Συμφέρει να γιατρεύεις τους άρρωστους;

Καθώς αναμόχλευα το αρχείο μου μέσα στο Σαββατοκύριακο, βρήκα ένα παλιούτσικο άρθρο στον ιστότοπο του πολιτειακού CNBC με ημερομηνία 11/4/2018 και τίτλο "Goldman Sachs asks in biotech research report: ‘Is curing patients a sustainable business model?’". Σκέφτηκα να αναφερθώ σ' αυτό επειδή διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του και επειδή δείχνει ανάγλυφα... Αλλά καλύτερα να το παρουσιάσω μεταφρασμένο στα ελληνικά και να αφήσω τα σχόλια σε σας: 


Σε έκθεση έρευνας για την βιοτεχνολογία, η Γκόλντμαν Σακς αναρωτιέται: "η θεραπεία των ασθενών είναι βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο;"

Οι αναλυτές τής Γκόλντμαν Σακς προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν ένα ευαίσθητο θέμα για τις επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας, ιδιαίτερα εκείνων οι οποίες ασχολούνται με την πρωτοποριακή "γονιδιακή θεραπεία": οι θεραπείες θα μπορούσαν να κάνουν κακό στις επιχειρήσεις, σε μακροπρόθεσμη βάση.

"Η θεραπεία των ασθενών είναι βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο;", ρωτούν οι αναλυτές σε μια έκθεση της 10ης Απριλίου [ενν.: 2018], με τίτλο "Η επανάσταση του γονιδιώματος".

"Η δυνατότητα να παρουσιάσει θεραπείες τύπου "μια κι έξω", συνιστά μια από τις πιο ελκυστικές πτυχές τής γονιδιακής θεραπείας, της κυτταροθεραπείας με γενετική μηχανική και της γονιδιακής επεξεργασίας, ωστόσο τέτοιες θεραπείες φέρουν μια πολύ διαφορετική προοπτική στην σχέση που έχουν τα επαναλαμβανόμενα έσοδα με τις χρόνιες θεραπείες", έγραψε χτες σε σημείωμα προς τους πελάτες [ενν.: της Γκόλντμαν Σακς] ο αναλυτής Σαλβήν Ρίχτερ. "Ενώ αυτή η προοπτική έχει τεράστια σημασία για τους ασθενείς και την κοινωνία, θα μπορούσε να συνιστά πρόκληση για τους ιατρικούς μηχανικούς τού γονιδιώματος όσον αφορά την διάρκεια των ταμιακών ροών".

Πρώτη μέρα στην ιατρική Σχολή:
"Η προληπτική ιατρική σκοτώνει την κερδοφόρα επιχείρηση"

Ο Ρίχτερ φέρει ως παράδειγμα τις πατενταρισμένες θεραπείες τής εταιρείας Gilead Sciences για την ηπατίτιδα C, οι οποίες έχουν επιτυχή αποτελέσματα σε πάνω από το 90% των περιπτώσεων. Οι πωλήσεις της εταιρείας αυτών των θεραπειών στις ΗΠΑ απογειώθηκαν στα 12,5 δισ. δολλάρια το 2015 αλλά από τότε έχουν πέσει. Η Γκόλντμαν Σακς εκτιμά ότι οι πωλήσεις αυτών των θεραπειών στις ΗΠΑ για εφέτος [ενν.: το 2018] δεν θα ξεπεράσουν τα 4 δισ. δολλάρια, σύμφωνα με πίνακα της έκθεσης.

"Η Gilead συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου η επιτυχία τής πατέντας για την θεραπεία τής ηπατίτιδας C εξάντλησε σταδιακά το διαθέσιμο απόθεμα των προς θεραπεία ασθενών", έγραψε ο αναλυτής. "Στην περίπτωση των μολυσματικών ασθενειών, όπως η ηπατίτιδα C, η θεραπεία των υφιστάμενων ασθενών μειώνει και τον αριθμό των φορέων που μπορούν να μεταδώσουν τον ιό σε νέους ασθενείς, μειώνοντας έτσι ακόμη περισσότερο το απόθεμα των ασθενών. Όπου αυτό το απόθεμα παραμένει σταθερό (π.χ. στον καρκίνο), η πιθανή θεραπεία ενέχει μικρότερο κίνδυνο για την βιωσιμότητα ενός πατενταρισμένου φαρμάκου".

Ο αναλυτής δεν απάντησε αμέσως στην πρόσκλησή μας για σχολιασμό.

Η έκθεση υποδεικνύει τρεις πιθανές λύσεις για τις επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας:

- Λύση 1: Να απευθύνονται σε μεγάλες αγορές. Για παράδειγμα, η αιμοφιλία συνιστά μια παγκόσμια αγορά 9-10 δισ. δολλαρίων, αυξανόμενη κατά 6%-7% ετησίως.

- Λύση 2: Να απευθύνονται σε διαταραχές με ευρύτερες επιπτώσεις. Για παράδειγμα, η σπονδυλική μυϊκή ατροφία προσβάλλει τους νευρώνες του νωτιαίου μυελού, επηρεάζοντας την ικανότητα να περπατήσει κανείς, να φάει ή να αναπνεύσει.

- Λύση 3: Συνεχής καινοτομία και επέκταση του αντικειμένου. Για παράδειγμα, υπάρχουν εκατοντάδες κληρονομικές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς (γενετικές μορφές τύφλωσης)... Ο ρυθμός καινοτομίας θα αποδειχτεί σημαντικός καθώς τα μελλοντικά προγράμματα μπορούν να αντισταθμίσουν τα μειωμένα έσοδα από τις παλιές πατέντες.



Οι παλιοί φίλοι του ιστολογίου καταλαβαίνουν πόσα και τι είδους σχόλια θέλω να πω πάνω σε όσα διαβάσατε. Επειδή, όμως, είναι γνωστή η ιδιαίτερη εκτίμηση που έχω στην αντίληψη και την κρίση σας, αφήνω όλα τα σχόλια σε σας. Θα προσθέσω μόνο δυο φράσεις, που είπε -εν είδει μαύρου χιούμορ- ένας φίλος μου φαρμακοποιός πριν πολλά-πολλά χρόνια, καθώς παρατήρησα την πολύ υψηλή τιμή κάποιου φάρμακου που πήρε ένας καρκινοπαθής: "Οι καρκινοπαθείς παίρνουν ακριβά φάρμακα αλλά τους χάνεις σύντομα από πελάτες. Για το φαρμακείο, οι καρδιοπαθείς είναι καλύτεροι πελάτες γιατί αντέχουν πολύ περισσότερα χρόνια". Προφανώς, ο φίλος μου προηγήθηκε κατά πολύ των τζιμανιών τής Γκόλντμαν Σακς...

Σαββατιάτικα (231) - τα δανειοδοτημένα

*** Δημήτρης Αβραμόπουλος: 184.000 - Λευτέρης Αυγενάκης: 766.000 - Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης: 267.000 ... *** Τελικά, μάθαμε τι ακριβώς έπαιξε με το δάνειο του Πολάκη; *** Το πήρε όπως θα το έπαιρνε ακόμη κι αν δεν ήταν πολιτικός ή έγινε μαμουνιά; *** Παιδιά, είναι σημαντικά πράγματα αυτά, μη γελάτε. *** Εκατό χιλιάρικα δάνειο με υποθήκη θέλει ψάξιμο σε βάθος. *** Νά 'τανε τίποτε μύρια, να πεις πού να ψάχνουμε τώρα. *** Eίναι πολλά που πρέπει να διερευνηθούν. *** Μήπως, ας πούμε, όταν πήγε στην τράπεζα για να τα πάρει, άναψε τσιγάρο; *** Μήπως, αφού τα πήρε, πήγε για χορό στα μπουζούκια και τα σκόρπισε σε γαρύφαλλα και ουίσκια; *** Βρέθηκε η κασέτα με το τηλεφώνημα στον Στουρνάρα; *** Κι αν δεν υπάρχει κασέτα, πώς ξέρει τι ειπώθηκε; *** Μήπως κρυφάκουγε; *** Πώς θα πάμε στις εκλογές χωρίς να έχουμε απαντήσεις σε όλα αυτά τα κεφαλαιώδη ερωτήματα; *** ... Νίκος Βούτσης: 219.000 - Όλγα Γεροβασίλη: 573.000 - Άδωνις Γεωργιάδης: 623.000 ... *** Καψής ο Μανώλης: "Τον ελεύθερο χρόνο μου περπατάω και σκέφτομαι πώς θα πάρω καταναλωτικό δάνειο." *** Μανώλη, πρόσεχε τα αυτοκίνητα! *** Αλήθεια, σε τράπεζα πήγες; *** Μου αποκάλυψε ένας φίλος ότι καταναλωτικά δάνεια δίνουν οι τράπεζες! *** Γκίνια που είχε ο Υποφάντης, ε; *** Πήγε σε ΑΤΜ να σηκώσει εκατό χιλιάρικα και ήταν χαλασμένο. *** Το έχω πάθει κι εγώ, Νίκο μου, αλλά πήγα στο διπλανό ΑΤΜ και τα πήρα. *** Και, μάλιστα, χωρίς να έχω εκατό χιλιάρικα στον λογαριασμό μου. *** Ας πει κάποιος του Μανώλη ότι η πρωτιά του στην βλακεία κινδυνεύει σοβαρά. *** Κύρτσος: "Διεθνής κυβερνητικός διασυρμός για το δάνειο και τα καμώματα του Πολάκη." *** Αυτά είναι τα άσχημα, Γιώργο μου, οι κυβερνητικοί διασυρμοί. *** Με τα δικά σου βερεσέδια δεν έχουμε πρόβλημα αφού δεν είσαι κυβέρνηση, έτσι; *** ... Γεράσιμος Γιακουμάτος: 125.000 - Άντζελα Γκερέκου:  792.000 - Χάρης Θεοχάρης: 280.000 ... *** Πώς σας φάνηκε η οδηγία του Ολυμπιακού προς τους φιλάθλους του που θα πήγαιναν στο Κίεβο; *** Αυτό λέω,

Τι αποκάλυψη είναι αυτή, νονέ μου;

που τους συνέστησε να μη φέρουν στο γήπεδο σημαίες της ΕΣΣΔ και κομμουνιστικά σύμβολα. *** Συγγνώμη, έχουν φέρει ποτέ τέτοια πράγματα οι γάβροι στο Καραϊσκάκη και υπήρχε φόβος μήπως τα πάρουν μαζί τους στην Ουκρανία; *** No politica δεν λένε; *** Άντε κανένα μαίανδρο ή καμμιά σβάστικα το πολύ. *** Θεοδωρίδης: "Μην εκπλαγείτε αν ο Ολυμπιακός πάρει το Γιουρόπα Ληγκ." *** Αφού το έχουμε σίγουρο, πώς να εκπλαγούμε; *** Κυρ-Σάββα, μη ξεχνάς εκείνο που είχε πει ο Παπαγιαννόπουλος στο "Τζένη-Τζένη", όταν του είπαν να βγουν να πανηγυρίσουν για την νίκη τού Μπάρκουλη στις εκλογές. *** Να στο θυμίσω: "Περιμένετε να βγουν πρώτα τα επίσημα αποτελέσματα και μετά ορμάμε." *** ... Πάνος Καμμένος: 373.000 - Βασίλης Κεγκέρογλου: 620.000 - Μανώλης Κεφαλογιάννης: 731.000 ... *** Αυτή η Ελένη Παναγιωταρέα, που βάζει για ευρωβουλευτής με την ΝουΔου, έχει καμμιά σχέση με την καθηγήτρια παύλα δημοσιογράφο παύλα εκπρόσωπο τάφου; *** Κόρη της είναι, είπατε; *** Καλά, η παύλα-παύλα-Άννα-είσαι-παύλα δεν είναι αριστερή; *** Λάθος θυμάμαι; *** Μα τόσο πολύ έπιασε το βιβλίο "Οι άντρες είναι σαν τα παπούτσια" της Στέλλας Καραμπακάκη, ώστε κυκλοφόρησε και το νούμερο δύο μετά από δέκα χρόνια; *** Ομολογώ ότι δεν περίμενα πως θα έκανε επιτυχία αυτή η μαλακία. *** Γκραν μαλακία μάλιστα, διότι οι άντρες είναι το αντίθετο από τα παπούτσια. *** Τα παπούτσια σε χτυπάνε όταν είναι καινούργια. *** ... Τέρενς Κουίκ: 870.000 - Γιώργος Κουμουτσάκος: 153.000 - Έλενα Κουντουρά: 855.000 ... *** Το ξέρω, ρε Θανάση, ότι το σώμα είναι ο ναός της ψυχής, μας το είχαν πει στο κατηχητικό. *** Δεν βλέπεις που άφησα κοιλιά για να γίνω "σταυροειδής μετά τρούλλου"; *** Το κακό είναι ότι τα γκομενάκια προτιμούν τα μικρά ξωκκλήσια κι όχι τους μεγαλοπρεπείς καθεδρικούς. *** Φώφη: "Στρατηγικός στόχος μας είναι η πλήρης απασχόληση." *** Και δυο αβγά οθωμανικής προελεύσεως, Φωφώκα. *** Μωρή, ακόμη δεν έμαθες ότι η πρόοδος επιτυγχάνεται μόνο με ευελιξία; *** Μιάμιση ώρα δουλειάς σήμερα, δυο ώρες μεθαύριο, είκοσι λεπτά το ψυχοσάββατο... τέτοια. *** Τόσες γάτες ταΐζει η γυναίκα μου, χάθηκε να ταΐζει και μία σαν του μακαρίτη τού Καρλ; *** Νά 'χει και το κατιτί της, να πούμε; *** Ε, ναι, ρε Καρλ, ζηλεύω το μικρό σου το γατί. *** ... Παναγιώτης Κουρουμπλής: 127.000 - Ζωή Κωνσταντοπούλου: 104.000 - Βασίλης Λεβέντης: 157.000 ... *** Πού το πάει τελικά αυτός ο Ανετοκούμπος, μου λέτε; *** Θέλει να μας πει ότι για να μεγαλουργήσει ένας έλληνας πρέπει να είναι γόνος μεταναστών; *** Εντάξει, δεν λέω, ψιλοκαλός είναι αλλά δεν τον λες και Γιατζόγλου, ε; *** Μικροδράκουλας: "Γιάννη, κάνεις όλη την Ελλάδα υπερήφανη με κάθε νέα σου επιτυχία." *** Σώπα, ρε Κούλη, που είναι έλληνας ο Γιάννης! *** Απ' ωσπού κι ωσπού; *** Εσείς δεν ψηφίσατε όχι στο να πάρουν ελληνική ιθαγένεια τα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν εδώ; *** Δεν μου λέτε, ρε κορίτσια, αφού κάνετε διατροφή, εκείνα τα σοκολατάκια που σας έφερε τ' αηΒαλεντίνου, πού πήγανε; *** Τα πετάξατε; *** Τα λάιτ γιαουρτάκια σας μαράνανε, π' ανάθεμά σας. *** ... Ανδρέας Λοβέρδος: 420.000 - Νότης Μηταράκης: 1.152.000 - Κυριάκος Μητσοτάκης (ως εκδότης): 2.783.000 ... *** Πορτοσάλτες: "Είμαι εναντίον του ΣυΡιζΑ από την πρώτη στιγμή, πριν γίνουν

Παιδιά, στα ελληνικά να το κάνετε "Γαμάτη Μακεδονία"

κυβέρνηση." *** Κι εγώ, Άρη μου. *** Και μερικά εκατομμύρια έλληνες ακόμη. *** Μόνο που εμείς δεν ισχυριζόμαστε ότι είμαστε δημοσιογράφοι. *** Κατάλαβες τώρα γιατί είσαι μαλάκας ή θες να σου το ζωγραφίσω κιόλας; *** Αληθεύει ότι κόπηκε η εκπομπή τής Τσολάκη στον Άλφα; *** Τί λέει, ρε; *** Δεν θα μείνει καμμιά εκπομπή της προκοπής; *** Τι παναπεί δεν είχε τηλεθέαση; *** Ποια αξιόλογη εκπομπή έχει υψηλή τηλεθέαση; *** Αφού είμαστε κάφροι και δεν εκτιμούμε τα ποιοτικά προγράμματα. *** Τουλάχιστον μας έμεινε η Ελένη. *** ... Κυριάκος Μητσοτάκης (προσωπικά): 358.000 - Γιάννης Μιχελογιαννάκης: 244.000 - Θέμις Μουμουλίδης: 577.000 ... *** Καμμένος: "Για μια ίλη τεθωρακισμένων, τα Σκόπια είναι είκοσι λεπτά δουλειά." *** Βρε Πάνο μου, τόση φασαρία και τόσα έξοδα για είκοσι λεπτά δουλίτσα; *** Μήπως να το συνδυάσουμε και στην επιστροφή να περάσουμε από Βόρειο Ήπειρο; *** Πες πως το τανκ είναι ταξί, μη γυρίσει αδειανό. *** Σώπα, ρε Θανάση, που θα μας πεις ότι δουλεύεις σαν σκυλί! *** Βρε ηλίθιε, έχεις δει ποτέ σκυλί να δουλεύει; *** Μόνο φαΐ, βόλτα, σκατό και ύπνο είναι όλα τους. *** Πάγκαλος: "Δεν είναι παράνομο που ο Τσουκάτος έφερε χρήματα στα ταμεία του ΠαΣοΚ." *** Αυτό το είπα εγώ πρώτος, Θόδωρε. *** Παράνομο θα ήταν αν τα πήγαινε σπίτι του. *** ... Μάκης Μπαλαούρας: 320.000 - Νίκος Νικολόπουλος: 370.000 - Βασίλης Οικονόμου: 275.000 ... *** Ρε σεις, πείτε μου ότι δεν είναι πλάκα! *** Μου είπαν ότι στα σχολικά βιβλία της Γαλλίας οι λέξεις "πατέρας" και "μητέρα" αντικαθίστανται με "γονέας Α" και "γονέας Β". *** Ο λόγος; *** Α, για να μην υπάρχει πρόβλημα με τα υιοθετημένα παιδιά από ομόφυλους γονείς. *** Γονεύ Α ημών ο εν τοις ουρανοίς, τί άλλο θα ακούσω ο πούστης; *** Το μάθατε ότι ο Λοβέρδος ο Γιάννης κατεβαίνει υποψήφιος με την ΝουΔου; *** Άρχισε να μαζεύει τους άριστους ο Κούλης. *** Μπράβο! *** Λοβέρδος ο Γιάννης: "Με βαθύ αίσθημα ευθύνης και καθήκοντος αποδέχτηκα τη τιμητική πρόταση του προέδρου της ΝΔ..." *** Είναι καθήκον του δημοσιογράφου, Γιάννη μου, να κατεβαίνει υποψήφιος βουλευτής κάποιου κόμματος; *** Το έμαθα κι αυτό. *** ... Χρήστος "δεν-είμαι-ναζί" Παππάς: 106.000 - Γιώργος Πατούλης: 119.000 - Προκόπης Παυλόπουλος: 155.000 ... *** Θεοχάρης: "Η μακροχρόνια ανεργία δεν είναι φυσιολογικό φαινόμενο." *** Επί τέλους, Χάρη μου, ανακάλυψες το αυτονόητο! *** Αλήθεια, θα κάνεις κάτι γι' αυτούς τους ανθρώπους; *** Θεοχάρης: "Θα έστελνα κοινωνικούς λειτουργούς στα σπίτια αυτών τών ανθρώπων, να ελέγξουν μήπως έχουν πρόβλημα αλκοολισμού, κατάθλιψη κλπ." *** Αρχίδια

Επειδή πάντα υπάρχει χώρος για έναν μαλάκα ακόμη...

ανακάλυψες, Χάρη μου. *** Πρετεντέρης: "Την Ελλάδα δεν την απειλεί ούτε η ακροδεξιά ούτε ο εθνικισμός." *** Πόσο συμφωνούμε, βρε Γιάννη μου! *** Να, αυτό ακριβώς έλεγα τις προάλλες στην μάνα τού Φύσσα και στον αδελφό τού Λουκμάν αλλά με πλάκωσαν στα φάσκελα και τα μπινελίκια. *** ... Τάσος Πετρόπουλος: 788.000 - Παύλος Πολάκης: 300.000 - Νεκτάριος Σαντορινιός: 179.000 ... *** Για μισό, γιατί το ξανασκέφτηκα και φούντωσα. *** Δηλαδή, ρε Κούλη, δεν μας κάνουν για βουλευτές ο Μπογδάνος κι ο Αυτιάς και μας κάνει ο Λοβέρδος; *** Είναι πιο άχρηστος άριστος ο Γιάννης από τον Κωνσταντίνο και τον Γιώργο, μη χέσω; *** Αχ βρε φουκαρά Κωνσταντίνε... *** Δεν σε θέλουν για δημοσιογράφο εκεί που θέλουν τον Υποφάντη... δεν σε θέλουν για βουλευτή εκεί που θέλουν τον Λοβέρδο... *** Αχαριστία παντού. *** Το μάθατε ότι προτάθηκε για ολυμπιακό άθλημα το μπρέικ ντάνσινγκ; *** Πολύ χάρηκα όταν το έμαθα! *** Νομίζω ότι είναι ώρα να προτείνει η Ελλάδα το τάβλι στα ατομικά αγωνίσματα και το ολεμάν-στακαμάν στα ομαδικά. *** ... Κώστας Σκανδαλίδης: 152.000 - Χρήστος Σπίρτζης: 243.000 - Μαρία Σπυράκη: 714.000 ... *** Ξέρει κανείς να μου πει τι σκατά είναι αυτό το τζομπ φέστιβαλ που γίνεται σουκουτιάτικα στην Θεσσαλονίκη; *** Πώς, πώς πώς;;; *** Αν θες δουλειά, πας με το βιογραφικό σου κι έρχονται οι μεγάλες εταιρείες για να διαλέξουν; *** Παναπεί, δεν βρίσκανε προσωπικό οι μεγάλες εταιρείες και περιμένανε το τζομπ φέστιβαλ για να βρούνε; *** Κουφάλα Αλέξη, τί άλλο θα κάνεις πια για τούτον εδώ τον τόπο; *** Ενθουσιαστήκατε κι εσείς με το δεκάρι τής Σάμσουνγκ; *** Μόλις στα χίλια-κάτι βγήκε το πλας και με ακουστικά δώρο! *** Σαρανταοκτώ δόσεις και το πήρα. *** Έτσι κι αλλιώς, το οχτάρι το ξεχρέωσα και μου μένουν μόνο 15 δόσεις για να ξεχρεώσω και το εννιάρι. *** Αν ούτε τώρα τσιμπήσει κανένα γκομενάκι, την επόμενη φορά θα πάρω Νόκια με κουμπιά. *** ... Γιάννης Στουρνάρας: 115.000 - Κώστας Τσιάρας: 810.000 - Παύλος Χαϊκάλης: 951.000 ... *** Αληθεύει ότι πέθανε ο Κόκκινος; *** Ο γουνάκιας του βρόμικου '89; *** Πολύ με στενοχωρήσατε τώρα. *** Ήταν μεγάλη αξία ο μακαρίτης. *** Πάτος στην ιεραρχία αλλά, μόλις έσκασε η καλή υπόθεση, τον έκανε ο Μητσοτάκουλας πρόεδρο... άρα άξιζε. *** Έχω κι ένα καινούργιο με τον Τοτό αλλά το αφήνω για το άλλο Σάββατο. *** Ποιός θα μου εξηγήσει τι είναι η οσπριάδα; *** Σαν την φασολάδα αλλά με διάφορα όσπρια μαζί; *** Και πώς διάολο καταφέρνετε να βράζουν διάφορα όσπρια στον ίδιο χρόνο; *** Τί δεν

Ευτυχισμένα χρόνια

καταλαβαίνω, ο Κοντιζάς; *** Άστο, ρε Τζένη, που όλα τα σφάζεις, όλα τα μαχαιρώνεις. *** Άντε μάθε πρώτα να βράζεις σωστά ένα αβγό και μετά μου λες για οσπριάδες. *** ... Κωστής Χατζηδάκης: 191.000 - Τασία Χριστοδουλοπούλου: 97.000 - Εύη Χριστοφιλοπούλου: 93.000 ... *** Σας είχα ενημερώσει έγκαιρα και ελπίζω ότι δεν έχετε ξεχαστεί. *** Σήμερα κυκλοφορεί επίσημα το βιβλίο του Ντάνου! *** Ντάνος: "Δεν έχω διαβάσει χίλια βιβλία, έχω διαβάσει οχτώ και το δικό μου είναι πολύ καλό." *** Έτσι, Γιώργο μου. *** Ουκ εν τω πολλώ το ευ. *** Κι εγώ που έχω διαβάσει πολλά, μη νομίζεις, ένα βιβλίο έχω γράψει όλο κι όλο κι αυτό με το ζόρι. *** Άσε που δεν έχω πού να τα βάλω τόσα βιβλία. *** Υποθέτω ότι ενημερωθήκατε για την μήνυση Κωλόχαρτου σε Πολάκη. *** Όχι, καλά του έκανε ο Άδωνις του αρκουδιάρη. *** Να του πάρει και τριακό αποζημίωση, να φτιάξει την υγρασία στο σπίτι. *** Ακούς εκεί οφσόρ ο αντιπρόεδρας! *** Μια λίμιτεδ κανονική στην Κύπρο είχε, όχι οφσόρ. *** Λες και δεν ξέρει ο αντιπρόεδρας τι είναι οφσόρ. *** ... Γρηγόρης Ψαριανός: 366.000 - Ηλίας Ψινάκης: 360.000 - Ευάγγελος Βενιζέλος: 0 *** Και τώρα που το ιστολόγιο σας αποκάλυψε πόσα χρωστούν μερικοί από τους γνωστούς σας στις τράπεζες, ποιό ακριβώς συμπέρασμα βγάζετε; *** Προσέξτε την απάντησή σας γιατί μου φτάνουν τόσες μαλακίες που άκουσα τούτη την εβδομάδα. *** Μόνο το ότι ο πιο σωστός, ηθικός και νόμιμος από όλους είναι ο Μπένυ δεν έχω ακούσει ακόμη. *** Αν δεν σας βοήθησε η λεζάντα, μάλλον στάθηκε αδύνατον να αναγνωρίσετε στην πρώτη φωτογραφία (του 1940 παρακαλώ) ένα από τα ιερά τέρατα του κινηματογράφου, ως σπουδαστή της στρατιωτικής ακαδημίας της Μιννεσότας. *** Ναι, είναι ο Μάρλον Μπράντο, στα δεκάξι του. *** Δείτε τον στην τελευταία φωτογραφία, από τα γυρίσματα του θρυλικού "Νονού", με τον σκηνοθέτη Φράνσις Φορντ Κόππολα δεξιά του, να κοιτάζουν κι οι δυο τον Αλ Πατσίνο που δένει τα παπούτσια του. *** Βρισκόμαστε στο 1972 και, όσο κι αν ακουστεί απίστευτο, ο Μάρλον Μπράντο είναι μόλις 48 ετών! *** Αν άρχιζα να σας αραδιάζω τα σημαντικά μουσικά άλμπουμ που κυκλοφόρησαν εκείνη την χρονιά, θα ξημερωνόμασταν. *** Χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, από όλα αυτά διαλέγω ένα άλμπουμ που έγινε μύθος, αν και ποτέ δεν ανέβηκε στην κορυφή των τσαρτ. *** Στο πικάπ, λοιπόν, ο μεγάλος David Bowie μας διηγείται την υπέροχη ιστορία τού πιο διάσημου εξωγήινου ροκ σταρ μέσα από τους ήχους τού "The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars" ή, απλώς, "Ziggy Stardust". *** Σας αφήνω να καθήσετε αναπαυτικά και να την απολαύσετε με την ησυχία σας. *** Το ίδιο απολαυστικά να περάσει όλο το σαββατοκύριακό σας. *** Γεια σας και... με ρέγουλα τα δάνεια! ***

Κάποτε... στο Πήλιο, στην Αργαλαστή...

Μάλλον έχετε μάθει ότι απόψε ο πολυδισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης τής Virgin Ρίτσαρντ Μπράνσον διοργανώνει "ανθρωπιστική συναυλία" συμπαράστασης στον βενεζουελάνικο λαό, ο οποίος "υποφέρει από την ουτοπία τής σημερινής και της προηγούμενης κυβέρνησης". Η συναυλία γίνεται στην Κουκούτα της Κολομβίας, λίγα χιλιόμετρα από την μεθόριο με την Βενεζουέλα, όπου συγκεντρώνεται η "ανθρωπιστική βοήθεια" που στέλνουν ο Τραμπ και οι ΗΠΑ στον "δημοκράτη" αυτοανακηρυγμένο "πρόεδρο" Χουάν Γκουαϊδό. Ο Μπράνσον λέει ότι περιμένει 300.000 θεατές, για να μαζευτούν λεφτά που θα δοθούν ως βοήθεια στον Γκουαϊδό αλλά μάλλον ο αριθμός αυτός είναι άπιαστος με τους δευτερότριτους καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν.

Τις προάλλες, καθώς περιπλανιόμουν στο διαδίκτυο, έπεσα πάνω σ' ένα βιντεάκι που ανέβασε στην σελίδα του στο Twitter ένα ιστορικό μέλος και ιδρυτής τού τεράστιου ροκ συγκροτήματος Pink Floyd, ο μπασίστας του Ρότζερ Γουώτερς. Στο βιντεάκι αυτό ο Γουώτερς κατακεραυνώνει και τον Μπράνσον και την "ανθρωπιστική συναυλία" του. Δείτε το! Κι αν έχετε πρόβλημα με τα αγγλικά σας, δείτε το εδώ με ελληνικούς υπότιτλους. Α! Για όσους δεν το ξέρουν, ας σημειώσω ότι όλες μα όλες οι συναυλίες που έδωσαν οι Pink Floyd, ήταν για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Ό,τι διαβάσατε ως εδώ δεν είναι παρά ο πρόλογος αυτού που πραγματικά θέλω να σας διηγηθώ σήμερα. Καθώς παρακολουθούσα το παραπάνω βιντεάκι, θυμήθηκα κάτι που μου είχε στείλει πριν έξι μήνες ("για το αρχείο σου", όπως έλεγε) μια από τις παλιές και καλές φίλες τού ιστολογίου. Ήταν μια ιστοριούλα η οποία διαδραματίστηκε πολλά χρόνια πριν, κάπου στο Νότιο Πήλιο, στις ανατολικές ακτές τού Παγασητικού. Μιας και σήμερα είναι Παρασκευή και σκέφτηκα να το πάμε χαλαρά, έψαξα, βρήκα εκείνη την ιστοριούλα και σας την παραθέτω όπως μου την έστειλε η φίλη (με μερικές μικρές επεμβάσεις, κυρίως στην διαμόρφωση του κειμένου). Η ιστορία άρχιζε με μια φωτογραφία-κουίζ: ποιό είναι το αγόρι αριστερά;

4 Ιανουαρίου 1973, Μηλίνα Πηλίου. Σε πάρτυ γενεθλίων νεαρού ή νεαρής της εποχής έχει προσκληθεί ο Τήλμαν Φριτς, γερμανός που έχει μετοικήσει στην περιοχή με την οικογένειά του από το 1968. Εκείνες τις μέρες, φιλοξενεί στο σπίτι του νεαρό βρεττανό, ο οποίος συστήνεται ως μουσικός. Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που φίλοι και γνωστοί φιλοξενούνται στο σπίτι του εκκεντρικού αυτού ξένου με τις ακατανόητες για το ντόπιο πληθυσμό δραστηριότητές του.

Ο Τήλμαν γνώρισε πρώτη φορά τον νεαρό το προηγούμενο καλοκαίρι, στο καφενείο τού "Αριστειδάκου", στο Χόρτο. Ήταν ένα ήσυχο καλοκαιρινό πρωϊνό και ένα ζευγάρι ξένων κάθησαν κάτω απ’ το κιόσκι με τα φοινικόφυλλα, μπροστά στη μικρή σκάλα, απολαμβάνοντας τον καφέ. Ο Τήλμαν έτυχε κι αυτός εκεί και, καθ' όσον ήταν ο μόνος που γνώριζε αγγλικά, έγινε η γνωριμία. "Ρότζερ", συστήθηκε ο νεαρός. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ερχόταν στην Ελλάδα, αλλά ήταν η πρώτη του στην περιοχή. Προχωρώντας η συζήτηση, ο Ρότζερ εμπιστεύθηκε στον Τήλμαν ότι είχε μαγευτεί με το μέρος και θα ήθελε να αγοράσει ένα σπίτι κάπου ήσυχα, κοντά στη θάλασσα.
- "Έχεις λεφτά;" ρώτησε ο Τήλμαν.
- "Κάτι έχω", απάντησε αυτός.
- "Τι δουλειά κάνεις;"
- "Παίζω κιθάρα σ' ένα συγκρότημα".
- "Και βγάζεις λεφτά απ' αυτό;" παραξενεύτηκε ο Τήλμαν.

Ο Τήλμαν, γνώριμος ήδη στους ντόπιους και γνώστης της περιοχής, τον πήρε με τη βάρκα του και πήγαν μέχρι τον Κάλαμο [σημ.: το επίνειο της Αργαλαστής], όπου του έδειξε ένα πέτρινο σπίτι πάνω στην παραλία. Είχε σχεδόν πέσει ο ήλιος απέναντι και η παραλία ρουφούσε το φως του δειλινού. Η συμφωνία έκλεισε αμέσως και τις επόμενες μέρες ο Τήλμαν τον βοήθησε και έγιναν τα συμβόλαια. Τότε μαθεύτηκε και το επώνυμό του: Γουώτερς. Όχι ότι έκανε και κάποια ιδιαίτερη εντύπωση πάντως.

Τις επόμενες γιορτές των Χριστουγέννων, λοιπόν, ο Γουώτερς επέστρεψε για να διευθετήσει θέματα διαδικαστικά και, για να ευχαριστήσει τον φίλο του, έφερε μία κασετίνα με διάφορες κασέτες ροκ μουσικής της εποχής. Από μετριοφροσύνη, δεν είχε καμμία με το συγκρότημά του. Μη έχοντας και τίποτα καλύτερο να κάνουν στις 4 Ιανουαρίου του '73 στη Μηλίνα, ο Τήλμαν τον πήρε μαζί του στο πάρτυ, στο σπίτι της Ελένης Αναγνώστου.

Κοιτάζω την φωτογραφία. Ανάμεσά τους, στον τοίχο διακρίνονται τα γράμματα PY BΙ απ’ το HAPPY BIRTHDAY. Σερπαντίνες κρέμονται ανάκατα. Ακριβώς από πάνω τους, το εικονοστάσι με την εικόνα της Παναγίας, σαν να επιπλήττει με γλυκύτητα και αυστηρότητα μαζί κάποιον που είναι δηλωμένος άθεος. Κι οι δυό με βαριά ρούχα ντυμένοι (η θέρμανση θα ήταν το πολύ μια ξυλόσομπα σε κάποιο χώρο), κοιτάνε το φακό με μια αμήχανη χειρονομία, σαν να υποδεικνύουν ποιος έπρεπε να φωτογραφηθεί. Ο Τήλμαν κρατά ένα ποτήρι, ο Γουώτερς μόλις άναψε τσιγάρο. Αναμφισβήτητα το punctum της φωτογραφίας (όπως θα έλεγε ο Ρολάν Μπαρτ) είναι η κορδέλα στο κεφάλι του Τήλμαν. Σύμβολο-κατάλοιπο της εποχής των χίππις, που έφτασε μέσω του δαιμόνιου κοσμοπολίτη και στην Μηλίνα. Αναρωτιέμαι τι μουσική θα έπαιζε στο κασσετόφωνο. Μάλλον κάποια ιταλικά ποπ της εποχής, ελληνικό ροκ του '60 και, ίσως, το "A casa d’ Ιrene", αργότερα, για τα μπλουζ.

Τον ίδιο τον Γουώτερς και το συγκρότημά του ελάχιστοι θα γνώριζαν τότε στην Ελλάδα, παρ' ότι τον Ιούνιο του 1972 οι Pink Floyd μόλις είχαν κυκλοφορήσει το "Obscured by Clouds", τον έβδομο στην σειρά δίσκο τους και, λογικά, αρχές του '73 ετοιμαζόταν το "The Dark Side of the Moon", ο δίσκος που τους εκτόξευσε και τους καθιέρωσε παγκοσμίως.

Αναρωτιέμαι πώς να κύλησε η βραδιά. Να ήπιανε ουίσκι, κρασί ή ούζο; Με άλλα λόγια, πώς ήταν ένα πάρτυ στην Μηλίνα το 1973, πριν την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πριν ο Πετρίδης αρχίσει το "Ποπ Κλαμπ" στο ραδιόφωνο; Άραγε, ποιοί άλλοι να ήταν τότε στο πάρτυ εκείνο;

Οι δύο άντρες, συνέχισαν έκτοτε να βρίσκονται και ανακάλυψαν ότι τους συνέδεαν πολλά "μοιραία" γεγονότα, ώσπου η σχέση τους διακόπηκε μάλλον άδοξα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...

Ο Γουώτερς έχει αγαπήσει την Ελλάδα κι έρχεται στον Κάλαμο, αν και όχι συχνά πλέον. Ο Τήλμαν, δυσθεώρητος κι αυτός, μοιράζει τη ζωή του μεταξύ Γερμανίας και "Πετράκη" πίσω από τον Αλατά. Τυχερός όποιος γνωρίσει από κοντά τον γοητευτικό τύπο με το θυμοσοφικό πνεύμα και συζητήσει μαζί του για τα νοήματα της ζωής.

Γ. Κονιόρδος 15/11/2013

Υ.Γ.: Κάποια από τα γεγονότα γίναν έτσι, κάποια άλλα κάπως έτσι και κάποια θα μπορούσαν να είχαν γίνει έτσι.

Αριστερά, ο Ρότζερ Γουώτερς στην Μάντισον Σκουέαρ, στις 12/12/2012 - Δεξιά, το σπίτι του στον Κάλαμο

Υστερόγραφο ιστολογίου:
Ο Γουώτερς προσπαθεί να μη τραβάει τα βλέμματα. Όμως, όπως λέει χαμογελαστά, κάποιοι ξέρουν το σπίτι του στον Κάλαμο και πάνε για να ρίξουν μια ματιά από την μάντρα. Σε όποιον τον ρωτήσει, απαντάει: "Ο κύριος Γουώτερς λείπει, εγώ είμαι ο κηπουρός".

Η.Π.Α.: Θες να σπουδάσεις; Πάρε δάνειο και... βλέπουμε!

Ολοκληρώνουμε σήμερα την ανά τον κόσμο περιπλάνησή μας στα -δημόσια και ιδιωτικά- μονοπάτια της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, επιστρέφοντας εκεί όπου αρχίσαμε, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα που έχουμε δει τι συμβαίνει με τα φοιτητικά δάνεια στην Μεγάλη Βρεττανία (*), ας δούμε τα καθέκαστα και στην "χώρα των ευκαιριών".

Για να καταλάβουμε καλύτερα τα παρακάτω, ας σημειώσουμε μια σημαντική λεπτομέρεια ευθύς εξ αρχής. Μετά από 35 -και πλέον- χρόνια νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιλογών και πρακτικών, οι πολιτειακοί έχουν υιοθετήσει την αντίληψη ότι η παιδεία δεν είναι δικαίωμα. Η μόρφωση (της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συμπεριλαμβανομένης) βοηθάει τον άνθρωπο να βελτιώσει την ζωή του, διευρύνοντας τις επαγγελματικές του επιλογές. Συνεπώς, η μόρφωση συνιστά επένδυση, από την οποία θα προκύψει ισόβιο όφελος. Κατ' επέκταση, το κόστος αυτής της "επένδυσης" δεν επιτρέπεται να βαραίνει το κοινωνικό σύνολο, αφού έτσι θα υπήρχαν πολλοί που θα πλήρωναν για κάτι από το οποίο δεν θα είχαν οποιαδήποτε ωφέλεια. Επομένως: όποιος θέλει να μάθει γράμματα, ας πληρώσει να τα μάθει.

Παρένθεση: Για να κάνουμε αντιστοίχιση, ας θυμηθούμε την "μενουμευρωπαία" διαδηλώτρια, η οποία προ διετίας αναρωτήθηκε στην τηλεοπτική κάμερα γιατί να πληρώνει φόρους ώστε να πηγαίνει σε δημόσιο σχολείο το παιδί τού φτωχού, από την στιγμή που εκείνη πληρώνει για να στέλνει τα κορίτσια της σε ιδιωτικό. Σημειωτέον ότι η εν λόγω κυρία ζη από το δημόσιο, ως υπάλληλος των ΕΛΤΑ. Κλείνει η παρένθεση.

Αγκύλη: Προσωπικά, εκτιμώ ότι αυτός που δεν σπουδάζει έχει πραγματική ωφέλεια από τις δαπάνες για την παιδεία. Για να θεραπευτεί από την αθυρωμάτωση και την καρδιακή ανεπάρκεια ο αγράμματος πατέρας μου, χρειάστηκε τις υπηρεσίες κάποιου σπουδαγμένου γιατρού και για να οδηγεί αυτοκίνητο το κάθε απελέκητο ξύλο, είναι απαραίτητη η συμβολή κάποιων σπουδαγμένων μηχανικών. Άντε, να τελειώνουμε πια με τις ανοησίες των ανεγκέφαλων. Κλείνει και η αγκύλη.

Το πρόβλημα είναι ότι το εν λόγω κόστος αυξάνεται κατακόρυφα και έχει φτάσει πλέον σε ύψη απροσπέλαστα στους πολλούς. Ακόμη και στα δημόσια πανεπιστήμια (όπως είδαμε σε προηγούμενο σημείωμα αυτής της σειράς), το κόστος σπουδών είναι κάθε άλλο παρά αμελητέο, εφ' όσον η διαρκής μείωση της κρατικής χρηματοδότησης οδηγεί αναπόφευκτα σε διαρκή αύξηση των διδάκτρων. Παράλληλα, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν "πελάτες", τα πανεπιστήμια -δημόσια και μη- αυξάνουν συνεχώς τα κονδύλια που διαθέτουν για τον εκσυγχρονισμό τους, κάτι που επίσης οδηγεί αναπόδραστα στην αύξηση των διδάκτρων τους.

Μοιραία, λοιπόν, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων που θέλουν να σπουδάσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο, δεν έχει άλλη επιλογή από το να πάρει φοιτητικό δάνειο. Όπως ανέφερε τις προάλλες στην βουλή ο Γιώργος Κατρούγκαλος, υπολογίζεται ότι αυτή την στιγμή υπάρχουν 44 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ (ένας στους οκτώ, δηλαδή), οι οποίοι χρωστούν φοιτητικά δάνεια συνολικού ύψους κάτι λιγώτερο από ενάμισυ τρισεκατομμύριο δολλάρια. Οι αριθμοί αυτοί είναι σωστοί. Όπως σωστή είναι και η εκτίμηση που δεν ανέφερε ο κ. Κατρούγκαλος: τέσσερις στους δέκα οφειλέτες δεν έχουν την δυνατότητα να αποπληρώσουν τα φοιτητικά τους δάνεια, τα οποία συνεχώς διογκώνονται με τους τόκους.

Στις ΗΠΑ, τα περισσότερα φοιτητικά δάνεια χορηγούνται από τις τράπεζες αλλά υπάρχουν και ομοσπονδιακά φοιτητικά δάνεια, τα οποία χορηγούνται από το υπουργείο παιδείας με μια διαδικασία που μοιάζει μ' εκείνη της SLC στην Μεγάλη Βρεττανία. Δηλαδή, η αποπληρωμή τους γίνεται ανάλογα με τις αποδοχές (pay as you earn) ή τα συνολικά εισοδήματα του οφειλέτη (income based repayment). Μόνο που στις ΗΠΑ η δόση φτάνει το 10% του συνολικού εισοδήματος του οφειλέτη, αντί του βρεττανικού 6%-9% από κάποιο ύψος εισοδήματος και πάνω. Πάντως, ισχύει και στις ΗΠΑ η διαγραφή του χρονίζοντος ανεξόφλητου υπολοίπου (μετά από 20 χρόνια και υπό προϋποθέσεις). Αυτά για την ώρα, μιας και η κυβέρνηση Τραμπ σκέφτεται να τα αλλάξει.

Τα τραπεζικά φοιτητικά δάνεια χορηγούνται μεν με ευνοϊκώτερους όρους από τα υπόλοιπα δάνεια αλλά δεν παύουν να αποτελούν τραπεζικά προϊόντα, πράγμα που σημαίνει ότι συνοδεύονται από όρους, από εγγυητές, από προσημειώσεις και υποθήκες κλπ. Όπου δεν υπάρχουν εγγυήσεις, το δάνειο δίνεται με την εγγύηση του κράτους. Γι' αυτόν τον λόγο, οι απώλειες που καταγράφουν οι τράπεζες από φοιτητικά δάνεια είναι πολύ μικρές και κατά κανόνα προέρχονται από αλλοδαπούς φοιτητές, οι οποίοι φεύγουν από την χώρα μετά την αποφοίτησή τους και δεν πρόκειται να επιστρέψουν ποτέ.

Με τα ομοσπονδιακά φοιτητικά δάνεια η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική, κυρίως χάρη στον τέως πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα. Ο Ομπάμα δυσκολεύτηκε πολύ να ξοφλήσει το φοιτητικό του δάνειο, το οποίο ήταν πολύ μεγάλο αφού σπούδασε σε δυο από τα ακριβώτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Κολούμπια, Χάρβαρντ). Τα κατάφερε μετά τα σαράντα του κι ενώ δούλευε σε μια πολύ καλά αμειβόμενη θέση στην γερουσία τού Ιλλινόι. Όπως έλεγε ο ίδιος, "σε μια ηλικία που θα έπρεπε να μαζεύω χρήματα για τις σπουδές των παιδιών μου, μάζευα χρήματα για να ξεπληρώσω τις δικές μου σπουδές". Κι ήταν αυτή η εμπειρία που τον έκανε να δηλώνει ότι "κανένας στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να καταστρέφεται οικονομικά γιατί απλώς αποφάσισε να πάει στο πανεπιστήμιο".

Στην πράξη, η κυβέρνηση Ομπάμα προώθησε το "Student Loan Forgiveness Program", ένα πρόγραμμα μερικής διαγραφής των χρεών από φοιτητικά δάνεια όσων δέχονταν να εργαστούν στο δημόσιο μετά την αποφοίτησή τους ενώ, παράλληλα, ατόνησαν και οι κάθε μορφής πιέσεις προς όσους καθυστερούσαν τις δόσεις τους. Απόρροια της πολιτικής Ομπάμα είναι η σημερινή εκτίμηση ότι το κράτος θα καταγράψει απώλειες ύψους 75 δισ. δολλαρίων από μη εξυπηρετούμενα φοιτητικά δάνεια.

Δυστυχώς για τους οφειλέτες, η θητεία τού Ομπάμα τελείωσε. Για την σημερινή κυβέρνηση Τραμπ ισχύει αυτό που είπαμε στην αρχή: όποιος θέλει να σπουδάσει, πρέπει να πληρώσει από την τσέπη του. Απορρίπτει σχεδόν στο σύνολό τους τις αιτήσεις υπαγωγής στο ομπαμικό πρόγραμμα SLFP, με σκοπό να το καταργήσει, ακριβώς όπως κάνει και με τα υπόλοιπα προγράμματα του τέως προέδρου (Obamacare κλπ). Πού θα οδηγήσει αυτή η αλλαγή τα εκατομμύρια όσων αδυνατούν να φανούν συνεπείς στις δανειακές τους υποχρεώσεις; Θα το δείξει ο καιρός, αν και δεν είναι δύσκολο να το φανταστούμε από τώρα.

Ο καθηγητής στον πτυχιούχο: "Θα έπρεπε να με συγχαρείτε. Μόλις ξεπλήρωσα το φοιτητικό μου δάνειο".

Πάμε σιγά-σιγά για επίλογο. Σκοπός αυτής της σειράς δεν ήταν να απορρίψω ή να υποστηρίξω την ιδέα της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στην χώρα μας αλλά να δώσω την δυνατότητα στον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα βασισμένος σε πραγματικά δεδομένα και όχι παρασυρόμενος από τις κραυγές επαϊόντων και ασχέτων με το θέμα. Προσωπικά, επιλέγω να τροποποιήσω ελαφρώς την δήλωση Ομπάμα, φτιάχνοντας ένα τσιτάτο για το κλείσιμο:

Κανείς δεν πρέπει να πληρώνει για να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο!


-----------------------------------------
(*) Ευχαριστώ την φίλη του ιστολογίου Μαρία Νικολακάκη, η οποία συμπλήρωσε στο χτεσινό κείμενο, εν είδει σχολίου στην σελίδα μας στο Facebook, κάτι που -κακώς- παρέλειψα να σημειώσω εγώ. Υποθέτω ότι έχω την άδειά της να παραθέσω εδώ το σχόλιό της:  

"Η SLC έχει αρχίσει και πουλά τμήματα χρέους σε τράπεζες και εισπρακτικές για να ξελαφρώσει από τα κόκκινα δάνεια, καταστρατηγώντας την συμφωνία των δανείων. Εμμέσως, όσοι πήραν δάνεια έχουν συμφέρον να μείνουν σε χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας, αφήνοντας τις καλές δουλειές στα παιδιά της αστικής τάξης. Πάντα υπάρχει παγίδα". 

Να προσθέσω απλώς ότι αυτή η πώληση άρχισε στα τέλη του 2017 και αφορά δάνεια που μπήκαν σε διαδικασία αποπληρωμής πριν το 2012. Η βρεττανική κυβέρνηση υπολογίζει να μαζέψει από αυτή την πώληση περί τα τέσσερα δισ. στερλίνες, ενώ διατείνεται ότι οι όροι για τους οφειλέτες θα μείνουν ως έχουν.

Βρεττανικά φοιτητικά δάνεια: αποπληρώστε μόνο αν μπορείτε

Θα κλείσουμε τούτο το αφιέρωμα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια μιλώντας για τα περίφημα φοιτητικά δάνεια. Λόγω της συζητούμενης συνταγματικής αναθεώρησης, έχουν ειπωθεί τόσο πολλά τις τελευταίες εβδομάδες ώστε η αλήθεια έχει χαθεί ανάμεσα σε πλήθος ανακριβειών. Εμείς θα κάνουμε αυτό που κάνουμε πάντα: θα παραθέσουμε πραγματικά δεδομένα και στοιχεία, αφήνοντας στον αναγνώστη την δυνατότητα -και την ευθύνη- να βγάλει τα συμπεράσματά του με υγιή σκέψη.

Κατ' αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι τα φοιτητικά δάνεια δεν αφορούν μόνο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Φοιτητικό δάνειο παίρνει και κάποιος που σπουδάζει σε δημόσιο πανεπιστήμιο, ακόμη κι αν το εν λόγω πανεπιστήμιο δεν χρεώνει δίδακτρα, όπως γίνεται στην Ελλάδα, για να καλύψει το κόστος διαβίωσής του ως φοιτητής. Σε ποιους νομίζετε ότι απευθύνονται τα τραπεζικά δάνεια "Σπουδάζω" της Εθνικής, "Γνώσεις και δεξιότητες" της Πειραιώς και "Αφετηρία" της Άλφα ή οι πιστωτικές κάρτες "Student", "University" κλπ των ελληνικών τραπεζών;

Για να μιλάμε σοβαρά, ας δεχτούμε την πραγματικότητα ότι, στον καπιταλιστικό κόσμο που ζούμε, οι καλές πανεπιστημιακές σπουδές δεν είναι εύκολα προσιτές σε αδύναμα πορτοφόλια. Συνεπώς, οι τράπεζες κάθε χώρας διαθέτουν προϊόντα που απευθύνονται σε φοιτητές. Όμως, όταν μιλάμε για φοιτητικά δάνεια, πρέπει να κάνουμε ξεχωριστή αναφορά στην Μεγάλη Βρεττανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, μιας κι εκεί τα πράγματα διαφέρουν από τα συνηθισμένα. Πάμε, λοιπόν σήμερα στην Αλβιώνα και αύριο περνάμε στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.

Τα κεντρικά γραφεία της SLC στην Γλασκώβη

Όπως θα μαντεύατε αν σας ρωτούσα, η επιβολή διδάκτρων στα πανεπιστήμια έγινε επί κυβέρνησης Θάτσερ. Τότε δόθηκαν και τα πρώτα φοιτητικά δάνεια. Κι ενώ αυτή η "μεταρρύθμιση" φαίνεται λογική για μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση, ας έχουμε υπ' όψη μας ότι ήταν η εργατική κυβέρνηση του Μπλαιρ εκείνη που τριπλασίασε τα δίδακτρα το 2006 και τα πήγε στις 3.000 λίρες, πριν έρθει ο συντηρητικός Κάμερον για να τα ξανατριπλασιάσει το 2012, φτάνοντάς τα στις 9.000 λίρες.

Όταν η κυβέρνηση Θάτσερ αποφάσιζε την επιβολή διδάκτρων στα πανεπιστήμια, αποφάσιζε ταυτόχρονα και την ίδρυση ενός μη κερδοσκοπικού κυβερνητικού οργανισμού φοιτητικών δανείων. Έτσι, το 1989 ιδρύθηκε η Student Loans Company (SLC), με σκοπό να προσφέρει φτηνά δανεικά σε όσους φοιτητές αδυνατούσαν να καλύψουν το κόστος σπουδών τους. Τα κύρια χαρακτηριστικά των δανείων που χορηγεί η SLC, είναι δύο:
- (α) Χορηγούνται χωρίς κανένα οικονομικό κριτήριο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πάρει δάνειο ακόμη και το παιδί ενός πολυεκατομμυριούχου, αρκεί να φέρει την φοιτητική ιδιότητα.
- (β) Φτάνουν μέχρι πλήρους καλύψεως των ετησίων διδάκτρων (9.250 λίρες για πρώτο πτυχίο και 10.600 λίρες για μεταπτυχιακό τίτλο).

Παρένθεση: Αξίζει να σημειώσουμε ότι δικαίωμα πρόσβασης στα φοιτητικά δάνεια της SLC δεν έχουν μόνο οι βρεττανοί φοιτητές αλλά και όλοι οι φοιτητές που προέρχονται από χώρες τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βέβαια, λόγω Brexit, το επόμενο ακαδημαϊκό έτος θα είναι το τελευταίο κατά το οποίο μη βρεττανοί φοιτητές θα πάρουν δάνειο από την SLC. Όμως, όσοι πάρουν, θα δικαιούνται τέτοιο δάνειο ώσπου να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Κλείνει η παρένθεση.


Εκείνο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το πώς γίνεται η αποπληρωμή ενός φοιτητικού δανείου της SLC:

(α) Όσο σπουδάζει ο φοιτητής, δεν καταβάλει δεκάρα είτε για κεφάλαιο είτε για τόκους. Η υποχρέωσή του να ξεπληρώσει τα δανεικά αρχίζει μετά την αποφοίτησή του.

(β) Για να είναι υποχρεωμένος οποιοσδήποτε να πληρώσει δόση για το φοιτητικό του δάνειο, πρέπει το ετήσιο εισόδημά του να υπερβαίνει τις 18.330 λίρες, δηλαδή να έχει μηνιαίο μισθό πάνω από 1.527 λίρες (περίπου 1.750 ευρώ). Αν το δάνειο αφορά μεταπτυχιακές σπουδές, το όριο ανεβαίνει στις 21.000 λίρες ετησίως ή 1.750 λίρες (2.000 ευρώ) μηνιαίως.

(γ) Για όσους έχουν ετήσιο εισόδημα πάνω από το όριο, η ετήσια δόση υπολογίζεται σε 9% επί του υπερβάλλοντος ποσού. Δηλαδή, αν κάποιος έχει ετήσιο εισόδημα 24.000 λίρες, η ετήσια δόση του υπολογίζεται σε: (24.000 - 18.330) * 9% = 510 λίρες. Δηλαδή, με μισθό 2.000 λίρες (2.300 ευρώ), πληρώνεις για το φοιτητικό σου δάνειο 42,5 λίρες μηνιαίως. Το 9% που αναφέραμε, ισχύει για τα δάνεια του πρώτου πτυχίου. Στα μεταπτυχιακά το ποσοστό πέφτει στο 6% και η ετήσια δόση για το ίδιο εισόδημα υπολογίζεται σε: (24.000 - 21.000) * 6% = 180 λίρες, ήτοι 15 λίρες μηνιαίως. Βεβαίως, όλα αυτά ισχύουν εφ' όσον ο οφειλέτης ενημερώνει την SLC για την οικονομική του κατάσταση. Σε αντίθετη περίπτωση, η μηνιαία δόση ορίζεται αυτεπάγγελτα σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.

(δ) Τα παραπάνω σημαίνουν ότι όσο το ετήσιο εισόδημα του οφειλέτη κυμαίνεται σε ύψη κάτω του ορίου, δεν υπάρχει υποχρέωση αποπληρωμής. Αλλά και για όσους έχουν υψηλότερες αποδοχές και αποπληρώνουν το δάνειό τους κανονικά, αν κάποια χρονική στιγμή μειωθεί ο μισθός τους ή μείνουν άνεργοι και το εισόδημά τους πέσει κάτω από το όριο, παύουν να πληρώνουν.

(ε) Το επιτόκιο αυτών των δανείων είναι κυμαινόμενο, εξαρτώμενο απολύτως από τον πληθωρισμό. Το 2009, σε συνθήκες μηδενικού πληθωρισμού, είχε πέσει πραγματικά στο μηδέν (!). Σήμερα, δέκα χρόνια αργότερα, με τον πληθωρισμό στην Βρεττανία να ανεβαίνει λόγω Brexit, βρίσκεται στο 1,75%.

(στ) Τελευταίο και καλύτερο χαρακτηριστικό: τα δάνεια της SLC έχουν διάρκεια 30 χρόνια. Μέσα σ' αυτή την τριακονταετία, ο υπόχρεος πληρώνει με τον τρόπο που είπαμε πιο πάνω όσα καταφέρει και πληρώσει. Με την συμπλήρωση 30 ετών, τυχόν ανεξόφλητο υπόλοιπο διαγράφεται. Με άλλα λόγια: αν ποτέ στην ζωή του δεν πάρει μισθό πάνω από 1.750 ευρώ, δεν θα επιστρέψει δεκάρα από το δάνειο που πήρε, χωρίς καμμιά επίπτωση.

Οφειλόμενα φοιτητικά δάνεια στην Μεγάλη Βρεττανία (από το 2005 μόνο στην Αγγλία)
[Πηγή: www.parliament.uk]

Νομίζω ότι αρκούν όσα αναφέραμε παραπάνω για να κρίνει κάποιος αν τα φοιτητικά δάνεια που χορηγεί η SLC στην Βρεττανία γίνονται ή όχι θηλειά στον λαιμό όσων καταφεύγουν σ' αυτά. Για να ολοκληρώσει ο αναγνώστης την εικόνα, όμως, ας κλείσουμε προσθέτοντας δυο λεπτομέρειες, η σημασία των οποίων φαίνεται ανάγλυφα στο παραπάνω διάγραμμα, σύμφωνα με το οποίο τα οφειλόμενα φοιτητικά δάνεια στην Αγγλία ξεπέρασαν τα 100 δισ. λιρών το 2018.

Πρώτον: Στις σημερινές συνθήκες, με την επικράτηση των ελαστικών μορφών εργασίας και την καταβύθιση των μισθών, η πλειοψηφία των δανειοδοτημένων από την SLC έχει εισοδήματα κάτω από το ελάχιστο όριο που απαιτείται για να υπάρξει υποχρέωση αποπληρωμής. Μια παλιότερη μελέτη τού βρεττανικού γραφείου προϋπολογισμού προέβλεπε ότι μόνο το 38% των δανείων τής SLC θα αποπληρωθούν από τους υπόχρεους. Σήμερα, το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι έχει μειωθεί αρκετά.

Δεύτερον: Η έλλειψη σχετικών διακρατικών συμφωνιών δεν επιτρέπει στην SLC να "κυνηγήσει" όσους ξένους φοιτητές πήραν δάνειο και, μετά το πέρας των σπουδών τους, έφυγαν από την Βρεττανία. Έτσι, σχεδόν ουδείς εκ των δανειοληπτών φοιτητών άλλων ευρωπαϊκών χωρών φροντίζει να ανταποκρίνεται με συνέπεια στην αποπληρωμή των δανείων του.


Άσχετο υστερόγραφο ως κερασάκι. Η τελευταία παράγραφος μου θύμισε τον κεφαλικό φόρο που επέβαλε η Θάτσερ στην Αγγλία το 1990 στους πάντες. Ακόμη και οι ξένοι φοιτητές θα έπρεπε να πληρώνουν 8 λίρες τον μήνα (αν θυμάμαι καλά το ποσό). Προς διευκόλυνση των υπόχρεων, η κυβέρνηση ταχυδρόμησε σε όλους προσυμπληρωμένα μπλοκ 12 επιταγών (μία για κάθε μήνα), ζητώντας να επιστραφούν υπογεγραμμένα. Στην παρέα που με κοίταζε έκπληκτη καθώς το έσκιζα, σχολίασα γελώντας: "Τον Ιούνιο γυρίζουμε στην Ελλάδα κι ας έρθει η Μάργκαρετ να μας βρει". Πέθανε κι ακόμη μας ψάχνει.

Αποδόμηση των μύθων (ΙΙ)

(Γ) Αν δεν υπάρχουν καλά ιδιωτικά πανεπιστήμια, ας τα κλείσει όποιος τα επιβλέπει και τα ελέγχει. Αλλά δεν μπορούμε να απαγορεύουμε σε κάποιον την δυνατότητα να φτιάξει ένα καλό ιδιωτικό πανεπιστήμιο, έστω και κερδοσκοπικό.

Πολύ σωστά. Όπως δεν μπορούμε να στερούμε από κάποιον την δυνατότητα να φτιάξει ένα κανάλι για να ενημερώνει τον κόσμο ή μια τράπεζα για να διαχειρίζεται τα χρήματά του. Το ζήτημα είναι ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα όταν αυτό το κανάλι φαληρίσει, αυτή η τράπεζα φάει τα λεφτά τού κοσμάκη ή αυτό το πανεπιστήμιο δεν κάνει καλά την δουλειά του, τρώγοντας κάμποσα χρήματα και κάμποσα χρόνια ζωής από τους φοιτητές του.

Παράλληλα, ας έχουμε κατά νου και μερικά ερωτήματα με δύσκολες απαντήσεις. Π.χ., η ύπαρξη πολλών καναλιών, σε τι ωφέλησε την πολυφωνία και την αδέσμευτη ενημέρωση; Ακόμη, η ύπαρξη πολλών τραπεζών σε τι ωφέλησε την ανάπτυξη ενός τόπου; Και κατά παρόμοιο τρόπο, η ύπαρξη ιδιωτικών κερδοσκοπικών πανεπιστημίων σε τι ωφέλησε την πρόοδο της έρευνας ή την ελευθερία τού λόγου; Και πάνω απ' όλα: πόση ζημιά μπορεί να κάνει κάποιο ιδιωτικό πανεπιστήμιο ώσπου να αντιληφθούμε ότι είναι για πέταμα;

(Δ) Η Κύπρος δείχνει τον δρόμο. Ο πήχης των ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι πολύ ψηλά και υπάρχει ανταγωνισμός με υψηλά στάνταρντ που επιβλέπονται από το υπουργείο παιδείας. Η άρνηση της Ελλάδας να αφήσει ελεύθερα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, έχει δημιουργήσει ένα κενό, το οποίο οδηγεί αρκετούς έλληνες, που δεν έχουν περάσει σε κρατικά πανεπιστήμια, να αναζητήσουν διέξοδο σπουδών στην Κύπρο, έστω και αν πληρώσουν δίδακτρα, ενοίκια και τα σχετικά.

Πρώτα-πρώτα, ας ξεκαθαρίσουμε ότι οι έλληνες επιλέγουν την Κύπρο λόγω γλώσσας. Σιγά που θα την επέλεγαν αν τα αγγλικά τους ήσαν τόσο καλά ώστε να τους επέτρεπαν να πάνε στην Αγγλία ή τις ΗΠΑ. Όπως θα δούμε πιο κάτω, παίζει και να είναι φτηνότερες οι σπουδές στην Αγγλία απ' ό,τι στην Κύπρο. Για να μη πούμε ότι το να πάει κάποιος για σπουδές στην Κύπρο, δεν σημαίνει κατ' ανάγκην ότι θα πάει σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Έχει και κρατικά η χώρα.

Δεύτερον, ας διερευνήσουμε λίγο την πληροφορία ότι στα κυπριακά πανεπιστήμια φοιτούν 48.000 σπουδαστές. Πάνω από 11.000 εξ αυτών δεν σπουδάζουν ακριβώς σε πανεπιστήμια αλλά σε ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από τους υπόλοιπους, ο ένας στους τρεις σπουδάζει εξ αποστάσεως. Απομένουν λιγώτεροι από 24.000 φοιτητές, εκ των οποίων ο ένας στους τρεις φοιτά στο κρατικό Πανεπιστήμιο Κύπρου κι άλλος ένας στο κρατικό Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο. Δηλαδή, τα πέντε ιδιωτικά πανεπιστήμια μοιράζονται περίπου 8.000 φοιτητές. Φυσικά, οι παραπάνω αριθμοί είναι στρογγυλεμένοι αλλά δείχνουν μια σαφή εικόνα της πραγματικότητας.

Συνεχίζουμε. Ας έχουμε υπ' όψη μας ότι η "επιτυχία" των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο οφείλεται ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια η Κύπρος δεν είχε κανένα πανεπιστήμιο. Το πρώτο πανεπιστήμιο εκεί, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, ιδρύθηκε το 1989 και άνοιξε τις πόρτες του στους πρώτους φοιτητές το 1992. Το 2006 ιδρύθηκε το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (σπουδές από απόσταση) και το 2007 το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τότε ήταν που δόθηκαν και οι τρεις πρώτες άδειες για ιδιωτικά πανεπιστήμια, που τις πήραν τρεις ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (δηλαδή, τρία ΙΕΚ, όπως θα λέγαμε στην Ελλάδα). Έτσι δημιουργήθηκαν το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και το Frederick. Το 2010 δόθηκαν άλλη μια άδεια για το Neapolis στην Πάφο και το 2010 η πέμπτη και τελευταία άδεια για το University of Central Lancashire στην Λάρνακα.

Τι προσφέρουν αυτά τα πανεπιστήμια; Ό,τι ακριβώς είπαμε για τα υπόλοιπα κερδοσκοπικά ιδιωτικά πανεπιστήμια του κόσμου: θεωρητικές σπουδές. Λογιστικά θέλετε; Διοίκηση επιχειρήσεων; Ψυχολογία; Νομικά; Μάνατζμεντ; Φιλολογία; Μουσική; Μόνο μη ζητήσετε πολυτεχνικές ή ιατρικές σπουδές γιατί δεν...

Τι χρεώνουν τώρα αυτά τα πανεπιστήμια; Πάμε μια βόλτα από τον ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου να δούμε τα δίδακτρα (στιγμιότυπο άνω) και να κάνουμε λογαριασμούς. Δεν είναι και πολύ φτηνά, έτσι; Αφήστε που, εκτός από τα δίδακτρα, υπάρχουν κι άλλες χρεώσεις, ακόμη και για να σου εκδώσουν το πτυχίο σου (στιγμιότυπο κάτω):

Προχωρούμε. Αυτό με τα "υψηλά στάνταρντ" των κυπριακών ιδιωτικών πανεπιστημίων σηκώνει πολλή κουβέντα. Θυμάστε τον ιστότοπο που σας είχα δώσει σε προηγούμενο κείμενο, με την κατάταξη των διαφόρων πανεπιστημίων του κόσμου; Βρείτε τον και κάνετε αναζήτηση ανά χώρα. Θα βρείτε μόνο δυο πανεπιστήμια, κρατικά και τα δυο: το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο (θέσεις 301-350) και το Πανεπιστήμιο Κύπρου (θέσεις 351-400). Τα ιδιωτικά βρίσκονται όλα εκτός των πρώτων 1258 αξιολογημένων πανεπιστημίων.

Θα κλείσουμε με ένα κερασάκι. Μιας και σήμερα αναφερθήκαμε αρκετά στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, ας μείνουμε λίγο στον ιστότοπό του κι ας πάμε στην σελίδα τού τμήματος Λογιστικής, Οικονομικών και Μακροοικονομικών. Κατηφορίζουμε λίγο και βρίσκουμε τον πίνακα με το διδακτικό προσωπικό. Εγώ μέτρησα δεκατρείς εκπαιδευτές, συνεργάτες και ειδικούς επιστήμονες. Εσείς πόσους καθηγητές μετράτε; Καθηγητές κανονικούς, όχι αναπληρωτές και επίκουρους, σαν τον Χρήστο Σταϊκούρα, ο οποίος σε άλλη σελίδα του ίδιου ιστότοπου φέρεται ως επισκέπτης καθηγητής.

Αποδόμηση των μύθων (Ι)

Έχω την πεποίθηση ότι, με όσα καταγράψαμε στα προηγούμενα σημειώματα, φωτίσαμε μερικές άγνωστες στους πολλούς πτυχές των ιδιωτικών πανεπιστημίων και εντοπίσαμε μερικούς από τους πολλούς σχετικούς μύθους. Κι είναι αλήθεια ότι η παραγωγή αυτών των μύθων καλά κρατεί, χάρη στην πολιτική σπέκουλα γύρω από την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση, προεξάρχοντος του "αρίστου" προέδρου τής Νέας Δημοκρατίας.

Μακρά Παρένθεση. Αν νομίζετε ότι κάποιος ο οποίος παίρνει πρώτο πτυχίο π.χ. ως μαθηματικός και θέλει να συνεχίσει με μεταπτυχιακές σπουδές, είναι δεδομένο ότι το μάστερ και το διδακτορικό του θα έχουν σχέση με τα μαθηματικά, πλανάσθε πλάνην οικτράν. Είναι δικαίωμά του να κάνει μάστερ στην Ιστορία της Τέχνης και διδακτορικό στην Χημεία. Αν αυτό σας ακούγεται απίθανο, προσέξτε δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα: 
- (Ι) Ο πρώην πρωθυπουργός και αρχιτραπεζίτης Λουκάς Παπαδήμος σπούδασε φυσική στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), απ' όπου αποφοίτησε το 1970, ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές ως ηλεκτρολόγος μηχανικός (1972) και πραγματοποίησε διδακτορικό στην οικονομολογία (1978).
- (ΙΙ) Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σπούδασε κοινωνικές επιστήμες στο Χάρβαρντ. Σύμφωνα με το βιογραφικό του, έκανε μεταπτυχιακά πάνω στην Ευρωπαϊκή Ενοποίηση στο Στάνφορντ και στην Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Χάρβαρντ. Η αλήθεια είναι ότι πουθενά δεν μπόρεσα να βρω τι επιπέδου μεταπτυχιακά είναι αυτά αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, δεν πρόκειται για διδακτορικά, εφ' όσον ο Κυριάκος Μητσοτάκης στα 26 του βρίσκεται στην Ελλάδα ως σύμβουλος επενδύσεων σε θυγατρική τής Alpha Bank. Κλείνει η μακρά παρένθεση.

Ποιος είπε ότι δεν υπάρχει ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα;

Ας κάνουμε σήμερα μια προσπάθεια να αποδομήσουμε τους σημαντικώτερους από τους μύθους στους οποίους αναφερθήκαμε. Τους σοβαρούς μύθους, εννοώ. Καθ' ότι δεν θα ασχοληθούμε με γελοιότητες όπως "τα πρώτα ιδιωτικά πανεπιστήμια του κόσμου ήσαν η Ακαδημία του Πλάτωνα και η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη", την οποία ξεστόμισε ανερυθρίαστα ο ελαφρόμυαλος φαφλατάς αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Άδωνις Γεωργιάδης.

(Α) Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα κάνουν καλό στην εθνική μας οικονομία διότι (α) θα προσελκύσουν ξένους φοιτητές, οι οποίοι θα φέρουν συνάλλαγμα στην χώρα και (β) θα δώσουν στους έλληνες την δυνατότητα να σπουδάζουν στον τόπο τους και να μη ξοδεύονται για να σπουδάσουν στο εξωτερικό.

Πρόκειται για ανοησία ολκής. Οι ξένοι φοιτητές προσελκύονται από τα καλά πανεπιστήμια και, όπως αναπτύξαμε ήδη, καλό ιδιωτικό κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο δεν υπάρχει. Εκτός εάν ονειρευόμαστε είτε ότι θα έρθει το Γέηλ να κάνει παράρτημα στην Ελλάδα είτε ότι θα διατεθεί κάποιο κληροδότημα μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων από κάποιον υπερπλούσιο ώστε να ιδρυθεί ένα καλό μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο. Ουδείς ξένος φοιτητής θα έρθει στην Ελλάδα για να σπουδάσει επί χρήμασι σε πανεπιστήμια επιπέδου Ακμής και Ωμέγα. Όπως και ουδείς έλληνας φοιτητής, ο οποίος έχει την δυνατότητα να σπουδάσει στο εξωτερικό, θα πει "δεν βαριέσαι, πού να τρέχω τώρα στο Λόντον Σκουλ οβ Εκονόμικς, θα πάω στο πανεπιστήμιο Κορέλκο, εδώ, δίπλα".

Παρεμπιπτόντως, ας μη μας διαφεύγει ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει βρει τον τρόπο να ξεπεράσει τα προσκόμματα του συντάγματος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ήδη στην χώρα μας επιχειρήσεις που προσφέρουν τριτοβάθμια εκπαίδευση. Βεβαίως, αναφέρομαι στα γνωστά μας κολλέγια. Μετά τις απανωτές τροποποιήσεις των νόμων και τις ενσωματώσεις των ευρωπαϊκών οδηγιών, οι απόφοιτοι των κολλεγίων μπορούν πλέον να διεκδικούν θέσεις πτυχιούχων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, να εξελίσσονται μισθολογικά βάσει των επαγγελματικών προσόντων τους, να συμμετέχουν σε προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. ή άλλων οργανισμών και γενικά να έχουν όλα τα επαγγελματικά δικαιώματα που έχουν οι απόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων. Το μόνο πρόβλημα των κολλεγίων είναι ότι τα -συνήθως τριετή- μπάτσελορ που χορηγούν δεν γίνονται δεκτά ως πτυχία από τα ελληνικά πανεπιστήμια, άρα οι κάτοχοι τέτοιων μπάτσελορ δεν μπορούν να κάνουν μεταπτυχιακά σε δημόσιο πανεπιστήμιο.

Ποιοι φοιτούν σ' αυτά τα κολλέγια; Κατά κανόνα, εκείνοι που απέτυχαν να μπουν σε δημόσιο πανεπιστήμιο (σε σχολή της αρεσκείας τους, εννοείται) και έχουν το απαραίτητο χρήμα αλλά όχι τόσο ώστε να φύγουν για σπουδές στο εξωτερικό. Δηλαδή, παρά την συνεργασία τους με πανεπιστήμια του εξωτερικού, τα κολλέγια παραμένουν δεύτερη επιλογή, επιλογή ανάγκης. Για να το πω πιο κυνικά: η μεγάλη πλειοψηφία των σπουδαστών των κολλεγίων ανήκει σε εκείνους που τους απέρριψαν τα "κακά" δημόσια πανεπιστήμια ως ανεπαρκείς.

Τέλος, όσον αφορά τα κολλέγια και παρά τα όσα ισχυρίζονται (για διαφημιστικούς λόγους, βεβαίως), αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ισχύουν όλα όσα έχουμε πει για τα ιδιωτικά κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, κυρίως δε δυο πράγματα: (α) περιορίζονται σε θεωρητικές σπουδές, οι οποίες δεν απαιτούν πολυδάπανα εργαστήρια (*) και (β) δεν προάγουν την επιστημονική έρευνα άρα δεν παράγουν γνώση, κάτι που αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό των καλών πανεπιστημίων.


(Β) Η ύπαρξη ιδιωτικών πανεπιστημίων θα υποχρεώσει τα δημόσια πανεπιστήμια να αναβαθμιστούν ώστε να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό, κάτι που θα κάνει καλό στην παιδεία γενικώτερα.

Αν στον παραπάνω αφορισμό αλλάξουμε την πρώτη φράση σε "ύπαρξη καλών ιδιωτικών κλπ", άντε να το συζητήσουμε. Διότι, με δεδομένο το επίπεδο των κερδοσκοπικών πανεπιστημίων σε όλο τον κόσμο, σιγά μη συγκινηθεί το Μετσόβειο Πολυτεχνείο από την ύπαρξη ενός πανεπιστημίου επιπέδου Αμάραντος. Κι έπειτα, ποιός είπε ότι σήμερα δεν υπάρχει υψηλού επιπέδου ανταγωνισμός μεταξύ των δημόσιων πανεπιστημίων της χώρας; Λόγου χάρη, η φιλοσοφική σχολή τής Αθήνας δεν ανταγωνίζεται την αντίστοιχη της Θεσσαλονίκης ή των Ιωαννίνων; Ή, μήπως, η έρευνα ηλεκτρονικών υπολογιστών τής Πάτρας δεν προσπαθεί να υπερκεράσει την αντίστοιχη του Ηρακλείου, η οποία εθεωρείτο μέχρι πρό τινος αχτύπητη;

Στιγμιότυπο από τον ιστότοπο του Συνδέσμου Ελληνικών Κολλεγίων: "Προωθούμε την Ανώτατη
Εκπαίδευση στην Ελλάδα, απονέμοντας πτυχία ξένων πανεπιστημίων που αναγνωρίζει το ΣΕΑΠ".

Όμως, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι ξεφυτρώνει ως διά μαγείας ένα εξαιρετικό ιδιωτικό πανεπιστήμιο, πώς ακριβώς θα λειτουργήσει ο ανταγωνισμός; Έχουμε ήδη πει ότι καλό πανεπιστήμιο χωρίς λεφτά δεν γίνεται, άρα το "εξαιρετικό ιδιωτικό" έχει σίγουρα άφθονο χρήμα. Τί θα κάνει η πολιτεία εν όψει αυτού του ανταγωνισμού; Θα αυξήσει τα κονδύλια για την παιδεία; Θα επιβάλει δίδακτρα για να βρει λεφτά; Ή θα εκχωρήσει την διαχείριση των πανεπιστημίων σε ιδιώτες, περίπου όπως έκανε με τα λιμάνια και τα αεροδρόμια;

Και κάτι τελευταίο, συνδέοντας αυτή την παράγραφο με την προηγούμενη. Ποιός πραγματικά καλός επιστήμονας θα επιλέξει να διδάξει σε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο, το οποίο ούτε προάγει την έρευνα ούτε έχει άφθονο χρήμα για να προσφέρει υψηλούς μισθούς; Θα μου πείτε ότι ούτε το δημόσιο προσφέρει υψηλούς μισθούς. Ναι αλλά τουλάχιστον προσελκύει όσους ενδιαφέρονται περισσότερο για το ερευνητικό τους έργο και λιγώτερο για τις παχυλές αποδοχές.


Θα συνεχίσουμε με μερικούς ακόμη μύθους στο επόμενο.

--------------------------------------------
(*) Το Μητροπολιτικό Κολλέγιο (AMC) είναι το μόνο κολλέγιο που προσφέρει τριετές μπάτσελορ σε "επιστήμες υγείας" και καμαρώνει γι' αυτό. Βέβαια, δεν τολμά να πει ότι βγάζει γιατρούς. Αντίθετα, ξεκαθαρίζει ότι "οι απόφοιτοι του προγράμματος μπορούν να εγγραφούν στο 2ο έτος προγραμμάτων σπουδών ιατρικής σε πανεπιστήμια του εξωτερικού".

Σαββατιάτικα (230) - τα πασοκικά

*** Ο Αθανασόπουλος και το γιουγκοσλαβικό καλαμπόκι, η ΠροΜετ, η Αγρέξ... *** Μήπως ξέρετε πού δημοσιεύτηκε η απάντηση του Σημίτη σε όσα αποκάλυψε ο Τσουκάτος, γιατί δεν την βρίσκω όσο κι αν ψάχνω; *** Δεν έδωσε καμμιά απάντηση είπατε; *** Χμμ... λογικό το βρίσκω. *** Σιγά μη καθόταν ολόκληρος πρωθύ να ψάχνει τι κουβαλάει στις βαλίτσες του ο Θόδωρος. *** Μπουγάδα για τα άπλυτα θα έβαζε; *** Άλλωστε ο Κώστας το είχε πει από την αρχή ότι δεν είχε ιδέα τι γινόταν με τα οικονομικά του κόμματος. *** Όπως δεν είχε ιδέα και για τον Άκη. *** Και για τον Γιάννο. *** Και για τον Μαντέλη. *** Και για τις ρεμούλες στον "Αθήνα 2004". *** Και για τον Οτζαλάν. *** Και για το Κτηματολόγιο. *** Με δυο λόγια, ο καλύτερος πρωθυπουργός τής μεταπολίτευσης δεν είχε ιδέα για τίποτε. *** Ο καλύτερος ανίδεος πρωθύ ωλ όβερ δε γουόρλντ. *** ... η πλαστογραφία Ζώρα, τα πλοία της ΕΤΒΑ, η Αγροτική Ασφαλιστική... *** Πώς σας φάνηκε ο μίνι ανασχηματισμός; *** Το ΠαΣοΚ είναι εδώ, όλο και πιο ενωμένο πρώτη φορά με την αριστερά. *** Φώφη, τί γινεται; *** Όταν τους καλούσες όλους σε συστράτευση, εννοούσες με τον ΣυΡιζΑ; *** Ρε συ Αλέξη, έχεις τέτοια έλλειψη ικανών για υπουργεία ώστε κάνεις και μεταγραφές από Β' Εθνική; *** Εξόν αν τώρα στα πίσω-πίσω αριστέρεψαν Τόλκας και Μωραΐτης. *** Πάρε και κανένα θηλυκό, όμως. *** Η Αφρούλα η Αλ Σάλεχ, ας πούμε, πώς σου φαίνεται; *** ... η κατάχρηση Χρήστου, η κατάχρηση Πόπωτα, ο διπλός τιμοκατάλογος της ΠυρΚαλ... *** Πάντως, δεν ξέρω τι λέτε εσείς αλλά ο Αλέξης έστειλε κι άλλο μήνυμα, πολύ πιο ηχηρό. *** Τόσο ηχηρό που κουφάθηκα τελείως. *** Καταλαβαίνετε τι έκανε το άτομο με τον

Τέτοιο παλληκάρι και να μείνεις μαγκούφης;

Κατρούγκαλο; *** Έβαλε υπουργό εξωτερικών έναν δηλωμένο κομμουνιστή! *** Παναπεί, όποτε  γίνεται σύνοδος υπουργών εξωτερικών σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, η Ελλάδα θα εκπροσωπείται από δηλωμένο κομμούνι! *** Ω ρε και θα μας βάλουν όλοι στην μπούκα! *** Ω ρε και βλέπω να μας βομβαρδίζει το ΝΑΤΟ! *** Ω ρε και θα γίνει ο Θερμαϊκός νέος κόλπος των χοίρων! *** ... το 500 εκατ. δώρο του Μαυράκη στον εαυτό του, το στάρι της ΚΥΔΕΠ, η υπεξαίρεση Σταματελάτου... *** Τα χώσατε κι εσείς για την υπουργοποίηση της Χατζηγεωργίου; *** Όπως και τότε με την Νοτοπούλου, ε; *** Εμ, βέβαια, πώς να μην αγαναχτήσετε βλέποντας να ανελίσσονται παιδιά τού κομματικού σωλήνα. *** Ενώ παλιά... αχ, παλιά... *** Τότε που οι άξιοι ανέβαιναν με την αξία τους... *** Γιωργάκης, Κωστάκης, Ντόρα, Φώφη, Κούλης... το θείο βρέφος, μη ξεχνιόμαστε... *** Αχ, τι ωραία που ήταν παλιά... *** Κεγκέρογλου: "Αν δεν είχε στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων ο Τζοχατζό, είναι σίγουρο ότι ο Τσίπρας θα τον έβαζε υπουργό Δικαιοσύνης!" *** Ναι, βρε κεφάλα, τον Τσίπρα περίμενε ο Άκης για να γίνει υπουργός. *** Μήπως εννοείς, Βασίλη μου, ότι διώξατε όλους τους βρόμικους από το ΠαΣοΚ και τους μάζεψε ο Αλέξης; *** Τώρα έχετε μείνει οι καθαροί, ε; *** Δεν θέλω να σε στενοχωρήσω αλλά, αν είχαν φύγει όλοι οι βρόμικοι, θα είχε κλείσει το κόμμα. *** ... οι απάτες Σεφτελή του ΟΠΑΠ, οι υποκλοπές Τόμπρα, η λεηλασία ταμείων με τα ομόλογα... *** Δεν κατάλαβα γιατί ειρωνευτήκατε το ότι η Βίσση θα βάλει υποψηφιότητα για ην ευρωβουλή. *** Ναι, ευρωβουλή, όχι ευρωβιζιόν. *** Ψήφους θέλει η κοπέλλα, όχι τουέλβ πόιντς και ντουζ πουά. *** Δηλαδή, δεν είναι καλή η Άννα για ευρωβουλευτίνα και είναι καλές η Σπυράκη και η Καϊλή; *** Μπορεί η Σπυράκη να τραγουδήσει "Δαίμονες"; *** Την δαιμονοστέλνεις με το που ανοίγει το στόμα της. *** Αν έχει λίγο χιούμορ ο Αλέξης, θα βάλει υποψήφια του ΣυΡιζΑ την Βανδή. *** Να βρεθούν δίπλα-δίπλα στις Βρυξέλλες η Δέσποινα με την Άννα και να γίνει το συμπούρμπουλο του αιώνα. *** ... η ΕΒΟ, ο Κουτσονόμος, ο Λούβαρης και τα προβληματικά Μιράζ... *** Αμβρόσιος, άγιος Καλαβρύτων: "Ζήτησα από την Παναγία να μου πει αν πρέπει να παραιτηθώ." *** Πολύ σωστά έπραξες, σεβασμιώτατε. *** Γι' αυτό την έχουμε την Παναγία. *** Την Παναγία σου, δηλαδή. *** Όμως, όποτε θελήσεις να μάθεις αν πρέπει να πας να πηδηχτείς, καλύτερα ρώτα εμένα *** Εκείνη, το πολύ-πολύ, να σε στείλει σε κανένα κήπο με κρίνους. *** Σεραφείμ, άγιος Πειραιώς: "Θα τους αποκαλώ σκοπιανούς και όχι μακεδόνες." *** Γιασάν, ρε μάγκα. *** Καθ' ότι αν το κάθε αμόρφωτο γιδερό δεν πουλήσει

Συμβαίνει και στο Μαίρυλαντ!

 πατρίδα, ποίος ο λόγος ύπαρξής του; *** Θα μου πείτε ότι ο Σεραφείμ δεν είναι αμόρφωτος. *** Σωστά, αφού έχει καταρρίψει τις θεωρίες τού μακαρίτη του Χώκινς περί δημιουργίας του σύμπαντος. *** Γιδερό σκέτο, λοιπόν. *** Οπότε και μένα δικαίωμά μου να τον αποκαλώ τράγο και όχι σεβασμιώτατο. *** ... τα δίχρωμα ψηφοδέλτια εκλογής Σαρτζετάκη, η Αυριανή και ο αυριανισμός, το χρηματιστήριο... *** Κώστας Καραμανλής του Αχιλλέα: "Εγώ δεν θα την αποκαλώ Βόρεια Μακεδονία." *** Να που ξετσουτσούνισε και το άλλο το ανήψι! *** Εσένα πάλι ποιός σε ρώτησε, βρε μπουλούκο; *** Παιδιά, με τη σειρά, δεν μπορούμε να σας γράφουμε όλους μαζί στα παπάρια μας. *** Καλυβάτσης: "Εγώ μεγάλωσα ως μακεδόνας, ποιός ξηλώνει την πατρίδα μου; *** Κι εγώ που νόμιζα ότι είσαι έλληνας, Σωτήρη μου. *** Στην σειρά κι εσύ. *** Ρε τον Σωτήρη, που νομίζει ότι είναι απόγονος του Μεγαλέκου κι αυτός! *** Θα μου πείτε ότι εδώ νομίζει ότι είναι ηθοποιός. *** Σωστό κι αυτό. *** Μικροδράκουλας: "Σε λίγο χρονικό διάστημα θα καταργηθεί το Βόρεια και θα παραμείνει μόνο το Μακεδονία." *** Έμπαινε, λεβέντη μου! *** Μπορείς και χειρότερα! *** Μην αφήσεις τον Κωλόχαρτο να σε ξεπεράσει! *** ... τα Ίμια και οι ευχαριστίες στους αμερικάνους, οι κυπριακοί S-300, οι ειδικοί λογαριασμοί για την άμυνα... *** Μόνο φυλάξου, γιατί άκουσα κάποιους που αναρωτιούνταν φωναχτά "τι είπε πάλι μωρέ ο μαλάκας ο Κούλης;". *** Φυλάξου, γιατί σε λίγο χρονικό διάστημα θα καταργηθεί το Κούλης και θα μείνεις μόνο μαλάκας. *** Μπακοντόρας: "Η ασφάλεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Αθήνας." *** Χαίρομαι που συμφωνούμε, Κώστα μου! *** Πήξαμε στους ασφαλίτες, όντως. *** Α, για να μαθαίνεις, τα Εξάρχεια δεν είναι η περιοχή ανάμεσα σε Σύνταγμα και Μοναστηράκι. *** Την επιστημονική έρευνα που λέει ότι οι μουσάτοι είναι οι καλύτεροι ερωτικοί σύντροφοι, την είδατε; *** Άντε μπράβο, να ξεστραβώνεστε μερικές-μερικές! *** ... τα χαμένα δισ. δρχ. του Κτηματολογίου, οι υπερβάσεις των ολυμπιακών αγώνων, ο Οτζαλάν... *** Κωλόχαρτος: "Δηλαδή, δεν μπορεί ο κ. Μαρινάκης, στην μνήμη τού πατέρα του, να βοηθήσει με 100 ευρώ τα γραφεία της Ν.Δ.;" *** Βρε, τον τσίπη τον πρεζέμπορα! *** Μωρή χοντρή σουπιά, με ένα κατοστάρικο ήθελες να ανακαινίσεις και να εξοπλίσεις ολόκληρη νομαρχιακή; *** Καβούρια

Στο μεταξύ, κάπου στην Πόλη, βαλεντινιάτικα...

έχεις στην τσέπη; *** Αληθεύει ότι με συντριπτική πλειοψηφία η βουλή ψήφισε αναθεώρηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών; *** Παναπεί, θα καταργήσουν το αριστούργημα του Μπένυ; *** Βαγγέλα, δεν μιλάς; *** Καταλύεται η δημοκρατία κι εσύ μούγγα; *** Δεν πειράζει, λεβέντη μου. *** Εσύ εξακολουθείς να είσαι πρώτο φαβορί για τον τίτλο τού πιο σιχαμένου πολιτικού από τον Δηλιγιάννη και δώθε. *** ... η ένταξη στο ευρώ με αλλοιωμένα στοιχεία, η υπόθεση Στέγκου-Πάχτα, ο Κοσκωτάς... *** Συγγνώμη, αλλά εγώ υποστηρίζω Καμπόσο. *** Μαλάκας-ξεμαλάκας, εδώ έχει δίκιο ο δήμαρχος αργείων. *** Κακώς δεν τον αφήνουν να φτιάξει προτομή τού Κατσίφα. *** Ρε παιδιά, θέλει ο αργείτης να πετάξει μια ντομάτα, ένα κλούβιο αβγό, μια κουράδα, το κατιτίς του τέλος πάντων. *** Γιατί πρέπει να ανεβεί στην Αθήνα και να τα πετάξει στον Τρούμαν; *** Είμαστε για έξοδα τέτοιες μέρες; *** Μήπως μπορείτε να μου εξηγήσετε τι ακριβώς έγινε στον Τύρναβο; *** Και καλά ο παπάς, που έχει χαθεί εδώ κι έναν μήνα, το υποψιάζομαι. *** Ερωτεύτηκε, πέταξε τα ράσα, πήρε το τσουπί κι εξαφανίστηκε. *** Τα 140 χιλιάρικα πώς χάθηκαν από το συρτάρι; *** Ήρθε πρόωρα της Αναλήψεως; *** Μιράκολο, μιράκολο! *** Να δείτε που κάποιος κερατάς τα σούφρωσε για να κατηγορήσουν τον παπά. *** Αν και δεν πιστεύω ότι υπήρχαν στο συρτάρι τόσα λεφτά. *** Αφού η εκκλησία τα μοιράζει στους φτωχούς καλέ, τι αηδίες λέτε; *** ... τα μεταλλεία Κασσάνδρας, τα Λέοπαρντ, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών... *** Αυτό που ο "φτερωτός θεός του έρωτα" δεν έχει γκομενίτσα, μόνο εγώ το έχω παρατηρήσει; *** Θεός του έρωτα και μπακούρης πάει; *** Όλα ψέμα, ρε γαμώτο; *** Τί θες τώρα, ρε Θανάση; *** Να σου πω μπράβο επειδή προχτές, του Βαλεντίνου, πήγες της λεγάμενης λουλούδια και σοκολατάκια; *** Βρε ηλίθιε, εκείνη θα σου φέρει σουβλάκια και κοκορέτσι την Τσικνοπέμπτη; *** Παπάρια μάντολες θα σου φέρει. *** Τουλάχιστον, περάσατε καλά όλο το βράδυ ή έγινε νούλα η φάση και έφυγες στο ημίχρονο; *** Επειδή είσαι φίλος στο λέω, να προσέχεις με τα θηλυκά γιατί θα έρθουμε καμμιά μέρα στην δουλειά και θα βρούμε κανένα στρινγκάκι στην καρέκλα σου. *** Ήταν να μη κάνει την αρχή ο Τράκης. *** ... η ροζ βίλλα ή κωλόσπιτο της Εκάλης, ο Τσουκάτος, το υποβρύχιο που γέρνει... *** Την είδατε την Μαρέβα να μαγειρεύει για τους φτωχούς; *** Μπράβο και πάλι μπράβο το κορίτσι! *** Την θυμάμαι και τότε που σκούπιζε με την ηλεκτρική και ζηλεύω τον Κούλη. *** Τέτοια προκομμένη νοικοκυρά πού να την βρεις την σήμερον ημέραν; *** Και η δουλειά, δουλειά, ε; *** Πρώτη στην κατσαρόλα, πρώτη στην μαλαστούφα, πρώτη και στο

Ευτυχισμένα χρόνια

μεροκάματο. *** Όχι σαν την άλλη, την Περιστέρα, που δεν ξέρει ούτε αβγό να βράσει. *** Τι παναπεί πού το ξέρω; *** Είδατε ποτέ φωτογραφία τής Περιστέρας να βράζει αβγό; *** Χτες, κέντρο πόλης, μία το μεσημέρι, βλέπω ταμπέλα σε εστιατόριο "Ο σεφ προτείνει: ψαρονέφρι με σάλτσα βερύκοκου". *** Ότι πείνασες, ας πούμε, μεσημεριάτικο και μπορεί να λιγουρέψεις σάλτσα βερύκοκου. *** Κρίμα το ψαρονέφρι. *** Και μετά αναρωτιούνται γιατί κλείνουν τα μαγαζιά τους. *** Πώς να μη την πέσεις στιν λίγδα του γυρατζίδικου δίπλα; *** Α, ρε κωλόπαιδο Άκη, τι ζημιά έχεις κάνει στον κόσμο! *** ... τα δάνεια από την Αριάδνη, το πακέτο Ντελόρ, το Νταβός και το mea culpa. *** Σήμερα το ιστολόγιο σας υπενθύμισε μερικούς από τους βασικούς λόγους που όλοι πρέπει να χαιρόμαστε βλέποντας το ΠαΣοΚ να είναι ακόμη εδώ, ενωμένο, δυνατό. *** Μόνο που έχω μια απορία, βρε Θόδωρε (τον Πάγκαλο λέω)... *** Τα φράγκα που αναφέρει ο Θόδωρος (τον Τσουκάτο λέω), μαζί τα φάγαμε κι αυτά; *** Α, ρε δόλιε Θόδωρε (εμένα λέω)... εσύ όλο στην απέξω. *** Αν ούτε σήμερα μπορέσατε να αναγνωρίσετε το πρόσωπο της πρώτης φωτογραφίας, ξεχάστε το άθλημα για πάντα. *** Το ότι έχετε συνυφάνει τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο με την φαλάκρα του, δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν είχε ποτέ μαλλιά. *** Η τελευταία φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του Εθνικού Θεάτρου και τραβήχτηκε το 1947, στην παρουσίαση του σαιξπηρικού έργου "Πολύ κακό για το τίποτα". *** Στο κέντρο ο Μάνος Κατράκης, δίπλα του ο Στέλιος Βόκοβιτς, πίσω του ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος και άκρη δεξιά η Μαίρη Αρώνη. *** Βεβαίως, το 1947 δεν είχε εμφανιστεί ακόμη το ροκ. *** Όμως, είκοσι χρόνια αργότερα θα εμφανιζόταν μια από τις θεωρούμενες ως σπουδαιότερες ροκ μπάντες της ιστορίας, παρ' ότι η ζωή της κράτησε μόλις πέντε χρόνια. *** Σ' αυτά τα πέντε χρόνια οι Creedence Clearwater Revival κυκλοφόρησαν επτά άλμπουμ, που έγιναν όλα από πλατινένια έως πολλές φορές πλατινένια ενώ κάποια από τα τραγούδια τους αποδόθηκαν και στα ελληνικά (π.χ. "Νά ΄ξερε απόψε το φεγγάρι"). *** Για να σας αποχαιρετήσω σήμερα, διαλέγω το τετράκις πλατινένιο "Cosmo's factory" του 1970, το βάζω στο πικάπ και σας αφήνω να το απολαύσετε με την ησυχία σας. *** Ελπίζω ότι θα προσέξετε ιδιαίτερα την περίφημη ενδεκάλεπτη διασκευή τού "I heard it through the grapevine", του Marvin Gay. *** Να περάσετε ένα πολύ-πολύ όμορφο σαββατοκύριακο! ***

Ιδιωτικά πανεπιστήμια: μια γενική αξιολόγηση

Ας κάνουμε σήμερα μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε το θέμα που εξετάζουμε, από μια άλλη οπτική γωνιά. Όλοι θέλουμε "καλά πανεπιστήμια", καμμιά αντίρρηση. Όμως, πώς καταφέρνει ένα πανεπιστήμιο να γίνει καλό; Τί έκανε, ας πούμε, το Χάρβαρντ κι απέκτησε τέτοια φήμη; Η απάντηση είναι απλή και μπορεί να δοθεί με ελάχιστες λέξεις: είχε λεφτά και τα διέθεσε σωστά. Αναλυτικώτερα:

Κατ' αρχάς, πρόσφερε υψηλές αμοιβές για να εξασφαλίσει την συνεργασία διακεκριμμένων καθηγητών και μεγάλου κύρους επιστημόνων. Η ύπαρξη τέτοιας ποιότητας εκπαιδευτικού προσωπικού έγινε πόλος έλξης πλήθους φοιτητών. Έτσι, το πανεπιστήμιο απέκτησε την δυνατότητα να επιλέγει από τον σωρό τους καλύτερους. Καθώς οι υψηλών προσόντων φοιτητές αξιοποιούσαν τα χαρίσματά τους, πάντα σε συνεργασία με τους άξιους εκπαιδευτικούς τους, παρήγαγαν αξιόλογο επιστημονικό έργο. Φυσικά, καθώς το έργο αυτό γινόταν ευρύτερα γνωστό, η φήμη τού πανεπιστημίου διογκωνόταν και μαζί της διογκώνονταν τόσο οι δωρεές και οι συνδρομές προς το ταμείο του όσο και η δίψα των υποψηφίων φοιτητών να σπουδάσουν σ' αυτό. Το πανεπιστήμιο φρόντιζε να βελτιώνεται διαθέτοντας σωστά τα διαθέσιμά του και ο κύκλος επαναλαμβανόταν, ωθώντας την φήμη του ακόμη παραπέρα.

Βεβαίως, για να στηθεί η παραπάνω αλυσίδα από τις καλές αμοιβές ως την μεγάλη φήμη, χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια. Ξέρετε εσείς κάποιον ιδιώτη επενδυτή ο οποίος να θέλει να ρίξει πολλά λεφτά σε μια μεγάλη δουλειά και να περιμένει μερικές δεκαετίες για να δει την επένδυσή του να αποδίδει κέρδη; Και μάλιστα, κέρδη που πρέπει να τα επενδύσει κι αυτά στην δουλειά προκειμένου να την διατηρήσει σε κερδοφόρα επίπεδα; Στοιχηματίζω πως όχι.


Μακρά παρένθεση. Στις 31 Ιανουαρίου 2018, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας πέρασε "εντελώς τυχαία" μπροστά από την ΑΣΟΕΕ στην Πατησίων και βρήκε την ευκαιρία να καταγγείλει σε κάποιους δημοσιογράφους (οι οποίοι περνούσαν κι αυτοί "εντελώς τυχαία" από κει) την απαράδεκτη εικόνα που αντίκρυσε. Την επόμενη μέρα, η ομάδα προπαγάνδας τού κόμματός του (η "Ομάδα Αλήθειας", όπως λέγεται), κυκλοφόρησε αυτό που βλέπετε αριστερά και που -υποτίθεται πως- αποδεικνύει ότι τα πανεπιστήμια της Μποτσουάνας είναι καλύτερα από τα ελληνικά. Βεβαίως, είμαι απολύτως σίγουρος πως κανένας απ' αυτά τα φυντάνια τής φτηνής προπαγάνδας δεν θα προτιμούσε να σπουδάσει σ' αυτό το πανεπιστήμιο της Μποτσουάνας αντί για την ΑΣΟΕΕ.

Είναι σαφές ότι τόσο ο κ. Μητσοτάκης όσο και η "Ομάδα Αλήθειας" του δεν αναζητούν το μήνυμα πίσω από την εικόνα αλλά χρησιμοποιούν την εικόνα, ακόμη και το στιγμιότυπο, προκειμένου να στηρίξουν το προκατασκευασμένο μήνυμά τους. Αναρωτιέμαι ειλικρινά τι είδους σχόλιο θα έκαναν αν έβλεπαν αυτό που έκατσα κι έφτιαξα χτες το απόγευμα και το οποίο βλέπετε δεξιά. Θα τολμούσαν να ισχυριστούν ότι το Αριστοτέλειο είναι κλάσεις ανώτερο από το πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν (κάτι που, βεβαίως, είναι απολύτως αναληθές); Κλείνει η μακρά παρένθεση και συνεχίζουμε.


Η λαϊκή παροιμία "με κλανιές δεν βάφονται αβγά" έχει απόλυτη εφαρμογή και στα πανεπιστήμια. Όπως καταδείξαμε πρωτύτερα, καλό πανεπιστήμιο δίχως λεφτά δεν φτιάχνεται. Με άλλα λόγια, όσο κι αν προσπαθείς να βελτιώσεις το Καποδιστριακό τής Αθήνας και να το κάνεις εφάμιλλο του Χάρβαρντ, είσαι καταδικασμένος να αποτύχεις εάν δεν πάψει το φαινόμενο να χρειάζεσαι εγκρίσεις επί εγκρίσεων για να αγοράσεις έναν δοκιμαστικό σωλήνα ή έναν διαβήτη ή, έστω, κιμωλίες, επειδή το προβλεφθέν κονδύλι για σωλήνες, διαβήτες ή κιμωλίες έχει εξαντληθεί για εφέτος.

Κακά τα ψέματα. Τα μεγάλα πανεπιστήμια έχουν και αστείρευτα διαθέσιμα. Σας προκαλώ να επισκεφθείτε την σελίδα "List of colleges and universities in the United States by endowment" της Βικιπαίδειας, για να πάθετε σοκ. Με τον όρο "endowment" νοούνται τα ρευστά διαθέσιμα, το ζεστό χρήμα που έχει στην διάθεσή του κάθε πανεπιστήμιο και όχι η συνολική του περιουσία. Η λίστα περιλαμβάνει τα ιδρύματα που έχουν σε ρευστό πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολλάρια, με πρώτο το Χάρβαρντ (38+ δισ. δολλάρια διαθέσιμα!).

Ας γυρίσουμε λίγο το μαχαίρι στην πληγή. Στον ιστότοπο "The World University Rankings" μπορείτε να δείτε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου αξιολογημένα. Πρώτο-πρώτο το ΜΙΤ, δεύτερο το Στάνφορντ... τρίτο το Χάρβαρντ... Το πανεπιστήμιο της Πάτρας βρίσκεται στις θέσεις 701-750, ψηλότερα από το πανεπιστήμιο του Νότιου Μισσισσιππί, το οποίο βρίσκεται έξω από τα χίλια πρώτα στην κατάταξη. Μόνο που τα διαθέσιμα του πανεπιστημίου του Νότιου Μισσισσιπί έφτασαν πέρυσι τα 100 εκατ. δολλάρια, κυρίως από δωρεές, σύμφωνα με τον ιστότοπό του.


Εννοείται ότι δεν υπάρχει περίπτωση να δείτε σε ιδιωτικό κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο κάτι από αυτά που είπαμε ως εδώ. Υπάρχει περίπτωση να κάνει κάποιος πλούσιος δωρεά στην επιχείρηση κάποιου άλλου πλούσιου; Δεν νομίζω. Γι' αυτό και τα πανεπιστήμια αυτής της μορφής είναι γενικώς για πέταμα, πλην ελαχιστοτάτων εξαιρέσεων όπου επικρατεί η μετριότητα. Ως εκ τούτου, ελάχιστα από δαύτα λειτουργούν αξιοπρεπώς σε άλλες χώρες, όπου επιτρέπεται η λειτουργία τους.

Αν δεν το πιστεύετε, σας προκαλώ να μου αναφέρετε ένα τέτοιο πανεπιστήμιο στην Γαλλία, την Αυστρία, την Ολλανδία, την Ιρλανδία ή την Αυστραλία. Στοιχηματίζω πως δεν δέχεστε την πρόκληση επειδή ναι μεν υπάρχουν αλλά δεν τα ξέρει κανείς. Μπορείτε να μαντέψετε πόσα ιδιωτικά κερδοσκοπικά πανεπιστήμια υπάρχουν στην Αγγλία; Τέσσερα όλα κι όλα, άγνωστα σε όλους και, μάλιστα, επιδοτούμενα από το κράτος. Στην Γερμανία υπάρχουν 83, τα περισσότερα των οποίων φυτοζωούν με ελάχιστους φοιτητές. Το καλύτερο απ' αυτά, το IUBH, βρίσκεται στην 143η θέση στον εγχώριο πίνακα αξιολόγησης (3.590 στην παγκόσμια κατάταξη), με δυνατότητα εξυπηρέτησης 3.000-4.000 φοιτητών και δίδακτρα 9.200-12.900 ευρώ ετησίως.

Οι εγκαταστάσεις του IUBH στο Bad Honnef, μια πόλη 25.000 κατοίκων κοντά στην Βόννη

Ειδική μνεία πρέπει να κάνουμε στην Πορτογαλία. Εκεί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν επιτραπεί από την δεκαετία του 1980. Μόλις επετράπη η λειτουργία τους, άρχισαν να φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια μετά την βροχή. Εκατοντάδες. Πόσα τέτοια κερδοσκοπικά ιδρύματα έχουν μείνει σήμερα; Μη τα ρωτάτε... πονεμένη ιστορία. Έξι! Με το καλύτερο από όλα να βρίσκεται στην 26η θέση της αξιολόγησης των πορτογαλικών πανεπιστημίων (4.765 στην παγκόσμια κατάταξη) και τα υπόλοιπα από την 41η και κάτω.

Είμαι σίγουρος πως, όταν η πορτογαλική κυβέρνηση αποφάσιζε αυτό που σήμερα επιθυμεί διακαώς για την Ελλάδα ο κ. Μητσοτάκης, τα παπαγαλάκια επαναλάμβαναν σε όλους τους τόνους ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα προσελκύσουν χιλιάδες ξένων φοιτητών και θα φέρουν συνάλλαγμα στην χώρα. Ερωτώ λοιπόν: σήμερα, ποιος από σας θα ήθελε να πληρώσει για να πάει να σπουδάσει στην Πορτογαλία, στο "Universidade Portucalense Infante D. Henrique", το καλύτερο ιδιωτικό κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο της χώρας;

Δεν απαντάτε; Δεν πειράζει. Θα τα ξαναπούμε.