Δούλευε πεθαίνοντας ή πέθανε δουλεύοντας;

Στην αρχή παραξενεύτηκα. Άλλωστε, ο καθένας θα παραξενευόταν αν βολτάριζε στο διαδίκτυο και έβλεπε ότι υπάρχει ιστότοπος με τίτλο "Dying to Work". Αναρωτήθηκα αν αυτός ο τίτλος σήμαινε "πεθαίνοντας στην δουλειά", εννοώντας εξαντλητική κόπωση από πολύωρη και σκληρή δουλειά ή "πεθαίνοντας να δουλέψω", εννοώντας απεγνωσμένη πλην μάταιη προσπάθεια ανεύρεσης εργασίας. Μήπως, όμως, ήταν απλώς ένας ιστότοπος αφιερωμένος στους αμέτρητους εργαζόμενους που χάνουν την ζωή τους εξ αιτίας εργατικών ατυχημάτων; Επισκέφθηκα τον εν λόγω ιστότοπο για να λύσω την απορία μου και σύντομα διαπίστωσα ότι οι αρχικές μου υποθέσεις ήσαν εκτός τόπου. Ο τίτλος εννοούσε αυτό ακριβώς που έλεγε: να πεθαίνεις -κανονικά και όχι μεταφορικά- ενώ δουλεύεις.

Το "Dying to Work" είναι μια εκστρατεία, η οποία ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει ως σκοπό να υπερασπιστεί το δικαίωμα των ανθρώπων που πάσχουν από αναπηρία ή σοβαρή ασθένεια και έχουν μικρό προσδόκιμο ζωής, να συνεχίσουν να δουλεύουν μέχρι να πεθάνουν. Σύμφωνα με τον ιστότοπο, αυτή η εκστρατεία έχει στόχο "να διεκδικήσει πρόσθετη προστασία τής εργασίας όσων εργαζομένων πάσχουν από ασθένειες σε τελικό στάδιο, απέναντι στους άκαρδους εργοδότες οι οποίοι αξιοποιούν παραθυράκια των νόμων προκειμένου να ξεφορτωθούν όσους πεθαίνουν λόγω της αρρώστειας τους". Η εκστρατεία γίνεται επειδή "κάθε ασθενής που βρίσκεται σε τελικό στάδιο έχει το δικαίωμα να επιλέξει πώς να περάσει τους τελευταίους μήνες της ζωής του".

Οι άνθρωποι της Rolls-Royce και των Lloyds υπέγραψαν την διακήρυξη της "Dying to Work" και
ποζάρουν ευτυχείς, αποδεικνύοντας ότι οι εταιρείες τους σκέφτονται πρώτα τους εργαζομένους τους.

Φυσικά, έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Ήταν αδύνατο να δεχτώ ότι κάποιος άνθρωπος που πάσχει από πολύ σοβαρή ασθένεια και ξέρει ότι δεν έχει πάνω από λίγους μήνες ζωής, δεν βρίσκει καλύτερο τρόπο να περάσει τις τελευταίες του μέρες από το να χτυπάει κάρτα στην δουλειά. Θα καταλάβαινα μια εκστρατεία υπέρ του δικαιώματος αυτών των ανθρώπων σε ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας, που θα τους εξασφάλιζε όσο το δυνατόν πιο ήρεμο τέλος. Αλλά, πάλι... για βρεττανούς μιλάμε, οπότε τα πάντα είναι πιθανά. Ακόμα και να πραγματοποιούν ολόκληρη εκστρατεία για να παραμείνει στην δουλειά του κάποιος που οι γιατροί τού δίνουν έξι μήνες ζωή.

Την περασμένη εβδομάδα μού λύθηκαν όλες οι απορίες, καθώς έπεσε στα χέρια μου μια έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τίτλο "On pathways for the reintegration of workers recovering from injury and illness into quality employment" (σχετικά με οδούς για την επανένταξη των εργαζομένων που αναρρώνουν από τραυματισμούς και ασθένειες σε ποιοτική απασχόληση), η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο τον περασμένο Ιούνιο (*). Έξι σελιδούλες είναι όλη κι όλη. Όσοι έχετε όρεξη και ευχέρεια με τα αγγλικά σας, ρίξτε της μια ματιά. 

Θεωρητικά, η Επιτροπή νοιάζεται για τους εργαζόμενους με προβλήματα υγείας και φροντίζει να μην αντιμετωπίζονται μειονεκτικά: "Για πολλούς ασθενείς το να παραμείνουν στην δουλειά τους συνιστά προσωπική, ψυχολογική ή οικονομική προτεραιότητα και έχει καίρια σημασία για την αξιοπρέπεια και την ποιότητα της ζωής τους". Όμως, είναι σαφές πως άλλα έχει κατά νου και όχι αυτούς τους εργαζόμενους. Για παράδειγμα, η έκθεση:

- Αναγνωρίζει ότι η ένταξη των ατόμων που επιστρέφουν στην εργασία μετά από τραυματισμό ή ασθένεια, τόσο σωματική όσο και ψυχική, έχει πολλαπλές θετικές επιπτώσεις: ωφελεί την ευημερία των εν λόγω ατόμων, μειώνει το κόστος για τα εθνικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και τις ατομικές επιχειρήσεις και στηρίζει την οικονομία ευρύτερα καθιστώντας τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης πιο βιώσιμα.

-  Ζητάει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση έναντι των δημογραφικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, μιας και το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής σε συνδυασμό προς την αυξημένη μέση ηλικία συνταξιοδότησης δημιουργούν σημαντικές προκλήσεις τόσο για τα συστήματα υγείας όσο και για την αγορά εργασίας της Ευρώπης.

- Εκτιμά ότι πρέπει να υιοθετηθεί μια θετική και εργασιοκεντρική προσέγγιση για τους εργαζόμενους με αναπηρίες, τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας και εκείνους που έχουν περάσει κάποια ψυχική ή σωματική ασθένεια ή τραυματισμό, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με ανίατη ασθένεια, δίνοντας έμφαση στην έγκαιρη αξιολόγηση των δυνατοτήτων που εξακολουθούν να έχουν αυτά τα άτομα.

- Επιβεβαιώνει ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι αξιόπιστοι εργαζόμενοι, με συγκρίσιμη παραγωγικότητα, μικρότερα ποσοστά ατυχημάτων και μεγαλύτερο χρόνο παραμονής στην ίδια θέση εργασίας σε σύγκριση με το γενικό εργατικό δυναμικό. Συνιστούν μία ανεκμετάλλευτη πηγή δεξιοτήτων και ταλέντου, συμπεριλαμβανομένων και τεχνικών δεξιοτήτων, αν έχουν πρόσβαση στην κατάρτιση και μεταβιβάσιμων δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων τις οποίες έχουν αναπτύξει στην καθημερινή τους ζωή.

Εργαζόμενος αποφασισμένος να παλέψει για το δικαίωμά του να πεθάνει δουλεύοντας...

- Aναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από ανίατη ασθένεια, διατηρούν το θεμελιώδες δικαίωμα στην εργασία. Αναγνωρίζει περαιτέρω ότι τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν ένα μοναδικό σύνολο προκλήσεων σχετικά με την απασχόληση τους, διαφορετική από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι άλλες ομάδες ασθενών, καθώς υπάρχει συχνά λίγος χρόνος για να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και προσαρμογές που πρέπει να γίνουν στους χώρους εργασίας.

Παρένθεση: Φαίνεται πως η αναφορά στον λίγο χρόνο που έχουν μπροστά τους ορισμένοι άνθρωποι, έχει γίνει της μόδας τελευταία. Ας το έχουν αυτό υπ' όψη τους όσοι νομίζουν πως ο πρωθυπουργός πρωτοτύπησε κάνοντας σχετική αναφορά στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου στα πλαίσια της ΔΕΘ. Κλείνει η παρένθεση.

- Kαλεί τα κράτη-μέλη να μη κόψουν αμέσως τις κοινωνικές παροχές, όταν οι άνθρωποι με χρόνιες ασθένειες επιστρέφουν στην εργασία τους, βοηθώντας τους έτσι να αποφύγουν την "παγίδα οφέλους"(σ.σ.: Προσοχή στο "αμέσως"! Αφήστε τους πρώτα να πιάσουν δουλειά και ύστερα κόψτε ό,τι θέλετε!)


Κατόπιν όλων αυτών (και πολύ περισσότερων, τα οποία δεν έχουμε χρόνο να αναφέρουμε), είναι πολύ λογικό η Επιτροπή να "επικροτεί πρωτοβουλίες όπως η εκστρατεία 'Dying to Work'". Έτσι, για να λυθούν όλες μας οι απορίες σχετικά με το τι σημαίνει πεθαίνοντας στην δουλειά. Σημαίνει: πέθανε δουλεύοντας.

--------------------------------------------
(*) Οι αναφορές τού παραπάνω κειμένου έγιναν με βάση όχι την "πρόχειρη έκθεση" (draft report) αλλά την τελική έκθεση όπως ψηφίστηκε στις 12/6/2018 από το ευρωκοινοβούλιο.