Η "απειλή" τής χρεωκοπίας (α)

Βαρέθηκα τους παπαγάλους, βαρέθηκα τις καρακάξες, βαρέθηκα τις κότες...βαρέθηκα όλα τα πτηνά, πετούμενα και μη, που μου πιπιλίζουν αυτιά και μυαλό τόσους μήνες τώρα: αν πτωχεύσει η χώρα, θα πεινάσουμε... αν βγούμε από το ευρώ, θα καταστραφούμε... αν... αν... Μόνο ότι θα μας καταπιεί το θηρίο τής Αποκάλυψης, αν δεν συμμορφωθούμε με τις επιταγές τού μνημονίου, δεν μας έχουν πει ακόμη αλλά πού θα πάει; Θα το ακούσουμε κι αυτό. Όπως ακούσαμε στο "Μεγκάλο κανάλι" εκείνον τον "ειδικό" να μας λέει ότι το 1980 είδε μεγάλο σούπερ-μάρκετ στην Πολωνία να έχει γεμάτα τα ράφια του μόνο με τσάι και ξύδι.

Πρέπει να ηρεμήσουμε, να επιστρατεύσουμε τόσο την λογική μας όσο και την κριτική μας σκέψη, να αποστασιοποιηθούμε από την τρομοκρατία των μουμουέ και να δούμε τα πράγματα ψύχραιμα. Και, πρώτα-πρώτα, ας δούμε τι σόι πράμα είναι αυτή η ρημάδα η χρεωκοπία, η οποία έχει γίνει ο καθημερινός μας μπαμπούλας.

Παρεμπιπτόντως, για τους τζογαδόρους όλου του κόσμου η Ελλάδα έχει πτωχεύσει από την στιγμή που προχώρησε σε αναδιάρθρωση του χρέους της. Βέβαια, η αναδιάρθρωση του χρέους έχει βαφτιστεί "κούρεμα" και η πτώχευση φέρεται ως "πιστωτικό γεγονός" αλλά το παιχνίδι με τις λέξεις δεν αλλάζει την ουσία. Και η ουσία είναι ότι τα ασφάλιστρα κινδύνου (τα περίφημα CDS) πληρώθηκαν κι όσοι είχαν στοιχηματίσει στην πτώχευση της χώρας μας κονόμησαν.

Αλήθεια, έχουμε καταλάβει τι σημαίνει "χρεωκοπία"; Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η χρεωκοπία δεν συνιστά απειλή αλλά όπλο και δικαίωμα του κάθε δανειολήπτη; Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ποιος θα βάλει μαύρη πλερέζα αν εγώ χρεωκοπήσω αύριο: εγώ ή αυτός που με έχει δανείσει; Και για να δώσω το παράδειγμα με άλλα λόγια, σκεφτείτε ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει την χρεωκοπία ως απειλή κατά του άλλου: εγώ που χρωστάω ή ο δανειστής μου, που περιμένει πώς και πώς να πάρει πίσω τα λεφτά του;

Η χρεωκοπία, λοιπόν, δεν συνεπάγεται καταστροφή. Η χρεωκοπία έπεται της καταστροφής, δεν την δημιουργεί. Με τον όρο "χρεωκοπία" εννοούμε ένα σύνολο όρων και διατάξεων που λειτουργούν υπέρ τού δανεισθέντος, προκειμένου να τον προστατέψουν από την εξόντωση. Βεβαίως, η διαδικασία τής χρεωκοπίας δεν θεσμοθετήθηκε ως εργαλείο των μπαταχτσήδων, έτσι; Θεσμοθετήθηκε για να ρυθμίζει τα όρια στα οποία μπορεί να φτάσει η υποχρέωση από κάποιο χρέος, χωρίς να εξευτελίζεται ή να καταστρέφεται ο δανειολήπτης. Στις παλιότερες εποχές, όταν δεν υπήρχε ο θεσμός τής χρεωκοπίας, όποιος χρωστούσε και δεν είχε να πληρώσει το χρέος του έπρεπε να πουλήσει τα παιδιά του, να γίνει σκλάβος τού πιστωτή του κλπ.

Όσοι έχουμε γνωρίσει ανθρώπους που χρεωκόπησαν, ξέρουμε ότι παραμένουν άνθρωποι σαν κι εμάς. Εξακολουθούν να κυκλοφορούν ανάμεσά μας, εξακολουθούν να μεγαλώνουν και να σπουδάζουν τα παιδιά τους, εξακολουθούν να παραμένουν ενταγμένοι στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Σ' αυτό το κοινωνικό σύνολο, το οποίο αποδέχτηκε ότι έπρεπε να πληρώσουν όσα μπορούσαν και όχι όσα διεκδικούσαν οι δανειστές τους.

Τηρουμένων των αναλογιών, κάπως έτσι λειτουργεί η χρεωκοπία και σε επίπεδο κρατών. Σημειώστε ότι μέσα σε 185 χρόνια (1824-2009) σημειώθηκαν 286 επίσημες χρεωκοπίες από 110 κράτη. Δηλαδή, κατά μέσον όρο, κάθε κράτος απ' αυτά έχει χρεωκοπήσει 2-3 φορές μέσα σ' αυτό το διάστημα. Μόνο την δεκαετία τού 1980 είχαμε 70 πτωχεύσεις κρατών! Ποιο κράτος απ' αυτά έσβησε από τον χάρτη; Κανένα. Και σε ποιο κράτος απ' αυτά χειροτέρεψε η κατάσταση των πολιτών μετά την πτώχευση; Επίσης σε κανένα! Πουθενά τα πράγματα δεν έγιναν για τους πολίτες πιο σκατά απ' όσο ήσαν.

Σ' αυτό το τελευταίο θέλω να σταθώ για λίγο. Πρόσφατα, ο δοτός πρωθυπουργός μας δήλωσε ότι σε περίπτωση χρεωκοπίας "το κράτος θα αδυνατούσε να πληρώσει μισθούς, συντάξεις, να καλύψει στοιχειώδεις λειτουργίες, όπως τα νοσοκομεία και τα σχολεία" ενώ "οι άμεσες περικοπές δαπανών στις οποίες θα έπρεπε να προχωρήσουμε...θα οδηγούσαν σε πραγματική κατάρρευση μισθών και συντάξεων" και "η εισαγωγή βασικών αγαθών, όπως φάρμακα, πετρέλαιο, μηχανήματα κτλ., θα γινόταν ιδιαίτερα προβληματική". Και τί έκανε το αστικό μας κράτος, προκειμένου οι πολίτες του να μη βιώσουν αυτά τα δεινά; Πετσόκοψε μισθούς και συντάξεις, διέλυσε την κοινωνική πρόνοια, υποβάθμισε την παιδεία (κλείνοντας σχολεία, πουλώντας πανεπιστήμια και καταργώντας βιβλία και θέσεις εκπαιδευτικών), ξύρισε την λίστα φαρμάκων (αφού πρώτα τα ακρίβηνε), έκανε την βενζίνη και το πετρέλαιο σχεδόν απλησίαστα για την συντριπτική πλειοψηφία τού λαού κλπ.

Με άλλα λόγια, με την ακολουθούμενη "εμπνευσμένη" πολιτική αποφυγής τής χρεωκοπίας, η ξεπουλημένη και ευθέως αντιλαϊκή πολιτική εξουσία κατάφερε κάτι το μοναδικό: πρώτα βιώσαμε ως λαός όλα τα κακά μιας χρεωκοπίας, ύστερα φροντίσαμε να περισώσουμε τους καημένους τους τοκογλύφους από τις συνέπειες που θα είχε γι' αυτούς η χρεωκοπία μας, κατόπιν βάλαμε ενέχυρο και το βρακί που φοράμε και στο τέλος...χρεωκοπήσαμε, δίχως να έχουμε κανένα από τα οφέλη μιας χρεωκοπίας! Τόμπολα, έτσι; Να τους ξαναψηφήσουμε, λέω!

Τελικά, δεν καταλαβαίνω για ποιον λόγο η χρεωκοπία συνιστά απειλή για τον λαό. Δεν καταλαβαίνω γιατί οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι γύρω μας φοβούνται. Τί χειρότερο μπορεί να σημάνει για μας μια χρεωκοπία, όταν π.χ. σήμερα υποχρεωνόμαστε να δουλεύουμε (όσοι δουλεύουμε) για 400-500 ευρώ μηνιάτικο; Μήπως τα τέσσερα κατοστάρικα γίνουν τρία; Μήπως αντί να λιποθυμάνε από την πείνα δυο παιδιά σε κάθε τάξη, αρχίσουν να λιποθυμάνε πέντε; Ή μήπως λιγοστέψουν οι τηγανιτές πατάτες σε μια μερίδα;