26 Φεβρουαρίου 2016

Τράπεζα της Ελλάδος - 26. Η περίοδος Μπούτου και η Β' φάση της ΟΝΕ

"Απαγορεύονται οι υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις από την ΕΚΤ ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών, οι οποίες εφεξής αποκαλούνται "Εθνικές κεντρικές τράπεζες", προς κοινοτικά όργανα ή οργανισμούς, κεντρικές κυβερνήσεις, περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δημόσιες αρχές, άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή δημόσιες επιχειρήσεις των κρατών μελών' απαγορεύεται επίσης να αγοράζουν απευθείας χρεώγραφα από τους οργανισμούς ή τους φορείς αυτούς η ΕΚΤ ή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες" [Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (γνωστή ως συνθήκη του Μάαστριχτ), άρθρο 104, παράγραφος 1].

"Απαγορεύεται κάθε μέτρο που θεσπίζει προνομιακή πρόσβαση των κοινοτικών οργάνων ή οργανισμών, των κεντρικών κυβερνήσεων, των περιφερειακών, τοπικών ή άλλων δημόσιων αρχών, των άλλων οργανισμών δημοσίου δικαίου ή των δημόσιων επιχειρήσεων των κρατών μελών στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εφόσον δεν υπα­γορεύεται από λόγους προληπτικής εποπτείας. Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με τη διαδικασία του άρθρου 189Γ, προσδιορίζει, πριν από την 1η Ιανουαρίου 1994, τους ορισμούς για την εφαρμογή της απαγόρευσης που αναφέρεται στην παράγραφο 1" [ό.π., άρθρο 104Α, παράγραφοι 1 και 2].


10/12/1975: Ο αναπληρωτής υπουργός συντονισμού Ιωάννης Μπούτος (δεξιά) προεδρεύει στην 4η σύνοδο της
διυπουργικής ελληνοβουλγαρικής επιτροπής. Δίπλα του ο υφυπουργός εμπορίου Γιώργος Παναγιωτόπουλος.

Βρισκόμαστε στο 1993. Από τότε που ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος, όποτε είχε ανάγκη από λεφτά, έπαιρνε βερεσέδια από την κεντρική του τράπεζα με την γνωστή διαδικασία τού μπακαλοδέφτερου: δώσε μου και γράφτα. Έτσι, το ελληνικό δημόσιο τηρεί στην Τράπεζα της Ελλάδος τρία δεφτέρια, τρεις λογαριασμούς: έναν για τα πετρελαιοειδή, έναν για τις συναλλαγματικές διαφορές και έναν όπου συγκεντρώνονται όλες οι εισπράξεις και οι πληρωμές του. Κι επειδή στο διάβα των χρόνων τα γράψε ήταν περισσότερα από τα σβήσε, το τέλος τού 1993 βρίσκει αυτά τα δεφτέρια φεσωμένα με 3,1 τρισεκατομμύρια δραχμών!

Παρένθεση. Το κόλπο δούλευε μια χαρά και έχουμε ήδη αναφερθεί σ' αυτό σε τούτα τα κείμενα. Η Τράπεζα της Ελλάδος έμπαινε μπροστά, έπαιρνε δάνεια απ' όπου εύρισκε βολικούς όρους και τα εκχωρούσε στο δημόσιο. Μ' αυτόν τον τρόπο, το κράτος πετύχαινε δυο τρυγόνια: αφ' ενός μεν εύρισκε ρευστό αμέσως όποτε το χρειαζόταν και δίχως να παρακαλάει τις αγορές αφ' ετέρου δε το δημόσιο χρέος δεν αυξανόταν αφού τα δάνεια δεν τα έπαιρνε το ίδιο το κράτος αλλά η ΤτΕ. Όμορφα πράγματα και νοικοκυρεμένα. Κλείνει η παρένθεση.

Όμως, έφτασε πλέον η στιγμή όλα τούτα να τελειώσουν μιας και από 1ης Ιανουαρίου 1994 η ΟΝΕ θα έμπαινε στην δεύτερη φάση της, πράγμα που σήμαινε πως θα άρχιζε να ισχύει το άρθρο 104 της συνθήκης του Μάαστριχτ, που είδαμε στον πρόλογο. Επί σχεδόν έναν χρόνο η Τράπεζα της Ελλάδος διαβουλευόταν με το υπουργείο οικονομικών γι' αυτό το θέμα. Τελικά, ο κύβος ερρίφθη στην γενική συνέλευση της ΤτΕ την 28/12/1993, όταν εγκρίθηκε η απόφαση να μετατραπούν οι απαιτήσεις τής τράπεζας κατά του ελληνικού δημοσίου (δηλαδή, τα υπόλοιπα των δεφτεριών) σε ομόλογα και μακροπρόθεσμα δάνεια, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εξόφλησης τριάντα ετών (δηλαδή, όλοι μας χρωστάμε στην ΤτΕ και θα ξοφλήσουμε το 2023) και συγκεκριμένο επιτόκιο. Η ρύθμιση αυτή ξεκαθάρισε την πραγματικότητα για το δημόσιο χρέος, εκτοξεύοντάς το εν μια νυκτί από το 93,3% στο 119,6% του ΑΕΠ. Παράλληλα δε, εξυγίανε τον ισολογισμό τής Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε η τράπεζα να μπει θωρακισμένη στο ευρωσύστημα.


Στις 27 Απριλίου 1994, ο Γιάννης Μπούτος παρουσιάζει την έκθεσή του, η οποία δεν είναι πιο ευχάριστη από εκείνες των προκατόχων του. "Η χειροτέρευση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και η διόγκωση του δημόσιου χρέους το 1993, με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία, κυρίως τα υψηλά πραγματικά επιτόκια και το βραδύ ρυθμό οικονομικής ανόδου, καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη τη σταθεροποίηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ και ανατρέπουν τις αρχικές συνθήκες εφαρμογής του προγράμματος σύγκλισης της ελληνικής οικονομίας προς τις οικονομίες των λοιπών χωρών της Ε.Ε.". Ο Μπούτος είναι μάλλον μετριοπαθής στις εκφράσεις του: αντί του στόχου για αύξηση 2%, το ΑΕΠ μειώθηκε μέσα στο 1993 κατά 1,6%.

Ο διοικητής της ΤτΕ στρέφεται και κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη: "Οι προσπάθειες που έγιναν για τη σταθεροποίηση και την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία έτη, είχαν τελικά περιορισμένα και, σε ορισμένα μεγέθη, πρόσκαιρα αποτελέσματα. Η πρόοδος που σημειώθηκε αποδείχθηκε όχι μόνον ανεπαρκής αλλά, αντίθετα, μεταστράφηκε στον κρίσιμο τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής, που ήταν η κεντρική επιδίωξη του προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης της περιόδου 1990-1993. Αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών είναι η συμμετοχή της χώρας στη διαδικασία της ΟΝΕ να γίνεται διαρκώς δυσκολότερη".

Κι επειδή ένας διοικητής ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας δεν επιτρέπεται να μη κάνει μερικές συστάσεις νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα, ο Μπούτος δεν παραλείπει να ζητήσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, μείωση των ελλειμμάτων, αποκλιμάκωση του πληθωρισμού κλπ και να προτείνει την εφαρμογή ενός νέου, αυστηρού μεσοπρόθεσμου σταθεροποιητικού προγράμματος.

Αυτή έμελλε να είναι η πρώτη και η τελευταία έκθεση που θα έκανε ο Γιάννης Μπούτος ως διοικητής της ΤτΕ. Ο εξ απορρήτων του Ανδρέα "υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ" Αντώνης Λιβάνης συγκρούστηκε ανοιχτά μαζί του, εξωθώντας τον σε παραίτηση. Στις 26 Οκτωβρίου 1994, ο μεσσήνιος διοικητής τής ΤτΕ παρέδωσε την θέση του στον μέχρι τότε α' υποδιοικητή, τον Λουκά Παπαδήμο.

19/9/1962: Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος εγκαινιάζει το εργοστάσιο της
Ελληνικής Χημικής Βιομηχανίας Ντάου στο Λαύριο. Δεξιά του ο υφυπουργός συντονισμού Ιωάννης Μπούτος.

Υστερόγραφο. Το 2014, ο ΣΔΟΕ ανακοίνωσε πως ο έλεγχος στην λίστα Λαγκάρντ αποκάλυψε ότι ο Ιωάννης Μπούτος και η σύζυγός του Μαίρη είχαν αποκρύψει μέχρι το 2004 (χρονιά που πέθανε ο Μπούτος) 3.700.000 ευρώ. Πάντως, το 2007 και ενώ το ζεύγος Μπούτου δεν βρισκόταν πλέον στην ζωή, ο λογαριασμός που δημοσιεύθηκε ήταν μηδενισμένος.

5 σχόλια:

  1. Καλο επαγγελμα πολιτικος,3,7 μυρια σε ευρω ,χωρια τα προς το ζειν ,για πολιτικο που δεν εκανε καμμια δουλιεα παρα σπουδες και πολιτικη ,μια χαρα του καθησς του μακαριτη.Ηταν ο 5ος βουλευτης του οικογενειακου τζακιου.Σπουδαια μαιευτηρια τα......τζακια!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @ Ανώνυμος

    Πάντως, θα ήθελα μια εξήγηση για το πώς βρέθηκε ο λογαριασμός αδειανός. Ίσως κάποια στιγμή μάθουμε κάτι σχετικό από τον γυιο τού ζευγαριού Πέτρο Μπούτο, πρώην διευθυντή προγράμματος του Mega αλλά και πρώην παραγωγό του Αντέννα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Διαβασα πραγματα τα οποια ποτε δεν γνωριζα, και ομολογω οτι εχω καραφλιασει.
    Παραθετω καποιους συνδεσμους χωρις περαιτερω σχολια απο εμενα, απλα ως τροφη για σκεψη.Δεν μπορει να ηταν ΤΟΣΟ ηλιθιοι.

    http://bilbo.economicoutlook.net/blog/?p=19402

    http://yanisvaroufakis.eu/2012/06/28/another-proposal-for-saving-the-euro-zone-guest-post-by-marshall-auerback/

    https://kkalev4economy.wordpress.com/2011/07/10/modern-monetary-theory-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%BF-%CF%87%CF%81%CE%AD%CE%BF%CF%82/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ Crossover

    Με αιφνιδιάζει ευχάριστα η υπόδειξη αυτών των διασυνδέσμων αλλά μπαίνεις σε πολύ βαθειά νερά, αγαπητέ μου! Και τα νερά γίνονται ακόμη βαθύτερα από το γεγονός ότι μπερδεύονται δυο θεωρίες με διαφορετική φιλοσοφία αν και οι δυο είναι καπιταλιστικές. Τελούν που τελούν υπό αμφισβήτηση τα οικονομικά υποδείγματα... αν αναλύσουμε και τις φρηντμανικές δοξασίες με βάση δεδομένα αξιώματα του κεϋνσιανισμού ή αν κριτικάρουμε τον Κέυνς στηριζόμενοι στον Φρήντμαν, σίγουρα θα πέσουμε στα βράχια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ανάλυση του Κώστα Καλευρά για τον τρόπο λειτουργίας της Fed. Λογική μεν αλλά γιατί πρέπει να θεωρήσουμε ότι ο Πώλσον (επί παραδείγματι) δεν ήξερε τι του γινόταν;

    Θα μου πεις ότι μπορούμε να κρίνουμε εκ του αποτελέσματος. Ναι, αλλά έτσι είναι σαν να θέλουμε να αξιολογήσουμε π.χ. τον χριστιανισμό εκ του αποτελέσματος. Βλέπεις, οι οικονομικές θεωρίες έχουν κάτι κοινό με τις θρησκείες: σύμφωνα με τους "αρχιερείς"τους, για την αποτυχία τους στην πράξη δεν φταίνε αυτές αλλά η εσφαλμένη εφαρμογή τους. Συνεπώς, για τους αμετανόητους ισχύει το "δεν είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε αλλά η αδυναμία συμμόρφωσης προς τους κανόνες του".

    Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά αλλά ας μη κουράζουμε τους αναγνώστες του ιστολογίου, οι οποίοι δεν είναι απαραίτητο να διαθέτουν εξειδικευμένες οικονομικές γνώσεις.

    ΥΓ: Αλήθεια, εσύ τι άποψη έχεις για τον ισχυρισμό τού Bill Mitchell "the ECB cannot go broke"; H ΕΚΤ είναι "too big to fail" ή "too big to not fail"; Αν, ας πούμε, εγώ θελήσω να υποστηρίξω ότι η ΕΚΤ θα καταρρεύσει νομοτελειακά, λες να δυσκολευτώ να το κάνω; Δεν περιμένω απάντηση. Τροφή για σκέψη δίνω! **γέλια**

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @Teddy

    Αρχικα θα εκτιμουσα αν μπορουσες να με κατευθυνεις προς τις πηγες σου σε ο,τι εχει να κανει συγκεκριμενα με τον τροπο που παρειχε ρευστοτητα η ΤτΕ στην κυβερνηση.Απο περιεργεια και ενδιαφερον και μονο θα θελα να μελετησω τον ακριβη τροπο που δουλεψε αυτο το συστημα.

    Οσον αφορα την ερωτηση σου θεωρω οτι μπορω να δωσω μια ξεκαθαρη απαντηση βασιζομενη και μονο στην κατανοηση του τι εστι fiat νομισμα και τι συνεπαγεται αυτο για τον εκδοτη του.Οπως καθε χρηματοοικονομικο στοιχειο ετσι και το νομισμα αποτελει παντα υποχρεωση του εκδοτη του.Στην περιπτωση ενος χρυσου κανονα το νομισμα αποτελει υποχρεωση του εκδοτη να το δεχεται προς ανταλλαγη με συγκεκριμενη ποσοτητα χρυσου.Στην περιπτωση κλειδωμενης ισοτιμιας το νομισμα ειναι υποχρεωση του εκδοτη να το δεχεται προς ανταλλαγη για συγκεκριμενη αξια αλλου νομισματος με το οποιο η ισοτιμια εχει κλειδωθει.Στην περιπτωση ενος οποιουδηποτε αλλου νομισματος χωρις κλειδωμενη ισοτιμια οπως πχ του δολλαριου η του ευρω το νομισμα ειναι υποχρεωση του εκαστωτε εκδοτη πχ FED,ECB το οποιο ο εκδοτης δεν ειναι υποχρεωμενος να το ανταλλαξει με οτιδηποτε αλλο περα απο το ιδιο το νομισμα.

    Με βαση τα παραπανω οχι μονο η ΕΚΤ, αλλα ο οποιοσδηποτε ειναι αδυνατον να ΥΠΟΧΡΕΩΘΕΙ σε χρεωκοπια απεναντι σε υποχρεωσεις για τις οποιες εχει την απεριοριστη ικανοτητα εκδοσης.Εφοσον το νομισμα δεν ειναι τιποτα αλλο παρα ενα IOU και σε περιπτωση fiat νομισματος ειναι IOU πληρωτεο σε ακριβως ομοια IOUs και τιποτα αλλο, δεν μπορω να φανταστω με ποιο τροπο θα "ξεμεινει" απο IOUs και θα καταστει Too Big To Fail, η Not too Big but still fail.

    Απο εκει και περα ο μοναδικος αντιλογος που μπορω να φανταστω οτι υπαρχει για τον παραπανω συλλογισμο ειναι οτι μπορει να υπαρχουν νομικοι περιορισμοι στο καθεστως λειτουργιας του εκαστωτε εκδοτη.Αυτο ειναι προφανες αλλα ειναι εντελως διαφορετικο απο το να χρεωκοπισει μια ΚΤ του χρυσου κανονα επειδη πρακτικα ξεμεινε απο χρυσο και θελοντας να διατηρηθει το κλειδομα του νομισματος με το χρυσο δεν μπορει να εκδοσει χρημα ανεξελενκτα και καποιος με πραγματικη κατοχη χρυσου θα πρεπει να τον εισφερει σε αυτη ως κεφαλαιο για να τη σωσει γιατι ηταν Too Big Too Fail για παραδειγμα.Η ECB δεν μπορει να ξεμεινει ποτε απο Ευρω.

    Ωστοσο αν μπορεις να υποστηριξεις οτι η ΕΚΤ θα καταρρευσει νομοτελειακα χωρις να ανακατεψουμε νομικους κανονες κλπ θα ηθελα να το ακουσω :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Με την ελπίδα ότι ο γνωστός ΗΛΙΘΙΟΣ δεν θα επανέλθει, τα σχόλια δημοσιεύονται πλέον χωρίς έγκριση.