19 Νοεμβρίου 2011

Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 21. Βολιβία 1985 και η σύγχρονη ελληνική φάρσα


Τελικά, απεδείχθη ότι ο "δημοκράτης" Πας δεν είχε καμμιά σχέση με δημοκρατία, ό,τι κι αν εννοεί αυτός ο όρος. Κατ' αρχάς, κανένας στο κόμμα του δεν γνώριζε τις συμφωνίες που είχαν κλειστεί στο παρασκήνιο. Επίσης, κανένα από τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου δεν γνώριζαν την ύπαρξη της "ομάδας έκτακτης ανάγκης", εκτός από τους υπουργούς οικονομικών και σχεδιασμού, οι οποίοι συμμετείχαν σ' αυτήν. Κανείς δεν έμαθε ποτέ γιατί ο "δημοκρατικός" πρόεδρος έκανε στροφή 180 μοιρών και υιοθέτησε την "θεραπεία-σοκ" που είχε σχεδιαστεί για τον πρώην δικτάτορα Μπάνσερ. Όταν ο Πας πέθανε το 2001, πήρε όλα τα μυστικά στον τάφο του.

Η ουσία είναι ότι η ομάδα του Γκόνι συνεδρίαζε με απόλυτη μυστικότητα επί 17 ημέρες. Το τελικό σχέδιο προέβλεπε, μεταξύ άλλων, κατάργηση όλων των επιδοτήσεων στα τρόφιμα, κατάργηση όλων σχεδόν των διατιμήσεων, τριπλασιασμό της τιμής των καυσίμων, πάγωμα των -ήδη πολύ χαμηλών-μισθών (παρ' ότι αναμενόταν εκρηκτική αύξηση του κόστους ζωής), τεράστιες περικοπές των δημοσίων δαπανών, απελευθέρωση των εισαγωγών και απολύσεις στις κρατικές εταιρείες, προκειμένου να διευκολυνθεί η ιδιωτικοποίησή τους. Όταν ο Γκόνι υπέβαλε αυτό το σχέδιο στον εκπρόσωπο του ΔΝΤ προς έγκριση, εκείνος έδειξε ενθουσιασμό αλλά συμπλήρωσε κυνικά: "ευτυχώς, έχω διπλωματική ασυλία και, αν τα πράγματα δεν πάνε καλά, μπορώ να μπω στο αεροπλάνο και να φύγω".

Η αλήθεια είναι ότι η σκληρότητα των μέτρων προβλημάτιζε ακόμη και μέλη της ομάδας. Ο Μπεδρεγάλ, ένας από τους βασικούς συντάκτες του σχεδίου, προσπάθησε να τονώσει το ηθικό των μελών, παρομοιάζοντας την ομάδα με τον πιλότο που έριξε την ατομική βόμβα στην Χιροσίμα: όπως εκείνος έρριξε την βόμβα δίχως να ξέρει τι ακριβώς έκανε και μετά ζήτησε συγγνώμη, έτσι και η ομάδα έπρεπε να εξαπολύσει τα μέτρα και μετά να ζητήσει συγγνώμη.

Για να κάνει το σοκ όσο πιο δυνατό γινόταν, η ομάδα πρότεινε στον Πας να εφαρμοστούν όλα τα μέτρα μαζί, ώστε οι βολιβιανοί να ζαλιστούν από την δύναμη της κατακεφαλιάς και να μη μπορέσουν να αντιδράσουν. Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι το τελικό σχέδιο τυπώθηκε σε 5 αντίτυπα, εκ των οποίων τα τρία  δόθηκαν στον Πας, τον Γκόνι και τον υπουργό οικονομικών ενώ τα άλλα δύο μοιράστηκαν στους αρχηγούς του στρατού και της αστυνομίας.

Όταν ρυθμίστηκαν όλες οι λεπτομέρειες, ο Πας μάζεψε το υπουργικό συμβούλιο για να το ενημερώσει. Οι πόρτες κλειδώθηκαν, τα τηλέφωνα απαγορεύτηκαν και ο Μπεδρεγάλ διάβασε μονορρούφι το σχέδιο. Οι υπουργοί κόντεψαν να πάθουν εγκεφαλικό με αυτά που άκουγαν. Όταν τελείωσε η ανάγνωση, ο Πας ξεκαθάρισε ότι η συνάντηση είχε καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και τίποτε δεν ετίθετο προς συζήτηση. Επίσης, δήλωσε ότι όποιος υπουργός διαφωνούσε θα μπορούσε να παραιτηθεί αμέσως δίχως πρόβλημα, μιας και είχε ήδη συμφωνηθεί η στήριξη του σχεδίου από το κόμμα του Μπάνσερ. Δυο μέρες αργότερα, ο Πας βγήκε στην τηλεόραση και εκσφενδόνισε το "Τούβλο" του στα κεφάλια των βολιβιανών.

Αυτά έγιναν στην Βολιβία το 1985. Σήμερα, οι ψύχραιμες αναλύσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα είχαν συμφωνηθεί πριν από τις εκλογές. Επίσης, εκτιμάται ότι η τελική προτίμηση του κογκρέσσου στον Πας οφείλεται στην πεποίθηση εκείνων που κινούσαν τα νήματα ότι η λαϊκή αντίδραση θα ήταν εντονώτερη αν τα μέτρα υλοποιούνταν από μια δεξιά κυβέρνηση Μπάνσερ.

Και τώρα που είδαμε την βολιβιανή "ιστορία", ας δούμε και την επανάληψή της ως ελληνική "φάρσα". Αρκετούς μήνες πριν τις εκλογές, οι οποίες τον έφεραν στην εξουσία το 2009, ο Γιώργος Παπανδρέου συναντιέται επανειλημμένα με τον διευθυντή του ΔΝΤ, τον "σοσιαλιστή" Ντομινίκ Στρως-Καν, για να εξετάσουν τα μέτρα που θα παίρνονταν μετά τις εκλογές. Τα μέτρα είναι ήδη δρομολογημένα και το "σύστημα" έχει προνοήσει για την μεταβίβαση της εξουσίας στο ΠΑΣΟΚ, θεωρώντας ότι ο λαϊκός ξεσηκωμός θα ήταν πολύ εντονώτερος σε περίπτωση που η υλοποίηση αυτών των μέτρων αναλαμβανόταν από μια δεξιά κυβέρνηση. Ο Παπανδρέου κερδίζει άνετα τις εκλογές με το σύνθημα "λεφτά υπάρχουν" και το σχέδιο μπαίνει σε εφαρμογή.

Μόνο που όλα γίνονται με χοντροκομμένο τρόπο και, σχεδόν, απροκάλυπτα. Ο Παπανδρέου δεν εξακοντίζει αμέσως το "Τούβλο" του, προσπαθώντας να πείσει για τις ειλικρινείς προθέσεις του. Όμως, προδίδεται από μερικές καραμπινάτες λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, το περίφημο "Τ+3" του χρηματιστηρίου γίνεται ξαφνικά "Τ+10", χαρίζοντας στους κερδοσκόπους ένα ολόκληρο δεκαήμερο για τα παιχνίδια τους, τα οποία στέλνουν τα ελληνικά spreads στο διάστημα (σημ.: για περισσότερα, στο κείμενό μας "Παρθενώνες και τσαντίρια"). Επίσης, ενώ εκείνες τις πρώτες μέρες της πρωθυπουργίας Παπανδρέου τα επιτόκια δανεισμού κυμαίνονται σε ανεκτά επίπεδα, η κυβέρνηση δεν βγαίνει στις αγορές αλλά περιμένει την απογείωση των spreads για να το κάνει.

Τελικά, ο Παπανδρέου βγαίνει στην τηλεόραση και πετάει το "τούβλο" τού ΔΝΤ στα κεφάλια των ανυποψίαστων ελλήνων. Ο "Γκόνι" (όπου Γκόνι, διάβαζε Παπακωνσταντίνου) έχει έτοιμο το σχέδιο: περικοπές μισθών, αύξηση φόρων, αύξηση της τιμής των καυσίμων, διάλυση του κοινωνικού κράτους, τσάκισμα των εργατικών δικαιωμάτων, ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου κλπ κλπ. Παράλληλα, η κυβερνητική ομάδα παίζει άψογα τον ρόλο του πιλότου της Χιροσίμας, ζητώντας συγγνώμη και μιλώντας περί "αναγκαίων μέτρων" που παίρνονται "με πόνο καρδιάς" για την "σωτηρία της πατρίδας". Το κακό είναι ότι ο Παπανδρέου δεν είχε δασκαλευτεί σωστά και δεν εξαπέλυσε όλα τα μέτρα με την μία. Προφανώς, δοκιμάστηκε μια άλλη μέθοδος: αντί για ένα μεγάλο σοκ, θα εξαπολύονταν πολλά μικρότερα σε...δόσεις. Επρόκειτο περί λάθους, το οποίο ο Φρήντμαν δεν θα το συγχωρούσε ποτέ.

Το κόλπο δεν λειτούργησε, λοιπόν. Έτσι, ενάμιση χρόνο αργότερα, αποφασίστηκε να δοκιμαστεί ένα άλλο "τούβλο", το οποίο ονομάστηκε "μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα" και "εφαρμοστικός νόμος". Όμως, η ευκαιρία για ένα δραστικό σοκ είχε χαθεί ανεπιστρεπτί. Αυτές τις μέρες παίζεται η φάση του παιχνιδιού, η οποία λέγεται "διακομματική συμφωνία". Προφανώς, θα αποτύχει και αυτή η προσπάθεια. Στην Ιστορία, ποτέ οι φάρσες δεν βγαίνουν σε καλό για τους πρωταγωνιστές τους.

ΥΓ: Μια τελευταία φαρσική λεπτομέρεια: αντί για αντίτυπο του "τούβλου", στους έλληνες αρχηγούς του στρατού και στης αστυνομίας δόθηκε...απολυτήριο.

2 σχόλια:

  1. Δηλαδή εάν η ιστορία επαναλήφθηκε το 2009 με ΓΑΠ ως φάρσα, σήμερα με Τσίπρα πως θα την χαρακτήριζες;
    Αυτούσιο το κείμενο εάν το αντιπαραβάλλεις με τις σημερινές συνθήκες, θα έλεγα ότι είναι αντιγραφή επικόλληση με προχρονολόγηση.
    Είναι συγκλονιστικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σημερα ,σωτηριον ετος 2019 9η ιουλιου,αναμενουμε το τεταρτο τουβλο και το καλυτερο.Οπως παμε στο τελος ολοι θα εχουμε τοσα τουβλα που θα στεγασθουν απαντες σε ιδιοκτητο σπιτακι βεβαιως βεβαιως φτιαγμενο αποκλειστικα με τουβλα.Και μετα μια δεκαετια θρηνων και οδυρμων θα στεγαζουν ομοιως ΤΟΥΒΛΑ.Ψηφισαμε βλακα,ψευτομαγκα εκ καλαματας ,επαγγελματια ψευτη,και τωρα το ΑΤΥΧΗΜΑ της οικογενειας Μητσοτακη!!!!!!!!!Ρε που παμε????

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Με την ελπίδα ότι ο γνωστός ΗΛΙΘΙΟΣ δεν θα επανέλθει, τα σχόλια δημοσιεύονται πλέον χωρίς έγκριση.