "στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ αθετούν συστηματικά κάθε διεθνή τους υποχρέωση. Ενώ στην διάσκεψη του Μοντερέυ (Μάρτιος 2002) δεσμεύτηκαν ότι θα διαθέσουν 60 δισ. δολλάρια ως βοήθεια για την ανάπτυξη του τρίτου κόσμου, το ποσό αυτό πήγε για την στρατιωτική επιχείρηση στο Ιράκ και ο πρόεδρος (ενν. Μπους) αγνόησε οποιαδήποτε άλλη διεθνή υποχρέωσή του. Στην σύνοδο του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου της Ντόχα (2001) οι ΗΠΑ συμφώνησαν ν' ανοίξουν τις αγορές τους στις εξαγωγές των φτωχών χωρών, ενώ στο Κανκούν (2003) αρνήθηκαν κατηγορηματικά κάτι τέτοιο, διαλύοντας την σύσκεψη". Βεβαίως, οι ΗΠΑ δεν είναι η μόνη χώρα που αθετεί τις υποχρεώσεις της αλλά είναι η χώρα με το μεγαλύτερο ειδικό βάρος κι επομένως η ασυνέπειά της προκαλεί προβλήματα σ' όλον τον κόσμο. "Εάν οι ΗΠΑ επιθυμούσαν σοβαρά την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας θα έπρεπε να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά τις εστίες φτώχειας, δυστυχίας και απόγνωσης σε παγκόσμια κλίμακα. Για πολλές περιπτώσεις εξαθλιωμένων πληθυσμών του Τρίτου Κόσμου, αυτό που οι ΗΠΑ ονομάζουν τρομοκρατία δεν είναι παρά απελπισμένος αγώνας για επιβίωση." (σ.σ.: η υπογράμμιση δική μου).

Αν και το συμπέρασμα του -άκρως συντηρητικού- Σακς προκαλεί την εντύπωση του ριζοσπαστικού, δεν είναι παρά στοιχειωδώς έντιμο και αυτονόητο. Ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει πλέον την επάνοδο της Αμερικής στην οδό της λογικής. Παράλληλα, δεν μπορεί μια χώρα με το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού να σέρνει από την μύτη προς το αδιέξοδο 191 χώρες με το υπόλοιπο 95% του πληθυσμού του πλανήτη. Από την στιγμή που οι ΗΠΑ επιλέγουν φορτικά την μονόπλευρη προσφορά ασφάλειας (;;;) ως υποκατάστατο παντός άλλου αγαθού, ο υπόλοιπος κόσμου δικαιούται να αποποιηθεί αυτή την προσφορά και να σκύψει μόνος του στα προβλήματά του.

Όταν ένας συντηρητικός αξιωματούχος των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών έχει το σθένος να εκφράζεται με τέτοιο τρόπο για την πολιτική της χώρας του είναι προφανές ότι το νεοσυντηρητικό εγχείρημα των ηλιθίων που θέλουν να κυβερνήσουν τον κόσμο αντιμετωπίζει -αν μη τι άλλο- σοβαρή κρίση αξιοπιστίας. Και ο κίνδυνος αποτελμάτωσης είναι τόσο εμφανής ώστε πρέπει να διαθέτει κανείς τον δείκτη ευφυΐας του αμερικανού προέδρου για να μην τον αντιλαμβάνεται.