Το στημένο στοίχημα (και πάλι περί παραγώγων)

Φαίνεται πως το κείμενο που δημοσιεύθηκε σε τούτο το ιστολόγιο στις 26 Απριλίου, με τίτλο "Ο τζόγος των παραγώγων" παρουσίασε εξαιρετικό ενδιαφέρον. Έτσι, λέω σήμερα να επανέλθουμε, ρίχνοντας μια ματιά λίγο πιο κοντινή στην ελληνική πραγματικότητα.

Τις προάλλες, λοιπόν, λέγαμε ότι τα παράγωγα δεν είναι τίποτε περισσότερο από στοιχήματα χρηματοοικονομικού περιεχομένου και δεν έχουν καμμία σχέση με την ανάπτυξη ή την πρόοδο της οικονομίας αλλά με την πρόοδο της τσέπης εκείνων που στοιχηματίζουν. Φυσικά, επειδή όσοι τζογάρουν σε τέτοια στοιχήματα είναι πρόσωπα -φυσικά ή νομικά- με ισχυρή επιρροή και κύρος ανάλογο του πορτοφολιού τους, έχουν την δυνατότητα (άλλοτε μικρότερη κι άλλοτε μεγαλύτερη) να επηρεάζουν τις διεθνείς εξελίξεις με τέτοιον τρόπο ώστε να αυξάνονται οι πιθανότητες να κερδίσουν. Έτσι, μπορούμε άνετα να πούμε, χρησιμοποιώντας την κοινή γλώσσα των τζογαδόρων, ότι αυτά τα στοιχήματα είναι στημένα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τζογαδόρου στημένου στοιχήματος αποτελεί ο διαβόητος ουγγροαμερικανός κεφαλαιοκράτης Τζωρτζ Σόρος. Στις αρχές της δεκαετίας του '90, ο Σόρος στοιχημάτισε ένα δισεκατομμύριο δολλάρια (!) ότι η αγγλική στερλίνα δεν θα μπει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Βέβαια, το στοίχημα μπήκε φανερά αλλά από πίσω ο Σόρος ξεκίνησε έναν τρομερό πόλεμο κατά της στερλίνας, σε αγαστή συνεργασία με τις μεγάλες τράπεζες και τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Η κατάληξη είναι γνωστή σε όλους: η στερλίνα υπέκυψε και ο Σόρος κέρδισε το στοίχημα. Σήμερα, η Μεγάλη Βρεττανία παραμένει η μόνη από τις ιδρυτικές χώρες της ΕΟΚ η οποία δεν συμμετέχει στο ευρώ.

Τι συμβαίνει, όμως, με την Ελλάδα; Όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, μέσα στον Μάιο λήγουν πολλά συμβόλαια παραγώγων τα οποία έχουν τοποθετηθεί υπέρ της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Με άλλα λόγια, υπάρχουν πολλοί τζογαδόροι οι οποίοι έχουν στοιχηματίσει τρελλά λεφτά ότι μέσα στον Μάιο η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να αναδιαρθρώσει τα χρέη της.

Αυτό σημαίνει, βέβαια, ότι αν το ελληνικό χρέος δεν έχει αναδιαρθρωθεί μέσα στον τρέχοντα μήνα, όλοι αυτοί οι μάγκες θα χάσουν τα λεφτά τους. Έτσι, όσοι έχουν παίξει σε τέτοια παράγωγα, θα υποχρεωθούν -για να μην οριστικοποιήσουν την ζημιά- να "παρατείνουν" τα συμβόλαιά τους (δηλαδή, να μεταθέσουν το όριο της αναδιάρθρωσης από τον Μάιο σε κάποια μεταγενέστερη ημερομηνία, κάτι σαν "στοίχημα live"). Και, φυσικά, αυτή η "παράταση" θα γίνει κάθε άλλο παρά ανέξοδα. Το καταλάβαμε τώρα γιατί δεχόμαστε τέτοιες πιέσεις και γιατί τα σπρεντ εκτινάχτηκαν στον θεό;

Μαζί με τα σπρεντ, όμως, εκτινάχτηκαν και τα "ασφάλιστρα κινδύνου", τα περίφημα CDS. Αυτά είναι τα ασφάλιστρα που πληρώνει κάποιος, ο οποίος αγοράζει ομόλογα, ώστε να είναι καλυμμένος σε περίπτωση που τα ομόλογά του καταντήσουν σκουπιδόχαρτα. Αλλά, έλα που στην αγορά παραγώγων τζογάρουν και σε αυτά τα ασφάλιστρα! Οπότε, όποιος βάζει στοίχημα σε CDS, έχει συμφέρον να υποτιμώνται τα ομόλογα ώστε να αυξάνονται τα ασφάλιστρα κι έτσι να βελτιώνεται η απόδοση του στοιχήματός του.

Και τώρα, ας βάλουμε το μυαλό μας να δουλέψει. Οι αγορές χέστηκαν για το ελληνικό χρέος καθ' εαυτό. Ουσιαστικά, ενδιαφέρονται μόνο για τα κέρδη τους από τον τζόγο. Αν είχαν στοιχηματίσει ότι η Ελλάδα δεν θα είχε πρόβλημα εξυπηρέτησης του χρέους της, θα έκαναν τα αδύνατα δυνατά για να μας βοηθήσουν, ώστε να κερδίσουν το στοίχημα. Όπως ακριβώς έκαναν επί σειρά ετών. Δυστυχώς, έχουν στοιχηματίσει στο φαλιμέντο μας.

Το ζήτημα είναι ποιος πιστεύει ότι τα μέτρα που παίρνει η ελληνική κυβέρνηση, εις βάρος του λαού και εις βάρος του εθνικού συμφέροντος, μπορούν να αντιστρέψουν την κατάσταση και να χαλάσουν τα σχέδια των τζογαδόρων. Προφανώς, σε ένα τέτοιο σικέ παιχνίδι, η απάντηση είναι εύλογη και πασιφανής. Άλλωστε, όπως γνωρίζει και ο τελευταίος κουμαρτζής, "όποιος κοντράρει το στημένο στοίχημα, πάει στον κουβά".