Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ - 1. Οι τυφλοί νικητές

Η χτεσινή επέτειος της ήττας του φασισμού φαίνεται πως έκατσε βαρειά στο στομάχι των σύγχρονων φασιστοειδών. Αφού ανακάλυψαν "ρετουσάρισμα" στην φωτογραφία όπου ο σοβιετικός στρατιώτης καρφώνει την σημαία με το σφυροδρέπανο στην οροφή τού Ράιχσταγκ (την δημοσιεύσαμε κι εδώ, στο χτεσινό μας κείμενο), ξαναθυμήθηκαν το "γερμανοσοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης", το γνωστό "Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ". Επειδή, όμως, η Ιστορία δεν γράφεται ούτε αποσπασματικά ούτε με αφορισμούς, ας δούμε με ψυχραιμία τι σόι πράμα είναι αυτό το σύμφωνο και πώς φτάσαμε σε δαύτο.


Ένας από τους όρους τής Συνθήκης των Βερσαλλιών περιόριζε το μέγεθος του γερμανικού στρατού (την Ράιχσβερ) σε 100.000 άνδρες. Η Ράιχσβερ απαγορευόταν να διαθέτει αεροπλάνα, τανκς, βαρύ πυροβολικό, ακόμη και γενικό επιτελείο. Επίσης, απαγορευόταν η υποχρεωτική θητεία, οπότε αυτή η μικρή δύναμη θα έπρεπε να απετελείτο από μισθοφόρους. Αυτός ο περιορισμός θα στερούσε τον γερμανικό στρατό από εφεδρείες, οι οποίες είναι πλήρως απαραίτητες σε περίπτωση πολέμου.

Τα παραπάνω μειονεκτήματα όξυναν την επινοητικότητα των γερμανών στρατιωτικών. Έχοντας περιθώρια επιλογών, λόγω του μικρού αριθμού, η ηγεσία τής Ράιχσβερ επέλεξε τα καλύτερα στοιχεία του παλαιού στρατού, τα εμπειρότερα στελέχη και τα πιο κοφτερά μυαλά. Ανάμεσά τους, για παράδειγμα, ήταν ο Χάιντς Γκουντέριαν, ο κορυφαίος θεωρητικός του μηχανοκίνητου πολέμου. Ήταν, ακόμη, ο Κουρτ Στούντεντ, ο οποίος έθεσε τις βάσεις του περίφημου σώματος των αλεξιπτωτιστών, παρ' ότι δεν διέθετε αεροπλάνα. Ήταν και ο Βάλτερ Ντόρνμπεργκερ, ο οποίος διέβλεψε μια "τρύπα" στην Συνθήκη των Βερσαλλιών: αφού κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ρουκέττες, δεν προβλεπόταν απαγόρευση χρήσης τους από την Ράιχσβερ.

Κάπως έτσι, όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία το 1933, βρήκε έναν μικρό μεν άριστα οργανωμένο και αποτελεσματικό δε στρατό. Λίγες μέρες αργότερα, μάζεψε τους διοικητές τής Ράιχσβερ και τους ανακοίνωσε την απόφασή του να ξεκινήσει ο επανεξοπλισμός της χώρας. Στην αρχή, όλα γίνονταν με άκρα μυστικότητα αλλά σύντομα ο Χίτλερ έγραψε την Συνθήκη των Βερσαλλιών στα παλιά του τα παπούτσια. Ο αριθμός των στρατιωτών άρχισε να αυξάνει ταχύτατα και οι παραγγελίες όπλων στο εξωτερικό δίνονταν μαζικά και απροκάλυπτα.

Φυσικά, όλα αυτά δεν ήταν δυνατόν να περάσουν απαρατήρητα από τις ξένες κυβερνήσεις. Κι ενώ οι δυνάμεις της πρώην Αντάντ θα μπορούσαν να επέμβουν αμέσως και να βάλουν τα πράγματα στην θέση τους, ουδέν έπραξαν. Καθεμιά για τους δικούς της λόγους:

- Η Πολωνία, η οποία θα έπρεπε να φοβάται περισσότερο αφού η "Δημοκρατία τής Βαϊμάρης" ουδέποτε αναγνώρισε τα γερμανοπολωνικά σύνορα που χάραξε η Συνθήκη των Βερσαλλιών, βολεύτηκε υπογράφοντας το 1934 με τον Χίτλερ ένα σύμφωνο μη επίθεσης. Έτσι, ξεφορτώθηκε τον Στάλιν, ο οποίος είχε προτείνει στους πολωνούς ένα σύμφωνο βοήθειας, σε περίπτωση που η Πολωνία δεχόταν επίθεση από τους ναζί.

- Η Γαλλία, με νωπές τις πληγές τού Α' Π.Π., δεν είχε όρεξη για καινούργιες σκοτούρες. Αντί να τραβήξει το αφτί τού Χίτλερ, προτίμησε να ολοκληρώσει την περίφημη Γραμμή Μαζινό (η οποία υποτίθεται ότι ήταν απαραβίαστη). Βέβαια, εξακολουθούσε να ισχύει το -πριν το Α' Π.Π. φτιαγμένο- Γαλλορωσσικό Σύμφωνο, το οποίο προέβλεπε αμοιβαία βοήθεια σε περίπτωση που μια από τις δυο χώρες προσβαλλόταν από την Γερμανία. Όμως, εκείνο το Σύμφωνο είχε υπογραφεί από τον τσάρο. Έτσι, τόσο η γαλλική αστική τάξη όσο και αρκετές ξένες κυβερνήσεις (Βρεττανία, Ρουμανία, Πολωνία κλπ), οι οποίες δεν ήθελαν με τίποτε τον Στάλιν ως σύμμαχο, φρόντισαν να το αδρανοποιήσουν.

- Η Βρεττανία, πιστή στο δόγμα "διαίρει και βασίλευε", ανησυχούσε για τις ηγεμονικές τάσεις που έδειξε η Γαλλία μετά τον Α' Π.Π. και προτίμησε την πολιτική τής "ισορροπίας δυνάμεων" (balance of power): μια ισχυροποιημένη Γερμανία θα σήμαινε ταυτόχρονη εξασθένηση της γαλλικής ισχύος. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ανάμεσα στα μέλη της βρεττανικής άρχουσας τάξης κέρδιζε συνεχώς έδαφος η ιδέα να ανακάμψει στρατιωτικά η Γερμανία ώστε να εναντιωθεί στους γάλλους. Έτσι, οι βρεττανοί δεν δίστασαν να παραβιάσουν την Συνθήκη των Βερσαλλιών, συνάπτοντας διμερή συμφωνία με το Γ' Ράιχ! Η συμφωνία υπεγράφη τον Ιούνιο του 1935 και επέτρεπε στους γερμανούς να αυξήσουν το μέγεθος του στόλου τους, με μόνη δέσμευση να μη ξεπεράσουν το μέγεθος το οποίο οι βρεττανοί θα εκτιμούσαν πως απειλούσε την υπεροχή τού δικού τους στόλου.


Κάπως έτσι, λοιπόν, οι νικητές τού Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από τα παραμορφωτικά αστικά τους γυαλιά, δεν κατάφεραν να δουν εγκαίρως τον κίνδυνο που σήμαινε για τον ελεύθερο κόσμο η στρατιωτική ενίσχυση του Χίτλερ. Αλλά τί γινόταν με την Σοβιετική Ένωση; Θα το δούμε αύριο.