Η "Ομάδα των Τριάντα"

Μιας και τούτες τις μέρες πιάσαμε στο στόμα μας τις τράπεζες, ας αφήσουμε την κουβέντα να ανοίξει λίγο περισσότερο. Για παράδειγμα, σήμερα μπορούμε να μιλήσουμε για την "Ομάδα των Τριάντα" ή "Group of Thirty", πιο γνωστό ως G30. Ναι, ξέρω ότι από Gx ο περισσότερος κόσμος έχει ακούσει κυρίως το G7 αλλά πιστέψτε με ότι και το G30 έχει πολύ ενδιαφέρον.

Πρώτα-πρώτα, ας δούμε τι πράγμα είναι αυτή η "Ομάδα των Τριάντα". Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπό της, είναι "ένας ιδιωτικός, μη κερδοσκοπικός, διεθνής οργανισμός που αποτελείται από διακεκριμένους εκπροσώπους τού ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και της ακαδημαϊκής κοινότητας", ο οποίος "αποσκοπεί στο να εμβαθύνει στην κατανόηση των διεθνών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών θεμάτων και να διερευνά τις διεθνείς επιπτώσεις των αποφάσεων οι οποίες λαμβάνονται στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα". Όπως καμαρώνουν οι ίδιοι, τα χαρακτηριστικά τής Ομάδας είναι "η γνώση του παρελθόντος και η ανοιχτόμυαλη, προοδευτική σκέψη".

Η "Ομάδα των Τριάντα" προήλθε από μια ιδέα τού Τζέφφρυ Μπελ, η οποία υλοποιήθηκε το 1978, χάρη στην χρηματοδότησή της από το Ίδρυμα Ροκφέλλερ. Ο -εβδομηνταοχτάχρονος σήμερα- Μπελ είναι ένας βρεττανός οικονομολόγος, ο οποίος έχει διατελέσει καθηγητής στο London School of Economics και υψηλόβαθμο στέλεχος αρκετών τραπεζών. Το 1982 ίδρυσε την δική του εταιρεία συμβούλων, η οποία παρέχει χρηματοοικονομικές συμβουλές σε τράπεζες αλλά και κυβερνήσεις. Ο ίδιος υπήρξε οικονομικός σύμβουλος της κεντρικής τράπεζας της Βενεζουέλας επί 25 χρόνια και της κυβέρνησης της Τζαμάικας επί μια δεκαετία.

Από το "Διεθνές Τραπεζικό Σεμινάριο 2013" του G30: Ομιλητής ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ινδίας
Ρατζάν Ραγκουράμ. Δίπλα του ο ιδρυτής τού G30 Τζέφφρυ Μπελ. Άκρη δεξιά ο Ζαν Κλωντ Τρισέ.

Το γεγονός ότι η ίδρυση του G30 χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Ροκφέλλερ αρκεί από μόνο του για να δημιουργηθούν οι πρώτες εντυπώσεις. Οι δεύτερες εντυπώσεις έρχονται μόλις σημειώσουμε ότι σήμερα το G30 χρηματοδοτείται από διάφορες κεντρικές τράπεζες (και της Ελλάδος), από διάφορα υπουργεία οικονομικών (και της Ελλάδος) και από διάφορους λεφτάδες (Ροκφέλλερ, Σόρος κλπ). Μόλις προσθέσουμε ότι αυτή η "Ομάδα" θεωρείται παγκοσμίως ως λόμπυ των μεγάλων τραπεζών (κάτι σαν Τραπεζική Διεθνής, δηλαδή), οι εντυπώσεις γίνονται ζωηρότερες. Κι αν δούμε ποιοι έχουν διατελέσει κατά καιρούς μέλη τής "Ομάδας", τα χρώματα γίνονται εκτυφλωτικά. Για παράδειγμα, μερικοί απ' αυτούς τους "διεκακριμένους" που σήμερα ανήκουν στο G30 είναι οι:
* Μάριο Ντράγκι - διοικητής τής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και τέως πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας,
* Ζαν Κλωντ Τρισέ - τέως διοικητής τής ΕΚΤ και τέως πρόεδρος του G30 (νυν επίτιμος πρόεδρος),
* Πωλ Βόλκερ - πρώην διοικητής τής Ομοσπονδιακής Αποθεματικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) και πρώην πρόεδρος του G30 (νυν επίτιμος πρόεδρος),
* Μπεν Μπερνάνκι - τέως διοικητής τής Fed,
* Μαρκ Κάρνεϋ - διοικητής τής Κεντρικής Τράπεζας της Αγγλίας,
* Ντομίνγκο Καβάγιο - πρώην διοικητής τής Κεντρικής Τράπεζας και υπουργός οικονομικών τής Αργεντινής, στενός συνεργάτης των κατά καιρούς δικτατόρων (για τα κατορθώματά του έχουμε μιλήσει αρκετά στην "Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού"),
* Τίμοθυ Γκάιτνερ - πρώην υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ,
* Λώρενς Σάμμερς - πρώην υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ,
* Άξελ Βέμπερ - πρόεδρος της ελβετικής τράπεζας UBS,
* Τιτζάν Τιάμ - πρόεδρος της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse,
* Κέννεθ Ρογκόφ - πρώην επί κεφαλής οικονομολόγος τού ΔΝΤ (σημ.: κρατήστε αυτό το όνομα).


Εδώ θα κάνουμε μια στάση για να πούμε δυο λόγια για τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών. Θεωρητικά, η κεντρική τράπεζα κάθε χώρας συνιστά την τέταρτη εξουσία (*), η οποία ασκεί την νομισματική πολιτική και λειτουργεί ανεξάρτητα και παράλληλα προς τις τρεις άλλες εξουσίες (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική). Δυστυχώς, επί του προκειμένου η πράξη απέχει πόρρω από την θεωρία, καθώς οι κεντρικές τράπεζες έχουν πρακτικά καταντήσει συνδικαλιστικά όργανα των εμπορικών τραπεζών και το βασικό τους έργο συνίσταται στην προάσπιση των συμφερόντων των τραπεζιτών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του ρόλου των κεντρικών τραπεζών συναντούμε εξετάζοντας την ανεξαρτησία τους. Θεωρητικώς πάντα, οι κεντρικές τράπεζες είναι πολιτικά ανεξάρτητες ώστε να μπορούν να κάνουν σωστά την δουλειά τους. Αυτό σημαίνει ότι οι αποφάσεις τους λαμβάνονται κατά το δοκούν, δίχως να ελέγχονται από τις κυβερνήσεις των χωρών τους και δίχως οι διοικήσεις τους να απολογούνται ή να λογοδοτούν. Για να προστατεύεται η ανεξαρτησία τους, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύει στην ΕΚΤ και στα μέλη της να χρηματοδοτούν κράτη. Δεν τους απαγορεύει, όμως, να δανείζουν με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο εμπορικές τράπεζες, οι οποίες έχουν δικαίωμα να δανείσουν αυτά τα χρήματα σε κράτη, με σαφώς υψηλότερο επιτόκιο.

Μπουένος Άυρες, 1/12/2015: Ο Ντομίνγκο Καβάγιο ακούει ανέκφραστος την καταδίκη του
σε 3,5 χρόνων φυλάκιση για υπεξαίρεση που τέλεσε ως υπουργός οικονομικών (1991-1996).

Τώρα, βέβαια, αυτά τα περί ανεξαρτησίας σηκώνουν πολλή συζήτηση. Πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι π.χ. η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η περίφημη Fed, η οποία δεν ανήκει και δεν ανήκε ποτέ στο πολιτειακό δημόσιο αλλά ιδρύθηκε το 1913 από... τράπεζες; Υποτίθεται ότι η Fed ελέγχει την λειτουργία τής Γουώλ Στρητ αλλά πόσο αδιάβλητος μπορεί να είναι ο έλεγχος που κάνει κάποιος στα αφεντικά του; Επίσης, όταν κάποια από τις εμπορικές τράπεζες αντιμετωπίσει πρόβλημα, πόσο ακριβοδίκαιη και ανεξάρτητη θα είναι η απόφαση που θα πάρει η Fed σχετικά με την διάσωσή του; Ειδικά όταν η Fed έχει το προνόμιο να τυπώνει χρήμα όσο και όποτε θέλει...

Παρένθεση. Μη νομίσει κανείς ότι όσα είπαμε στην προηγούμενη παράγραφο αφορούν μόνο την Fed. Δημιούργημα άλλων τραπεζών είναι και η Τράπεζα της Αγγλίας. Το ίδιο και η Τράπεζα της Σουηδίας. Αλλά και η δική μας, η Τράπεζα της Ελλάδος, μη ξεχνάμε ότι δημιουργήθηκε με προίκα που της έδωσε η Εθνική Τράπεζα. Κλείνει η παρένθεση.


Αντί για επίλογο, σας έχω μια άσκηση σκέψης. Πιο πάνω δώσαμε ένα αδρό περίγραμμα του ρόλου που παίζουν οι κεντρικές τράπεζες ως προς τα συμφέροντα των άλλων τραπεζών. Υπ' αυτό το πρίσμα, πώς βλέπετε τον ρόλο τής "Ομάδας των Τριάντα" ως προς τα συμφέροντα των διαφόρων κεντρικών τραπεζών και των αστικών κυβερνήσεων, οι οποίες και το χρηματοδοτούν;

Άντε, να σας προσφέρω κι ένα κερασάκι. Η Ελλάδα άρχισε να χρηματοδοτεί το G30 μέσα στα χρόνια της κρίσης, προφανώς με λεφτά που μας περίσσεψαν από τα πρωτογενή πλεονάσματα. Η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε το 2014, επί Γιάννη Στουρνάρα. Εν μέρει λογικόν. Το υπουργείο οικονομικών άρχισε την δική του χρηματοδότηση το 2015. Επί αριστεράς. Πρώτη φορά.

----------------------------------------------------------------------

(*) Κακώς ο Τύπος αναφέρεται συχνά-πυκνά ως "τέταρτη εξουσία". Ο Τύπος δεν είναι εξουσία αλλά ο ελεγκτής όλων των εξουσιών, ασχέτως αν στην πράξη έχει εκφυλιστεί σε υπηρέτη τους.