Στις 16 Οκτωβρίου 2013, η εφημερίδα New York Times δημοσιεύει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο τού Λάντον Τόμας Τζούνιορ με τίτλο "Υπό έλεγχο ο επί κεφαλής τού τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα". Το δημοσίευμα ασχολείται με την εμπλοκή τού τότε διοικητή τής Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργου Προβόπουλου στο αλισβερίσι που στήθηκε με την Proton Bank. Στο θέμα τής Proton Bank θα αναφερθούμε εντός των ημερών αλλά εδώ θα μεταφέρω ένα μικρό απόσπασμα από αυτά που γράφουν οι New York Times. Για να μπει ο αναγνώστης στο κλίμα τού αποσπάσματος, βρισκόμαστε στις αρχές τού 2010, στο σημείο όπου ο Λαυρεντιάδης έχει κάνει την προσφορά του για την αγορά τής Proton από την Πειραιώς και περιμένει την έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος, ως εποπτικής αρχής:
Καθώς οι βδομάδες περνούσαν δίχως κανένα νέο από την Τράπεζα της Ελλάδος, ο κ. Λαυρεντιάδης άρχισε να ανησυχεί για το αν θα κατάφερνε τελικά να αποκτήσει την τράπεζα. Ο κ. Λαυρεντιάδης είπε στους ανακριτές ότι συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Τράπεζας Πειραιώς κ. Σάλλα και του είπε πως είχε αποφασίσει να αποσυρθεί από την συμφωνία. "Μη το κάνεις αυτό", απάντησε ο κ. Σάλλας σύμφωνα με την κατάθεση του κ. Λαυρεντιάδη, "άσε με να τηλεφωνήσω στον καλό μου φίλο Γιώργο Προβόπουλο κι αυτός θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να τελειώνει η συμφωνία". Λίγες μέρες αργότερα, η κεντρική τράπεζα ενέκρινε την πώληση.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Σάλλας δεν λέει πως ο Προβόπουλος θα κάνει ό,τι μπορεί αλλά "θα κάνει ό,τι χρειάζεται". Η σιγουριά τού Σάλλα μάλλον δεν πηγάζει μόνο από το γεγονός ότι ο Προβόπουλος είναι ένας "καλός φίλος". Κατά πάσα πιθανότητα πηγάζει και από το γεγονός ότι ο πρόεδρος είχε χτίσει αυτή την "καλή φιλία" με το ασφαλέστερο υλικό: το χρήμα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
Το 1977, ο 27χρονος πειραιώτης Γιώργος Προβόπουλος επιστρέφει στην Ελλάδα από το βρεττανικό Έσσεξ, έχοντας στην τσέπη ένα διδακτορικό στα οικονομικά. Καθώς είναι ενταγμένος πολιτικά στην Νέα Δημοκρατία, μάλλον δεν δυσκολεύεται να γίνει καθηγητής τού τμήματος οικονομικών επιστημών τού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου σε ηλικία 29 ετών, θέση που διατήρησε ως το 2007. Κατά την εποχή Μητσοτάκη (1989-1993), αναλαμβάνει διαδοχικά πρόεδρος του ΚΕΠΕ, πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) και υποδοικητής τής Τράπεζας της Ελλάδος. Όταν το ΠαΣοΚ επιστρέφει στην εξουσία το 1993, ο Προβόπουλος στρέφεται στον τραπεζικό τομέα, στην αρχή ως οικονομικός σύμβουλος της Alpha Bank και στην συνέχεια ως πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας, θέση από την οποία διευθέτησε την εξαγορά της από την Credit Agricole. Λίγες μέρες πριν ολοκληρωθεί αυτή η εξαγορά, ο Προβόπουλος μεταπηδά στην Τράπεζα Πειραιώς, η διοίκηση της οποίας τον ορίζει αντιπρόεδρο στις 18 Οκτωβρίου 2006.
Στο μεταξύ, από το 2004 η Νέα Δημοκρατία έχει διαδεχθεί το ΠαΣοΚ στην εξουσία. Ο Γιώργος Προβόπουλος βρίσκεται ανάμεσα σ' εκείνους που, πριν τις εκλογές, χαράσσουν το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης Καραμανλή. Έτσι, ανανεώνει την πολιτική του στήριξη και θέτει σοβαρή υποψηφιότητα να διαδεχθεί στην διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος τον Νίκο Γκαργκάνα, η θητεία του οποίου λήγει το 2008. Επομένως, όταν ο Σάλλας παίρνει τον Προβόπουλο στην Πειραιώς, ξέρει ότι θα του φύγει σε λιγώτερο από δυο χρόνια. Πράγματι, στα τέλη Μαΐου 2008 ο Γιώργος Προβόπουλος αποχωρεί από την Πειραιώς και στις 20 Ιουνίου τοποθετείται διοικητής τής Τράπεζας της Ελλάδος.
Στο μεταξύ, σε ειδική κλειστή συνεδρίασή του στις 3 Απριλίου, το Δ.Σ. της Πειραιώς αποφασίζει να βελτιώσει τις αποζημιώσεις που χορηγούνται σε αποχωρούντα μέλη του. Με βάση αυτή την απόφαση, στις 21 Μαΐου η διοίκηση της τράπεζας αποφασίζει να χορηγήσει στον αποχωρούντα αντιπρόεδρό της αποζημίωση κάπου 3,1 εκατ. ευρώ (με συνυπολογισμό πριμ, bonus κλπ το ποσό έφτασε τελικά τα 3,4 εκατομμύρια) για λιγώτερους από 20 μήνες δουλειάς! Το ποσό ξεπέρασε τα 2 εκατομμύρια ανά χρόνο δουλειάς, όταν μέχρι τότε η τράπεζα έδινε στους αποχωρούντες αντιπροέδρους αποζημίωση ίση με μόλις 100.000 ανά χρόνο δουλειάς. Pas mal, George... pas mal!
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και μια άλλη παράμετρος των σχέσεων Προβόπουλου-Πειραιώς. Κατά το διάστημα που εργαζόταν στην τράπεζα, ο Προβόπουλος πήρε δάνειο περίπου 5 εκατομμυρίων για να αγοράσει μετοχές τής ίδιας της τράπεζας, οι οποίες παρακρατήθηκαν από την τράπεζα ως εγγύηση για το δάνειο. Μέχρι την αποχώρησή του είχε καταβάλει 500.000 απ' αυτό το ποσό.
Όταν ανέλαβε την διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, προκειμένου να αποφύγει προβλήματα σύγκρουσης συμφερόντων (η ΤτΕ ελέγχει τις άλλες τράπεζες), ο Προβόπουλος ζήτησε από την Πειραιώς να εκποιήσει το χαρτοφυλάκιό του. Όμως, με το χρηματιστήριο στα κάτω του, η πώληση των μετοχών απέφερε σκάρτα 2,5 εκατομμύρια. Έτσι, ο πρώην αντιπρόεδρος υποχρεώθηκε να καλύψει το υπόλοιπο των 2,17 εκατομμυρίων με προσωπική του επιταγή, την οποία δεν δυσκολεύτηκε να καλύψει αφού στο μεταξύ είχε εισπράξει τα 3,4 εκατομμύρια της αποζημίωσης (περίπου 2,7 εκατ. μετά την πληρωμή τού αναλογούντος φόρου).
Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι η τράπεζα ενέκρινε τόσο μεγάλη αποζημίωση στον αποχωρούντα αντιπρόεδρό της ακριβώς για να καλύψει τις απώλειες από το "παιχνίδι" του με τις μετοχές της τράπεζας. Επειδή, όμως, εμείς εδώ δεν συνωμοσιολογούμε, ας μείνουμε στα πραγματικά περιστατικά. Και η πραγματικότητα λέει πως ο αντιπρόεδρος της τράπεζας "έσπρωξε" ένα χοντρό πακέττο σε μετοχές οι οποίες έχασαν την μισή τους αξία μέσα σε δεκατρείς μόλις μήνες.
Το ερώτημα, λοιπόν είναι απλό: γιατί ο Προβόπουλος προέβη σ' αυτή την αποτυχημένη επενδυτική επιλογή; Ήταν τόσο άσχετος με το χρηματιστήριο ή, μήπως, δέχτηκε το ρίσκο προσδοκώντας άλλα, απείρως περισσότερα κέρδη από άλλους αφανείς λόγους; Η απάντηση δεν έχει κανένα ενδιαφέρον. Είτε ήταν άσχετος είτε έπαιζε παιχνίδια στο παρασκήνιο, ο άνθρωπος αυτός ήταν ακατάλληλος για να αναλάβει τον ρόλο τού διοικητή τής κεντρικής τράπεζας της χώρας. Άλλωστε, αυτή την προφανή ακαταλληλότητα την έδειξε πολλές φορές στην διάρκεια της θητείας του και θα αναφερθούμε σ' αυτήν κάποια στιγμή.
Για την ώρα, ας εστιάσουμε σε ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Γιώργου Προβόπουλου: ήταν καλός φίλος τού Μιχάλη Σάλλα.
Καθώς οι βδομάδες περνούσαν δίχως κανένα νέο από την Τράπεζα της Ελλάδος, ο κ. Λαυρεντιάδης άρχισε να ανησυχεί για το αν θα κατάφερνε τελικά να αποκτήσει την τράπεζα. Ο κ. Λαυρεντιάδης είπε στους ανακριτές ότι συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Τράπεζας Πειραιώς κ. Σάλλα και του είπε πως είχε αποφασίσει να αποσυρθεί από την συμφωνία. "Μη το κάνεις αυτό", απάντησε ο κ. Σάλλας σύμφωνα με την κατάθεση του κ. Λαυρεντιάδη, "άσε με να τηλεφωνήσω στον καλό μου φίλο Γιώργο Προβόπουλο κι αυτός θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να τελειώνει η συμφωνία". Λίγες μέρες αργότερα, η κεντρική τράπεζα ενέκρινε την πώληση.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Σάλλας δεν λέει πως ο Προβόπουλος θα κάνει ό,τι μπορεί αλλά "θα κάνει ό,τι χρειάζεται". Η σιγουριά τού Σάλλα μάλλον δεν πηγάζει μόνο από το γεγονός ότι ο Προβόπουλος είναι ένας "καλός φίλος". Κατά πάσα πιθανότητα πηγάζει και από το γεγονός ότι ο πρόεδρος είχε χτίσει αυτή την "καλή φιλία" με το ασφαλέστερο υλικό: το χρήμα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
 |
| Οι "επιτυχημένες" προβλέψεις ενός διοικητού τής ΤτΕ |
Στο μεταξύ, από το 2004 η Νέα Δημοκρατία έχει διαδεχθεί το ΠαΣοΚ στην εξουσία. Ο Γιώργος Προβόπουλος βρίσκεται ανάμεσα σ' εκείνους που, πριν τις εκλογές, χαράσσουν το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης Καραμανλή. Έτσι, ανανεώνει την πολιτική του στήριξη και θέτει σοβαρή υποψηφιότητα να διαδεχθεί στην διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος τον Νίκο Γκαργκάνα, η θητεία του οποίου λήγει το 2008. Επομένως, όταν ο Σάλλας παίρνει τον Προβόπουλο στην Πειραιώς, ξέρει ότι θα του φύγει σε λιγώτερο από δυο χρόνια. Πράγματι, στα τέλη Μαΐου 2008 ο Γιώργος Προβόπουλος αποχωρεί από την Πειραιώς και στις 20 Ιουνίου τοποθετείται διοικητής τής Τράπεζας της Ελλάδος.
Στο μεταξύ, σε ειδική κλειστή συνεδρίασή του στις 3 Απριλίου, το Δ.Σ. της Πειραιώς αποφασίζει να βελτιώσει τις αποζημιώσεις που χορηγούνται σε αποχωρούντα μέλη του. Με βάση αυτή την απόφαση, στις 21 Μαΐου η διοίκηση της τράπεζας αποφασίζει να χορηγήσει στον αποχωρούντα αντιπρόεδρό της αποζημίωση κάπου 3,1 εκατ. ευρώ (με συνυπολογισμό πριμ, bonus κλπ το ποσό έφτασε τελικά τα 3,4 εκατομμύρια) για λιγώτερους από 20 μήνες δουλειάς! Το ποσό ξεπέρασε τα 2 εκατομμύρια ανά χρόνο δουλειάς, όταν μέχρι τότε η τράπεζα έδινε στους αποχωρούντες αντιπροέδρους αποζημίωση ίση με μόλις 100.000 ανά χρόνο δουλειάς. Pas mal, George... pas mal!
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και μια άλλη παράμετρος των σχέσεων Προβόπουλου-Πειραιώς. Κατά το διάστημα που εργαζόταν στην τράπεζα, ο Προβόπουλος πήρε δάνειο περίπου 5 εκατομμυρίων για να αγοράσει μετοχές τής ίδιας της τράπεζας, οι οποίες παρακρατήθηκαν από την τράπεζα ως εγγύηση για το δάνειο. Μέχρι την αποχώρησή του είχε καταβάλει 500.000 απ' αυτό το ποσό.
Όταν ανέλαβε την διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, προκειμένου να αποφύγει προβλήματα σύγκρουσης συμφερόντων (η ΤτΕ ελέγχει τις άλλες τράπεζες), ο Προβόπουλος ζήτησε από την Πειραιώς να εκποιήσει το χαρτοφυλάκιό του. Όμως, με το χρηματιστήριο στα κάτω του, η πώληση των μετοχών απέφερε σκάρτα 2,5 εκατομμύρια. Έτσι, ο πρώην αντιπρόεδρος υποχρεώθηκε να καλύψει το υπόλοιπο των 2,17 εκατομμυρίων με προσωπική του επιταγή, την οποία δεν δυσκολεύτηκε να καλύψει αφού στο μεταξύ είχε εισπράξει τα 3,4 εκατομμύρια της αποζημίωσης (περίπου 2,7 εκατ. μετά την πληρωμή τού αναλογούντος φόρου).
 |
| Το έγγραφο της Πειραιώς που πιστοποιεί την ζημιά του Προβόπουλου από την επένδυσή του σε μετοχές της Πειραιώς. |
Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι η τράπεζα ενέκρινε τόσο μεγάλη αποζημίωση στον αποχωρούντα αντιπρόεδρό της ακριβώς για να καλύψει τις απώλειες από το "παιχνίδι" του με τις μετοχές της τράπεζας. Επειδή, όμως, εμείς εδώ δεν συνωμοσιολογούμε, ας μείνουμε στα πραγματικά περιστατικά. Και η πραγματικότητα λέει πως ο αντιπρόεδρος της τράπεζας "έσπρωξε" ένα χοντρό πακέττο σε μετοχές οι οποίες έχασαν την μισή τους αξία μέσα σε δεκατρείς μόλις μήνες.
Το ερώτημα, λοιπόν είναι απλό: γιατί ο Προβόπουλος προέβη σ' αυτή την αποτυχημένη επενδυτική επιλογή; Ήταν τόσο άσχετος με το χρηματιστήριο ή, μήπως, δέχτηκε το ρίσκο προσδοκώντας άλλα, απείρως περισσότερα κέρδη από άλλους αφανείς λόγους; Η απάντηση δεν έχει κανένα ενδιαφέρον. Είτε ήταν άσχετος είτε έπαιζε παιχνίδια στο παρασκήνιο, ο άνθρωπος αυτός ήταν ακατάλληλος για να αναλάβει τον ρόλο τού διοικητή τής κεντρικής τράπεζας της χώρας. Άλλωστε, αυτή την προφανή ακαταλληλότητα την έδειξε πολλές φορές στην διάρκεια της θητείας του και θα αναφερθούμε σ' αυτήν κάποια στιγμή.
Για την ώρα, ας εστιάσουμε σε ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Γιώργου Προβόπουλου: ήταν καλός φίλος τού Μιχάλη Σάλλα.
Πάντως, θα ήταν ενφδιαφέρον κάποια στιγμή στο μέλλον, να υπάρξει μια σειρά άρθρων για τους κεντρικούς τραπεζίτης της Ελλάδος, της τελευταίας 15-ετίας...
ΑπάντησηΔιαγραφή