Η απειλή (;) τής εξόδου από το ευρώ

Μάλλον ακούσατε την ιδέα τού G-Euro, που διατύπωσαν τα μεγάλα ευρωπαϊκά κεφάλια. G-Euro, όπως λέμε "Greek Euro", δηλαδή "ελληνικό ευρώ". Αν δεν τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας, λένε οι "συνεταίροι" μας στην Ε.Ε., δεν θα μας πετάξουν κλωτσηδόν από το ευρώ αλλά θα μας "φτιάξουν" ένα δικό μας ευρώ, το οποίο θα μπορούμε άνετα να υποτιμήσουμε αμέσως κατά 50%, ώστε να αναθερμάνουμε την οικονομία μας. Φυσικά, δεν παρέλειψαν να προσθέσουν ότι θα εγγυηθούν απολύτως τις καταθέσεις των ελλήνων, ώστε να μη καταρρεύσουν οι τράπεζες εξ αιτίας μιας μαζικής ανάληψης.

Ωραία! Εκτός από την -γνωστή και εκ πείρας- "Ευρώπη δυο ταχυτήτων", γίνονται σκέψεις και για μια "ευρωζώνη δυο ταχυτήτων". Λες και το πρόβλημα της -υποτιθέμενης- απάρνησής μας του ευρώ είναι αν επιστρέψουμε σε -κάποια- δραχμή ή αν θα βολευτούμε με -κάποιο- ευρώ. Παπάρια μάντολες! Προφανώς, κάποιοι διστάζουν να πουν καθαρά και σταράτα μερικές αλήθειες που βγάζουν μάτι:

1) Είναι πλέον σαφέστατο εκείνο που έχουμε τονίσει κατ' επανάληψη σε τούτο το ιστολόγιο: η χρήση τού ίδιου νομίσματος από οικονομίες με χαωδώς διαφορετικά μεγέθη είναι -θεωρητικά και πρακτικά- αδύνατη. Όσοι διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις οικονομικών, ξέρουν καλά ότι η επιμονή σε μια τέτοια μαλακία όχι μόνο δεν οδηγεί σε σύγκλιση δυο άνισων οικονομιών αλλ' αντιθέτως διευρύνει το μεταξύ τους χάσμα.

2) Οι αναπτυγμένες χώρες έχουν άμεση ανάγκη τις αναπτυσσόμενες, ώστε να διοχετεύουν την παραγωγή τους. Για παράδειγμα, πού θα πουλήσει η γερμανική βαρειά βιομηχανία τα προϊόντα της; Στην Ιαπωνία και στις ΗΠΑ; Μα αυτές οι χώρες έχουν δική τους βαρειά βιομηχανία, δεν περιμένουν να βολευτούν από τους γερμανούς. Συνεπώς, αναπτυσσόμενες χώρες σαν την Ελλάδα και την Πορτογαλία αποτελούν "καλούς πελάτες", οι οποίοι δεν πρέπει ούτε να χαθούν ούτε να εξουθενωθούν σε σημείο να μη μπορούν να ψωνίζουν.

3) Απόρροια της παραπάνω παρατήρησης είναι και το -επιμελώς αποκρυπτόμενο- γεγονός ότι οποιαδήποτε σκέψη γίνεται για "σπρώξιμο" της Ελλάδας εκτός ευρώ δεν γίνεται με σκοπό ούτε την "τιμωρία" ούτε την "εκδίκηση". Στόχος των μεγάλων ευρωκεφαλών είναι άλλος: αφού η έξοδος του καπιταλισμού από την κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων απαιτεί την καταστροφή ενός τμήματος αυτού του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου, ας καταστραφεί το τμήμα που βρίσκεται στα χέρια ελλήνων καπιταλιστών. Κι επειδή αυτή η αποστροφή ίσως είναι ακατανόητη, ας προσπαθήσουμε να την εξηγήσουμε θεωρητικά με δυο λόγια:

Η ιδέα τής επιστροφής τής Ελλάδας σε εγχώριο νόμισμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την άμεση υποτίμηση του νέου νομίσματος (αλλιώς, δεν έχει νόημα η απομάκρυνση από το ευρώ). Αυτή η υποτίμηση θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην αξία τού συσσωρευμένου κεφαλαίου, το οποίο θα υποτιμηθεί αντίστοιχα. Παράλληλα, όμως, το κενό που θα δημιουργηθεί απ' την καταστροφή, θα βάλει μπρος την διαδικασία παραγωγής ώστε να αναπληρωθεί.

Να δώσουμε κι ένα θεωρητικό παράδειγμα; Ας υποθέσουμε ότι κάποιος βιομήχανος έχει τις αποθήκες του γεμάτες με ένα προϊόν αξίας 100 ευρώ το κομμάτι. Έστω, λοιπόν, ότι το νέο νόμισμα (π.χ. δραχμή) "κόβεται" με ισοτιμία 1:1 και αμέσως υποτιμάται κατά 50%. Έτσι, η αξία τού παραπάνω προϊόντος αποτυπώνεται πλέον σε 100 δραχμές αλλά το ισότιμό της είναι 50 ευρώ. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο βιομήχανος του παραδείγματός μας χάνει την μισή του περιουσία. Όμως, από δω και πέρα η παραγωγή τού ίδιου προϊόντος θα του κοστίζει σε ευρώ τα μισά λεφτά (αντί για μεροκάματο 10 ευρώ, θα πληρώνει 10 δραχμές ή ισότιμο 5 ευρώ), γεγονός που του επιτρέπει πλέον την ευκολώτερη πρόσβαση στις αγορές του εξωτερικού. Έτσι, μπορεί ο εν λόγω βιομήχανος να έχασε την μισή αξία των αποθεμάτων του αλλά η αύξηση των εξαγωγών του θα αναπληρώσει σχετικά σύντομα το μεγαλύτερο τμήμα τής απώλειάς του. Εδώ μπαίνει και το ενδιαφέρον για την στήριξη των τραπεζών, αφού ο βιομήχανος θα χρειαστεί κεφαλαιακές ενέσεις προκειμένου να αυξήσει την παραγωγή του. (*)

4) Μετά από όσα είπαμε, είναι σαφής πλέον ο λόγος για τον οποίο όλα τα κόμματα τα οποία εκπροσωπούν τα συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης (από την σαμαροκαμμενοντορική δεξιά μέχρι την τσιπροκουβελική οικοσοσιαλαριστερά) διατυμπανίζουν τον σαφή ευρωενωσιακό προσανατολισμό τους και την αδιαπραγμάτευτη επιμονή τους στην παραμονή τής χώρας στην ευρωζώνη. Προφανώς, έχουν πρεμούρα να προστατέψουν τον βιομήχανο που προαναφέραμε και αυτή η πρεμούρα δεν κρύβεται.

Και μια τελευταία σκέψη. Νομίζω ότι η ονομασία "G-Euro" θα αποδειχτεί γρήγορα πολύ στενόμυαλη. Προτιμώτερο θα ήταν κάτι σαν "PIGS-Euro", μιας και πιστεύω ότι πολύ σύντομα ένα τέτοιο νόμισμα θα χρησιμοποιηθεί και από τις υπόλοιπες χώρες του χειμαζόμενου ευρωπαϊκού νότου (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία κλπ). Ας το σκεφτούν καλύτερα οι ευρωεγκέφαλοι, μη την πατήσουν σαν εκείνη την εταιρεία που, επειδή έφτιαχνε ψυγεία, διάλεξε το όνομα Eskimo (=Εσκιμώος) και γέλασε ο κόσμος μαζί της όταν έφτιαξε και ηλεκτρικές κουζίνες!


(*) Καταλαβαίνω ότι η παραπάνω παρουσίαση είναι από απλή έως απλοϊκή (π.χ. δεν λαμβάνει υπ' όψη το κόστος της πιθανώς εισαγόμενης πρώτης ύλης) αλλά ας μη βιαστούν οι οικονομολόγοι να με γδάρουν. Ένα σημείωμα ιστολογίου γράφω, όχι εργασία για διδακτορικό...