Τί θα διαβάσω τις γιορτές;

Τούτες τις ημέρες των γιορτών, που αβγαταίνει ο ελεύθερος χρόνος, λέω να σκαλίσω τα ράφια των βιβλιοθηκών μου όπου βρίσκονται αραδιασμένα κάμποσα αδιάβαστα βιβλία. Βιβλία που με κάνουν να ντρέπομαι καθώς τα κοιτάζω επί μήνες να σκονίζονται δίχως να τα έχω πιάσει ποτέ στα χέρια μου παρά μόνο για να τα ξεφυλλίσω. Ακόμη δεν έχω αποφασίσει ποια απ' όλα αυτά θα μου κρατήσουν συντροφιά το επόμενο δεκαήμερο αλλά υποψιάζομαι ότι ανάμεσά τους θα είναι κι αυτά:

1. Μπαζίλ Ντάβιντσον, "Ιστορία της Αφρικής" (Αίολος, 437 σελ., 22 ευρώ). Σύμφωνα με το οπισθόφυλλο, αυτό το βιβλίο "αποτελεί μοναδικό εγχειρίδιο στη διεθνή βιβλιογραφία και χρησιμοποιείται σε πολλά πανεπιστήμια ολόκληρου του κόσμου". Έφτασε στα χέρια μου, ως δώρο, από την προσωπική βιβλιοθήκη φίλου, ο οποίος σημειώνει στην πρώτη σελίδα: "Χίλιες Μαρία Κάλλας / δε θα μπορούσαν / να φτάσουν / τη γοερή κραυγή / μιας γυναίκας / της φυλής Τουαρέγκ / που χτυπά το τύμπανο". Ξεφυλλίζοντάς το, δεν μπόρεσα να μη κολλήσω σε μια αμερικανική διαφήμιση του 1784: "Negroes for sale". Νομίζω ότι έχω υποχρέωση να μάθω περισσότερα πράγματα για μια ήπειρο της οποίας οι κάτοικοι είναι οι φτωχότεροι του πλανήτη, παρ' ότι η φύση είναι εξαιρετικά γενναιόδωρη μαζί της.

2. Κάρεν Άρμστρονγκ, "Ο εμπόλεμος θεός" (Φιλίστωρ, 592 σελ., 25 ευρώ). Πολλοί λένε πως ο κόσμος μας θα ήταν πολύ πιο ειρηνικός αν δεν υπήρχαν οι θρησκείες. Φαίνεται πως έχουν δίκιο, αν αναλογιστούμε πόσοι και πόσοι πόλεμοι έχουν γίνει στο όνομα κάποιας θρησκείας. Το παράδοξο είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία των θρησκειών πρεσβεύουν (θεωρητικά τουλάχιστον) την ειρήνη και την αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους. Με τούτο το βιβλίο, η Κάρεν Άρμστρονγκ (θρησκειολόγος και πρώην καλόγρια) εξετάζει το φαινόμενο του φονταμενταλισμού στις τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες (ιουδαϊσμός, χριστιανισμός, ισλαμισμός), οι οποίες άλλωστε έχουν κοινή ρίζα. Η ιστορική αναδρομή της αρχίζει από το 1492, μια σημαδιακή χρονιά κατά την οποία ο μεν Κολόμβος ξεκίνησε για τις Ινδίες αλλά ανακάλυψε την Αμερική, το δε βασιλικό ζεύγος τής Ισπανίας υπέγραψε το περίφημο "διάταγμα της απέλασης", βάσει του οποίου εκδιώχθηκαν όλοι οι εβραίοι από την Ισπανία (σ.σ.: τελικά, δεν έκανε μόνο ο Χίτλερ στραβά κουλούρια). Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 2000, οπότε δεν υπάρχουν σ' αυτό αναφορές σχετικές με τον "ιερό πόλεμο" που μας προέκυψε την επόμενη χρονιά με το χτύπημα στους δίδυμους πύργους, όμως παραμένει εξαιρετικό και πολυβραβευμένο.

3. Ρύντιγκερ Σάπερ, "Η οδύσσεια του πλαστογράφου Κωνσταντίνου Σιμωνίδη" (Νεφέλη, 259 σελ., 15,50 ευρώ). Πρόκειται για την βιογραφία ενός μεγαλοφυούς έλληνα πλαστογράφου, ο οποίος έζησε στις αρχές τού 19ου αιώνα. Ο Σιμωνίδης βρέθηκε στο Άγιο Όρος, όπου έμαθε την τέχνη τής επεξεργασίας των παλιών χειρογράφων. Λίγα χρόνια αργότερα, ο κόσμος κατακλύζεται από "αρχαιότητες" που πλασάρει ο Σιμωνίδης σε μουσεία και συλλέκτες. Ο τετραπέρατος έλληνας εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο τρόπο την απληστία και την μωροφιλοδοξία των ανθρώπων και γεμίζει τις όπου γης συλλογές με "τοξικά" έργα. Ο ίδιος ζει και δρα σε ένα νεφελώδες σύμπαν, γεμάτο σκάνδαλα και φυλακίσεις, ώσπου συναντά το δικό του νεφελώδες τέλος. Μια πραγματική ιστορία, η οποία ξεπερνάει πολλά ευφάνταστα μυθιστορήματα.

Κοντά σε όλα αυτά και, βέβαια, ανάλογα με την διάθεση της κάθε στιγμής, μπορεί να διαβάσω και άλλα πράγματα, περισσότερο εύπεπτα. Όπως π.χ. το αστυνομικό "Η κυρία της νύχτας" του Γιάννη Μαρή (Άγρα, 311 σελ., 13 ευρώ) το οποίο πρώτη φορά εκδίδεται ως βιβλίο (είχε δημοσιευθεί σε συνέχειες στην εφημερίδα "Ακρόπολη" το 1955-1956). Ή την νουβέλλα "Τα θαύματα έρχονται στην ώρα τους" του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου (Σύγχρονη Εποχή, 191 σελ., 6,5 ευρώ). Ή ακόμη και το ανατρεπτικό "Ένα τετράδιο με λεκέδες" του Τσαρλς Μπουκόβσκι (Ηριδανός, 221 σελ., 16 ευρώ). Το σίγουρο, όμως, είναι ότι πάλι θα διαβάσω κάτι από Παπαδιαμάντη μιας και δεν νοούνται τέτοιες γιορτάρες μέρες δίχως κυρ-Αλέξανδρο:

Επάνω στον βράχο της ερήμου ακτής, από παλαιούς λησμονημένους χρόνους, ευρίσκετο κτισμένον το εξωκκλήσι της Παναγιάς της Κατευοδώτρας. Ολον τον χειμώνα παπάς δεν ήρχετο να το λειτουργήση. Ο βοριάς μαίνεται και βρυχάται ανά το πέλαγος, το απλωμένον μαυρογάλανον και βαθύ, το κύμα λυσσά και αφρίζει εναντίον του βράχου. Κι ο βράχος υψώνει την πλάτη του γίγας ακλόνητος, στοιχειό ριζωμένο βαθιά στην γην, και το ερημοκκλήσι λευκόν και γλαρόν, ως φωλιά θαλασσαετού, στεφανώνει την κορυφήν του. Όλον τον χρόνον παπάς δεν εφαίνετο και καλόγηρος δεν ήρχετο να δοξολογήση. Μόνον την ημέραν των Φώτων κατέβαινε από το ύψος του βραχώδους βουνού, από το λευκόν μοναστηράκι του Αγίου Χαραλάμπους, σεβάσμιος, με φτερουγίζοντα κάτασπρα μαλλιά και κυματίζοντα βαθιά γένεια, ένας γέρων ιερεύς, «ως νεοττός της άνω καλιάς των Αγγέλων», διά να λειτουργήση το παλαιόν λησμονημένον ερημοκκλήσι. Εκεί ήρχοντο τρεις -τέσσαρες βοσκοί, βουνίσιοι, αλειτούργητοι, αλιβάνιστοι, ήρχοντο με τις φαμίλιες των, τις ανέβγαλτες και άπραχτες, με τα βοσκόπουλά των, τ' αχτένιστα και άνιφτα, που δεν ήξευραν να κάνουν το σταυρό τους, διά να αγιασθούν και να λειτουργηθούν εκεί και εις την απόλυσιν της λειτουργίας ο γηραιός παπάς με τους πτερυγίζοντας βοστρύχους εις το φύσημα του βορρά, και την βαθείαν κυμαινομένην γενειάδα, κατέβαινε κάτω εις το μέγαν απλωτόν αιγιαλόν, ανάμεσα εις αγρίους θαλασσοπλήκτους βράχους, διά να φωτίση κι αγιάση τ' αφώτιστα κύματα... (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, "Τ' αγνάντεμα")