Ελλάδα-Τουρκία: βίοι παράλληλοι; (1)

Την ώρα που όλος ο κόσμος ασχολείται με το δημοσιονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, ίσως θα ήταν πιο ωφέλιμο αν κάποιοι ασχολούνταν με τις συνθήκες οι οποίες επώασαν αυτό το πρόβλημα. Και, ίσως, κάποιοι άλλοι θα ήταν προτιμώτερο να ασχολούνταν με τις περιπτώσεις εκείνες οι οποίες σήμερα βιώνουν τις ίδιες αυτές συνθήκες.

Για να μη μιλάω με γρίφους, ας δούμε τί συμβαίνει σήμερα στην γείτονα Τουρκία. Εκεί, ο Ερντογάν έχει αναδειχθεί σε κύριο του πολιτικού παιχνιδιού, χάρη στην πορεία της τουρκικής οικονομίας από το 2002, τότε που πήρε την εξουσία για πρώτη φορά, ίσαμε σήμερα. Σ' αυτό το διάστημα, η Τουρκία έχει καταγράψει ετήσια ανάπτυξη 6% (κατά μέσο όρο), το ΑΕΠ σκαρφάλωσε από 232 σε 797 δισ. δολλάρια, το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε από 3.500 σε 10.000 δολλάρια και οι ξένες επενδύσεις εκτοξεύτηκαν από 1,1 σε 9 δισ. δολλάρια. Παράλληλα, καμμία τουρκική τράπεζα δεν αντιμετώπισε πρόβλημα στη διάρκεια της κρίσης. Τέλος, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, η τουρκική οικονομία θα είναι, το 2015, η 16η μεγαλύτερη στον κόσμο.

Δεν είναι μόνο αυτά. Το βασικώτερο είναι ότι η Τουρκία έχει εκσυγχρονίσει αρκετά την οικονομία της, αφού, με τον τομέα παροχής υπηρεσιών να αντιστοιχεί στα 2/3 της παραγωγής, η χώρα δεν εξαρτάται πλέον από παραδοσιακούς τομείς, όπως η γεωργία και η υφαντουργία. Για μια χώρα όπου οι περισσότεροι πολίτες της θυμούνται μέχρι πολύ πρόσφατα μια ζωή στη φτώχεια και στην ατελείωτη αναμονή στις ουρές για να εξασφαλίσουν λίγο ψωμί, τσάι ή ζάχαρη, οι επιτυχίες αυτές είναι που έχουν καταστήσει τον Ερντογάν απόλυτο κυρίαρχο του παιχνιδιού. Μάλιστα, λίγο μετά τον πρόσφατο εκλογικό θρίαμβο του Ερντογάν, ήρθε άλλη απίθανη πρωτιά για την γείτονα: η στατιστική υπηρεσία επιβεβαίωσε τον θεότρελλο ρυθμό ανάπτυξης του 11% για φέτος, μια επίδοση που κάνει την μεν Κίνα να ωχριά την δε Ευρώπη να μένει με το στόμα ανοιχτό. Όλα καλά, λοιπόν; Εδώ είναι η σειρά των "κάποιων" του προλόγου να μιλήσουν και να πουν τα πράγματα όπως έχουν κι όχι όπως λέγονται στα προεκλογικά μπαλκόνια και στα τηλεοπτικά παράθυρα. Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση του 11% που προαναφέραμε, οι δείκτες της τουρκικής οικονομίας πήραν την ανηφόρα. Αλλά μέσα σε μια ώρα, τόσο η λίρα όσο και το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης άρχισαν να χάνουν έδαφος. Σε ένα άπειρο μάτι κάτι τέτοιο ηχεί αντιφατικό, αλλά οι "κάποιοι" καταλαβαίνουν ότι οι αλματώδεις ρυθμοί ανάπτυξης αποκαλύπτουν και αδυναμίες. Καταλαβαίνουν, δηλαδή, ότι αυτό το "επίτευγμα" βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση, η οποία παρουσίασε αύξηση από 9% σε 12% μέσα σε ένα τρίμηνο, λόγω της πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων που ακολουθεί η τουρκική κεντρική τράπεζα και της απλόχερης χορήγησης πάσης φύσεως δανείων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας.

Παράλληλα, οι κρατικές δαπάνες διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, φθάνοντας το 6,7%. Φυσικά, εδώ έπαιξαν ρόλο οι γενναιόδωρες προεκλογικές παροχές του κυβερνώντος κόμματος προς τους ψηφοφόρους. Οι έξαλλοι ρυθμοί εγχώριας κατανάλωσης έχουν οδηγήσει στη μείωση των εξαγωγών και στον τετραπλασιασμό των εισαγωγών, δημιουργώντας ένα διαρκώς διογκούμενο έλλειμμα στους λογαριασμούς του κράτους, το οποίο σίγουρα θα αφήσει την οικονομία της Τουρκίας σοβαρά εκτεθειμένη στην επόμενη κρίση.

Εϊμαι σίγουρος ότι στα παραπάνω "διαβάσατε" ήδη μερικά ψήγματα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Ίσως θυμηθήκατε ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια οι τράπεζες τσακώνονταν για το ποια θα σας πρωτοδώσει πιστωτική κάρτα ή καταναλωτικό δάνειο. Ίσως, πάλι, θυμηθήκατε το "Τσοβόλα, δώστα όλα" του μακαρίτη του Αντρέα ή, ακόμα-ακόμα, το πρόσφατο "λεφτά υπάρχουν" του γυιού του. Ίσως, τέλος, να θυμηθήκατε τον Σημίτη, οποίος μας υποσχόταν ότι θα φάμε με χρυσά κουτάλια μπαίνοντας στην ευρωζώνη, μιας κι η "ψωροκώσταινα" είχε πιάσει τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Ότι κι αν θυμηθήκατε, μάλλον σας έκανε να μελαγχολήσετε. Από την άλλη πάλι, ας χαμογελάσουμε και λίγο στην σκέψη ότι προηγούμεθα των Τούρκων κατά μια δεκαετία, τουλάχιστον. Εμείς το παστέλι του χρηματιστηρίου και της υπέρμετρης κατανάλωσης το φάγαμε πριν πολλά χρόνια και τώρα είμαστε σε άλλη φάση.

Υπομονή μέχρι αύριο. Στο επόμενο σημείωμα θα ολοκληρώσουμε την ματιά μας στο τουρκικό "θαύμα" και θα έχουμε περισσότερες ευκαιρίες να κουνήσουμε θλιμμένα το κεφάλι...