Αποπηγάδι - 1. Το βρόμικο κόλπο

Η ιστορία που θα αρχίσουμε να διηγούμαστε σήμερα εκτυλίσσεται στην Κρήτη, κάπου στα νότια του νομού Χανίων, στα δυτικά των Λευκών Ορέων, όπου βρίσκεται ο ορεινός όγκος του Αποπηγαδιού.

Το Αποπηγάδι είναι μια περιοχή σχεδόν άγνωστη στους μη ντόπιους, σχεδόν απλησίαστη στους τουρίστες. Μια περιοχή κατάφυτη με σπάνια ερεικοδάση και πνιγμένη σε βελανιδιές, κουμαριές καστανιές, κερασιές και πολλών άλλων ειδών δέντρα, χάρη στα άφθονα άριστης ποιότητας νερά της. Η παρθένα βλάστηση έχει καταστήσει το Αποπηγάδι χώρο ενδιαίτησης πλήθους ζώων, πολλά εκ των οποίων θεωρούνται προστατευόμενα ως απειλούμενα. Καθώς η περιοχή αποτελεί ιδανικό σταθμό των μεταναστευτικών πουλιών (γι' αυτό άλλωστε βρίσκεται στον μεταναστευτικό τους διάδρομο), προσελκύει πλήθος μεγάλων αρπακτικών πτηνών, ανάμεσα στα οποία σπάνιοι χρυσαετοί, γυπαετοί κλπ. Πολύ λογικά, λοιπόν, η πολιτεία έχει κηρύξει ως προστατευόμενη την "Δασική έκταση ορεινού όγκου Αποπηγάδι Σελίνου" η οποία "οριοθετείται από την ισοϋψή των 900 μ. και άνωθεν αυτής, του όρους Αποπηγάδι Σελίνου Χανίων" (ΦΕΚ Δ', 65/3-2-2006).

Κόκκινη έλλειψη: Το Αποπηγάδι των Χανίων. Όλη η περιοχή με το πράσινο χρώμα είναι προστατευμένη.
Μπλέ έλλειψη: Η περιοχή με τις ανεμογεννήτριες σήμερα.

Πάμε τώρα λίγο πίσω στον χρόνο. Το 2001, η κατασκευαστική εταιρεία Κτίστωρ ΑΤΕ υποβάλλει αίτημα στον δήμο Βουκολιών, προκειμένου να της επιτραπεί να κατασκευάσει στο Αποπηγάδι αιολικό πάρκο. Το δημοτικό συμβούλιο κάνει ομόφωνα δεκτό το αίτημα της εταιρίας και της επιτρέπει "να προχωρήσει στις απαιτούμενες μελέτες για τη δημιουργία αιολικού πάρκου στην περιοχή" για τον λόγο ότι "υπάρχει η διαβεβαίωση ότι ο Δήμος θα έχει οικονομικές απολαβές και έμμεσα οφέλη". Το πρώτο βήμα των επενδυτών για να γίνει η δουλειά ολοκληρώνεται επιτυχώς.

Στο σημείο αυτό επιβάλλεται να ανοίξουμε μια μεγάλη αλλά ενδιαφέρουσα παρένθεση. Βάσει του Ν.998/1979 (ΦΕΚ Α' 289/29-12-1979) "Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας", όλες οι δασικές εκτάσεις τής χώρας θεωρούνται κατά τεκμήριο δημόσιες, εκτός εάν αποδειχτεί ότι είναι ιδιωτικές. Όμως, αυτό το υπέρ του δημοσίου τεκμήριο δεν ισχύει στην Κρήτη, όπου η γη τεκμαίρεται ότι ανήκει στους κατοίκους λόγω "επαναστατικού δικαίου", βάσει του Ν. 147/1914 (ΦΕΚ Α' 25/1-2-1914). Ενώ, δηλαδή, σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα θεωρείται ότι τα εδάφη περιήλθαν στο ελληνικό κράτος λόγω της αποχώρησης των οθωμανών, στην Κρήτη θεωρείται ότι περιήλθαν στους ντόπιους επειδή έδιωξαν τους οθωμανούς κατόπιν επαναστάσεως. Συνεπώς, στην Κρήτη πρέπει να αποδείξει το κράτος ότι του ανήκει μια περιοχή (έστω και δασική), αλλιώς αυτή είναι ιδιωτική. Κρατάμε αυτή την λεπτομέρεια κατά νου, κλείνουμε την παρένθεση και επιστρέφουμε στην ιστορία μας.

Παρά την έγκριση που έδωσε το δημοτικό συμβούλιο Βουκολιών, τα χρόνια περνούν δίχως η μελέτη τής Κτίστωρ για το έργο να προχωράει. Προφανώς, η εταιρία δεν καταφέρνει να εξασφαλίσει τα απαραίτητα εδάφη για να αναπτύξει τις ανεμογεννήτριές της. Ώσπου μπαίνει σε εφαρμογή το μεγάλο κόλπο. Ποιό είναι αυτό;

Από το 2004 ως το 2006, το δασαρχείο Χανίων δέχεται απανωτές αιτήσεις αποχαρακτηρισμού γεωργικών και κτηνοτροφικών εκτάσεων, συνολικής επιφανείας 2.700 στρεμμάτων. Τις αιτήσεις υποβάλλουν διάφορες κατασκευαστικές εταιρείες, όπως η Υδροαιολική Κρήτης ΑΕ (νυν Υδροαιολική Αιγαίου ΑΕ), η Αιολική Μουσούρων ΟΕ (διακριτικός τίτλος τής Παναγιώτης Λαγαδάκος και Σία ΟΕ), η Leontio Aiolos AE και η Aries Aiolos Ενεργειακή ΑΕ. Το δασαρχείο εγκρίνει τις αιτήσεις, αποχαρακτηρίζει τις εκτάσεις αυτές και τις χαρακτηρίζει ως δασικές. Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία, τηρούνται όσα προβλέπονται από τον Ν. 998/1979 (παρ' ότι αυτός δεν έχει εφαρμογή στην Κρήτη, όπως είδαμε προηγουμένως), δηλαδή το δασαρχείο δημοσιεύει τις αποφάσεις τού αποχαρακτηρισμού, πράγμα που σημαίνει ότι οι θιγόμενοι απ' αυτές έχουν προθεσμία δυο μήνες για να υποβάλλουν τις ενστάσεις τους.

Εννοείται ότι οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι τού Αποπηγαδιού δεν πήραν χαμπάρι τις δημοσιεύσεις αυτές, οι οποίες έγιναν σε μια περιορισμένης κυκλοφορίας εφημερίδα των Χανίων (δηλαδή, σε άλλον δήμο). Χαρακτηριστικό τής προστυχιάς όλης αυτής τής ιστορίας είναι το γεγονός ότι ακόμη και σ' αυτές τις δημοσιεύσεις το Αποπηγάδι αναφερόταν ως "Στρογγυλή Κορυφή" (στρατιωτική ονομασία), όνομα παντελώς άγνωστο στους ντόπιους. Μ' αυτά και μ' αυτά, η προθεσμία των ενστάσεων πέρασε άπρακτη και το δασαρχείο κήρυξε οριστικά τις επίμαχες εκτάσεις ως δασικές. Και, μάλιστα, ως δημόσιες δασικές, κατά πλήρη παράβαση των όσων προβλέπονται από τον Ν. 147/1914. Με αυτή την "μικρή" λεπτομέρεια, ξεπεράστηκαν όλα τα εμπόδια, αφού ο Ν. 998/1979 δίνει δικαίωμα στα δασαρχεία να παραχωρούν τμήματα δημόσιων δασικών εκτάσεων για εκμετάλλευση κατά την κρίση τους. Τώρα πλέον, το δασαρχείο Χανίων ήταν ελεύθερο να παραχωρήσει επί ενοικίω στην ενδιαφερόμενη εταιρία την έκταση που ζητούσε.

Αποπηγάδι. Ένα αρπακτικό πλανάρει ανάμεσα στις ανεμογεννήτριες

Λεπτομέρεια: Στο παρελθόν κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι η έκταση, στην οποία αναφερόμαστε, νοικιάστηκε από τους ενδιαφερόμενους αντί 93.300 ευρώ για 99 χρόνια, με βάση την ΚΥΑ 91384/1957/7-6-2007 (ΦΕΚ Β' 995/20-6-2007, σελ. 15602). Επειδή αυτό το ιστολόγιο έχει το ελάττωμα να μην αναπαράγει αμάσητο ό,τι σερβίρεται, βρήκε την επίμαχη ΚΥΑ και, δυστυχώς, διαπίστωσε ότι ουδεμία σχέση έχει με το θέμα και ουδεμία αναφορά κάνει σε ενοικίαση γης ή σε συγκεκριμένο αντίτιμο. Η πληροφορία μπορεί να αληθεύει αλλά η εν λόγω ΚΥΑ αναφέρεται σε αγρότες, μελισσοκόμους, παιδικές κατασκηνώσεις και φιλανθρωπικά σωματεία, όχι σε ανεμογεννήτριες. Εκτός εάν η έκταση νοικιάστηκε για να μπουν μελίσσια ή για να γίνει κατασκήνωση. Αν κάποιος γνωρίζει περισσότερα για το θέμα, οποιοδήποτε στοιχείο θα γίνει δεκτό με ευχαρίστηση.

Το βρόμικο κόλπο ολοκληρώθηκε με εντυπωσιακή μαεστρία. Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι τού Αποπηγαδιού είχαν χάσει την γη τους δίχως να το πάρουν χαμπάρι. Θα καταλάβαιναν ότι κάτι κακό συμβαίνει κάμποσους μήνες αργότερα, όταν θα έβλεπαν τις μπουλντόζες να πιάνουν δουλειά...

Φυσικά, αύριο θα συνεχίσουμε την ιστορία μας.