Περί "ανίκανου κράτους"

Χτες το απόγευμα, όπως σγάρλευα την βιβλιοθήκη μου, έπεσε το μάτι μου στο -πολύ καλό- βιβλίο τού Γιάννη Καψή "Η δίκη των έξι". Αυτομάτως, αναλογίστηκα πόσο φαρμάκι πρέπει να ήπιε αυτός ο άνθρωπος βλέποντας τα βλαστάρια του να καταντάνε φελλοί περιωπής. Ο ένας, ο Παντελής, παριστάνει σήμερα τον υπουργό, θέση που -προφανέστατα- κατέκτησε ανταλλάσσοντας τα πιστοποιητικά νομιμοφροσύνης τα οποία τόσα χρόνια μάζευε λιβανίζοντας το καθεστώς μέσα από τις εφημερίδες του λαμπρακέικου. Ο άλλος, ο Μανώλης, μοστράρει στα τηλεπαράθυρα παριστάνοντας τον δημοσιογράφο-αναλυτή, νομίζοντας ότι κάτι κάνει αλλά το μόνο που καταφέρνει είναι να μαζεύει ροχάλες (με την ευρύτατη έννοια της φράσης).

Κι επειδή η μια σκέψη φέρνει την άλλη, δεν μπόρεσα να μη θυμηθώ μια μπαρούφα που ξεστόμισε τελευταία το "χρυσό μου" (κατά την Λιάνα). Τις προάλλες, λοιπόν, πάνω στο ζάπινγκ, πέτυχα τον Μανώλη να υποστηρίζει, με ύφος δέκα καρδιναλίων, ότι δεν πρόκειται η χώρα να βγεί από το τέλμα αν το κράτος δεν συρρικνωθεί εκχωρώντας τις "δουλειές" του στους ιδιώτες. Βέβαια, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, δεν είναι μόνο ο Μανώλης που υποστηρίζει αυτή την νεοφιλελεύθερη παπαριά. Απλώς, ο Μανώλης έχει πιάσει καλό πόστο και η παπαριά του ακούγεται έντονα.

Ανέκαθεν είχα μια απορία με τούτη την τοποθέτηση: γιατί πρέπει ντε και σώνει το κράτος να εκχωρήσει τις "δουλειές" του στους ιδιώτες; Η κυριώτερη απάντηση που ακούγεται είναι: επειδή είναι ζημιογόνες. Για να το δούμε λίγο καλύτερα αυτό.

Πρώτα-πρώτα, με αυτόν τον αφορισμό παραβλέπουμε ότι το κράτος έχει και "καλές δουλειές", τις οποίες βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι με τις άλλες, τις "κακές". Δηλαδή, ήταν κακές "δουλειές" ο ΟΤΕ, η ΔΕΗ κι ο ΟΠΑΠ; Απ' ότι ξέρω, ήσαν εξαιρετικά κερδοφόρες παρ' ότι προσφέρανε και κοινωνικό έργο. Η ΔΕΗ, για παράδειγμα, έμπαινε μέσα προκειμένου να στείλει ρεύμα σε ένα ορεινό κωλοχώρι με 10 σπίτια αλλά αυτό δεν την εμπόδιζε να καταγράφει υψηλή κερδοφορία (τουλάχιστον ίσαμε την εποχή που ο Παλαιοκρασσάς τής έβγαλε -εσκεμμένως- τα μάτια). Για να μη μιλήσω για κείνη την πουτάνα την μετοχή τού ΟΠΑΠ, που είναι "λίρα εκατό" εδώ και χρόνια.

Ας το παραβλέψουμε αυτό, λοιπόν, κι ας πάμε παρακάτω. Αν οι "δουλειές" αυτές είναι κακές, γιατί σπρώχνονται οι ιδιώτες ποιος θα τις πρωτοπάρει; Δηλαδή, ψυχικό έκανε η Ντώυτσε Τέλεκομ που άρπαξε τον ΟΤΕ; Δεν νομίζω. Ούτε νομίζω ότι κάνανε μαλακία οι ιδιώτες που χύμηξαν να ξεσκίσουν το κορμί τής ΔΕΗ, το οποίο έκανε τρία κομμάτια για χατήρι τους το κράτος. Φυσικά, ούτε οι κινέζοι τής Cosco κάνανε μαλακία μπαίνοντας στο λιμάνι τού Πειραιά, έτσι; Προφανώς, κάτι ήξεραν οι άνθρωποι.

Η επόμενη αντίρρηση είναι πιο "ψαγμένη": οι "δουλειές" είναι καλές αλλά το κράτος είναι ανίκανο και δεν μπορεί να τις κουλαντρίσει, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται ο δημόσιος κορβανάς. Για σιγά, ρε μάγκες! Όταν λέμε "κράτος", τί ακριβώς εννοούμε; Τις αστικές δομές στο σύνολό τους, που είναι ταγμένες να εξυπηρετούν τα συμφέροντα μιας συγκεκριμένης τάξης; Ή, μήπως, τις μεμονωμένες διοικήσεις των διαφόρων οργανισμών και επιχειρήσεων του δημοσίου; Αν εννοούμε τις πρώτες, τότε πρέπει να παραδεχτούμε ότι κάνουν άψογα την δουλειά τους, αφού η φάμπρικα του ξεπουλήματος δουλεύει μια χαρά, προς το συμφέρον της αστικής τάξης και των μονοπωλίων. Αλλά και τις δεύτερες να εννοούμε, πάλι στις πρώτες καταλήγουμε. Ο λόγος είναι απλός:

Πάρτε όποιον διοικητή όποιου δημόσιου οργανισμού θέλετε κι έχετε μπροστά σας ένα κομματικό στέλεχος, κατά κανόνα αποτυχημένο υποψήφιο του κυβερνώντος κόμματος σε κάποιες εκλογές. Τι συμπεράσματα βγάζουμε απ' αυτή την παρατήρηση; Πρώτον: ο συγκεκριμένος διοικητής, ως κομματικό στέλεχος, δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να φροντίζει για την υλοποίηση των κυβερνητικών σχεδίων. Δεύτερον: αυτόν τον διοικητή τον έχει κρίνει ο λαός με την ψήφο του ως άχρηστο (είτε για βουλευτή είτε για δήμαρχο είτε για περιφερειάρχη είτε...είτε...) αλλά η κεντρική εξουσία τον θεωρεί ικανό να προΐσταται σε κάποιον δημόσιο οργανισμό.

Συνεπώς, μπορούμε να πούμε ότι το κράτος δεν έχει κακές "δουλειές" αλλά κακές δομές. Όμως, από πού κι ως πού ως λύση στο πρόβλημα των κακών δομών προβάλλει το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας; Δηλαδή, αν σε κάποιο σχολείο βρεθεί ένας μαλάκας διευθυντής, θα κλείσουμε το σχολείο ή θα αλλάξουμε τον διευθυντή; Ή, μήπως, επειδή η αστυνομία δεν μπορεί να πιάσει τους κουκουλοφόρους που τα κάνουν λίμπα κάθε τρεις και λίγο, πρέπει να κλείσουμε το μαγαζί και να δώσουμε την δουλειά σε ιδιωτικές εταιρείες σεκιουριτάδων;

Τελικά, μάλλον τον αποπήρα άδικα τον Μανώλη. Μια χαρά την κάνει την δουλειά του το παλληκάρι. Πληρωμένος κονδυλοφόρος τής αστικής τάξης είναι, τα δικά της συμφέροντα υπηρετεί. Κι αφού τα συμφέροντα της αστικής τάξης εξυπηρετούνται άριστα από την διάλυση του κράτους, είναι συμφέρον και του Μανώλη να σπεκουλάρει κατά του "ανίκανου" κράτους. Μόνο που το δικό μας συμφέρον είναι τελείως αντίθετο και εξυπηρετείται μόνο με έναν τρόπο: με την -βίαιη ή όχι- ανατροπή των αστικών δομών.