Τρομοκράτες; Αναλόγως του υποστρώματος!

Το χτεσινό σημείωμα μου έφερε στην μνήμη μια άλλη περίπτωση όπου η δικαιοσύνη ερμήνευσε τον νόμο με διαφορετικό από τον συνήθη τρόπο. Χτες είδαμε πώς αποφάσισε ότι ο βιασμός κρατουμένου από όργανο της τάξεως δεν συνιστά βασανιστήριο. Σήμερα θα δούμε πώς η κατοχή βομβών μολότοφ σε συνδυασμό με την παραδοχή του κατόχου τους ότι σχεδίαζε βομβιστική επίθεση μπορεί και να μη συνιστά τρομοκρατική ενέργεια. Ας δούμε τις λεπτομέρειες.

Την νύχτα τής Τετάρτης 14 προς Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2012, κατά την διάρκεια ελέγχου ρουτίνας από την αστυνομία στον Βόλο, συλλαμβάνονται τρεις νεαροί, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν δυο βόμβες μολότοφ και 122 κυνηγετικά φυσίγγια: ο λαρισαίος Μάριος Καλισόπουλος (26 ετών) και οι βολιώτες Ζήνων Μανθογιάννης (22 ετών) και Κωνσταντίνος Δοδόλιας (21 ετών). Μάλιστα δε, ο Καλισόπουλος είχε πάνω του και μια κουκούλα τύπου μπαλακλάβας (full-face). Ακολούθησε έρευνα στα σπίτια των συλληφθέντων κατά την οποία βρέθηκαν: ένα μπιτόνι με πετρέλαιο, 22 αδειανά γυάλινα μπουκάλια, τρία μαχαίρια κυνηγετικού τύπου και ένα κυνηγετικό όπλο δίχως άδεια κατοχής.

Και τώρα αρχίζουν τα ωραία. Κατά την ανάκριση (με την παρουσία τού δικηγόρου του) ο Ζήνων Μανθογιάννης ομολογεί ότι εκείνο το βράδυ είχε στόχο να πυρπολήσει ένα αυτοσχέδιο τζαμί στην οδό Αδμηττού αλλά ισχυρίζεται ότι οι άλλοι δυο δεν είχαν ιδέα για το τι ήθελε να κάνει ούτε ήξεραν ότι στο αυτοκίνητο υπήρχαν οι μολότοφ και τα φυσίγγια. Παράλληλα, ο Δοδόλιας αποκαλύπτει ότι οι τρεις τους συναντιόντουσαν τακτικά στα γραφεία τής Χρυσής Αυγής στον Βόλο, επειδή η τοπική οργάνωση του κόμματος φρόντιζε να τους εξασφαλίζει κάπου-κάπου κανένα μεροκάματο, στέλνοντάς τους σε διάφορες αγροτικές δουλειές. Όμως, ο Δοδόλιας (μη γνωρίζοντας την κατάθεση του Μανθογιάννη) παραδέχεται ότι μεταξύ των όσων συζητούσαν οι τρεις τους ήταν και το θέμα των μεταναστών.

Τελικά, οι τρεις αφέθηκαν ελεύθεροι μέχρι την δίκη αφού ασκήθηκε σε βάρος τους δίωξη για παρασκευή και κατοχή από κοινού εκρηκτικών υλών. Επί πλέον, ασκήθηκαν διώξεις κατά του μεν Μανθογιάννη για παράνομη οπλοκατοχή και οπλοφορία, κατά δε του Δοδόλιου για παράνομη οπλοκατοχή.


Αυτά είναι τα πραγματικά περιστατικά αλλά, μιας κι εδώ δεν δικάζουμε κανέναν, ας πάμε ένα βήμα παραπέρα. Το ερώτημά μου είναι απλό: γιατί οι τρεις νεαροί δεν διώχθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας αλλά η δίωξή τους περιορίστηκε στην παράβαση της νομοθεσίας περί όπλων και εκρηκτικών; Ας δούμε λίγο τον Ποινικό Κώδικα:

- Άρθρο 187: Εγκληματική οργάνωση
(παρ.1) Με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών τιμωρείται όποιος συγκροτεί ή εντάσσεται ως μέλος σε δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα από τρία ή περισσότερα πρόσωπα (οργάνωση) που επιδιώκει τη διάπραξη περισσότερων κακουργημάτων που προβλέπονται στα άρθρα (...) 272 (Παραβάσεις σχετικές με τις εκρηκτικές ύλες), (...) όπως επίσης περισσότερων κακουργημάτων που προβλέπονται στη νομοθεσία περί ναρκωτικών, όπλων, εκρηκτικών υλών (...)
(παρ. 3) Όποιος διευθύνει την οργάνωση της πρώτης παραγράφου τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών (...)

- Άρθρο 187Α: Τρομοκρατικές πράξεις
(παρ. 1) Όποιος (...) τελεί ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω εγκλήματα: (...) στ`) διακεκριμμένη φθορά ξένης ιδιοκτησίας (άρθρο 382 παρ. 2), (...) ζ`) εμπρησμό (άρθρο 264), (...) ι`) έκρηξη (άρθρο 270), ια`) Παραβάσεις σχετικές με τις εκρηκτικές ύλες (άρθρο 272),  ιβ`) κοινώς επικίνδυνη βλάβη (άρθρο 273), (...) κα`) τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 15 και στις παραγράφους 1 και 3 του άρθρου 17 Ν. 2168/1993 "Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν όπλα, πυρομαχικά, εκρηκτικές ύλες, εκρηκτικούς μηχανισμούς και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ 147 Α`) (...) τιμωρείται (...) με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών αν η προβλεπόμενη ποινή για ένα από τα εγκλήματα του καταλόγου που περιλαμβάνονται στα στοιχεία α` έως κβ` είναι πρόσκαιρη ποινή καθείρξεως (...)
(παρ. 3) Όποιος απειλεί σοβαρά με την τέλεση του κατά την παράγραφο 1 εγκλήματος και έτσι προκαλεί τρόμο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
(παρ. 4) Με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών τιμωρείται όποιος συγκροτεί ή εντάσσεται ως μέλος σε δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα από τρία ή περισσότερα πρόσωπα που δρουν από κοινού και επιδιώκουν την τέλεση του εγκλήματος της παραγράφου 1 (τρομοκρατική οργάνωση) (...) Η κατασκευή, προμήθεια ή κατοχή όπλων, εκρηκτικών υλών και χημικών ή βιολογικών υλικών ή υλικών που εκπέμπουν επιβλαβείς για τον άνθρωπο ακτινοβολίες προς εξυπηρέτηση των σκοπών της τρομοκρατικής οργάνωσης συνιστά επιβαρυντική περίσταση.

- Άρθρο 272: Παραβάσεις σχετικές με τις εκρηκτικές ύλες
(παρ. 1) Όποιος κατασκευάζει, προμηθεύεται ή κατέχει εκρηκτικές ύλες ή εκρηκτικές βόμβες με σκοπό να τις χρησιμοποιήσει για να προξενήσει κοινό κίνδυνο σε ξένα πράγματα ή κίνδυνο για άνθρωπο ή να τις παραχωρήσει σε άλλον για τέτοια χρήση, τιμωρείται με κάθειρξη.
(παρ. 2) Όποιος κατασκευάζει, προμηθεύεται, παραδίδει, παραλαμβάνει, φυλάσσει, αποκρύπτει ή μεταφέρει εκρηκτικές ύλες ή εκρηκτικές βόμβες, για τις οποίες γνωρίζει ότι προορίζονται για την εγκληματική χρήση της παραγράφου 1, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος, ενώ γνωρίζει ότι κάποιος άλλος έχει σκοπό να κάνει εγκληματική χρήση εκρηκτικών υλών ή εκρηκτικών βομβών της παραγράφου 1, τον καθοδηγεί με οποιονδήποτε τρόπο για την κατασκευή, χρήση, προμήθεια, παράδοση, μεταφορά ή φύλαξή τους.


Να θυμίσω εδώ ότι οι συλληφθέντες κατά την αστυνομική επιχείρηση εκκένωσης της Βίλλας "Αμαλία" κατηγορήθηκαν (δεν γνωρίζω αν διώχθηκαν κιόλας) με βάση τις παραπάνω διατάξεις επειδή βρέθηκαν στο υπό κατάληψη κτήριο αδειανά μπουκάλια μπύρας, τα οποία θα μπορούσε να γίνουν υλικό κατασκευής μολότοφ. Επίσης, να επαναλάβω ότι ένας από τους συλληφθένετες του Βόλου ομολόγησε ότι προόριζε τις μολότοφ που είχε στην κατοχή του για πυρπόληση αυτοσχέδιου τζαμιού, με στόχο να τρομοκρατήσει τους μουσουλμάνους που προσεύχονταν σ' αυτό, πιέζοντάς τους μ' αυτόν τον τρόπο να φύγουν από την πόλη.

Και τώρα, ας επαναλάβω το ερώτημά μου: γιατί οι συλληφθέντες του Βόλου δεν διώχθηκαν ως τρομοκράτες;

Προφανώς, η απάντηση βρίσκεται στην -λίαν ευγενικά διατυπωμένη- άποψη του ποινικολόγου Σπύρου Φυτράκη: "Συχνά οι δικαστικοί κρίνουν με βάση το ιδεολογικό και πολιτικό υπόστρωμα του συλληφθέντος" (περιοδικό HotDoc, τεύχος 22, σελ. 22). Κατ' αυτή την έννοια, οι τρεις τού Βόλου στάθηκαν τυχεροί: εκείνη την εποχή δεν είχε ξεσπάσει ακόμη ο "τσαμπουκάς" τού Σαμαρά κατά της Χρυσής Αυγής, οπότε το "υπόστρωμα" ήταν ευνοϊκό γι' αυτούς.